Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци службин республикӑри управленийӗ ятарлӑ тӗллевлӗ подразделенийӗ (спецназӗ) уйрӑм ҫурта куҫнӑ. Унти лару-тӑрупа республикӑри тӗрлӗ тӳре-шара: Элтепертен пуҫласа Чӑваш Ен парламенчӗн вице-спикерӗ тата ытти пысӑк пуҫлӑх — паллашнӑ.

Спецназ малтан 1-мӗш номерлӗ колонире тӗпленнӗ. Кайран ведомствӑна РФ Хӳтӗлев министерстви хӑйӗн Шупашкарти ҫар хулине панӑ. Айӑплав пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен управлени унта юсав ирттернӗ. Халӗ ҫӗнӗ вырӑна вӑл спецназ валли администраци ҫурчӗ евӗр кӑна мар, вӗренӳ центрӗ вырӑнне те усӑ курасшӑн.

Спецназ хӑнасене хӑрушлӑх кӑларса тӑратма пултаракан самантсенче йывӑрлӑха сирсе яма яланах хатӗррине кӑтартуллӑ самантсемпе ӗнентерсе панӑ.

Сӑнсем (5)

Улатӑр хулинче ҫак кунсенче «Ҫурт-йӗр» операци иртет. Профилактика тӗллевӗллӗ ҫак меропрятие унти пушарнӑйсем ҫулталӑкра икӗ хутчен йӗркелеҫҫӗ: кӗркунне тата хӗлле. Кӑҫалхи кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче пуҫланнӑ.

Операци вӑхӑтӗнче пушарнӑйсем килсерен ҫӳресе хӑрушсӑрлӑх правилисене пӑханнипе пӑхӑнманнине хаклӗҫ, кӑлтӑк асӑрхасан ҫитменлӗхе пӗтермелли пирки ӑнлантарӗҫ.

Тӗрӗслевпе пыракан пушарнӑйсене яваплисем кӗртме чӗнсе калаҫҫӗ. Ҫапах та ҫӗр ҫинче тем тӗрлӗ ҫын та пуррине шута илсе асӑрханулӑх пирки те манмалла мар тесе асӑрхаттараҫҫӗ. Пушарнӑй сӗмӗпе пыракан ҫынтан удостоверени ыйтмалли пирки аса илтереҫҫӗ. Тӗрӗслевҫех алӑка шаккать-ши тесе хытах иккӗленсен ҫывӑх ҫынсемпе ҫыхӑнса канашласа илме пулать.

Таможньӑра ӗҫлекенсем иртнӗ ҫул епле ӗҫленине хакланӑ та, Чӑваш Енри таможня посчӗ Чулхула таможнин посчӗсен хушшинче (пирӗн патри пост унта кӗрет) пӗрремӗш вырӑна мала тухнӑ.

Чӑваш Енри таможня постне халӗ Игорь Зуев ертсе пырать. Ку должноҫре вӑл пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн 17-мӗшӗнчен кӑна-ха. Анчах ку тытӑмра 1990 ҫултанпах ӗҫлет. Чи малтан вӑл инспектортан ӗҫе кӳлӗннӗ. 2006 ҫултанпа ҫав ҫын Сарӑтури таможньӑра пуҫлӑхӑн кадрсемпе ӗҫлекен ҫумӗ пулса тӑрӑшнӑ.

Таможня пуҫлӑхӗсемпе ҫак кунсенче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство ҫуртӗнче тӗл пулнӑ. Вӑл Чулхулари тамжня пуҫлӑхӗпе Юрий Лушников генерал-майорпа, унӑн пӗрремӗш ҫумӗпе, таможеня службин полковникӗпе Марат Гараевпа тата таможня пуҫлӑхен тепӗр ҫумӗпе — Чӑваш Енри таможня посчӗн пуҫлӑхӗпе Игорь Зуевпа курнӑҫнӑ.

ЧР Пуҫлӑхӗн Михаил Игнатьевӑн стипендине пултаруллӑ, пуҫаруллӑ, маттур ҫамрӑксем тивӗҫеҫҫӗ. Ҫулсерен ӑна Чӑваш Енри 1000 яш-хӗре параҫҫӗ.

Пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче ҫамрӑксем документсем пухса леҫсе панӑ. Кӑҫал ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче ЧР Элтеперӗн стипендине камсем тивӗҫнине палӑртнӑ. Ҫак кунсенче Михаил Васильевич хушӑва алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.

