Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх культура институтӗнче пӗтӗм тӗнчери V ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ. «Тӑван сӑмах – халӑх хӑвачӗ» ят панӑ ӑна.
Конференцие уҫнӑ ҫӗре Культура колледжӗн халӑх инструменчӗсен «Крещендо» ансамблӗ тата Шупашкарти 60-мӗш шкулти ачасем хутшӑннӑ.
Культура институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, тӑван чӗлхене упраса хӑварас ыйту тавра ҫивӗч калаҫу пулса иртнӗ.
Мускавра кӑҫал та пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ иртӗ. Пӗлтӗр вӑл «Сокольники» паркра пулнӑ. Кӑҫал вара уяв ВДНХра иртӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн тулли праваллӑ элчи Алексей Ладыков калаҫса татӑлнӑ. Вӑл ҫитӗнӳсен куравӗн «Раҫҫей» дирекцийӗн директорӗпе Наталья Виртуозовӑпа калаҫса татӑлнӑ.
Малтанах Акатуя утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче ирттерме палӑртнӑ. Кайран ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗ ҫине куҫарнӑ. Палӑртмалла: пӗлтӗр вӑл Мускавра утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнче иртнӗ.
Ҫӗнтерӳ кунӗ тӗлне Шупашкарта чӑвашла баннерсем вырнаҫтарма палӑртнӑ. Акӑ вӗсенчен пӗри. Унта Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ Анна Иванова сӑнарланнӑ.
101 ҫулти кинемей Зинаида Воронова модельер ӑсталанӑ чӑваш наци кӗпипе. Кун пирки Елизавета Долгова «Контактра» халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Ун пек баннерсене республикӑри «Хастар» ушкӑн пуҫарӑвӗпе хатӗрлеҫҫӗ. Вӗсене Ҫӗнтерӳ кунӗ тӗлне Шупашкарта вырнаҫтарӗҫ.
Степан Аслан чӑваш писателӗн «Ахрат» романне вырӑсла куҫарнӑ. Тӑлмачи — А. В. Асланина-Павлова.
Роман XIX ӗмӗр вӗҫӗнчи - XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи чӑваш ялӗн пурнӑҫне ҫутатса парать. Кӗнекене Макарӑн биографийӗ евӗр йӗркеленӗ. Ача чухне вӑл выльӑх-чӗрлӗх пӑхать, ҫӑпата ҫыхнӑ, вунӑ ҫула ҫитнӗ ҫӗре тырӑ вырма вӗренсе ҫитет, вун иккӗ валли — сӳрелеме.
Ӗҫе мӗн пӗчӗкрен хӑнӑхнӑскер кайран та ӳрӗк пулса пурӑнать, таса чунлӑ пулса ӳсет.
Патӑрьелӗнче шӑпӑрлансем пултарулӑх ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ. Унта ача пахчине ҫӳрекенсем хушшинче «Янра, сӑввӑм, хыттӑнрах» сӑвӑ конкурсне иртнӗ.
Патӑрьелти «Юмах» ача пахчине ҫӳрекен Екатерина Ялукова пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Кун пирки Мая Селендеева-Салампи халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Катя «ача садне ҫӳрекенсем хушшинче ирттерекен «Янра, сӑввӑм, хыттӑнрах» сӑвӑсен конкурсне манӑн «Пуканеҫӗм, пукане» сӑввӑмпа хутшӑннӑ. 1-мӗш вырӑн ҫӗнсе илме пултарнӑ», – хыпарланӑ вӑл.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Якур Ушкӑнь ялӗнчи культура ҫуртӗнче чӑваш халӑх пултарулӑхӗн «Мы из знатного рода» (чӑв. Эпир ятлӑ-сумлӑ йӑхран) ятпа регионсем хушшинчи фествиаль-конкурс иртнӗ.
Унта Чӑваш Енри 10 муниципаллӑ тӑрӑхран тата Мари Элти пӗр коллективсем хутшӑннӑ. Унта пулса курнисем пӗлтернӗ тӑрӑх, фестиваль питех те илемлӗ, кӑсӑклӑ тата хаваслӑ иртнӗ. Конкурса хутшӑннисем мероприятие ҫуллӗ шайра йӗркеленине палӑртнӑ. Тӳресем ҫирӗп, анчах тӗрӗс хакланине те асӑнса хӑварнӑ вӗсем. Фестиваль-конкурса 200 ытла ҫын хутшӑннӑ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвӗ 5 сехет ытла пынӑ тесе пӗлтернӗ Ҫӗмӗрле муниципаллӑ округӗн администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ —ял хуҫалӑх тата туризм пайӗн пуҫлӑхӗ Андрей Мостайкин.
