Чӑваш Енри ача ҫурчӗсем ӳлӗмрен пӗр орган тытӑмӗнче пулӗҫ. Кун пирки республикӑн Элтеперӗ ҫумӗнчи ятарлӑ канашӑн ӗнерхи ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ. Унта Ачалӑх вунӑҫуллӑхӗпе ҫыхӑннӑ мероприятисем пирки калаҫнӑ. Опекӑпа попечительство органӗсене 2024 ҫулччен пӗр органа пӑхӑнмалла тӑвасси пирки те сӑмах хускатнӑ.
Ларура палӑртнӑ тӑрӑх, юлашки 15 ҫулта пирӗн республикӑра тӑлӑх тата ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ ачасен йышӗ икӗ хутчен чакнӑ. Паян ун пек ачасен йышӗ 2,4 пинпе танлашать. Тӑлӑхсене тата ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнисене ҫемьене илесси те икӗ хута яхӑн ӳснӗ.
Паян пирӗн республикӑра тӑлӑх ачасен пилӗк организацийӗ ӗҫлет. Вӗсенчен виҫҫӗшӗ (Пӑрачкаври ача ҫурчӗ, Шупашкарти тата Ҫӗмӗрлери тӑлӑх тата ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ ачасен центрӗсем) Чӑваш Енӗн Вӗрентӳпе ҫамрӑксен политикин министерствине пӑхӑнса тӑраҫҫӗ, «Малютка» ача ҫурчӗ — Сывлӑх сыхлав министерствине, Кӳкеҫри ӑсран аталанса ҫитеймен ачасен интернат-ҫурчӗ — Ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министерствине. Вӗсене ӳлӗмрен пӗр орган тытӑмне куҫарасшӑн.
Чӑвашстат пӗлтӗр юпа уйӑхӗнче иртнӗ халӑх ҫыравӗн пӗтӗмлетӗвӗпе паллаштарнӑ. Халӑх йышӗ чакнӑ. Ку кӑтарту иртнӗ ӗмӗрӗн 60-мӗш ҫулӗсен вӗҫӗнчи кӑтарту патне ҫывхарнӑ.
1960-мӗш ҫулсен вӗҫӗнче республикӑра 1 миллион та 229 пин ҫын пурӑннӑ. 2020 ҫулта халӑх йышӗ 1 миллион та 187 пин ҫынпа танлашнӑ.
Юлашки ҫырав кӑтартнӑ тӑрӑх, халӑхӑн 64 проценчӗ хулара пурӑнать, ыттисем - ялта. Кӑҫал кӑрлач-авӑн уйӑхӗсенче халӑх йышӗ 6,9 пин ҫын чакнӑ.
Хаш регионта ытларах ҫӗрулми ҫиеҫҫӗ? Ҫакна Маристат тӗпченӗ. Унӑн пӗтӗмлетӗвӗпе паллаштарар.
Маристат пӗлтӗрхи кӑтартӑва тишкернӗ. Чӑваш Енре пурӑнакан ҫын ҫулталӑкне вӑтамран 139 килограмм ҫӗрулми ҫиет.
Мари Элте вара ку пахча ҫимӗҫе тата ытларах килӗштереҫҫӗ – унта ҫулталӑкне вӑтамран 148 килограмм ҫиеҫҫӗ. Чӑваш Ен танлаштарӑмра – иккӗмӗш вырӑнта.
Кӑҫал кӑрлач-авӑн уйӑхӗсенче 13 пин те 43 ҫын Чӑваш Енрен кайнӑ. Вӗсен йышӗнчен 8531-шӗ ют региона куҫнӑ, 4512-шӗ чикӗ леш енне каҫнӑ.
Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, чикӗ леш енне кайнисен 72 проценчӗ СНГ ҫӗршывӗсене суйланӑ.
Ҫак тапхӑрта региона 10345 ҫын килнӗ. Вӗсенчен 8065-шӗ – Раҫҫейӗн субъекчӗсенчен, 2280-шӗ – ытти ҫӗршывран. Пӗтӗмӗшле илсен, кӑҫалхи 9 уйӑхра миграцие пула регионта 2698 ҫын сахалланнӑ.
Ҫӗршывӑн Кабминӗ специалистсене тӗллевлӗ вӗрентсе кӑлармалли списока ҫулсерен ҫирӗплетет. Ӑна регионсен сӗнӗвне тӗпе хурса хатӗрлет.
Кӑҫал пирӗн ҫӗршыва ҫӗнӗ территорисем кӗчӗҫ. Списока хатӗрленӗ чухне вӗсене те шута илнӗ.
Тӗллевлӗ вӗрентсе кӑлармаллисен списокӗнче — статистиксем, географсем, метеорологсем, архитекторсем, строительсем тата ыттисем.
«Авиастроени» направленипе специалистсене хысна шучӗпе хатӗрлесси хальхи вӑхӑтри 30 процентран 40 процент таран ӳсӗ, «Карап тӑвасси, океанотехника и тинӗс инфраструктурин объекчӗсен системотехники» направленипе 30 процент вырӑнне 40 процент пулӗ, «Информаци хӑрушсӑрлӑхӗ» енӗпе — 20 процент вырӑнне 30 процент.
