Саламлатпӑр!2008 ҫулхи юпан 27-мӗшӗнче чӑваш тата танлаштаруллӑ литература пӗлӗвӗн кафедрин доценчӗ Валентина Георгиевна Николаева черетлӗ ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Чун-чӗре тасалӑхӗпе, кӑмӑл-туйӑмсен ҫепӗҫлӗхӗпе сире ҫуралнӑ кун ячӗпе ӑшшӑн саламлатпӑр, ҫутӑ телейпе мал ӗмӗтлӗ ӑраскал сунатпӑр. Сывлӑхӑр ҫирӗп пултӑр, вӑрӑм ӗмӗр сукмакӗпе йывӑрлӑха туймасӑр, вӗсене ҫӗнтерсе малалла та ҫирӗппӗн утӑмлама, ҫемье ӑшшипе килӗшӗве упрама нихҫан сӳнми ӑшпиллӗхпе пархатарлӑх сунатпӑр.
Ялан Эсир хевтеллӗ пулӑр, Телей ҫеҫ кӳтӗрччӗ кун-ҫулӑр. Пучахлӑ тырӑ пуссипе Тулли Алтӑр курки – Сире!
Саламласа факультет ӗҫченӗсем. | ||
|
<p>2008 ҫулхи юпан 21-22-мӗшӗсенче Ижевск хулинче Удмурт патшалӑх университетӗнче «Диалекты и история пермских языков во взаимодействии с другими языками» ятлӑ халӑхсем хушшинчи XII симпозиум иртрӗ. Симозиума И.В. Тараканов филологи наукисен тухтӑрӗ 80 ҫул тултарнине халаланӑ. Ҫак пысӑк конференцире Раҫҫейри аслӑ пӗлӳ паракан шкулсенчен тата Раҫҫей тулашӗнчен килнӗ хӑнасем хутшӑнчӗҫ. Чӑваш патшалӑх университетӗнчен В.Г. Родионов профессор «К истории возникновения и утверждения этнонимов бигер, чуваш и бесермян» темӑпа тухса калаҫрӗ.</p> <p>Симпозиумра тӗрлӗ халӑхсем хушшинчи литература тата чӗлхе ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ.</p> | ||
|
Нумай пулмасть Сӗнтӗрвӑрри районӗнче вырнаҫнӑ Урхас Кушка шкулӗнче ачасене Н.В. Овчинников пултарулӑхӗпе паллаштаракан урок-лекци иртрӗ. Чаплӑ ӳнерҫӗ вӗсен ялӗнче ҫуралса ӳснине кура ачасем ун кун-ҫӳлӗпе интересленсех паллашрӗҫ. Николай Овчинников Мӗшӗлте ҫуралса ӳснӗ, амӑшӗн тӑван ялӗ те юнашарах — Караньял. Вӗренекенсем ӳнерҫӗ тунӑ ӳкерчӗксемпе паллашрӗҫ, «Ӗмӗтлисем» /хыпар ҫӑлкуҫӗнче чӑвашла ятне илсе кӑтартман/ картинӑна вара сӳтсе те яврӗҫ. Ӳкерчӗкре ӳнерҫӗ вӗсен ҫулхи ачасене, ачаран паллӑ тавралӑха сӑнласа кӑтарнӑ. Ачасем урока тимлӗн итлесе ларчӗҫ. Хӑш-пӗрисен ӑсӗнче чаплӑ ҫын пулас ӗмӗт те ҫуралчӗ пулӗ.
| ||
|
Шупашкарта черетлӗ XIII чӗлхе фестивалӗн ӗҫӗ малалла пырать. Вӑл юпан 26-мӗшӗччен ӗҫлӗ. Фестивале Чӑваш Республикинчи ҫамрӑксен эсперанто-ассоциацийӗ тата Чӑваш Ен вӗрентӳ Министерстви йӗркеленӗ. Ку ҫулхине фестивальте пурӗ 40 ытла чӗлхе пулӗ, вӑл шутӗнче пӗрремеш хут — фанг чӗлхи. Чаплӑ хӑнасем хушшинче: Итали эсперанто-ассоциаци элчисем, Массимо Рипани, Андреа Куартьери. Фестиваль юпан 25-мӗшӗнче Я. Ухсай ячӗллӗ культура керменӗнче 14 сехетре уҫӑлӗ. Чӗлхепе кӑсӑкланакансене пурне те чӗнетпӗр!