Чӑваш Енре автор ҫырнӑ юмахсен конкурсене ирттерме йышӑннӑ. «Халӑх хӑватӗнче – пуласлӑх» автор юмахӗсен пултарулӑх ӑмӑртӑвне Чӑваш наци ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗн «Фольклористика» уйрӑмӗн ертӳҫи, халӑх академикӗ Эдисон Патмар пуҫарнипе Чӑваш наци ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗ ирттерет.
Академин пайташӗ Елизавета Долгова пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурса ирттернин тӗллевӗ – чӑваш чӗлхине аталантарасси. Ҫӗнтерӳҫӗсене хаклӑ парнесем хавхалантарассине хыпарланӑ.
Материалсем чӑвашла пулмалла. Юмах А4 калӑпӑшлӑ хут ҫинче 5 страницӑран ытла пулмалла мар. Шрифчӗ – 14.
Ӗҫсене раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗччен dolgovaliza2009@yandex.ru электрон адреспа йышӑнӗҫ.
Ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Муркаш муниципаллӑ округӗнчи Калайкасси шкулӗнче «Чӑваш ачи чӑвашах» республика шайӗнчи 8-мӗш фестиваль иртнӗ.
Чӑваш наци ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗн пайташӗ Елизавета Долгова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Вӗрентетпӗр чӑвашла», «Савӑнатӑп эп чӑваш пулнишӗн», «Сар каччӑпа сӑра хӗр», «Тӑвалла пулсан та малалла» ятлӑ лапамсенче тата шкул музейӗсенче чун каниччен чӑвашла калаҫма, чӑвашла юрлама, чӑвашла ташлама май пулнӑ.
«Фестиваль чӑваш чӗлхи предметне вӗрентмен вӗрентекенсене чӑвашла уроксем кӑтартма май панӑ. Кӗҫӗн классенче вӗренекен ачасем чӑваш халӑхӗн йӑлине илемлӗн сӑнарланӑ. Вӑтам классенче вӗренекен ачасем чӑваш халӑх историне, культурине, чӗлхине, йӑли-йӗркине пӗлнине ӑс-тӑн вӑййинче кӑтартнӑ.
Шкул ертӳҫисем хӑйсен чӑвашлӑх туйӑмне аталантаракан проектсене хӳтӗленӗ», — хыпарланӑ Елизавета Долгова.
Ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутарти вӑтам шкулта Виктор Чугаров режиссёр ӳкернӗ «Чӑваш чӗлхи» фильма кӑтартнӑ.
«Контактра» халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче Валентина Телей юрӑҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, «ача чухне вӑл ман пекех чӑвашла калаҫма пӗлмен. Тӑван чӗлхене вӗренес кӑмӑлӗ калама ҫук пысӑк пулнӑран вӑл тӑван чӗлхене ӑша илнӗ ҫеҫ мар, Парижра тата Берлинта пурӑнакан чӑвашсемпе тӗл пулса вӗсем ҫинчен фильм ӳкернӗ. Фильмра вӑл пуринпе те чӑвашла калаҫать. Ыттисемшӗн тӗслӗх пулса тӑрать».
Ремезовов ҫулҫыравӗнчен: «Ружей же не было у кучумлян, только луки и стрелы, копья и сабли, у чувашей было две пушки, казаки заставили их умолкнуть, и те сбросили их с горы в Иртыш. Когда стоял Кучум на Чувашской горе, то, видя большие потери среди своих, молился со слезами сам и все неверные, приказав агунам и абызам своим взывать с мольбою к кумирам, но спали боги их, и оказался (Кучум) беспомощен и опозорен, тесним невидимою силой, и задумал бежать. А сражались три дня без сна неотступно».
Ҫӗпӗре илекен Ермак утаман ячӗ, вӑл темиҫе ӗмӗр каялла пурӑннӑ пулин те, ҫӗршыв шайӗнче манӑҫми янӑраса тӑрать. Ӑна хисеплесе Раҫҫей хутлӑхӗнче вунӑ ытла палӑк уҫнӑ, нумай ял-хула, урам Ермак ятлӑ. Утамана чиркӳсенче куллен асӑнса тӑраҫҫӗ, ку та ун ятне манма памасть. Халӑх асне вӑл Илья Муромец пӑхаттир пекех ӗмӗрлӗх кӗрсе юлнӑ.
Чаплӑ утаманӑн (ҫарпуҫӗн) пурнӑҫне халиччен те тӗпӗ-йӗрӗпе уҫса парайман-ха. Хӑш-пӗр тӗпчевҫӗсем Ермак Атӑл тӑрӑхӗнчен тухнӑ пулӗ теҫҫӗ, унӑн хушма ячӗсем ҫакна ҫирӗплетме май параҫҫӗ – Повольский (Поволжский), То(у)кмак.
+3.7 °C