Хушупа килӗшӳллӗн 1000 яш-хӗр ҫулталӑк тӑршшӗпе уйӑхне 1830 тенкӗ илсе тӑрӗҫ. Ҫак тӗллевпе республика хыснинчен 22 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. 2004–2016 ҫулсенче стипендие 13 пине яхӑн ҫын тивӗҫнӗ.

Кӑҫал стипенди илекенсен йышӗнче 70 проценчӗ — вӗренекен ҫамрӑксем. 12,5 проценчӗ — общество пӗрлӗхӗсен хастарӗсем, 18,5 проценчӗ — промышленноҫ, ял хуҫалӑх, вӗренӳ, культура тата ытти тытӑмра тӑрӑшакан специалистсем.

Халӑх ырлӑхӗшӗн «пӗлтӗрхинчен те тухӑҫлӑрах тӑрӑшса» ӗҫлемеллине Чӑваш Ен Элтеперӗ ӗнер районсемпе хула администрацийӗсен, ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсемпе ирттернӗ канашлура палӑртса хӑварнӑ.

Унта Элтепер пӗлтӗр авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа раштав уйӑхӗ таран 21 муниципалитет ертӳҫине конкурс ирттерсе суйласа лартнине аса илнӗ. Пилӗк муниципалитетра тата пӗр хула округӗнче: Патӑрьелӗнче, Йӗпреҫре, Канаш хулипе районӗнче, Красноармейски тата Шӑмӑршӑ район администрацийӗсенче ҫӗнӗ пуҫлӑхсем ӗҫлеме пуҫланӑ. Ял тӑрӑхӗсен ертӳҫисене те конкурссемпе ҫӗнӗрен суйласа лартнӑ.

2016–2019-мӗш ҫулсенче тата та 62 ял тӑрӑх ертӳҫисен ӗҫлемелли вӑхӑчӗсем вӗҫленсе пыни пирки те аса илтернӗ. Вӗсенче те конкурс иртӗ. «Кам та кам хӑйне шанса панӑ ӗҫе тивӗҫлӗ, яваплӑха туйса пурнӑҫласа пырать, вӗсемпе паллах, ӗҫлеме кӑмӑллӑ», — тенӗ Элтепер. «Палӑртмалла, конкурссем питӗ уҫӑмлӑн иртнӗ. Влаҫ органӗсенче ӗҫлекенсем, обществӑлла организацисен членӗсем хастар хутшӑннӑ. Ҫӑхавсем пулманни пуриншӗн те пысӑк пӗлтерӗшлӗ, апла пулсан — влаҫа халӑх шанать», — тесе каланӑ Михаил Игнатьев.

Паян ҫил-тӑман алхаснӑран Шупашкар аэропорчӗ ӗҫ-хӗлне ир-ирех чарса лартнӑ. Ара, паян 50–100 метртан нимӗн те курӑнмасть-ҫке-ха.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, аэропортра самолетсем 16 сехетчен вӗҫмӗҫ. Анчах ку тапхӑра тӑсма та пултарӗҫ. Кӑнтӑрлахи 14 сехет тӗлне аэропортра икӗ рейса яман. Вӗсем «ЮТэйр» авиакомпанин Мускаври «Внуково» аэропортӗнче анса ларакан самолечӗ. Вӑл Шупашкартан 7 сехет ҫурӑра вӗҫмелле пулнӑ. Тепри — Ӗпхӗве вӗҫекен самолет. Вӑл сывлӑша 10 сехет те 50 минутра ҫӗкленет.

Палӑртмалла: рейссене пӑрахӑҫламан, вӗсене тытса чарнӑ ҫеҫ Ҫанталӑк лайӑхлансанах вӗсем сывлӑша ҫӗкленӗҫ.

Кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа Турцирен хӑш-пӗр апат-ҫимӗҫе кӳрсе килме юрамасть. Ҫав шутра — сутма та. Чӑваш Енри Роспотребнадзорӑн вырӑнти управленийӗн республикӑри потребительсен прависене хӳтӗлекен обществӑсенчен санкцине лекнӗ тавара тупас тӗпӗшпе пулӑшу ыйтнӑ.

