Чӑваш чӗлхи
![]() Чӑваш чӗлхи лабораторийӗ йӗркеленӗ «Электронлӑ сӑмахсар» сайтра Николай Ашмарин хатӗрленӗ словарӗ тинех тулса ҫитрӗ. Халӗ кунта пӗтӗм 17 томпа паллашма пулать. Ашмаринӑн сӑмах пуххине электронлӑ вариантра тупма йывӑр мар. PDF форматпа ӑна тӗрлӗ сайтсенчен уҫласа илме май пур. Ҫавӑн пекех ятарлӑ программа та пуррине пӗлетпӗр — вӑл ҫак словарь тӑрӑх шырама пӗлет. Шел те, ӑна хатӗрлекенӗсем унта тӗслӗхсене кӗртмен. «Электронлӑ сӑмахсара» кӗртни вара ҫак сӑмах пуххинче тулли шырав тума май парать. Ҫав шутра, тӗслӗхсенче те! Ашмаринӑн сӑмах пуххине туллин электронлӑ варианта куҫарас ӗҫе эпир 2018 ҫулта пуҫӑнтӑмӑр. Ӗҫлекенсем: Алина Иванова, Михаил Саркӑмӑл, Николай Плотников тата ыттисем. Ку ӗҫе эпир паллӑ ӑсчахӑн юбилейӗ тӗлне тӑвасшӑнччӗ. Йӑлт туса ҫитернӗччӗ ӗнтӗ, 3-мӗш том кӑна юлнӑччӗ (пӗри хӑйӗн ҫине илнӗ ӗҫе вӗҫлеменнине пула). 3-мӗш томран та 1/3 пайне тунӑччӗ ӗнтӗ (тепӗр ҫын). Кайран пирӗн урӑх ӗҫ тупӑнчӗ: «Чӑваш чӗлхин икчӗлхеллӗ ҫӳпҫине» пуянлатасси. Ҫак хушӑра 3-мӗш томӑн тунӑ 1/3 пайӗ те таҫта ҫухалнӑ... Шыраса вӑхӑт ирттерес мар тесе хальхинче пӗтӗмӗшле тӑвас терӗмӗр. Тавах Алина Ивановӑна, вӑл ҫак ӗҫе хӑвӑрт туса пачӗ! Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() "Лиза Алерт" сайтри сӑн Ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Шупашкарти ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнче пурӑнакан 90-ри кинемей ҫухалнӑ. Елизавета Карпеева килтен 15 сехетре тухса кайнӑ. Ун чухне хура пальто, хура гамаш, хура пушмак тӑханнӑ пулнӑ. Мӑнукӗ каланӑ тӑрӑх, кинемей ку таранччен ҫухалса ҫӳремен, Кӳкеҫри пахчана ҫеҫ кайкаланӑ. Тӑванӗсем унта кайса пӑхнӑ - унта вӑл ҫук. Вӗсем пӑлханса ӳкнӗ, ҫынсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Ватӑскере нимеҫӗсем шырама тытӑннӑ. Тавах Турра, ӑна тупнӑ. Савӑнӑҫлӑ хыпара тӑванӗсем ӗнер пӗлтернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() uniticket.ru сайтри сӑн Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен Шупашкартан Сочи хулине самолет вӗҫме тытӑнӗ. "Победа" авиакомпани сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр енне вӗҫмешкӗн 5199 тенкӗ кирлӗ. Ку багажа шутламасан. Самолет Шупашкартан 19 сехет те 15 минутра ҫула тухӗ. Тепӗр 3 сехет те 25 минутран Сочире пулӗ. Рейссем тунтикунсерен, юнкунсерен, эрнекунсерен тата вырсарникунсерен пулӗҫ. Самолет Сочие юпа уйӑхӗн вӗҫӗччен вӗҫӗ. Аса илтерер: тӗнчери лару-тӑрӑва пула кӑнтӑрти хӑш-пӗр хулана самолетсене вӑхӑтлӑха вӗҫме чарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() fishki.net сайтри сӑн Ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан 84 ҫулти хӗрарӑм патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ та унӑн хӗрӗ аварие лекни пирки каланӑ. Куншӑн ӑна явап тыттарма пултараҫҫӗ-мӗн. Хӗрне ҫӑлас тесен укҫа тӳлемелле имӗш. Кӗҫех ҫак хӗрарӑм патне палламан ҫынсем килсе 800 пин тенкине илсе кайнӑ. Камсем пулнӑ вӗсем? Чӑваш Енри тата Чулхула, Свердловск облаҫӗсенчи полицейскисем ултавҫӑсене часах тытса чарнӑ. Вӗсем – Кировра пурӑнакан 4 арҫын. Вӗсем 84-ри