«Пуринчен малтан» телеграм-канал пӗлтернӗ тӑрӑх, Самар хулинче пурӑнакан вырӑс арҫынни Сергей Захаров чӑвашла калаҫакансен клубне йӗркеленӗ
Вӑл ку ӗҫе 3 ҫул каялла пуҫӑннӑ. Сергей чун ыйтнипе ӗҫлет, ҫынсене тӳлевсӗрех вӗрентет.
Чи тӗлӗнмелли вара акӑ мӗн: Сергей – вырӑс. Журналист ӗҫпе облаҫри районсене тухса ҫӳренӗ чухне вӑл чӑвашсемпе нумай курнӑҫнӑ. Ҫапла пирӗн чӗлхепе культурӑна кӑмӑлланӑ вӑл, пурӑна-киле чӑвашла калаҫма хӑнӑхнӑ.
«Пуринчен малтан» телеграм-канал пӗлтернӗ тӑрӑх, Калининградра чӑвашсем ҫинчен видеороликсем ӳкереҫҫӗ. Ку - вырӑнти чӑвашсен пӗрлешӗвӗн хастарӗсен пуҫарӑвӗ. Вӗсем видеороликсене Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи хыҫҫӑн Чӑваш Енрен Калининград облаҫне куҫса кайнӑ ҫынсем пирки ӳкереҫҫӗ, вӗсен аса илӗвӗсене ҫырса илеҫҫӗ.
Вӗсенчен пӗри — 91 ҫулти Роза Иванова. Вӑл 1946 ҫулта ҫемйипе пӗрле Вӑрнар тӑрӑхӗнчи Кӳстӳмӗр ялӗнчен Калининград облаҫне куҫса кайнӑ. Халӗ вӑл Февральское поселокра пурӑнать.
АПШра 19 ӗмӗрти чӑваш кӗпин лифӗ упранать. Кун пирки халӑх тетелӗнче Рина Ежергина каласа кӑтартнӑ.
Вӑл каланӑ тӑрӑх, кӗпене пиртен ҫӗленӗ, тӗррӗ вӗҫлемен. АПШри музея епле лекнӗ-ха вӑл? Ӑна 19-мӗш ӗмӗрте Америка археологӗ Зелия Натолл «Вырӑс экспедицийӗ» вӑхӑтӗнче туяннӑ.
Чӑваш Енри эксперт палӑртнӑ тӑрӑх, кӗпене кофтӑн ҫӳлти пайӗ пӗк хӑвӑрт ҫӗлеме пултарнӑ. Анчах ҫитсӑ айӗнче ӗлӗкхи тӗрӗ пулма пултарать.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрта ӗнер Ҫӑварни уявне ирттернӗ. Вӑл Стрелоксен 324-мӗш дивизийӗнче вырнаҫнӑ «Манӑн социаллӑ центр» клубра иртнӗ. Мероприятие Екатерина Ворошилова тата Оксана Николаева специалистсем хатӗрленӗ.
Ҫӑварние пуҫтарӑннисем сӗтел тулли апат-ҫимӗҫ хатӗрленӗ. Тутлӑ икерчӗпе, ытти апат-ҫимӗҫпе сайланнипех ҫырлахман, тӗрлӗ вӑйӑ ирттернӗ, чӑвашла юрласа та ташласа савӑннӑ.
«Паянхи уярра эпӗ ҫамрӑк чухнехи Ҫӑварние аса илтӗм. Чӑвашла юрӑсем шарантарса чуна йӑпатрӑмӑр», — тенӗ тава тивӗҫлӗ канури Галина Деомидова.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери тӑван чӗлхе кунӗ. Ҫак куна 1999 ҫулта ЮНЕСКО шайӗнчех палӑртма йышӑннӑ. Шӑп та лӑп паян, 1952 ҫулта, Бангладешри Дакка хулинче студентсем тӑван чӗлхене патшалӑх чӗлхисенчен пӗри тесе йышӑнма ыйтса демонстрацие тухнӑ, вӗсене вара йӗрке хуралҫисем персе пӑрахнӑ.
Паянхи кун пирӗн чӑваш чӗлхине упраса хӑварасси пирки тепӗр унчен шухӑшласа пӑхма сӑлтав пур. Эпир вилӗмпе куҫа-куҫӑн тӑмасан та тӑван чӗлхемӗре хамӑр та ыррӑн пӗлместпӗр, ачамӑрсемпе мӑнукӑмӑрсене те ҫуралсанах унран пистеретпӗр. Ҫут тӗнчене килнӗ ҫӗнӗ чуна ют чӗлхепе, ан тив вӑл патшалӑх чӗлхи пулсан та, лӑпкани пистерниех пулать ӗнтӗ.
