Чӑваш чӗлхин пултаруллӑ тӗпчевҫи тата ӑста вӗрентекенӗ, халӑх ӗҫӗн хастарӗ Василий Алексеевич Андреев ҫак уйӑхра утмӑл пиллӗк тултармаллаччӗ. Анчах синкерлӗ шӑпа ӑна ҫак ӳсӗме ҫитме памарӗ. 2002 ҫулта, 41-ре чухнех, унӑн канӑҫсӑр чӗри тапма чарӑнчӗ. Хавас, уҫӑ кӑмӑллӑ, вӑйпитти ӗҫтешӗмӗр кӗтмен-туман ҫӗртен ку тӗнчерен кайрӗ...
Василий Андреев 1960 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Канаш районӗнчи Ешкилт ялӗнче ҫуралнӑ. Шуркасси вӑтам шкулӗ хыҫҫӑн Чӑваш патшалӑх университечӗн историпе филологи факультетӗнче тата Ленинград (хальхи – Санкт-Петербург) университечӗн Хӗвелтухӑҫ факультетӗнче пӗлӳ илнӗ.
Кайран Хӗвелтухӑҫ факультетӗнчех аспирантурӑра вӗренме пуҫланӑ. Тӗрӗк филологийӗ кафедрин пуҫлӑхӗ С.Н. Иванов профессор унӑн ӑслӑлӑх ертӳҫи пулнӑ. Тӗпчев теми – чӑваш чӗлхинчи вӗҫленӳ категорийӗ. Василий Алексеевич тӑван чӗлхери падежсене ҫӗнӗлле хаклать, вӗсен семантикӑпа синтаксис енӗсене шайлаштарать, халиччен никам та асӑрхаман килӗшӳсене палӑртать.
Аспирантурӑра вӗреннӗ чухнех ҫамрӑк тӗпчевҫӗ Пӗтӗм тӗнчери алтаистика конференцийӗн (ПИАКӑн) Ташкентра иртнӗ сессине хутшӑнчӗ, «Чӑваш тата финн-угр чӗлхисенчи абессив (ҫуклӑх падежӗ)» темӑпа тухса калаҫрӗ.
Хусанти чӑваш хӗрачи Сочи хулинче иртнӗ «У самого чёрного моря» (чӑв. Хура тинӗс хӗрринче) халӑхсен хушшинчи конкурса хутшӑннӑ.
Унта Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчи тата ют ҫӗршывсенчен пӗчӗк талантсем хутшӑннӑ. Тутарстанри «Сувар» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, фестивалӗн Гран-прине Хусанти Туслӑх ҫуртӗнчи Нумай нациллӗ вырсарни шкулӗнчи чӑваш урӑмӗнче вӗренекен Стефания Чаркина ҫӗнсе илнӗ.
Пӗчӗкскер «Линка-линка» чӑваш халӑх юррине шӑрантарнӑ.
Тутарстанри Нурлат хулинче чӑваш туйӗ иртнӗ. Утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Вадим Егоровпа Марина Маланьеван пӗр ҫемьене чӑмӑртаннӑ. Ҫырӑнтару уявне каччӑпа хӗр чӑваш тумӗпе ҫитнӗ. Вӗсен ашшӗ-амӑшӗпе тӑванӗсем те ҫамрӑксенчен юлман, ҫапла капӑрланса туя кайнӑ.
«Сувар» пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑнасене «Ҫеҫпӗл», «Шӳлкеме» фольклор ансамблӗсем савӑнтарнӑ.
Чӑваш туйӗсене йӗркелесси Нурлатри Туслӑх ҫурчӗн «Этносвадьба. Национальный колорит» проектпа килӗшӳллӗн пурнӑҫланса пырать иккен. Чӑваш туйне виҫӗ хутчен ирттернӗ.
Чӑваш Республикин Вӗренӳ министерстви чӑваш чӗлхине шкулсенче вӗрентесси питех те аван пулса пынине пӗлтернӗ. Кун пек хурава Шупашкарти шкулсенчен пӗринче чӑваш чӗлхи учителӗнче ӗҫлекен Александр Степанов патне те ярса панӑ.
Александр Марсович пӗлтернӗ тӑрӑх, уйӑх ҫурӑ каялла республикӑри вӗрентекенсем тӳре-шара патне нумай чӗлхеллӗ классем (шкулсем) уҫасси тата вӗсенче чӑваш чӗлхине тарӑннӑн вӗрентесси пирки ҫырнӑ.
«Ну мӗнех, ку ҫырупа килӗшӳллӗн, чӑваш чӗлхипе ҫыхӑннӑ лару-тӑру питӗ аван», — кӑшт тӗлӗнсерех хыпарланӑ Александр Степанов хӑйӗн страницинче.
159 шкулта пуҫламӑш классенче вӗренекенсем пур предмета та (вырӑс чӗлхипе литература вулавӗсӗр, ют чӗлхесемсӗр пуҫне) чӑвашла вӗренеҫҫӗ иккен.