хӗрарӑма кӑна мар, ыттисене те улталани тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Хайхискерсем укҫине хӑйсене илмен, урӑх ҫынна куҫарса панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Пӗлтӗр Чӑваш Енри министрсенчен пуринчен ытла ӗҫлесе илни — экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Дмитрий Краснов. Ҫулталӑкри унӑн тупӑшӗ малтанхинчен 28 хут ӳссе 32,184 млн тенкӗпе танлашнӑ. Транспорт министрӗн Владимир Осиповӑн тупӑшӗ 3,88 хут ӳссе унчченхи 2,9 миллионран 11,26 млн тенке ҫитнӗ. Промышленность министрӗн Александр Кондратьевӑн 2021 ҫулхи тупӑшӗ — 8,61 миллион тенкӗ; финанс министрӗн – 7,762 миллион; строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министрӗн Павел Даниловӑн — 6,716 миллион тенкӗ; ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗн Алена Елизарован — 3,431 миллион; ял хуҫалӑх министрӗн Сергей Артамоновӑн – 3,226 миллион; цифра аталанӑвӗн министрӗн Кристина Майнинан – 3,07 миллион; сывлӑх сыхлав министрӗн Владимир Степановӑн – 3,063 миллион; спорт мнистрӗн Василий Петровӑн – 2,744 миллион; культура министрӗн Светлана Каликован – 2,627 миллион; ҫутҫанталӑк тата экологи министрӗн Эмир Бедертдиновӑн – 2,31 миллион тенкӗ. Пӗлтӗр пуринчен сахал ӗҫлесе илни — ведомствӑна 2021 ҫулхи авӑн уйӑхӗн вӗҫӗнчен ертсе пыракан вӗренӳ министрӗ Дмитрий Захаров. Унӑн тупӑшӗ 1,583 миллион тенкӗпе танлашнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял хуҫалӑхӗ
![]() Россельхозцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри виҫе районта тыр-пула сиенлетекен уй пӑрҫисене асӑрханӑ. Вӑл – 1,5-2 миллиметр тӑршшӗ нӑрӑ. Вӗсем ҫуркунне уйра тухаҫҫӗ, 17-20 градус ӑшӑтсан уйрӑмах вӑйлӑ ӗрчеҫҫӗ. Ҫак хурт-кӑпшанкӑ ҫурхи тыр-пула сӑтӑр кӳрет. Сиенленнӗ ӳсен-тӑран ҫитӗнме, сарӑхма пуҫлать, унтан типсе хӑрать. Уй пӑрҫи ытларах Елчӗк, Патӑрьел, Пӑрачкав районӗсенче нумайрах пулнине палӑртнӑ. 1 тӑваткал метр ҫӗр ҫинче 30-40 нӑрӑ пулни питӗ сиен кӳрет, ҫавӑнпа им-ҫам сапма тивет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() "Город Грехов" архивӗнчи сӑн Паян, ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, 12 сехет те 50 минутра «Шупашкар – Сӑр» автоҫул ҫинче, Шупашкар районӗнчи Ишекрен 5 ҫухрӑмра, авари пулнӑ. Шел те, ҫын та вилнӗ. Машина ҫунса кайнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, «Шевроле» транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та «Нивӑпа» ҫапӑннӑ. «Шевроле» ҫунма пуҫланӑ, «Нива» вара кювета чӑмнӑ. Иномаркӑри 40 ҫулти хӗрарӑм вилнӗ, 43-ри водитель аманнӑ. «Нивӑри» 61 ҫулти водитель тата 2-ри ача суранланнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Спорт
