Вӑрмар районӗнчи ял тӑрӑхӗсен специалисчӗсене выльӑх-чӗрлӗх йышне шутлама вӗрентнӗ. Тӗрӗсрех, ҫакна статистика хучӗ ҫинче тӗрӗс епле ҫырса пымаллине. Ҫакна ӑнлантарма республикӑн Ял хуҫалӑх министерствипе Патшалӑхӑн статистика комитечӗн террриторинчи органӗн ӗҫченӗсем таранах килсе семинар ирттернӗ. Ял тӑрӑхӗсен специалисчӗсене вӗсем статистика отчетне электронлӑ майпа пама та вӗрентнӗ.

Вӑрмар поселокӗн администрацинче вара Чӑвашстат специалисчӗсем Хуҫалӑх кӗнекине епле ҫырса пынине тӗрӗсленӗ, сӗнӳсемпе пулӑшнӑ.

Шӑмӑршӑ районӗнче ял тӑрӑхӗсенчи социаллӑ пӗлтерӗшлӗ ҫуртсене епле тытса тӑнине, вӗсен тирпейлӗхне ятарлӑ тӗрӗслев ирттерсех пӑхса ҫаврӑннӑ. Район администрацийӗн сайтӗнче мероприяти пирки черетлӗ тесе палӑртнине шута илсен ку вӑл йӑлана кӗнӗ пулӑм евӗр пӗтӗмлетме май килет.

Комисси йышне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Валерий Фадеев хӑй ертсе пынӑ-мӗн. Тӳре-шараран тӑракан йыш Карапай Шӑмӑршӑ, Чукал тата Кивӗ Чукал ял тӑрӑхӗсене ҫитнӗ. Комисси шкулсене, ача-пӑча пахчисене, фельдшерпа акушер пункчӗсене, культура ҫурчӗсене кӗрсе ҫаврӑннӑ. Вӗсен территорийӗсене тасалӑхпа хӑтлӑх енчен хакланипе пӗрлех хӗле епле хатӗрленнине тӗрӗсленӗ.

Карапай Шӑмӑршӑ ял тӑрӑхӗнче «Утмӑлтурат» ача пахчинче чӳречесене ылмаштарнӑ, картасене ҫӗнетнӗ, ача-пӑча лаптӑкӗсене хӑтлӑх кӗртнӗ. Чукал ял тӑрӑхӗнчи шкул та ачасене йышӑнма хатӗр. Кивӗ Чукалти шкулта вара юсав ӗҫӗсем пыраҫҫӗ. Унта шыв та кӗртеҫҫӗ, канализаци те тӑваҫҫӗ.

Малалла...

Республикӑн тӗп хулинче тата тепӗр икӗ ача пахчи уҫма палӑртаҫҫӗ. Вӗсем влали вырӑнӗсене тупса хунӑ ӗнтӗ: пӗри Октябре 50 ҫул урамри 24-мӗш «А» ҫуртра пулӗ, тепри — Элкер урамӗнчи 10-мӗш «А» ҫуртра. Анчах вӗсене малтан юсаса ҫӗнетмелле.

Ӗҫе кам пурнӑҫлассине палӑртма конкурс ирттернӗ ӗнтӗ, ҫӗнтерӳҫисем те паллӑ. Хула администрацийӗ вӗсемпе килӗшӳ алӑ пуснӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсен кӑҫалхи чӳк уйӑхӗ тӗлне проектпа шырав ӗҫӗсене туса ҫитермелле. Кайран вара строительство организацине палӑртассипе конкурс пулӗ. Унта кам юсассине палӑртӗҫ.

Пӗлтерӳ суту-илӗве аталантарма пулӑшнине тӗпе хурса хӑйсен пулӑшӑвне сӗнекенсем епле кӑна пӗлтерес меслет шухӑшласа кӑлармаҫҫӗ-ши! Пӗлтерӳсене пули-пулми, ӑҫта кирлӗ унта ҫакса ҫӳрени хулана илемсӗрлетет тесе шухӑшланӑран Шупашкар влаҫӗсем ҫавӑн йышшисене административлӑ майпа явап тыттарасси пирки асӑрхаттараҫҫӗ.

Ҫак кунсенче кӑна хула администрацийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх пайӗн ӗҫченӗсем ятарлӑ тӗрӗслев ирттернӗ. Вӗсем кирлӗ-кирлӗ мар вырӑна пӗлтерӳ ҫакса ҫӳрекенсен хуҫисене — ун йышшисене вӗсем хальхичне саккӑрӑшне асӑрханӑ — пӗлтерӳ ҫакма вырӑн палӑртман ҫӗре ҫыпӑҫтарма юраманни пирки телефонпа шӑнкӑравласа асӑрхаттарӗҫ.

