«Ведомости» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, «Росавтодор» тата «РТ-инвест транспортные системы» килӗшӳ алӑ пуснӑ. Унпа килӗшӳллӗн 2015 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен 2 тоннӑран ытла таякан йывӑр тиевлӗ урапасен федераци ҫулӗпе ҫӳренӗшӗн укҫа тӳлеме тивӗ.

Тариф — 1 ҫухрӑмшӑн 3,7 тенкӗ. Анчах ку хисепе кашни ҫулах инфляцие кура шутлӗҫ. Пухнӑ укҫа ҫул-йӗр фондне кайӗ.

Килӗшӗве конкурс ирттермесӗрех алӑ пуснӑ. Компани ют ҫӗршыв опытӗнчен пӑрӑнмасть, анчах унпа локализаци условинче ҫеҫ усӑ курӗҫ.

Муса Джалиль

Хусанта Тутар Республикин Писательсен союзӗн Г. Тукай ячӗллӗ клубӗнче тутарсен паллӑ поэчӗн, Совет Союзӗн Геройӗн Муса Джалилӗн нумаях пулмасть Шупашкарта чӑвашла кун ҫути курнӑ «Моабит тетрачӗсем» кӗнекин хӑтлавӗ иртнӗ. Кун пирки «Хыпар» хаҫат пӗлтерет.

Поэзи тата икӗ халӑхӑн туслӑх уявне Чӑваш халӑх поэчӗ, ЧР Патшалӑх премийӗн лауреачӗ Порфирий Афанасьев, ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, Ҫеҫпӗл Мишши премийӗн лауреачӗ Раиса Сарпи, «Моабит тетрачӗсен» тулли вариантне (1956 ҫулта кӗнекене кӗскетсе пичетленӗччӗ) чӑвашла куҫарнӑ Валери Туркай хутшӑннӑ.

Чӑваш Ен хӑнисене Тутар Республикин Писательсен союзӗн правленийӗн председателӗ Рафис Курбанов, Тутарстанри Чӑваш наци культура автономийӗн ертӳҫи Константин Яковлев, Тутар халӑх поэчӗ, Раҫҫей тата Тутарстан Патшалӑх премийӗсен лауреачӗ, ЧР культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Ренат Харис, Тутартсан Ӑслӑлӑхсен академийӗн вице-президенчӗ Джавдат Сулейманов профессор тата ыттисем кӗтсе илнӗ. Вӗсем Туркай ӗҫне пысӑка хурса хакланӑ-мӗн.

Малалла...

Улатӑр районӗнчи Чуварлей ялӗ 250 ҫул тултарнӑ. Ҫуралнӑ куна ял шӑматкун паллӑ тунӑ. Савӑнӑҫлӑ мероприятие вырӑнти ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Н.В. Климкин уҫнӑ. Ял халӑхне саламлама район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Н.Г. Романов тата ыттисем пырса ҫитнӗ. Романов шучӗпе ку ялӑн мухтанмалӑх сӑлтавӗ пур: унӑн кун-ҫулӗ пуян, ҫыннисем мухтавлӑ. Ял ҫултан ҫул аталанса пырать тесе шухӑшлать иккен район администарцийӗн пуҫлӑхӗ. Чӑн та, унта ҫӗнӗ фельдшерпа акушер пункчӗ, 80 вырӑнлӑх ача пахчи туса лартнӑ. Яла хӑтлӑх кӗртнӗ май вӑл сарӑлса пырать иккен.

Ҫак ялти Денис Апраскин ятлӑ тӑлӑхшӑн ялӑн 250 ҫулхи уйрӑмах асра юлӗ. Ӑна ҫӗнӗ хваттер уҫҫи тыттарнӑ.

Уявра концерт, тӗрлӗ чыслав тата ытти те пулнӑ.

Сӑнсем (65)

Паянтан Шупашкарта ӑшӑ панӑ. Ӑшӑтмалли тапхӑр паянтан пуҫланасси пирки тӗп хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков йышӑну кӑларнӑ.

Кашни хваттере ӑшӑ ҫитиччен ыйтусем яланхиллех сиксе тухӗҫ-тӗр-ха. Сывлӑша лайӑх кӑларса яманни тата ытти ҫавӑн йышши ыйтупа кашни ҫулах асапланнисем пулкалаҫҫӗ.

Ӑшӑ чи малтан пульницӑсене, ача-пӑча, шкул ҫул ҫитменнисен тата вӗренӳ учрежденийӗсене ҫитӗ. Кайран ӑна ҫурт-йӗрпе общество организацийӗсенче парӗҫ.