Самолётсемпе вертолётсем тӑвакансене, чукун ҫулсене тытса тӑракансене тӗллевлӗ вӗрентсе кӑларассине 70 процент таран ӳстерме йышӑннӑ.
«Пӗтӗм тӗнчери хутшӑнусем» тата «Журналистика» енӗпе чакарма йышӑннӑ. Пӗрремӗшӗпе — хальхи 35 процентран 30 процента ҫити, иккӗмӗшпе хальхи 15 процент вырӑнне 10 процент хӑварнӑ.
Чӑваш Енре эрех-сӑра сутасси нумайланнӑ. Республикӑн Экономика аталанӑвӗн министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн тӑрӑхра водка, сӑра тата спиртран тӑракан ӗҫмелли япаласем кӑларассин калӑпӑшӗ ӳснӗ.
Республикӑн вице-премьерӗ — экономика аталанӑвӗн министрӗ Дмитрий Краснов каланӑ тӑрӑх, кӑҫалхи кӑрлач-авӑн уйӑхӗсенче водка туса кӑларасси 23,7 процент ӳснӗ; ӑна сутасси 5,1 процент нумайланнӑ. Асӑннӑ тапхӑрта сӑрана 8,1 процент ытларах туса кӑларнӑ; 6,7 процент нумайрах сутнӑ.
Тавар кайнӑ май акцизран хыснана каякан тупӑш виҫи ӳснӗ: водкӑпа — 29,8 процент, сӑрапа – 22,5 процент.
Чӑваш Енре 100 ҫултан иртнӗ 165 ҫын пурӑнать. ЧР Сывлӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр ӗмӗрлисен йышӗ 35 процент ӳснӗ.
Республикӑри чи ватӑ ҫын – 106 ҫулта. Вӑл – хӗрарӑм. Чи ватӑ арҫын вара 103 ҫул тултарнӑ. Вӑрӑм ӗмӗрлисем ытларах Елчӗк районӗнче тӗпленнӗ.
Чӑваш Енре 90 ҫултан аслӑрах 6 пине яхӑн ҫын пурӑнать. Пӗтӗмӗшле илсен, республикӑра аслӑ ӳсӗмри 300 пине яхӑн ҫын тӗпленнӗ.
Чӑваш Енри апат-ҫимӗҫе Бельгипе Германире туянаҫҫӗ. Вӗсенче кӑна та мар, Польшӑра, Китайра, СНГ (Никама пӑхӑнман ҫӗршывсен пӗрлӗхӗ) ҫӗршывӗсенче.
Паян Чӑваш Енри аграрисем хӑйсен професси уявне (вӑл юпа уйӑхӗнче-ха, анчах пирӗн республикӑра уява уй-хирти ӗҫе вӗҫленӗ хыҫҫӑн ҫеҫ пуҫтарӑнаҫҫӗ) пухӑннӑ.
Республика Элтеперӗ Олег Николаев палӑртса хӑварнӑ тӑрӑх, экспорта санкцисем витӗм кӳнӗ пулин те кӑштах ӳсӗм пӗрех пур. Кӑҫалхи кӑрлач-юпа уйӑхӗсенче агропромышленность продукцине ют ҫӗршыва ӑсатасси 7 процент ӳснӗ.
Халӑх шухӑшне ыйтса пӗлекен пӗтӗм Раҫҫейри центр (ВЦИОМ) кӑҫалхи чи лайӑх эстрада юрӑҫисем камне пӗлме ыйтӑм ирттернӗ.
Юрӑҫсенчен Олег Газмановшӑн ыйтӑма хутшӑннисенчен 14 % сасӑланӑ, SHAMANшӑн — 13 %, Николай Басковшӑн — 9 %, Филипп Киркоровшӑн — 8 %, Григорий Лепспа Сергей Лазаревшӑн — 6-шар процент.
Хӗрарӑм юрӑҫсенчен Полина Гагарина малта, уншӑн 14 % сасӑланӑ, Алла Пугачевӑшӑн — 8 %, Валерияшӑн — 7 %, Лариса Долинӑпа Юлия Чичеринӑшӑн — 5-шар процент.
Ыйтӑма телефонпа юпа уйӑхӗн 21-22-мӗшӗсенче ирттернӗ.
Чӑваш Енре туса илекен тӗрлӗ продукци ют ҫӗршывсене те ӑсанать. Чӑх урине илсен, акӑ, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ӑна шӑнтса Китая 3 488 тонна сутнӑ.
Унсӑр пуҫне талӑкри хур чӗпписене пурӗ 2 пин пуҫ Казахстана ӑсатнӑ. Асӑннӑ ҫӗршыва сӗт-ҫу продукцине 4,9 тонна, пулӑ апатне 0,2 тонна сутнӑ.
Чӑх ури пирки каласан, Китайра вӑл паха апат шутланать.
-12.7 °C