Ку пулӑма йӑлана кӗрекенсен шутне те кӗртме юрать пулӗ. Унта паллӑ спортсменсем, республика шайӗнчи паллӑ ҫынсем – услам'ӑсем, политиксем, журналистсем – хутшӑнаҫҫӗ. Кӑҫал ӑна ҫурла уйӑхӗ 18-мӗшӗнче ирхи 10 сехетре Шупашкарти Хӗрлӗ лапамра ирттерме палӑртнӑ. Унта пысӑк йышпа пухӑнасса шанаҫҫӗ. Халӗ кӑмӑл тӑвакансенчен заявкӑсем йышӑнаҫҫӗ. «Ҫӑлтӑрпа» йӗркелекен ирхи зарядкӑна 15 пин ытла ҫын пухӑнассКу пулӑма йӑлана кӗрекенсен шутне те кӗртме юрать пулӗ. Унта паллӑ спортсменсем, республика шайӗнчи паллӑ ҫынсем — усламҫӑсем, политиксем, журналистсем — хутшӑнаҫҫӗ. Кӑҫал ӑна ҫурлан 18-мӗшӗнче ирхи 10 сехетре Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре ирттерме палӑртнӑ. Унта пысӑк йышпа пухӑнасса шанаҫҫӗ. Халӗ кӑмӑл тӑвакансенчен заявкӑсем йышӑнаҫҫӗ. «Ҫӑлтӑрпа» йӗркелекен ирхи зарядкӑна 15 пин ытла ҫын пухӑнасса шанаҫҫӗ. Анчах тӗп «ҫӑлтӑрӗ» кам пулассине хальлӗхе вӑрттӑнлӑхра тытаҫҫӗ-мӗн.

Мероприятие пӗтӗмлетсе чи ҫамрӑк тата чи аслӑ хутшӑнакана хавхалантарма шухӑшлаҫҫӗ.а шанаҫҫӗ. Анчах тӗп «ҫӑлтӑрӗ» кам пулассине хальлӗхе вӑрттӑнлӑхра тытаҫҫӗ-мӗн.

Мероприятие пӗтӗмлетсе чи ҫамрӑк тата чи аслӑ хутшӑнакана хавхалантарма шухӑшлаҫҫӗ.

Малалла...

Республикӑн транспорт тытӑмне 2013–2020-мӗш ҫулсенче аталантарасси ҫинчен калакан программа проектне ӑна хатӗрленӗ ведомствӑна — Транспорт министерствине — ҫӗнетме тавӑрса панӑ. Кун пирки Regnum информагентство пӗлтерет. Проекта Правительтво ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ.

Чӑваш Енӗн премьер-министрӗ Иван Моторин Трансмин хатӗрленӗ проект хальхи вӑхӑтпа килӗшсе тӑмасть тата ӑна ҫиелтен хатӗрленӗ тесе палӑртнӑ иккен. Унта хӑш-пӗр тӗп самантсене пӑхса хӑварман иккен. Сӑмахран, Чӑваш Ен урлӑ пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑс ҫулӗ тӑвассине, Глонасс тытӑмне аталантарассине, тума палӑртакан газ заправкисене, уйрӑм ҫынсен автотранспортне шута илмен иккен.

Транспорт министрӗ Михаил Янковский палӑртнӑ тӑрӑх, 2021 ҫул пуҫламӑшӗ тӗлне 85,3 километр автоҫула юсамалла тата ҫӗнетмелле, ялсемпе хуласенчи урамсене вара — 107,7 километр.

Программӑна асӑрхаттарусене тӗпе хурса ҫӗнетӗҫ.

Анатри чӑвашсен тумӗ

Пушӑрт Республикинчи Суук-Чишма ялӗнчи историпе культура центрӗнче анатри чӑваш хӗрарӑмӗсен 19-мӗш ӗмӗрти тумӗн куравӗ уҫӑлнӑ. Вӑл ҫурла уйӑхӗн 4-мӗшӗччен ӗҫлӗ.

Унта ытларах пуҫа тӑхӑнмаллисем — хушпупа тухья — вырӑн тупнӑ иккен. Аса илтеретпӗр, хушпӑва качча кайнӑ хӗрарӑмсем тӑхӑннӑ. Хӗрсем вара — тухья. Ҫавӑн пекех тӗрлӗ саппунпа паллама пулать. Кунсӑр пуҫне куравра тӑван халӑхӑмӑрӑн авалхи тумтирне тӑхӑнтартнӑ пуканесем йышлӑ-мӗн.