![]() www.grani21.ru сайтран илнӗ Екатерина Шваргина сӑнӳкерчӗкӗ Ҫӗнӗ Шупашкарти 8-мӗш вӑтам шкулӑн стадионне нумаях пулмасть тӗпрен юсаса ҫӗнетнӗ. Халӗ унта ют ҫынсене кӗртме пӑрахнӑ. «Стадион алӑкне мӗншӗн питӗрсе илнӗ? Нумаях пулмасть ҫеҫ уҫнӑ марччӗ-и, халӗ унта кӗртмеҫҫӗ», — ыйтнӑ хулари «Грани» хаҫатран пӗри. Кӑларӑм ыйту хуравне шыранӑ. Стадиона юсаса ҫӗнетмелли конкурсра пӗлтӗрхи пуш уйӑхӗнче «Прайд» общество ҫӗнтернӗ. Реконструкци хакӗ — 29 миллион тенкӗ ытларах. Подрядчик ӗҫе вӑхӑтра пурнӑҫласа ӗлкӗрейменрен стадиона кӑҫал ҫеҫ уҫнӑ. Спорт сооруженийӗпе шкул ачисем тата 2-мӗш спорт шкулӗн воспитанникӗсем усӑ кураҫҫӗ. Уроксем хыҫҫӑн тата канмалли кунсенче стадиона питӗрсе илеҫҫӗ. Ҫавӑн официаллӑ сӑлтавӗ — вандализм. Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Дмитрий Пулатов шухӑшланӑ тӑрӑх, ватма юратакан ҫынсем нумай мар, пӗр 20-30 ҫын. «Эпир ку стадиона юсаса ҫӗнетессе тем пекех кӗтрӗмӗр, ачасемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗ савӑнса пӗтереймеҫҫӗ. Хулигансенчен сыхланса ҫитерейместпӗр — хӑть камера вырнаҫтарса тух. Шупашкарти «Олимпийский» стадионти пек мӗнпе те пулин сӗрсе тухмалла мар-ши тесе те аптӑранӑ енне пуҫ вататпӑр. Питех те варалакан, ҫумӑрпа хӗвеле парӑнман, анчах сиенсӗр тата усал шӑршӑсӑр солидол е литол пирки шухӑшлатпӑр», — тенӗ физкультура учителӗ Михаил Ананьев. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() Олег Кортунов архивӗнчи сӑн Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Олег Кортунов хӗрле диплом илни пирки хӑйӗн Телеграм-каналӗнче пӗлтернӗ. Вӑл РФ Президенчӗ ҫумӗнчи халӑх хуҫалӑхӗн тата патшалӑх службин Раҫҫей академийӗнчен вӗренсе тухнӑ. Вӑл унта куҫӑн мар майпа «Парламентская деятельность и обеспечение межпарламентского сотрудничества» направленипе 3 ҫул ӑс пухнӑ. Олег Кортунов курс старости те пулнӑ. Ку - унӑн пӗрремӗш аслӑ пӗлӗвӗ мар. Малтан вӑл И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн машиностроени факультетӗнче вӗреннӗ, ӑна 2007 ҫулта пӗтернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк Шупашкарти Лесной посёлокра (вӑл хулан ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнче вырнаҫнӑ) шӑматкун каҫхине, ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, пуян ҫыннӑн хуралтисенчен пӗри ҫуннӑ. Инкек вырӑнне пушар сӳнтерекен службӑн темиҫе машини пырса ҫитнӗ. «Хӗрлӗ автан» 30-а яхӑн тӑваткал метр лаптӑк ҫинче алхаснӑ. Пушарпа кӗрешекенсем вут-ҫулӑмпа ҫур сехете яхӑн кӗрешнӗ. Уҫӑ ҫулӑма каҫхи 11 сехет тӗлӗнче сӳнтернӗ. Сӑнӳкерчӗксем тӑрӑх хакласан, «хӗрлӗ автана» пӑчлантарма шыва мунча ҫумӗнчи бассейнран уҫласа илнӗ. Хӑш-пӗр ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑй вӑхӑтӗнче асӑннӑ особняк хуҫи Владимир Ермолаев (хулари «Садовӑй» микрорайона хӑпартнӑ застройщик тата «Ярмарккӑ» пасарӑн унчченхи хуҫи) пулнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (09.05.2025 03:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 746 - 748 мм, 5 - 7 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Адрианов Константин Адрианович, педагог пӗлӗвне илнӗ пӗрремӗш чӑваш вӗнетевҫи вилнӗ. | ||
| Федоров Николай Васильевич, Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ ҫуралнӑ. | ||
| Егоров Иван Павлович, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Шупашкарта В.И. Чапаев музейне уҫнӑ. | ||
| Шупашкарта хӑвӑрт утакансен XXIII тӗнче кубокӗ уҫӑлнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |