Кашни ҫулах республикӑра ятарлӑ ҫулталӑк палӑртаҫҫӗ. Килес ҫулхи мӗн ятлӑ пулсан аванраххине палӑртма «Грани» хаҫатпа «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗ ыйтӑм ирттерет.
Списокра ҫаксем: Ял (ял территорийӗсен аталанӑвӗн) ҫулталӑкӗ, Телейлӗ ачалӑх ҫулталӑкӗ, Инноваци (технологи) аталанӑвӗн ҫулталӑкӗ, Тарават Чӑваш Ен (туризма аталантарас) ҫулталӑкӗ, Культура тата ӑс-хакӑл эткерлӗхӗн ҫулталӑкӗ, Сывлӑх ҫулталӑкӗ, Хӑрушсӑрлӑх ҫулталӑкӗ, Наукӑпа технологи ҫулталӑкӗ, Халӑхсен туслӑхӗн ҫулталӑкӗ, Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлекенсен (патриотизм) ҫулталӑкӗ, Медицина ӗҫченӗсен паттӑрлӑхӗн ҫулталӑкӗ, Космос ҫитӗнӗвӗсен ҫулталӑкӗ.
Ыйтӑма хальлӗхе хутшӑннисенчен 20 проценчӗ «Телейлӗ ачалӑх ҫулталӑкӗ» ятшӑн сасӑланӑ.
Чӑваш Енри ҫамрӑксем, ҫав шутра чӑвашсем те, IT-специалиста вӗренсе тухсан Мускавра ӗҫлеме ӗмӗтленеҫҫӗ. Пурте мар-ха. Кашни тӑваттӑмӗш.
Ыйтӑма шкул ачисем хушшинче ирттернӗ. Яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫ пысӑк тупӑш пирки ӗмӗтленет. Ҫулталӑк каяллахипе танлаштарсан ӳсекен ӑрӑвӑн ҫав енӗпе ыйтӑмӗ 1,5 хут ӳснӗ.
Ачасен шухӑшӗпе «Кейсистемс» компани ҫу уйӑхӗнче кӑсӑкланнӑ. Ыйтӑма вӑл Чӑваш Енри 48 шкулти (ҫав шутра Кӳкеҫри, Муркаш районӗсенчи вӗренӳ учрежденийӗсенче) 8-11 классенче вӗренекенсем хушшинче ирттернӗ. Унта 4 пин те 795 шкул ачи хутшӑннӑ.
Айӑпланнисенчен хӑшӗсене юлашки вӑхӑтра тӗрлӗ организацире ӗҫлеттерме пуҫларӗҫ. Ку вӑл — федераци шайӗнчи йышӑну.
Шупашар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Денис Спирин айӑпланнисем ӗҫлеме пултаракан предприятисен ҫӗнетсе тунӑ списокне хатӗрленӗ. Документа Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци службин Чӑваш Енри управленийӗпе пӗрле ҫирӗплетнӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗнче списокра 90 предприятипе уйрӑм усламҫӑ патӗнче 349 ӗҫ вырӑнӗ пӑхса хӑварнӑ пулнӑ. Ҫурла уйӑхӗнче ӗҫ вырӑнӗсен хисепне 382-е ҫитернӗ, организацисен шутне — 104-а.
Ҫӗнӗрен йышӑннӑ переченьте Шупашкарти 2-мӗш ҫӑкӑр завочӗ (унта 10 ҫын ӗҫлӗ), «Ковчег» обществӑпа П.Г. Вастиков уйрӑм усламҫӑ (5-шер ҫын) пур.
Кӑҫал кӑрлач-утӑ уйӑхӗсенче республикӑран 8 пин те 499 ҫын кайнӑ. Ҫапла пӗлтерет Чувашстат.
Килекенсем вара сахалрах пулнӑ. Ҫур ҫулта пирӗн республикӑна 6 пин те 154 ҫын куҫса килнӗ. Ҫапла 2 пин те 345 ҫын сахалланнӑ.
Ҫак тапхӑрта ют ҫӗршыва тухса каякансен йышӗ тӑрук нумайланнӑ - 3232 ҫын кайнӑ. Чикӗ леш енчен 1387 ҫын килнӗ. Палӑртмалла: пӗлтӗр ют ҫӗршывсене 844 ҫын кайнӑ, 1023 ҫын килнӗ. Ку енӗпе пӗлтӗр «минус» пулман.
Чӑваш Енре ҫулсеренех студентсен отрячӗсене йӗркелеҫҫӗ. Кӑҫал ун пеккисем — 38 отряд. Вӗсене 1500 ытла ҫамрӑк кӗнӗ.
Ҫамрӑксем хамӑр республикӑра ҫеҫ мар, Краснодар крайӗнче, Крым, Тутарстан, Саха (Якути) республикисенче, Челепир, Кемӗр, Чӗмпӗр облаҫӗсенче, Камчаткӑра, Санкт-Петербург хулинче тӑрӑшаҫҫӗ.