Шупашкарӑн ытларах пайне ӑшӑпа «Коммуналлӑ технологи» тулли мар яваплӑ общество тата «ТГК-5», «Марий Эл и Чувашия» текен интереслӗ ятлӑ обществӑн филиалӗ тивӗҫтерсе тӑрӗҫ.

Шупашкарти Петров урамӗнчи тӑк тӑнӑ ҫӗрте ишӗлме тытӑннӑ ҫурт пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Эрнекунтан унӑн пӗр пайне сӳтме тытӑннӑ. Епле ӗҫсем тӑвасси тата мӗн чухлӗ вӑхӑтра вӗҫлесси пирки калама хула влаҫӗсем тӑхтаса тӑраҫҫӗ иккен, мӗншӗн тесен ҫурт тӑрӑмӗ пирки татса калама хӗн. Анчах хальлӗхе палӑртнӑ тӑрӑх, пӗрремӗш подъезда юпан 10-мӗшӗ тӗлне сӳтсе пӗтерешӗн.

Тӳре-шара пӗлтернӗ тӑрӑх, унта пурӑннисен ҫурт-йӗр ыйтӑвӗ пӗр ҫулсӑр татӑлса пӗтеймӗ. Ҫынсене епле ҫурт-йӗр парасси пирки юлнӑ икӗ подъезда тепӗр хутчен экспертиза тунӑ хыҫҫӑн кӑна татса памалла иккен. Ҫынсен ҫапла вара сахалтан та ҫур ҫул кӗтме тивӗ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш подъездсене тӗкӗнес мар тесен юсаса ҫӗнетме хӑтланса пӗрех вӑхӑт иртӗ. Кунсӑр пуҫне укҫана ӑҫтан тупассине хальлӗхе татса парайман иккен-ха.

Укҫа-тенкӗ пирки каласан, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Раҫҫей Правительствин Пуҫлӑхӗнчен Дмитрий Медведевран инкеклӗ лару-тӑрура уйӑракан ҫурт-йӗр сертификачӗ валли укҫа ыйтнӑ-ха. Анчах Мускавран хальлӗхе хурав килмен. Хальлӗхе ҫынсен тӑвансем патӗнче е вӑхӑтлӑх пурӑнмалли ятарлӑ пунктра тӗпленме тивет.

Малалла...

Ӗнер пирӗнтен ӗмӗрлӗхе чӑвашсен паллӑ ҫыравҫисенчен пӗри Валентина Элпи уйрӑлса кайнӑ. Вӑл чи ватӑ ҫыравҫӑ шутланатчӗ — ҫитес кӑрлачӑн 31-мӗшӗнче 102 ҫул тултармаллаччӗ.

Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗпе ыран, авӑнӑн 30-мӗшӗнче, 12 сехетре сывпуллашма май пулӗ. Шупашкарти Мускав проспектӗнчи 47а ҫуртра вырнаҫнӑ хулан ритуаллӑ службине ҫитмелле.

Элпи Валентина Андреевна (чӑн хушамачӗ Андреева) Тӑвай районӗнчи Кивӗ Пуянкассинче 1913 ҫулхи кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче (ҫӗнӗ стильпе — кӑрлачӑн 31-мӗшӗ) ҫуралнӑ. Тӑван ялти пуҫламӑш шкулта, Кавалти сакӑр ҫул вӗрентекен шкулта пӗлӳ пухнӑ. 1930 ҫулта Шупашкарти медицина техникумне вӗренме кӗнӗ, анчах унта пӗлӳ илме май пулман. Тӗрлӗ хаҫат редакцисенче ӗҫленӗ, 30 ҫул хушши — 1938–1968 ҫулсенче — Радиокӑларӑмпа телевидени комитетӗнче ачасем валли хатӗрлекен кӑларӑмсен редакторӗ пулнӑ.

Литературӑри пултарулӑха 1946 ҫулта пуҫланӑ. Малтанхи хайлавӗсем «Хыпар», «Советская Чувашия», «Чӑваш Ен» хаҫатсенче кун ҫути курнӑ.

Малалла...

Чӑваш Енӗн Элтеперӗн пресс-служби республика пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев ячӗпе ҫак уйӑхра виҫӗ Тав ҫырӑвӗ килни пирки хыпарлать. Вӗсенчен пӗринче Раҫҫейри шыв каналӗсен VII конференцине хатӗрлесе ирттерме пулӑшнӑшӑн ырӑпа асӑннӑ иккен. Ҫырура Элтепере, республика Правительствине тата Строймина ӑшӑпа палӑртнӑ. Тав тӑваканни — Шывпа тивӗҫтерекенсен тата канализацие тытса тӑракансен Раҫҫейри ассоциацийӗ.

