ӗҫлӗ канашлура

Паян Чӑваш Республикин культура, национальноҫсен ӗҫӗсен, информаци политикипе архив ӗҫӗн министерствинче Чӑваш Ен тулашӗнче пурӑнакан ачасем валли ҫуллахи лагере йӗркелес тӗлӗшпе ӗҫлӗ канашлу иртрӗ. 2005 ҫултан пуҫласа кӑҫал 5-мӗш хут иртӗ ӗнтӗ вӑл.

Канашлӑва Чӑваш Республикин Вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерствинчен, Сывлӑха упракан тата социаллӑ аталану министерствинчен хутшӑнчӗҫ. Ҫавӑн пекех унта Чӑваш наци конгресӗнчен, культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсем пулчӗҫ. Пурте пӗрле пухӑнса «Эткер» этнокультура программа шайӗнчи культурӑллӑ программӑсене ирттермелли плана пӑхса тухрӗҫ, йышӑнчӗҫ.

Ачасем лагере Республика кунӗ умӗн, ҫӗртмен 23-мӗшӗнче, ҫитӗҫ. Вӗсен шутӗнче олимпиадӑсенче, ҫавӑн пекех чӑваш халӑхӗн историйӗпе тата культурипе ҫыхӑнтарнӑ ӑмӑртусенче мала тухнисем пулӗҫ. Ачасем Раҫҫей Федерацийӗн 9 тӑрӑхӗнчен тата Беларуҫ Республикинчен ҫитӗҫ.

Вӑрнар районӗнчи Хура Ҫырмара пурӑнакансем тавралӑха тирпей-илем кӗртмелли, симӗслентермелли уйӑхлӑха хутшӑнса Аслӑ Ҫӗнтерӗвӗн 65 ҫулхи юбилейне халалласа ял вӗҫӗнчи ҫырма пуҫне, шыв ҫулӗсем таврашне — ял хуҫалӑх культурисем ӳстерме юрӑхлӑ мар вырӑнсене — тӗрлӗ йывӑҫсен ҫамрӑк хунавӗсене чылай лартса хӑварчӗҫ, асӑнмалӑх парк ешертӗр терӗҫ. Ҫак пархатарлӑ ӗҫе пурте хаваспах хутшӑнмалла пек ӗнтӗ. Анчах, шел пулин те, алла кӗреҫе тытса ӗҫлеме пултаракан ҫынсенчен пӗр 10 проценчӗ кӑна пуҫаруллӑ пулчӗ. Ыттисем темшӗн йывӑҫ лартассине пӗлтерӗшлӗ ӗҫ вырӑнне хумарӗҫ, тӑван тавралӑх илемӗшӗн сехет енне тӑрӑшма ӳркенчӗҫ. Ҫавӑнпа та хӑйсен вӑхӑтне шеллемесӗр йывӑҫ лартма хастар хутшӑннисене — Петр Иванова, Андрей Чашкова — Хура Ҫырмара пурӑнакан А. Алексеев вӗсене чунтан тав тӑвасшӑн. Вӑл хӑй те 100 ытла хунав лартса хӑванӑ.

Хура Ҫырмасем малашне те пулас вӑрман лаптӑкӗнче ҫулсеренех йывӑҫсен йышне ӳстерсе пыма шутлаҫҫӗ. Вӗсене ку ӗҫре ӑнӑҫу сунмас килет.

спектакльти самант

Ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчи уявсем умӗн Шупашкарти пукане театрӗ Елчӗк районне ҫитсе килчӗ — кунта театр кунне ирттерчӗҫ.

Елчӗкри культура ҫуртӗнче артистсем чи малтан Г. Азамӑн «Заяц-победитель» спектакле кӑтартрӗҫ. Шупашкартан килнӗ пукане вылявӗн ӑҫтисен вӑййине курма 250 ытла ача пухӑнчӗ — район центрӗнчен кӑна мар, ача-пӑча ытти ялсенчен те ҫитрӗ.

Тӗп вулавӑшра вара французсен юмахӗ тӑрӑх лартнӑ «Шурӑ кушак» спектакле кӑтартрӗҫ — хальхинче куракансем хушшинче 21 сусӑр ача пулчӗ.

Кашни спектакле ачасем кӑмӑллӑн кӗтсе илчӗҫ — хӑнасене хӑйсем патне тепре те килсе кайма сӗнчӗҫ.