Хӑйӗн чӗлхине пӗлмен ҫын ытти чӗлхене тата тӑван ҫӗршыва хисеплӗ-ши?
Нарӑс уйӑйӗн 18-мӗшӗнче Шупашкар хулин 60-мӗш шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен хула шайӗнчи семинарӗ иртнӗ.
Александр Степанов учитель халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ тӑрӑх, ӑна Тӑван чӗлхесен пӗтӗм тӗнчери кунне халалласа ирттернӗ. Унта вӗрентекенсен «Чӑваш чӗлхипе литературине чи лайӑх вӗрентекен 2025» хула шайӗнчи ҫӗнтерӳҫисем хӑйсен урокӗсемпе паллаштарнӑ. Вӗсем ҫаксем: 40-мӗш шкулти Алёна Митрофанова, 62-мӗш шкулти Нина
Егорова, 56-мӗш шкулти Надежда Серебрякова, 37-мӗш шкулти Светлана Емельянова, 60-мӗш шкути Наталия Александрова.
Вилӗмсӗр «Нарспи» авторӗ, чӑваш классикӗ Константин иванов ҫуралнӑранпа кӑҫал 135 сул ҫитет. Ҫавна май пирӗн республикӑра тӗрлӗ мероприяти иртӗ. Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ Константин Иванов ячӗпе 66 ҫул ӗнтӗ хисепленсе тӑрать те унта та сумлӑ датӑна манса каймӗҫ.
Ыран, нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» спектакль кӑтартӗҫ. Ӑна чӑваш театрӗн никӗҫлевҫин Иоаким Максимов-Кошкинский пьесипе лартнӑ.
Каярах вара театрта «Нарспи» спектакле сцена ҫине кӑларӗҫ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнчи «Хавхалану» клубӑн черетлӗ пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗнче иртӗ.
Поэтсен тата сӑвӑ вулама е итлеме юратакансен мероприятийӗ
15 сехетре пуҫланӗ.
Клуб ларӑвӗн иккӗмӗш пайӗнче Михаил Сунталӑн (1945-2021) пултарулӑхне аса илсе унӑн сӑввисене те вулӗҫ. Кун пирки вулавӑш ӗҫченӗ Антонина Андреева халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Пурӑннӑ пулсан Сарри Мишши кӑҫал 80 ҫул тултарӗччӗ.
Ыран, нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче «Ма хитре-ши Шупашкар урамӗ» концерт иртӗ. Ӑна Чӑваш музыкин XIV республикӑри фестивальне йӗркеленӗ май ирттерӗҫ.
Концерт вӑхӑтӗнче халӑх юррисем тата хальхи вӑхӑтри авторсем илемлетнӗ юрӑсем янӑрӗҫ. Программӑна, сӑмахран, чӑваш эстрадин иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенче хит шутланнӑ «Мӗншӗн-ши эп сана пит юратрӑм», «Куҫ харшисем»; с«Шупашкар», «Анне», «Ахаль мар», «Ырӑ сунар» хальхи эстрада юррисем янӑрӗҫ. Вӗсене Александр Сергеев, Геннадий Борисов, Николай Казаков, Андрей Галкин, Сергей Степанов тата ытти композитор хайланӑ.
Концерта «Ҫеҫпӗл», «Ҫавал» ансамбльсем тата «Nota «G» таша ушкӑнӗ хутшӑнӗ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ чӑваш классикӗсемпе хальхи авторсен хайлавӗсене чи лайӑх тӗслӗхӗсене упраса хӑварассишӗн нумай тӑрашать. Электрон вулавӑшра республикӑри театрсен артисчӗсем вуланӑ 100 ытла аудиокӗнеке упранать.
Литература хайлавӗсене илемлӗ вулас текенсен «Тӑван сӑмах» конкурса хутшӑнма май пур. Конкурса чӑваш чӗлхине сарас тата чӑваш ҫыравҫисен пуян эткерлӗхне упраса хӑварас тӗллевпе ирттереҫҫӗ. Унта 10 ҫултан аслӑраххисем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Вӗсен вулавӑшӑн «Чувашская детская литература» («Проза на чувашском языке» ярӑм) электрон коллекцийӗнчи хайлава вуламалла.
Авторсем хӑйсен хайлавӗсене те вулама пултараҫҫӗ.
Ӗҫсене ака уйӑхӗн 13-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
+1.3 °C