Ҫырӑва пӗлтӗрхи раштавӑн 31-мӗшӗнчех валеҫнӗ. Ҫавӑн пекех ку ҫырусем Шупашкар администрацине, Чӑваш Енӗн суту-илӳпе промышленность палатине, Чӑваш Енен экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӗн тата суту-илӳн министерствине ҫитнӗ.

Суту-илӳ предприятийӗсене тимлӗрех тӗрӗслеме пуҫлани пирки Чӑваш Енри Роспотребнадзорӑн вырӑнти управленийӗ малтанах пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, Турци тӗлӗшпе пирӗн патшалӑх санкцисем чӳкӗн 24-мӗшӗнче пулса иртнӗ пӑтӑрмах хыҫҫӑн кӗртме шут тытрӗ. Ун чухне Турци ҫар самолёчӗ Раҫҫей патшалӑхӗн бомбардировщикне персе антарчӗ.

Дмитрий Теллин (сылтӑмри)

Паян прокуратура ӗҫченӗсем ҫак органа йӗркеленӗренпе 294 ҫул ҫитнине савӑнӑҫлӑ пуху ирттерсе паллӑ тунӑ.

Республикӑри ҫак тытӑмра ӗҫлекенсене Сергей Легостаев прокурорсӑр пуҫне Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Чӑваш Ен Патшалӑх Канашӗн ертӳҫи Юрий Попов саламланӑ.

Кирек епле уяври пекех унта чыславсем те пулнӑ. Юрий Попов спикер республика прокуратурин пай пуҫлӑхне Дмитрий Теллина тата Ҫӗнӗ Шупашкар прокурорӗн аслӑ пулӑшуҫине Рузалия Шафрутдинова Хисеп грамотипе наградӑланӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев прокуратура ӗҫченӗсен компетентлӑхӗнчен тата тӳрӗ кӑмӑллӑхӗнчен ҫынсен социаллӑ прависене тата экономикӑри ирӗклӗхӗсене, патшалӑхӑн саккунлӑ интересӗсене хӳтӗлессин пахалӑхӗ тата ҫӗршыври политика ҫирӗплӗхне упраса хӑварасси тӳрремӗнех килет тесе палӑртнӑ.

Хӗллехи каникул вӑхӑтӗнче республикӑри ача ҫурчӗсем пушанса юлаҫҫӗ. Кӑҫал пӗр ушкӑн Ялтӑри «Артек» ача-пӑча центрне кайнӑ. Теприсем «Ылтӑн пучах» уйлӑхра пулнӑ. Ыттисем Ҫӗнӗ ҫула ҫӗнӗ ҫемьере кӗтсе илнӗ.

Ачасем ҫемьесенче пурӑннӑшӑн савӑннӑ. ЧР Вӗренӳ министерстви чӗнсе каланине Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Красноармейски, Пӑрачкав районӗсенче, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисенче пурӑнакансем чун ҫывӑхне илнӗ. Асӑннӑ тӑрӑхсенче ачасене каникула йышӑнакансем ытларах пулнӑ.

«Ҫӗнӗ ҫул — ҫӗнӗ ҫемьере!» акци тӑлӑх шӑпӑрлансене асамлӑха ӗненме, ҫемье телейне туйса курма май парать.

Паян республикӑра шартлама сивӗ хуҫаланать. Ыран Чӑваш Енре Даниэлла Атлантика циклонӗ хуҫаланма тытӑнать. Ҫавӑнпа паянхи сивӗ юрпа тата ҫил-тӑманпа улшӑнать. Шупашкарта 5-10 сантиметр хулӑнӑш юр ҫума пултарать. Кӑштах ӑшӑтать пулин те урамра 14–19 градус сивӗ тӑрӗ.

Кӑрлачӑн 14–15-мӗшӗсенче юр питех ҫумӗ, хӗвел те кӑштах пӑхӗ. Ҫак кунсенче термометр 4–9 градус кӑтартӗ. Анчах кӑрлачӑн 16-мӗшӗнчех ҫанталӑк сивӗтӗ. Ун чухне 16–21 градус сивӗ тӑрӗ. Вырсарникун каҫхине 25–30 градус таранах сивӗтӗ.

Тунтикун каллех юр ҫӑвӗ. Ҫав кунсенче юр 10 сантиметр хулӑнӑш хӑпарӗ. Кӑшарни уявӗнче каллех сивӗ пулӗ: термометр 15–20 градус таран кӑтартӗ.