Ҫамрӑксене отряда пухиччен Раҫҫейӗн студентсен отрячӗсен регионти уйрӑмӗ грантсем ҫӗнсе илсе ҫав укҫапа студентсене тӗрлӗ професси (рабочисемпе служащисем таранах) илме пулӑшнӑ. Хӗвелтухӑҫӗнче –Камчатка крайӗнче – ҫамрӑксем пулӑ тирпейлекен предприятисенче ӗҫлеҫҫӗ.
Чӑвашсем укҫана кредит учрежденийӗсенче упраҫҫӗ. Тӗрӗссипе, чӑвашсем ҫеҫ мар, пирӗн республикӑра пурӑнакан ытти наци ҫыннисем те.
Раҫҫей банкӗн регионти уйрӑмӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен ҫыннисем саппас укҫана банкра тытма кӑмӑллаҫҫӗ. Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне илсен, ун пек «кӗмӗл» виҫи – 250 миллиарда яхӑн тенкӗ.
Асӑннӑ цифра пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 17,2 процент нумайрах, кӑҫалхи ҫулталӑк пуҫламӑшӗнчинчен 5,3 процент ытларах.
Чӑвашстат пирӗн республикӑра миҫе яшпа миҫе пике пурӑннине шутласа кӑларнӑ. 14-35 ҫулсенчи хӗрсемпе каччӑсене илсен, 19 пике пуҫне 20 каччӑ тивет.
Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енре 14-35 ҫулсенчисем — 314 пин ҫамрӑк. Ку вӑл регионта пурӑнакансенчен чӗрӗк пайӗ пулать. Асӑннӑ йышран 161 пинӗ — каччӑсем, 153 пинӗ — хӗрсем.
Сӑмах май ҫакна та палӑртмалла: иртнӗ ҫул пирӗн тӑрӑхра 5 пине яхӑн мӑшӑр пӗрлешнӗ. Ҫав шутран 79 проценчӗ — 18-35 ҫулсенчисем.
Чӑваш Енре мигрантсем сахал мар. Вӗсене республикӑн социокультура пурнӑҫне явӑҫтарас ыйтӑва ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, тӗрлӗ шайри тӳре-шара пухӑнсах сӳтсе явнӑ.
Республикӑн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗн ҫумӗ Георгий Богуславский мигрантсене адаптацилес, миграци политикин ыйтӑвӗсем паян кирек хӑш ҫӗршывпа регионшӑн та ҫивӗч тесе палӑртса хӑварнӑ. Республикӑри мигрантсенчен 90 проценчӗ ытларах паян Шупашкарта регистрациленнӗ. Вӗсенчен хӑшӗсем пирӗн тӑрӑхра ӗҫлесе пурӑнас кӑмӑллӑ.
Тӗнчери тата ҫӗршыври лару-тӑрӑва пула Шупашкартан самолётсем кӑҫал кӑнтӑрти хӑш-пӗр хулана вӗҫме чарӑннӑ. Вӑл списокра — Симферополь, Краснодар, Минеральные Воды хулисем. Апла пулин те халӑх самолётпа вӗҫме юратать.
Кӑҫалхи ултӑ уйӑхра Шупашкарти аэропорт урлӑ 200 пине яхӑн пассажир ҫула тухнӑ. Пӗлтӗрхи кӑрлач-ҫӗртме уйӑхӗсенчинчен асӑннӑ кӑтарту 2 процент нумайрах.
Аэропорта юсаса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн аэропорт сехетре 200 пассажира йышӑнма пултарӗ, ҫавна май ҫулталӑкра – 500 пин ытла ҫынна. Ку цифрӑна республикӑн транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Владимир Степанов палӑртса хӑварнӑ.
Раҫҫейре пурӑнакансенчен иккӗ-виҫҫӗмӗш пайӗ ют ҫӗршывсенче пачах та пулса курман. Ҫакна «Общественное мнение» (чӑв. Халӑх шухӑшӗ) фонд ыйтӑмӗ кӑтартса панӑ.
Ыйтӑма фонд сайтӗнче йӗркеленӗ, унта 18 ҫултан аслӑраххисем пурӗ 1,5 пин респондент хутшӑннӑ.
Ыйтӑма хутшӑннисенчен 59 проценчӗ чикӗ леш енче пулса курман. Тепӗр 9 проценчӗ ют ҫӗршыва канма 10 ҫул каярах кайнӑ. Чикӗ леш енне кайнӑранпа ҫулталӑк та ҫитменнисен хисепӗ — 2 процент. 1 ҫултан пуҫласа 3 ҫулччен кайнисен тата 5 ҫултн пуҫласа 10 ҫулччен маларах кайнисен хисепӗ — 6-шар процент.
-8.7 °C