Сӑнӳкерчӗксем

А.П. Князев

Акан 30-мӗшӗнче Шупашкар район администрацин пуҫлӑхӗ А.П.Князев тӗрлӗ ҫулсенче районти организацисемпе учрежденисене ертсе пынӑ ветерансемпе тӗл пулчӗ. Анатолий Пантелеймонович вӗсене Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи Ҫӗнтерӳпе вӗҫленнӗренпе 65 ҫул ҫитнӗ ятпа хӗрӳллӗн саламларӗ, унтан кӗскен районӑн социаллӑ-экономика пурнӑҫӗпе паллаштарчӗ.

Район ертӳҫипе тӗлпулӑва пухӑннӑ тыл ветеранӗсем Кӳкеҫре Державная богородица иконӗ ячӗпе туса лартнӑ ҫӗнӗ храма ҫитсе курчӗҫ, унтан ҫӗнӗ ЗАГСпа тата районти тӗп вулавӑш ҫурчӗпе паллашрӗҫ.

Районти ҫак ҫӗнӗ объектсем пур енчен те паянхи пурнӑҫ ыйтнӑ шайра — хӑтлӑ, илемлӗ, ӗлккен. Кунта килекенсен ыйтӑвӗсене туллин тивӗҫтерекен учрежденисем пулнине палӑртрӗҫ ветерансем, ҫакӑншӑн хӑйсем савӑннине палӑртрӗҫ.

Районта тата тепӗр паллӑ культура учрежденине те — Иакинф Бичурин ячӗллӗ музее те кӗрсе курчӗҫ ветерансем, паллӑ востоковед-ученӑй палӑкӗ умне чӗрӗ чечексем хурса сӑн ӳкерттерчӗҫ. Район музейӗн экскурсовочӗ вӗсене Ҫар мухтавӗн залӗпе паллаштарчӗ.

Малалла...

Эпир ҫак литература ӑмӑртӑвӑн ҫӗнтерӳҫисене тем тесен те чыйлаймӑпӑр. Ку ыйту пирӗнтен кӑна килнӗ пулсан — пӗр сӑмахсӑрах чаплӑ уяв туса панӑ пулӑттӑмӑр, шел те ӑмӑртӑва эпир кӑна мар ирттернине пула чыслав тума май пулмӗ. Малтан пире шартлама сивӗсем чӑрмантарчӗҫ пулсан, каярах вара алтан тухайман ӗҫсем мероприятие ирттерме чарчӗҫ.

Ҫавна май парнесене (эпир вӗсене тахҫанах хатӗрлесе хурса) сирӗн Чӑваш Республикин Вӗрентӳ институтӗнчи чӑваш чӗлхи кафедринче илмелле пулӗ. Ку учреждение вӗрентекенсем ҫав-ҫавах ӗҫпе килсех ҫӳреҫҫӗ — ҫавна май ҫӗнтерӳҫӗсене парнесемпе тивӗҫтересси те вӗсем урлӑ ҫӑмалрах пулӗ.

Вырӑн йышӑнманнисене унтах ӑмӑртӑва хутшӑннине ҫирӗплетекен ӗнентерӳ хучӗсем кӗтеҫҫӗ.

Асилтеретпӗр! Эпир ирттерекен кӑҫалхи литература ӑмӑртӑвӗ (кӑҫал вӑл «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» ятпа иртет) пуҫланнӑ та ӗнтӗ — хайлавсене кӗтетпӗр.

Ҫавӑн пекех пӗлтӗрхи тата виҫӗмҫулхи ӑмартусенче мала тухнӑ хайлавсен пуххине кӗнекен пичетлесе кӑларас ӗҫ хӗрӳ пырать — укҫа пухатпӑр, кӗнекене калӑплатпӑр.

Малалла...

