Чӑваш Енре юлашки ҫулта ҫынсен вӑтам пурнӑҫ тӑршшӗ кӗскелнӗ. Ку "2021 ҫулта Чӑваш Республикинчи халӑх сывлӑхӗ пирки" докладран паллӑ.
2021 ҫулта арҫынсем вӑтамран 64,84 ҫул пурӑннӑ, хӗрарӑмсем -74,35 ҫул. Апла хӗрарӑмсем арҫынсенчен 10 ҫул ытларах пурӑнаҫҫӗ.
Докладра палӑртнӑ тӑрӑх, хулари ҫынсем чирлесси 11,3 процен ӳснӗ, ялтисен - 2 процент.
2021 ҫулта ҫынсем ытларах сывлав органӗсен чирӗсемпе аптӑрани, наркӑмӑшланни паллӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑнта - кӑшӑлвирус инфекцийӗ.
2021 ҫулта пенсионерсен шучӗ 1,1 млн ҫын чакнӑ, вӗсенчен 200 000-ӗшӗ кӑшӑлвируса пула вилнӗ, ытти 900 000-шӗ пенси ҫулне ӳстернине пула ҫак категорине лекеймен. Кун пирки Раҫҫейӗн Пенси фончӗн пуҫлӑхӗ Андрей Кигим каласа панӑ. «Ку хисеп пысӑк, анчах вӑл ҫынсем нумай вилнипе ҫыхӑнман», — ӑнлантарнӑ вӑл Патшалӑх думинче тухса калаҫнӑ вӑхӑтра.
Фонд пуҫлӑхӗ каланӑ тӑрӑх, ҫӗршывра реформа пулман пулсан 2021 ҫулта пенсие 1,8 млн ҫын тухмалла пулнӑ. Саккуна улшӑнусем кӗртнӗ май ку хисеп икӗ хута яхӑн сахалрах пулнӑ иккен — 974 000.
Пенси илекенсен йышӗ ҫакӑн пек чакнине юлашки хут 1990-мӗш ҫулсен пуҫламӑшӗнче шута илнӗ. Ун чухне ҫак пулӑм патшалӑх бюджетне 1220 млрд тенкӗлӗх перекетлеме май панӑ, анчах мӗнпур укҫа-тенкӗ пенсионерсене хушма пулӑшу пама кайнӑ.
Палӑртмалла: Раҫҫей Пенси Фончӗн статистикинче гражданла пенсионерсене кӑна шута илнӗ — унччен Шалти ӗҫсен министерствин, Хӳтӗлев министерствин тата ытти вӑй-хал структурин ӗҫченӗсем урӑх юрисдикцире шутланаҫҫӗ. Унашкаллисен йышӗ 2,7 млн ҫынпа танлашать.
Пенсионерсен шучӗ 2022 ҫулта та чакса пырать. Ака уйӑхӗ тӗлне фонд 41,9 млн ҫынна шута илнӗ — ку вӑл кӑрлачри кӑтартусенчен 100 000 сахалрах.
ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Владимир Степанов пӗлтӗр мӗн чухлӗ ҫын вилни пирки доклад тунӑ.
Министр палӑртнӑ тӑрӑх, кӑшӑлвирус демографи лару-тӑрӑвне япӑх витӗм кӳнӗ. Пӗлтӗр, 2020 ҫулпа танлаштарсан, 1600 ҫын нумайрах вилнӗ. Ытларахӑшӗ – чӗрепе юн тымарӗсен чирӗсене, усал шыҫҫа пула.
Министр докладӗнче лайӑххине те асӑннӑ. Пӗлтӗр, ҫӗршывӗпе илес тӗк, пирӗн республикӑра тин ҫуралнӑ ачасем вилнин чи пӗчӗк кӑтартӑвӗ пулнӑ.
Чӑваш Енре шывра путса вилекенсен шучӗ тӑруках йышланнӑ. Ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗш тӗлне илсен, вилнисен шучӗ пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен 2,3 хут ӳснӗ. Кӑҫал юханшывсемпе пӗве-кӳлӗсенче 14 ҫын путса вилнӗ, ҫав шутра — 2 ача. Пӗлтӗрхи ҫав тапхӑра илсен, 6 ҫын путса вилнӗ, ҫав шутра — 2 ача. Кӑҫал 2 ҫынна путасран ҫӑлма май килнӗ-ха...
Паян республика Правительствинче Олег Николаев ирттернӗ канашлура шыв-шурти тӑрӑм тӗлӗшпе яваплисене тимлӗ пулма чӗнсе каланӑ.
Чӑваш Енри «Пике» продукцийӗн ассортименчӗ пуян: пижама, бриджи, шорты, футболка, платье, халат. Нумаях пулмасть вӗсене чикӗ леш енне те ӑсатма тытӑннӑ. Фабрика хӑйӗн таварне «Almando Melado» маркӑпа туса кӑларать. 2020 ҫултанпа продукцие Казахстанра, Беларуҫра тата Таджикистанра туянаҫҫӗ. Европа рынокне те тухас ӗмӗтлӗ.
