Ӗнер пирӗн республикӑра аслатиллӗ ҫумӑр ҫуса иртнӗ, вӑйлӑ ҫил тухса кайнӑ хыҫҫӑн 11 районти 33 ял ҫутӑсӑр юлнӑ. Ҫутҫанталӑка пула 2763 ҫуртра ҫутӑ сӳнсе ларнӑ.
Пӑрачкав салинче, тӗслӗхрен, Сад урамӗнче йывӑҫ ӳксе ҫутӑ пӑралукне татса пӑрахнӑ, Яшин урамӗнче трансформатор подстанцине аҫа ҫапнӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн унти 12 урам ҫутӑсӑр юлнӑ.
Паянхи, ҫурла уйӑхӗн 4-мӗшӗнчи, ир тӗлне Йӗпреҫ, Пӑрачкав, Шупашкар, Ҫӗмӗрле районӗсенчи 14 ялта ҫутӑ пулман. Вӗсенчи 1244 ҫуртра ҫынсем электричествӑсӑр лараҫҫӗ. Ҫутӑ парассине кӑнтӑрла тӗлне вӗҫлеме палӑртнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн вӗҫӗнче те аслатиллӗ ҫумӑр, вӑйлӑ ҫил хыҫҫӑн республикӑри хӑш-пӗр вырӑнта ҫутӑ сӳнсе ларнӑччӗ. Ун чухне 17 пин ҫын ҫутӑсӑр тӑрса юлнӑ.
Чӑваш Енре эрех ӗҫнине пула наркӑмашланнипе вилекенсен шучӗ йышланнӑ. Кӑҫалхи кӑрлач-утӑ уйӑхӗсенче ун пеккисен йышӗ 159 ҫынпа танлашнӑ, пӗлтӗрхи ҫур ҫултинчен ку вӑл 12 процент нумайрах.
Паян республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Степанов (сӑнӳкерчӗкре) ЧР Правительство ҫуртӗнчи ирхи планёркӑра хӑй ертсе пыракан отрасльпе ҫыхӑннӑ доклад тунӑ.
Ҫынсем хӑйсем ҫине алӑ хуни, пӗри теприне вӗлерни, наркӑмӑшланни, шӑнса вилни чылай чухне ӳсӗр чухне пулса иртет.
Ҫынсем вилесси кӑҫалхи ҫур ҫулта пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен Ҫӗмӗрле районӗнче, Ҫӗмӗрле, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче, Комсомольски, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай тата Пӑрачкав районӗсенче 15 процент ӳснӗ.
Акӑ ӗнтӗ утӑ уйӑхӗ те вӗҫленчӗ, Чӑваш чӗлхи лабораторийӗн хӑйӗн иртнӗ уйӑхри ӗҫне пӗтӗмлетме те вӑхӑт ҫитрӗ. Статистика кӑтартӑвӗпе пурӗ 38 пин те 632 мӑшӑр туни паллӑ. Ку ӗнтӗ ҫӗртме уйӑхӗнче тунӑ ӗҫрен сахалрах-ха, ҫапах иртнӗ уйӑхра эпир икӗ пысӑк ҫитӗнӳ тума пултартӑмӑр-пултартӑмӑрах. Пӗри вӑл — мӑшӑрсен йышӗн 900 пинлӗ чикки урлӑ каҫни, тепри — корпусри сӑмахсен йышӗ 10 миллиона ҫитни.
Иртнӗ уйӑхра эпир Джек Лондонӑн калавӗсене, Алексей Толстойӑн «Аэлита» тата «Ылтӑн ҫӑраҫҫи е Буратино курнӑ тӗлӗнмелле мыскарасем» хайлавӗсене, Максим Горкийӗн повеҫне тата ыттисене мӑшӑрларӑмӑр. Малалла ӗҫлеме палӑртнӑ кӗнекесен йышӗ те ӳссе пырать: Виктор Баныкинӑн Чапаев ҫинчен ҫырнӑ калавӗсем, Евгений Шварцӑн «Пӗрремӗш класра» хайлавӗ, Николай Гоголӗн «Иван Иванович Иван Никифоровичпа мӗнле хирӗҫсе кайни ҫинчен» повеҫӗ тата ыттисем. Совет саманинче паллӑ ҫынсем пирки ҫырнӑ хайлавсене нумай куҫарнӑ. Вӗсем те пирӗн списокра пур: Феликс Дзержинский пирки, Иван Кожедуб ҫинчен, Олег Кошевой пирки. Ку кӗнекесем черетре тӑраҫҫӗ.
Хыпара вӗҫленӗ май иртнӗ уйӑхри ытти кӑтартусемпе паллаштарӑпӑр: текстсен йышӗ 2 340 ҫитрӗ (+38); пуплевӗшсен йышӗ 983 930 ҫитрӗ (+43 934); сӑмахсен йышӗ — 10 033 415 (+452 468).
