Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, Чӑваш телекуравӗпе эфира тухнӑ «Ирхи тӗпел» кӑларӑм хӑни Владислав Николаев ҫыравҫӑ тата журналист пулчӗ. Марина Карягина тележурналистпа тӗрлӗ темӑна хускатрӗҫ. Пьесисене чӑваш театрӗсенче лартакан автор юптару ҫырни пирки те калаҫу пулчӗ.
«Хамра ҫырас пултарулӑх пуррине туятӑп та, мӗншӗн-ха ҫавӑнпа усӑ курмалла мар? Пьесӑсем, драмӑсем ҫырма пуҫларӑм, юптарусем ҫыракан ҫын тесе нихҫан та шухӑшламан», — терӗ Владислав Николаев. Унӑн юптарӑвӗсем паян тепӗр кӗнекелӗх те пухӑннӑ иккен. Маларах Владислав Николаев «Дипломлӑ тиха» юптарусен кӗнекине кун ҫути кӑтартнӑччӗ.
Юптарусем ҫырма автора пурнӑҫ хӑех хистет. «Пурнӑҫра паянхи кун тӗрӗсмарлӑх питӗ» нумаййине, «юптару сӑнарӗсем пулма тивӗҫлӗ ҫынсем кашни утӑмра» йышлине палӑртнӑ май «Пурнӑҫӗ те юптару», — терӗ. «Пӑхатӑн та мулкач пырать, пӑхатӑн та ашак пырать, пӑхатӑн та лаша ларать кунта парламентра. Дипломлӑ тихасем питӗ нумай. Курма пӗлсен~~», — шухӑшлать Владислав Николаев.
Чӑваш халӑх инструменчӗсене ӑсталакан, Вӑрнарта пурӑнакан Владимир Михайлов пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ 65 ҫулта ҫеҫ пулнӑ.
Хӑйӗн чун киленӗҫне таса кӑмӑлпа парӑннӑ ҫак ҫын 2014 ҫулта «Культура» телеканал «Моя любовь – Россия!» (чӑв. Манӑн юратӑвӑм — Раҫҫей!) кӑларӑмра калаҫнӑччӗ. Передачӑна ертсе пыракан Пьер Кристиан Броше (вӑл — Раҫҫейре тӗпленнӗ Франци ҫынни, хальхи вӑхӑтри ӳнер произведенийӗсене пухаканскер, кӗнекесем кӑлараканскер) «чӑннипех те фантастикӑллӑ сӑнар» тесе паллаштарнӑччӗ.
Чӑваш халӑх инструменчӗсене ӑсталани Владимир Михайлова тупра та кӳмен. Пӗрне сутса тунӑ укҫапа теприне ӑсталанӑ вӑл. Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищине вӗренсе пӗтернӗскер ялсенчи культура ҫурчӗсенче илемлӗх ертӳҫинче, шкулсенче музыка урокӗсене вӗрентнӗ.
Чӗмпӗр хулинче Нацисен хутшӑнӑвӗн канашӗн президиумӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта область кӗпӗрнаттӑрӗ Сергей Морозов хутшӑннӑ.
Ларура пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗпӗрнаттӑр администрацийӗнче национальноҫсен ӗҫӗпе тимлекен управлени пулӗ, «Губернаторский» (чӑв. Кӗпӗрнаттӑрӑн) культура ҫуртӗнче Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртне уҫӗҫ. Юлашкинчен каланипе наципе культура автономийӗсем усӑ курайӗҫ.
«Улпресса» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра ҫырнӑ тӑрӑх, регион ертӳҫи вӗренӳ министрне хӑй малтан асӑрхаттарнине аса илтернӗ. Унта сӑмах Чӗмпӗр облаҫӗнчи тымар халӑхсен чӗлхисене пӗр-пӗринпе калаҫмалӑх вӗренме май туса памалли программа хатӗрлесси пирки пырать. Сергей Морозов кӗпӗрнаттӑр вырӑс чӗлхисӗр пуҫне тутар, чӑваш тата ирҫе ҫыннисем пурӑннине аса илтернӗ.
Антарктидӑра иртнӗ 63-мӗш Раҫҫей экспедицийӗ вӑхӑтӗнче Чӑваш ялавне те хӑпартнӑ.