Предприятин Ҫӗнӗ Шупашкарти производствин гендиректорӗ Аркадий Иванов журналистсене пӗлтернӗ тӑрӑх, виҫӗ цех Ҫӗнӗ Шупашкарта ӗҫлет, тепӗр иккӗшӗ — Шупашкарпа Ҫӗрпӳре.
Пӗтӗмпе 70-е яхӑн ҫӗвӗҫ тӑрӑшать. Персоналӑн пӗтӗмӗшле йышӗ вара — 180-а яхӑн ын. Унсӑр пуҫне тепӗр 40 ҫын продукцие Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкарта ваккӑн сутассипе тимлет.
Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе фермер хуҫалӑхӗсенче ҫурхи уй-хир ӗҫӗсем малалла пыраҫҫӗ. Паянхи кун тӗлне илсен, пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене 179,3 пин гектар ҫинче, е 85,5 процент, акнӑ. Пӗлтӗрхи ҫак кун тӗлне пӗтӗмпе 203,9 пин гектар акнӑ, е планпа пӑхнин 101,8 процентне.
Планпа пӑхнин 95 ытларах процентне хальлӗхе Муркаш (99,7%), Пӑрачкав (99,7%), Елчӗк (98,3%) тата Куславкка (98%) районӗсенче акнӑ.
Техника культурисене республикӑра 16 пин гектар (2021 ҫулта – 17,3 пин гектар) акнӑ, ҫав шутран 5,8 пин гектарӗ — рапс, 3,5 пин гектарӗ — горчица (сарӑ пӑрӑҫ).
Ҫӗнӗ Шупашкарта 1 пин ытла ӗҫ вырӑнӗлӗх ятарлӑ экономика лаптӑкӗ уҫасшӑн. Ятарлӑ экономика зонин проекчӗ ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗччен коррупцие хирӗҫ никама пӑхӑнман экспертиза витӗр тухӗ; унтан, ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗччен, документа халӑхпа сӳтсе явӗҫ.
Ятарлӑ экономика зонин проектне РФ Экономика аталанӑвӗн министерстви хатӗрленӗ.
Ятарлӑ экономика зонинче, паянхи куна илсен, 5 инвестор производствӑна укҫа хывас кӑмӑллине палӑртнӑ. Ҫав тӗллевпе вӗсем 3 ҫул хушшинче 13 миллиарда яхӑн тенкӗ укҫа хывӗҫ. Вӗсене пурлӑх тата транспорт налукӗнчен 20 ҫуллӑха, ҫӗр налукӗнчен 3 ҫуллӑха, тупӑш налукӗнчен 49 ҫуллӑха хӑтарӗҫ. Ҫӗнӗ производствӑсенче 1 пин ытла ҫын ӗҫ вырӑнӗ тупӗ.
Инвесторсем аш-какай комбиначӗ, йывӑҫ сӳсӗнчен плита хатӗрлекен, тырӑ авӑртса тӗрлӗ продукци кӑларакан тата ытти производство уҫасшӑн.
Ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче лавккасенче мӗн хакланнӑ? Мӗн йӳнелнӗ?
Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрах, хакӗ самай ӳснисен йышӗнче - пуҫлӑ сухан, шампунь тата чӗрчунсене ҫитермелли типӗ апат. Ытти таварӑн хакӗ 3 процентран ытларах хӑпарман.
Мӗн йӳнелнӗ? Хӑяр, ҫӑмарта, ача-пӑча подгузникӗ, арҫын нуски. Ҫавӑн пекех сӑнаса тӑракан чылай эмелӗн хакӗ чакнӑ. Шурӑ эрех 2,23 процент йӳнелнӗ
Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе фермерсем теплицӑра пахчаҫимӗҫ туса илессипе ҫине тӑрса ӗҫлеҫҫӗ. Респуликӑн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа теплицӑсенче 10,6 пин тонна пахчаҫимӗҫ туса илнӗ, ку вӑл пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 1,1 процент нумайрах.
Асӑннӑ 10,6 пин тоннӑран 4,7 пин тонни — помидор. Ҫак культурӑна теплицӑра кӑҫал пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 10,5 процент нумайрах туса илнӗ. Аграрисем баклажан та ӳстереҫҫӗ. Ӑна кӑҫал 1,5 хут нумайрах туса илнӗ, тухӑҫа хальлӗхе 60 тонна пухса кӗртнӗ. Хӑяра 5,9 пин тонна татнӑ.
Статистика кӑтартнӑ тӑрӑх, республикӑра вилекенсен йышӗ,ҫуралакансемпе танлаштарсан, нумайрах.
Пуш уйӑхӗнче 1630 ҫын вилнӗ. Пӗлтӗрхи ҫак уйӑхпа танлаштарсан, 6,7 процент нумайрах.
Пуш уйӑхӗнче 861 ача ҫуралнӑ. Пӗлтӗрхинчен 26,7 процент сахалрах.
Республикӑра пуш уйӑхӗнче 769 ҫын сахалланнӑ. Палӑртмалла: пӗлтӗр республикӑра 30496 ҫын вилнӗ. Кунашкалли 21-мӗш ӗмӗрте пулман. Ку - антирекорд.
+19.3 °C