Курав валли ҫи-пуҫа асӑннӑ ялта пурӑнакан Арина Егорова, Матрена Павлова, Вера Константинова, Татьяна Захарова, Ольга Васильева илсе пырса панӑ иккен.

Хыркасси ялӗ

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хыркасси ялӗ, иккен, шывсӑр, газсӑр, ҫулсӑр пурӑнать. Ытти ялсенче ҫӑл пур пулсан кусен вӑл та ҫук иккен — типсе ларнӑ. Шыв патне вара ҫырмана ҫӳреҫҫӗ. Хӗлле, ҫырмари шыв шӑнса ларсан, юр шывӗпе пурӑнаҫҫӗ имӗш. Ялти ҫапларах лару-тӑру пирки «Ирӗклӗ хаҫат» пӗлтерет.

Хӑшӗ-пӗри, тен, республикӑра газпа тивӗҫтермен ялсем ҫук тесе те шутлӗ пулӗ, анчах йӑнӑшӗ — Хыркасси ялне ҫак ырлӑх ҫитеймен пулас. Унсӑр пуҫне лавкка ҫук, яла хытӑ ҫул кӗмест.

Аксарин ял тӑрӑхне кӗрекен яла 1930 ҫулсенче никӗсленӗ иккен, ун чухне кунта ҫӗр ытла ҫын пурӑннӑ. Вӑхӑт иртнӗҫем ял майӗпен юхӑна пуҫланӑ — 2002 ҫулхи ҫырав тӑрӑх ялта 16 ҫын ҫеҫ пурӑннӑ. Хальхи вӑхӑтра кунта хӗл каҫма та ватӑ кинемейсем ҫеҫ юлаҫҫӗ — ыттисем хӑйсен килӗсемпе дача евӗр кӑна усӑ кураҫҫӗ иккен.

Хӑйсен пурнӑҫне лайӑхлатма тӳре-шара патне темиҫе хут та ҫыру ҫырнӑ пулин те лавӗ халь те ҫавӑнтах имӗш. Яла аталантарма укҫа ҫуккипе сӑлтавлаҫҫӗ пулать. Чӑваш Ен Элтеперӗ патне ҫырнинче те уссине курман имӗш — ун хыҫҫӑн тӳре-шара килсе кайнӑ, лару-тӑрупа паллашнӑ, анчах ял халӑхӗ пулӑшӑва кӗтсе илеймен иккен.

Малалла...

Елчӗк районӗнчи Каркалар ялӗнче пурӑнакансем ялта шыв-шур тавраш ҫуккипе аптӑранӑ. Ял ҫумӗпе Ҫарӑмсан юханшывӗ иртсе каять-мӗн-ха, анчах шӑрӑх ҫу вӑхӑтӗнче вӑл типет иккен.

Ҫак эрнере вара вырӑнти ял тӑрӑхӗ, А. Севриков фермер пӗрле пулсан Ҫарӑмсан юхашывне пӗвелеме тытӑннӑ. Каркалар ял старости В. Орлов та кунта хастар хутшӑнать-мӗн, вӑл хӑйӗн ДТ-75 тракторне чӗртсе тухнӑ та самай пулӑшать иккен.

Сӑнсем

Апла-и, капла-и, кӑна хальлӗхе ҫирӗплетсе калама хӗн. Анчах РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енти управленийӗн ӗҫченӗсем ҫакӑн пек шухӑшланӑран пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Пристав-хӗрарӑма РФ Пуҫиле кодексӗн 160 статйин 3-мӗш пайӗпе килӗшӳллӗн айӑплама пултараҫҫӗ. Вӑл суд приставӗсен Шупашкар хулин Мускав районӗнчи пайӗнче тӑрӑшать иккен. Тӗпчевҫӗсен шучӗпе хӗрарӑм-пристав парӑмлӑ пӗр ҫынтан 16,5 пин тенкӗ ытларах шыраса илнӗ, анчах укҫине хӑй кӗсйине пӗтӗрсе чикнӗ имӗш.

Тӳррипе каласан, приставсем йӗркене пӑснӑ тӗслӗхсем татах тӗл пулаҫҫӗ иккен. Республика прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсен ӗҫне тӗрӗсленӗ май кӑҫалхи ҫур ҫулта кӑна 300 ытла кӑлтӑк тупса палӑртнӑ-мӗн.