Канашри транспортпа энергетика техникумӗн ӗҫченӗсем тата асӑннӑ хулари Йӗпреҫ шосси урамри нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакансем 1300 метр тӑршшӗ тротуар туса панӑшӑн савӑннӑ.

Ямал-Ненецк автономи округӗнчи унти Муравленко хулинчи чӑвашсен «Пӗрлӗх» наципе культура автономийӗ асӑннӑ тӑрӑхпа экономика енчен килӗштерсе ӗҫлесси пирки килӗшӳ тунӑшӑн тав тунӑ. «Эпир сирӗнпе муханатпӑр!» — тенӗ хӑпартланнӑ ентешӗмӗрсем.

Авӑн уйӑхӗн 21-мӗшӗнче ачасен «KinderМУЗ Awards-2014» музыка премийӗн ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. Унӑн лауреачӗсем «Ачасен вунни — Яна Рудковскаяпа» музыка клипӗсен финалисчӗсем пулса тӑнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти ача-пӑча ӳнер шкулӗн эстрада уйрӑмӗн вӗренекенӗсем маттурлӑхпа палӑрнӑ. Антон Самойловпа Мария Тихонова ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Ольга Печатнова патӗнче ӑсталӑхне туптаҫҫӗ.

Антон чи лайӑх исполнитель пулса тӑнӑ, Мария Тихоновӑпа юрланӑ дуэт вара куракансен парнине ҫӗнсе илнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене парнесене Филипп Киркоров, Валерия, Глюкоза юрӑҫем, «Ача-пӑча аварийӗ» ушкӑн тыттарнӑ.

Киров наркологӗсем улта ҫын паллӑ мар наркотик хутӑшне пула вилнине пӗлтереҫҫӗ. Халӗ стационарта 150 ҫын сипленет. Раҫҫей наркологӗсем чан ҫапаҫҫӗ. Кунашкал тӗслӗх Чӑваш Енре те пур-мӗн.

Чӑваш Енри тӗп нарколог Ирина Булыгина каланӑ тӑрӑх, ытларикунран пуҫласа ҫакнашкал наркӑмӑшланнӑ ҫынсем килме пуҫланӑ. Ку препаратсем сывлӑхшӑн сиенлине аса илтернӗ.

Сипленме килнӗ 7 ҫын — ҫамрӑксем, 18–25 ҫулсенчисем. Вӗсенчен нихашӗ те ҫав хутӑша ӑша янине астумасть. Чӑваш Енӗн тӗп токсикологӗ Александра Прохоровская каланӑ тӑрӑх, реанимацире пӗр ҫамрӑк выртать-мӗн.

Тухтӑрсем наркӑмӑшланнисене ҫӑлас тесе тӑрӑшаҫҫӗ. Мӗн пур органа сиплеме тивет-мӗн. Чи интересли — ку хутӑш паллӑ наркотиксен хутӑшне кӗмест. Сиенлӗскер наркотик ҫаврӑнӑшне нумаях пулмасть кӗнӗ-тӗр.

Халӗ ӑна кӳрсе килекенсене тупса палӑртас тӗллевпе тӗрлӗ мероприяти ирттереҫҫӗ.

Музыкантовсен ҫемйи

Йӗпреҫ районӗнче «2014 ҫулхи ҫемье» конкурс иртнӗ. Малтан ӑна ял тӑрӑхӗсенче йӗркеленӗ, унта ҫӗнтернисем район шайӗнче тупӑшнӑ.

Ӑмӑртӑва арлӑ-арӑмлӑ пурнӑҫпа 10 ҫул ытла пурӑнакан мӑшӑрсем хутшӑннӑ. Вӗсен ҫемйинче ҫул ҫитмен ачасем пуррине те шута илнӗ. Тата, паллах, районта пурӑннине, ҫемьери тӑрӑма. Юлашкинчен калани пирки ҫирӗплетсе калама хӗн-ха: алӑк урати урлӑ каҫсан мӑшӑрсем епле тытнине хӑйсемсӗр пуҫне камах пӗлейтӗр…

Районти конкурса хутшӑнма тивӗҫнӗ ҫемьесене хаклама тӗрлӗ шайри тӳре-шарана суйланӑ. Нихӑш ҫемьене те кӳрентерес килменнине кура кашнинех тӗрлӗ номинаципе палӑртса кайнӑ: спортпа туслӑ ҫемье, ҫирӗп ҫемье, ҫавӑн йышши хитре сӑмахсем кашни валлиех ҫитнӗ. Конкурс ҫӗнтерӳҫи Эйпеҫри Олег Николаевичпа Елена Николаевна Музыкантовсем ҫӗнтернӗ. Халӗ вӗсен республикӑри ҫавӑн йышши конкурсра тупӑшма тивӗ.