Кӑҫал пирӗн республикӑри шыв башнисене юсаса ҫӗнетӗҫ. Пӗтӗмпе 128 заявка йышӑннӑ. «Хыпар» издательство ҫурчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «малтанхи тапхӑрта вӗсенчен 99-ӑшне суйласа илнӗ. Халь ҫак список» пысӑкланӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев ытти заявка тӗлӗшпе те йышӑну пуласси ҫинчен каланӑ.
Хӑш-пӗр чухне пур укҫа-тенкӗпе те вӑхӑтра усӑ курайман тӗслӗхсем те пулкалаҫҫӗ. Ҫавна май республика ертӳҫи хыснаран уйӑрнӑ укҫана вырӑнсенчи администрацисене вӑраха ямасӑр ҫитерес енӗпе ҫине тӑма хушнӑ. Юсав ӗҫне кӗркуннехи-хӗллехи тапхӑра кӗрсе кайиччен вӗҫлемелле-ҫке, кая юлсан май килмӗ.
Чӑваш Енре пурӑнакансенчен пӗр пайӗ республика тулашӗнче ӗҫлени вӑрттӑнлӑх мар ӗнтӗ. Ҫакӑн сӑлтавӗ темиҫе те. Пӗрремӗшӗнчен, ялсенче ӗҫ тупма йывӑр, иккӗмӗшӗнчен, пур ӗҫ вырӑнӗсенчи шалу шайӗ тивӗҫтермест.
Официаллӑ статистикӑна ӗненсен, кӑҫал ҫулталӑк пуҫланнӑранпа (цифрӑсене утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗ тӗлне илсе кӑтартнӑ) республика тулашне 643 ҫын ӗҫе вырнаҫнӑ, ҫав шутра 220 ҫынна Шупашкарти ӗҫлӗх центрӗ урлӑ республика тулашне ӗҫе вырнаҫтарнӑ.
Ют регионсенче ҫынсене ытларах чухне сезон вӑхӑтӗнче е вӑхӑтлӑха, ҫавӑн пекех вахта мелӗпе ӗҫ сӗнеҫҫӗ.
Чылай организаци Мускавпа Мускав облаҫӗнче, Тутарстанра, Чулхулара тата Мордва Республикинче вырнаҫнӑ.
Ҫулталӑк вӗҫлениччен вӑхӑтлӑх ӗҫе тата тепӗр 472 вырнаҫтармалла.
Чӑваш Енре ревакцинаци пуҫланӗ. Тепӗр майлӑ каласан, кӑшӑлвирусран пӗрре прививка тутарнисен тепӗр хутчен укол тутарма тивӗ.
Хальхи вӑхӑтра республикӑра 56 вакцинаци пункчӗ, суту-лӳ ҫурчӗсен ҫывӑхнче 14 мобильлӗ вакцинаци пункчӗ ӗҫлет, 58 прививка бригади предприятисене, ялсене тата тухса ҫӳреймен ҫынсем патне тухса кӗрет.
Ревакцинацие пӗрремӗш прививка хыҫҫӑн ҫур ҫултан пурнӑҫламалла.
Прививка кампанийӗ пуҫланнӑранпа Чӑваш Ене кӑшӑлвирусран 291 774 доза вакцина (планпа пӑхса хӑварнинчен 49,5 процент) кӳрсе килнӗ, ҫав шутра — «ГамКовидВак», «ЭпиВакКорона» тата «КовиВак».
Паянтан пуҫласа «Чӑваш чӗлхин икчӗлхеллӗ ҫӳпҫинче» 900 пин ытла мӑшӑр! Пӗр миллион таран пухиччен нумаях юлмарӗ — ҫӗр пинрен те сахалрах!
Асаилтеретпӗр, 800 пин чиккинчен эпир ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче кӑна каҫсаччӗ. Ҫулталӑка вара 652 пин те 732 мӑшӑрпа пуҫласаччӗ. Ҫапла май вара кӑҫал пурӗ 247 пин ытла мӑшӑр тума ӗлкӗртӗмӗр те ӗнтӗ! Кӑрлач уйӑхӗнче 28 пин, нарӑспа пуш уйӑхӗсенче — 37 пиншер, ака уйӑхӗнче — 35 пин, ҫупа ҫӗртме уйӑхӗсенче — 40-шер пин хатӗрлесеччӗ. Ку хӑвӑртлӑхпах пырсан хамӑр тӗллев патне — 1 миллион мӑшӑр таран — юпа уйӑхӗнче ҫитме те пултаратпӑр.
Пӗтӗмешле мӑшӑрсен йышӗ вара пирӗн 1 миллион таран маларах пухӑнсаччӗ те ӗнтӗ. Унта хамӑр корпусри мӑшӑрсем ҫеҫ мар, ытти ҫӑлкуҫсенчен илнисем те кӗреҫҫӗ.