| ||
|
Юпан 15-мӗшпе 26-мӗшӗсенче кире пуканӗ спортне кӑмӑллакансен Шупашкарта икӗ ӑмӑрту иртӗ. Пӗри — Чӑваш Республикин кире спорчӗн уҫӑ чемпионачӗ, тепри — Раҫҫей шайӗнчи кире пуканне ҫӗклессипе «Хыпар» парнисене ҫӗнсе илмелли турнир. Ӑмӑртусене Чӑваш Енри спортсменсемсӗр пуҫне ытти тӑрӑхран та килме палӑртнӑ — Кирово-Чепецкран, Чӗмпӗртен, Чулхуларан тата Пензӑран. 200 ытла спортсмен хутшӑнӗ. Турнир ял хуҫалӑх академийӗн спортзалӗнче иртӗ. Ҫакна асӑнса хӑварма пулать: 25 ҫул хушшинче «Хыпар» парнисемшӗн 2500 ытла атлет кӗрешнӗ, вӗсем 20 ытла регионтан килнӗ. Раҫҫейрен кӑна мар, ҫывӑхри патшалӑхсенчен те пулнӑ — Казахстан, Украина, Белоруси, Латви. Чӑваш Енӗн спортсменӗсене илес пулсан Борис Глинкин ыттисенчен ытларах ҫӗнтернӗ. Ку ӑмӑртусенче вӑл вӗрентнӗ киреҫӗсем чылай пулӗҫ.
| ||
|
Вырсарникун, юпан 19-мӗшӗнче, Мускавра Раҫҫейри наципе культура автономийӗсен V-мӗш пухӑвӗ иртрӗ. Съезда пурӗ 62 ҫын хутшӑнчӗ.
Пухура 2006-2008 ҫул хушшинче ирттернӗ ӗҫсене пӗтӗмлетрӗҫ, Ҫамрӑксен юхӑмӗ хӑйӗн ӗҫӗ ҫинчен каласа пачӗ. Съезда пӗтӗлетнӗ май ҫӗнӗ пуҫлӑхсене суйларӗҫ: Г.С.Федоров (Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн председателӗ, РФ ҫумӗнчи ЧР тулли праваллӑ представителӗ) — президента, А.И. Григорьевпа В.В. Шакин ун ҫумӗ пулса тӑчӗҫ.
| ||
|
Мӑкшӑ Республикинчи Ардатов районне кӗрекен Баево ялӗнче нумай пулмасть Степан Эрьзя скульптора асӑнса чупу иртрӗ. Ӑмӑртура Мӑкшӑ, Тутар тата Чӑваш Республкинчи спортсменсем тупӑшрӗҫ. Степан Эрьзя Улатӑр тӑрӑхӗнче ҫитӗнче ӳснӗ, ҫавна май улатӑрсем ку чупӑва яланах хутшӑнаҫҫӗ. Хальхинче Игорь Куделькинпа (чукун ҫул транспорт техникумӗнче вӗренет) Анастасия Блохинцева (вырӑнти ЧПУ филиалӗнче ӑс пухать) тата Константин Блохинцев («Атӑлинҫеҫыхӑну» уйрӑмӗнче тӑрӑшать) кайрӗҫ. Ку ӑмӑртурӑва вӗсем малтан та хутшӑннӑ, пӗрремеш вырӑнсем йышӑннӑ. Шел, хыпар ҫӑлкуҫӗ кӑҫалхи пӗтӗмлетӳсене пӗлтермест.
Аслисен 10 ҫухрӑм, ҫамрӑксен вара виҫҫӗ ҫурӑ чупмалла пулнӑ.