уяври самант

Халӑх сӑн-сӑпачӗпе чунӗн хӑйевӗрлӗхӗ чи малтан чӗлхере упранипе кашниех аван пӗлет-тӗр. Ҫакна шута илсе Чӑваш чӗлхи эрнин кунӗсенче тӑван чӗлхемӗре халалланӑ мероприятисем чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнче чылай иртеҫ ӗнтӗ. Акан 27-мӗшӗнче вара «Чӑваш тумӗн уявӗ» пулчӗ. Уява факультетра ӗҫлекенсемпе вӗренекенсем пурте хутшӑнчӗҫ. Ҫак кун чӑвашсен тӗрлӗ районсенче пурӑнакан тум-юмне тӑхӑннӑ студентсемпе преподовательсем вӑйӑ картинче те ҫаврӑнчӗҫ, чӑваш ташши те ташларӗҫ. Культурологи кафедрин доценчӗ Ф.И. Васильева авалхи чӑваш хӗрарӑмӗн тумӗ пирки кӑсӑклӑ каласа пачӗ, алӑпа тӗртнӗ, ҫӗленӗ ӗлӗкхи чӑваш тумне кӑтартрӗ. Ҫавӑн пекех 1,2,3 курс студенчӗсем уявра активлӑ пулнине палӑртса хӑварас килет. Чӑваш тумне тӑхӑнса уява чи нумайӑн хутшӑннӑ кафедра вара — чӑваш тата танлаштаруллӑ литература пӗлӗвӗн кафедри.

Чӑвашӑн авалтан килекен пуянлӑхне хамӑр та хисеплемесен, унпа мӑнаҫланмасан ыттисем ҫавна тӑвасса кӗтме те кирлӗ мар. Ҫие мӗнле тумтир тӑхӑнни те халӑхшӑн, ун пуласлӑхӗшӗн пысӑк пӗлтерӗшлӗ.

Малалла...

Етӗрне хули паян

Кӑҫал Етӗрне хулине никӗсленӗренпе 420 ҫул ҫитет. «Хыпар» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, уяв кунӗсенче районти таврапӗлӳ музейне уҫма палӑртнӑ. Вӑл К.В.Волков ячӗллӗ унчченхи хирурги больницин ҫуртӗнче вырнаҫӗ. Асӑннӑ ҫурта 1911 ҫулта Н.М.Таланцев тунӑ, вӑл — историпе культура палӑкӗ. Ҫакӑнта 1937 ҫулччен паллӑ хирург, медицина ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, Лев Толстой ҫыравҫа сипленӗ Константин Васильевич Волков ӗҫленӗ.

Ҫурт тулашне юсама, музей экспозицийӗсене йӗркелеме укҫа-тенкӗ чылай кирлӗ. Ҫавӑнпа ятарлӑ счет уҫнӑ. Етӗрне райадминистрацийӗ хаҫат тусӗсем те унта хастар хутшӑнасса шанать.

Музей пирки ыйтса пӗлмелли инҫесас номерӗсем: 22-5-41, 22-4-71 (Етӗрне хули).

Укҫа куҫармалли реквизитсем: Ядринский райфинотдел (Ядринская районная администрация ЧР, лицевойсчет 03193000011),

Расчетный счет: 40703810775193000075, корр. счет 30101810300000000609 БИК 049706609 в Чувашском ОСБ № 8613 г.Чебоксары ИНН 2119003281 КПП 211901001 код дохода 90330399050050000180 пункт 1, разр. «Спонсорская помощь на восстановление музея».

Кӑҫалхи республика кунне самай чыслӑн ирттерме палӑртнӑ — Чӑваш автономине йӗркеленӗренпе 90 ҫул ҫитет-ҫке!

Уявӑн йӗркелӳ комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх (нумай пулмасть комитетӗн анлӑ ларӑвӗ иртнӗ) ӑна ҫӳллӗ шайра ирттерме палӑртаҫҫӗ. Малтанхи ҫулсенче эпир курма хӑнӑхнисемсӗр пуҫне ҫӗнни те нумай пулӗ теҫҫӗ.

«Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» пултарулӑх фестьивальне хутшӑнмах чикӗ леш енчи 4 ҫӗршыва йыхрав янӑ (Голланди, Болгари, Бельги, Беларуҫ) — чылайӑшӗ килме те шантарнӑ ӗнтӗ. Тӑван ҫӗршыври ытти тӑрӑхри пултарулӑх ушкӑнӗсене те чӗннӗ — вӗсем те республикӑн чи чаплӑ уявӗнче иртекен фестивальте халӑха савӑнтарма шантарнӑ. Фолькдискотека ирттерме вара вырӑс халӑх юррисен «Воронежские девчата» вокал ансамбльне чӗннӗ.