Ҫак кунсенче эпир Максим Горькийӗн «Ҫынсем патӗнче» повеҫне тата Алексей Толстойӑн «Ылтӑн ҫӑраҫҫи е Буратино курнӑ тӗлӗнмелле мыскарасем» юмахне мӑшӑрларӑмӑр. Сӑмах май, «Ылтӑн ҫӑраҫҫине» 1941 ҫулта пичетлесе кӑларнӑ, чӑвашла ӑна Иван Викторов куҫарнӑ пулнӑ. Вӑл сӑвӑсемпе пьесӑсем ҫырнӑ, тӑлмач пек ҫак хайлавпа кӑна палӑрнӑ пулас. Ун пурнӑҫӗ 1944 ҫулта концлагерьте татӑлнӑ.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗренес кӑмӑллӑ абитуриентсем кӑҫал та медицина факультетне нумай заявка тӑратнӑ: сиплев ӗҫӗ енӗпе — 1021 ҫын, педиатрипе стоматологие суйланисем — 608-шар.
Ҫав вӑхӑтрах информатика енӗпе аслӑ пӗлӳ илес кӑмӑллисем — 565 ҫамрӑк, экономикӑпа менеджмент — 402, юридици — 259 ҫын. «Хыпар» хаҫат ӗнентернӗ тӑрӑх, искусство специальноҫӗсемпе вара 3-8 ҫын кӑна.
«ЧПУра студент пулас текенсене хавхалантармалли майсем те тупнӑ. Акӑ абитуриентӑн харпӑр кабинечӗ урлӑ документсене тӑратнисен хушшинче лотерея ирттернӗ. Фотоаппарат, рюкзак, флешка, термокурка тата ытти парнене выляттарнӑ. «Инженер класӗсем» проекта хутшӑннисене, шкул ачисен олимпиадисенче мала тухнисене аслӑ шкула вӗренме кӗрсен хушма стипенди тӳлеҫҫӗ~~~~», — пӗлтернӗ эпир маларах асӑннӑ МИХра.
Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал кӑрлачӑн 1-мӗшӗ тӗлне республикӑра 100 ҫултан иртнӗ 155 ҫын пурӑннӑ. Вӗсенчен 123-шӗ хӗрарӑмсем, 32 арҫын ҫеҫ пулнӑ. 90-94 ҫулсенчи ҫынсем 4793 ҫын пулнӑ, 95-99 ҫулсенчисем – 997 ҫын.
Чӑваш Енре пӗтӗмпе 1207875 ҫын шутланнӑ. Вӗсенчен 565403-шӗ – арҫынсем, 642472-шӗ хӗрарӑмсем.
Хулара пурӑнакансен йышӗ ытларах – 768955 ҫын, ялта вара 438920 ҫын шутра тӑнӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакан кашни 40-мӗш ҫын психиатрсемпе психиатерапевтсем патӗнче тӗрӗсленсе тӑрать.
2020 ҫул вӗҫленнӗ вӑхӑтра пирӗн тӑрӑхри 29 пин те 592 ҫын психиатрсемпе психотерапевтсем патӗнче тӗрӗсленсе тӑнӑ. Ҫак цифрӑна «О состоянии здоровья населения Чувашии в 2020 году» (чӑв. Чӑваш Енре пурӑнакан ҫынсем сывлӑхӗн ҫинчен) патшалӑх докладӗнче республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствин цифрисене тӗпе хурса асӑнса хӑварнӑ.
Маларах асӑннӑ 30 пине яхӑн ҫын республикӑра пурӑнакан мӗнпур халӑхӑн 2,5 проценчӗ пулать. Психиатрсемпе психотерапевтсем патӗнче учетра тӑракансен хисепӗ ҫулталӑкра 861 ҫын чакнӑ.
15 263 ҫынна психиатри пулӑшӑвне амбулаторире кӳнӗ. Тухтӑр патне вӗсем хӑйсен кӑмӑлӗпе пынӑ.
Психика чирӗсемпе аптӑракансен йышӗ ҫулталӑкра 4 процент чакнӑ.
Сӑмах май каласан, Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче пӗрер психиатри бригади дежурствӑра тӑрать. Вӗсем кунне 8-12 хутчен тухса кӗреҫҫӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (12.05.2024 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 745 - 747 мм, -1 - 1 градус сивӗ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Ефремов Георгий Осипович, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Илпек Микулайӗ, чӑваш ҫыравҫи, тӑлмачӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Куторкин Андрей Дмитриевич, Мӑкшӑ республикин тава тивӗҫлӗ ҫыравҫи вилнӗ. | ||
Пулӑм хуш... |