«Чӑннипе каласан, хамӑр республикӑшӑн «савӑнмалли» кӑна юлать. Паллах, ӗненес килет, кун ҫинчен ҫырура каланӑ, ӗҫлӗ ушкӑн хӑйӗн ӗҫне тивӗҫлӗ пурнӑҫласса шанатӑп», — пӗтӗмлетнӗ хастар вӗрентекен.
Чӑваш Енре чӑваш ачисен «Эткер» смени черетлӗ хутчен ӗҫлеме тытӑннӑ. Кун пирки Александр Степанов чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗ «Контактра» халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
«Кӑҫал эпир ӑна Ирпипе, Ирина Диаровӑпа, 10-мӗш хут ирттеретпӗр. Тӗлӗнмелле!!! Тӗрлӗ регионта пурӑнакан чӑваш ачисем Шупашкарта пухӑнса пӗр-пӗринпе пӗр чӗлхе тупса «Чӑваш тӗнчине» туйма тытӑнӗҫ. Шанас килет паллах. Паянхи кун вӗсем пӗр-пӗринпе паллашрӗҫ, юрларӗҫ те ташларӗҫ, хӑйсен тӑван енӗ ҫинчен постер хатӗрлерӗҫ, ыттисене паллаштарчӗҫ», — каласа кӑтартнӑ хастар вӗрентекен хӑйӗн страницинче.
Чӑн та, питех те пӗлтерӗшлӗ ӗҫ туса ирттереҫҫӗ.
Паянтан Чӑваш биеннали юлашки эрни пуҫланнӑ. Ҫавна май расписание улӑштарма йышӑннӑ.
Паян, ҫурла уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Чӑваш академи драма театрӗн тата «Сверхновый» культура центрӗн алӑкӗсем куракансем валли уҫӑ пулӗҫ.
«Куравсемпе паллашма сире меллӗрех пултӑр тесе биеннален юлашки эрнинче хушма ӗҫ кунӗ туса хутӑмӑр», — пӗлтернӗ мероприятие йӗркелекенсем.
Куравсемпе медиатор тӳлевсӗр паллаштарӗ. Анчах малтан регистрациленмелле. Театра кӗме билет туянмалла. Унӑн хакӗ — 250 тенкӗ.
Чӑваш Енре GigaChat нейросете чӑвашла вӗрентессипе тимлекен ӗҫ ушкӑнӗ туса хума йышӑннӑ.
Йышӑнӑва нумаях пулмасть Министрсен Кабинечӗн Председателӗ Сергей Артамонов алӑ пуснӑ.
Ӗҫе йӗркелесе пырассишӗн республикӑн Культура министерстви яваплӑ пулӗ.
Нейросете Чӑваш вӗрентни тӑван чӗлхемӗре хальхи вӑхӑтри технологисем урлӑ сарасси.
Иркутск облаҫӗнче «Байкал ҫинчи этноподиум. Модӑллӑ Ангара» фестиваль иртнӗ.
Унта чӑваш костюмӗсен «Атӑлпирӗн» коллекцине хӑтланӑ. Ӑна Шупашкарти «Паха тӗрӗ» фабрика тата Иркутскри ӑста Татьяна Бочкарева хатӗрленӗ. Уйрӑмах пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрсене тимлӗх уйӑрнӑ. Ӗлӗкхи сурпансене Иркутск облаҫӗнчи Надежда Фидикова ҫӗнетнӗ.
«Трактор тӑвакансен культура керменӗ» республикӑри халӑх пултарулӑх ҫурчӗ федераци укҫине 1 миллион тенкӗ выляса илнӗ. Гранта «Знаки рода: платки-обереги» (чӑв. Йӑх-несӗл палли: тутӑр-хӳтлӗхҫӗ) проекта пурнӑҫа кӗртме тӑкаклӗҫ. Ҫавна май салтак тутрине тӗрлеме вӗрентекен ӑсталӑх сехечӗсем йӗркелӗҫ.
Проект авторӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, тӗрлеме пӗлекен ӑстасем пур чухне ҫавна вӗренсе юлмалла. Ӑсталӑх сехечӗсене 25 ҫула ҫитичченхи ҫамрӑксене явӑҫтарӗҫ.
Проекта пурнӑҫланӑ вӑхӑтра вӗрентмелли видеороликсем, ҫутӗҫ фильмӗсем те хатӗрлӗҫ. Кайран салтак тутрисен куравне йӗркелӗҫ.
Шупашкарта пурӑнакан Фроловсем ылтӑн туйӗнче наци тумне тӑхӑннӑ.
Мӑшӑр 1975 ҫулта пӗрлешнӗ, ҫак таранччен ҫемье ӑшшине упраса хӑварнӑ. Вӗсем паянхи кун та общество ӗҫӗсене хастар хутшӑнаҫҫӗ.
Екатерина Сильвестровна пир-авӑр комбинатӗнче чылай ҫул ӗҫленӗ, халӗ ятарлӑ ҫар операцийӗнчи салтаксем валли нуски ҫыхать. Николай Николаевич — ӗҫ ветеранӗ, Трактор заводӗнче токарьте 43 ҫул ӗҫленӗ.
Ылтӑн туй кунӗнче мӑшӑр, 50 ҫул каяллахи пекех, пӗр-пӗрне ҫӗрӗ тӑхӑнтартнӑ.
-9.7 °C