Пӗтӗм Раҫҫейри алӗҫ ӑстисен саккӑрмӗш фестивальне ҫӗршывӑн 47 тӑрӑхри 70 ытла ӑста килесси паллӑ. Вӗсем Чӑваш наци музейӗн ҫывӑхӗнчи лаптӑка йышӑнӗҫ.

Асилтеретпӗр: Республика кунне чӑвашра ҫӗртмен 24-мӗшӗнче (кӑҫал вӑл ӗҫнерникуна лекет) паллӑ тӑваҫҫӗ. Кӑҫал Рсеупблика кунӗн уявӗ Шупашкарсӑр пуҫне ҫавӑн пекех Патӑрьел районӗнче иртӗ — вӗсем те, ҫав кун ҫывхарнӑҫемӗн, ӑна тивӗҫлӗн ирттерме хатӗрленеҫҫӗ.

Малалла...

Паян Лапсарта чӑваш тетелӗн хастарӗсем тӗл пулчӗҫ. Нумайӑнах пухӑнаймарӗҫ пулин те, ыйтусем сахал мар сӳтсе яврӗҫ. Пухӑва Admin (Николай Плотников), allboru (Александр Блинов), ned (Эдуард), alex-net (Алексей Михайлов), mixaj_58 (Виталий Михайлов) килчӗҫ, ыттисем тӗрлӗ сӑлтава пула килеймерӗҫ.

Чӑваш тетелне аталантармалли мелсем чылай пулчӗҫ: пӗрисем влаҫа пӑхӑнмасӑр, халӑха йӗркелесе ӗҫлеме сӗнчӗҫ (тӗслӗхрен, студентсене явӑҫтарса), теприсем вара, влаҫри ҫынсемсӗр аякка кайма ҫукки пирки пӗлтерчӗҫ — вӗсенпе тачӑрах ҫыхӑну тытма сӗнчӗҫ. Чӑваш тетелне малалла аталантармашкӑн ҫӗнӗ организаци тумалли пирки нихӑшӗ те хирӗҫлемерӗ — ку ыйтӑва Атӑл леш енче ирттерме палӑртнӑ ҫуллахи лагерьте татса пама тӗв турӗҫ.

Чӑваш халӑх сайчӗн ӗҫне тишкерчӗҫ — канашлура калаҫу сӳнме пуҫлани, ыйтусене сахалрах сӳтсе явни халӑх ывӑннинчен килет тесе палӑртрӗҫ. Сайтра хӑнасене тытса тӑмашкӑн ытларах хыпарсем пичетлеме, курмасем (видео) вырнаҫтарма сӗнчӗҫ. Хыпарсене рассылка урлӑ пӗлтерсен те япӑх пулмӗ терӗҫ.

Хыпарсене сӳтсе явассине сайтран канашлӑва куҫарма сӗнчӗҫ — ку канашлӑва та, сайта та усӑ парӗ терӗҫ.

Малалла...

Пирӗн республикӑра, ҫав шутра Трак тӑрӑхӗнче те И.Я. Яковлев Аслӑ Вӗрентекенӗмӗре сума суса тата Чӑваш чӗлхи кунне паллӑ туса чӑваш чӗлхи эрни иртрӗ. Красноармейски пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ паракан иккӗмӗш шкулта та чӑваш чӗлхи эрни ӑнӑҫлӑ иртсе кайрӗ. Ӑна Чӑваш патшалӑх символики кунне, Чӑваш Республикине туса хунӑранпа 90 ҫул, Красноармейски (Трак ен) йӗркеленнӗренпе 75 ҫул, Аслӑ Аттелӗх вӑрҫинче Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 65 ҫул ҫитнине тата Вӗрентекен ҫулталӑкне халалларӗҫ.

Чӑваш чӗлхи эрнинче И.Я. Яковлев Аслӑ Вӗрентекенӗмӗре халалласа урок презентацисем иртрӗҫ. Кунсӑр пуҫне шкулта илемлӗ вулакансен конкурсне, сӑвӑ ҫыракансен тупӑшӑвне, ҫемье гербне ӳкерес енӗпе ӑста ачасен пултарулӑх конкурсне, чӑвашсен паллӑ поэтессипе Раиса Сарпипе тӗл пулу йӗркеленӗ.

Эрне чӑваш сӑмахлӑхне, юрри-ташшине тата сӑвви-кӗввине юратакан ачасен пултарулӑх уявӗ-концерчӗпе вӗҫленчӗ.

Малалла...