| ||
|
Юрӑ кӗнекисене эсир, паллах, пурте курнӑ. Ташӑ пуххисемпе вара паллашма тӳр килнӗ-и сире? Шупашкарти «Ҫӗнӗ вӑхӑт» издательствӑра ҫак кунсенче «Образцы танцевальных мелодий (для баяна и аккордеона)» вӗренӳ хатӗрӗ пичетленсе тухрӗ. Кӗнеке икӗ пайран тӑрать. Пӗрремӗшӗ — «Мелодии для музыкального оформления урока народно-сценического танца», тепри — «Мелодии народов Поволжья для хореографической постановки». Иккӗмӗш пайӗнче тӗрлӗ халӑх ташшисене ушкӑнӑн-ушкӑнӑн вырнаҫтарнӑ — чӑвашсен, тутарсен, ҫармӑссен, удмуртсен, мӑкшӑсен, калмӑксен тата пушкӑртсен ташӑ кӗввисем черетленнӗ. Чӑвашлисем: «Линкка-линкка», «Кай-кай Ивана», «Чӑваш кӑтрелӗ», «Савӑнӑҫ ташши», «Тури чӑвашсен ташши», «Ҫамрӑксен ташши» т.ыт.те. Пӗрремӗш пайра «Тӳнкки-тӳнкки», «Патӑрьелле тӑпӑртатни», «Хӗрсен ташши» пур. Кунтах тӗнчери паллӑ ташӑсен кӗввисене тупма пултаратӑр% «Краковяк», ”Гопак”, «Лезгинка», «Тарантелла», «Чардаш», «Летка-енка», «Барыня». Ку ҫеҫ-и! Инди, чикан, мексикан, испан, таджик, украин, молдаван, белорус халӑхӗсен ташӑ тӗслӗхӗсем те пур. Пӗри баянпа е аккордеонпа кӗввине каласа тӑтӑр, эсир вара — кӑмӑлӑра кура — ташша ярӑр, ташша ҫапӑр, ташша хуҫӑр, ташша илтерӗр. | ||
|
Чӑваш чӗлхин пултаруллӑ тӗпчевҫи, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ И.П.Павлов (1928 – 2002) ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ мероприятисем республикӑра малалла пыраҫҫӗ. Университет профессорӗсемпе гуманитари институчӗн ӑсчахӗсем Элӗкри культура ҫуртӗнче Иван Павловичӑн ентешӗсемпе тӗл пулу ирттерни ҫинчен эпир сире хыпарланӑччӗ ӗнтӗ. Юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх педуниверситечӗн чӑваш филологи факультетӗнче сумлӑ чӗлхеҫӗ ячӗпе ӑслӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ иртрӗ. Ун ӗҫне факультет деканӗ Евдокия Андреева йӗркелесе пычӗ. И.П.Павлова ҫывӑх пӗлнӗ ҫынсем пӗрин хыҫҫӑн тепри сӑмах илчӗҫ, вӗсен йышӗнче Леонид Сергеев, Николай Петров профессорсем, Анатолий Горшковпа Елизавета Васильева, Геннадий Дегтяревпа Виталий Никитин-Станьял пулчӗҫ. Гуманитари институчӗн аслӑ наука сотрудникӗ Александр Кузнецов Иван Павловичӑн ӑслӑлӑх ҫулне кӑтартакан мультимедиллӗ куравпа паллаштарчӗ. Элӗк районӗнчи Юнтапа шкулӗн аслӑ категориллӗ вӗрентекенӗ Зоя Леонтьева тата унӑн ӗҫтешӗсем паллӑ чӗлхеҫӗ ҫинчен хӑйсем тупнӑ материала компьютер технологийӗпе усӑ курса кӑтартрӗҫ. | ||
|
Ыран, юпан 18-мӗшӗнче, Мускаври «Прожектор» Культура ҫуртӗнче «Раҫҫей чӑваш пики — 2008» ӑмӑрту иртӗ. Пикесем хӑйсен пултарулӑхӗпе илемне «Конкурса хутшӑнакансен парачӗ», «Визит карточки», «Ӑс-тӑн конкурсӗ», «Физически культура», «Творчество конкурсӗ» пайсенче кӑтартӗҫ. Илем уявӗнче Вячеслав Христофоров, Михаил Никифоров, Ольга Зайцева тата ытти халӑх юратакан чӑваш эстрада артисчӗсем юрлӗҫ. Пӗтӗм Раҫҫейри конкурса мӗнле хатӗрленине ҫаксем пӑхса сӑнаса тӑрӗҫ: Федерацири Чӑваш наципе культура пӗрлешӗвӗн ертӳҫи, Раҫҫейӗн Патшалӑх Думин депутачӗ Анатолий Аксаков тата РФ Оборона министерствинчи подразделенисенчен пӗрин уйрӑмӗн начальникӗ, Федерацин Чӑваш наципе культура пӗрлешӗвӗн Ӗҫтӑвкомӗн ертӳҫи Владимир Селивестров.
Пӗтӗм Раҫҫейри «Раҫҫей чӑваш пики – 2008» наци конкурсне ирттерме Вячеслав Оринов режиссер-постановщик сценари планне хатӗрленӗ.
| ||
+2.3 °C