Антарктидӑна тӗпчеме кайнӑ 63-мӗш экспедицие хутшӑнакансем тӗрлӗ хулапа регион ялавне ҫӗкленӗ. Чӑваш Республикин элемӗ те ҫавӑнта пулнӑ. Хӑш регион ялавӗ ҫапла чыса тивӗҫесси 1820 ҫулта Фаддей Беллинсгаузенпа Михаила Лазарев экспедицийӗнче пулнӑ моряксем хӑш тӑрӑхран пулнипе ҫыхӑннӑ. «Восток» тата «Мирный» карапсемпе ҫӗр чӑмӑрӗ тӑрӑх ҫул ҫӳреве тухнӑ тӗпчевҫӗсем Антарктидӑна ик ӗмӗре яхӑн каялла асӑрханӑ. Ҫурҫӗр материкра чӑваш ялавне 2018 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче ҫӗкленӗ.
«Полярная инициатива» (чӑв. Поляр пуҫарӑвӗ) ӑслӑлӑх центрӗн ертӳҫи Никита Куприков журналистсене пӗлтернӗ тӑрӑх, ялав ҫӗклени Антарктидӑна уҫакансене асра тытнине пӗлтерет.
«Шупашкарта, вӑл Чӑваш Республикин тӗп хули пулин те, пирӗн республикӑра 2 патшалӑх чӗлхи (вырӑс тата чӑваш) пулсан та, чӑвашла тулаш реклама таврашӗ ҫав тери сахал», — тесе ҫырнӑ «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Шупашкар» пабликра. Асӑннӑ страница авторӗ сӑнанӑ тӑрӑх, «пуррисем те ҫухалаҫҫӗ чылай чух, нумаях ҫакӑнса тӑмаҫҫӗ».
Паблик авторӗ чӑвашла темиҫе ят асӑрханине пӗлтернӗ. Вӗсенчен пӗри — «Лайӑх» лавкка — Николаев урамӗнче, Калинин проспектне тухнӑ ҫӗрте вырнаҫнӑ иккен. «Юмах» гастроном та ҫав кӗтесрех-мӗн. Вӑл Николаев урамӗнчен Патрис Лумумба урамне пӑрӑнса кӗрсен вырнаҫнӑ.
Ҫак йӗркесен авторне ҫак кунсенче, сӑмах май, Хусанта пулма тиврӗ. Унта аэроэкспресс-пуйӑсра та, хулари ытти транспортра та чарӑну ячӗсене, пассажирсене кирлӗ ытти хыпара виҫӗ чӗлхепе пӗлтереҫҫӗ: вырӑсла, тутарла, акӑлчӑнла.
Пирӗн республика тӗп хулинче чӑвашсенех хӗсӗрлесшӗнни хӑш чух сисӗнет. Тепӗр ҫынпа чӑвашла сӑмах чӗнсен лешӗ тарӑхса каять. Куҫне-пуҫне чарса пӑрахса: «Эп нимӗн те ӑнланмастӑп», — тесе каппайланса мӑнаҫланнӑн хуравлать.
Унччен Чӑваш наци радиовне районсенче пурӑнакансем ҫеҫ итлеме пултарнӑ. Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче тӗпленнӗ ҫынсем ӑна тӗнче тетелӗнче кӑна итленӗ.
Паян Чӑваш наци радиовӗ республикипех лайӑх хыпар пӗлтерчӗ. Радиона ҫӳлерех асӑннӑ икӗ хулара та итлеме пулать! Тӗрӗссипе, вӑл эфира ӗнер 22 сехет 22 минутра эфира тухнӑ.
Радиона ярас тесен 95,9 МГц хумсем ҫине куҫмалла. Палӑртмалла: Наци радиовне Йӗпреҫре – 72,41 МГц, Ҫӗрпӳре 105,0 МГц, Хӗрлӗ Чутайра 106,7 МГц хумсем ҫинче итлемелле.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Иван Яковлевӑн «Аслӑ ҫул ҫине» асаилӗвӗ пичетленсе тухнӑ. Ольга Федорова редактор пӗлтернӗ тӑрӑх, вырӑсларан чӑвашла ӑна Владимир Степанов куҫарнӑ, ӳнерҫи – Светлана Бритвина, тиражӗ – 1000 экземпляр. Вӑл – Иван Яковлевӑн асаилӳсен иккӗмӗш кӗнеки. Пӗрремӗшӗ – «Ҫитӗннӗ вӑхӑт» – 2010 ҫулта пичетленнӗ, ӑна Геннадий Юмарт куҫарнӑ.
«Аслӑ ҫул ҫине» аса илӳсенче Иван Яковлев университетра вӗреннӗ тапхӑр пирки, Николай Ильминскийпе паллашни ҫинчен, Николай Иванович Чӗмпӗрти чӑваш шкулне уҫнӑ чух епле пулӑшни пирки каласа панӑ.
«Куҫару ӗҫӗ» сыпӑкра Яковлев ҫак ӗҫе пуҫӑнас шухӑш епле ҫурални тата ҫак ӗҫри йывӑрлӑхсене асӑннӑ. Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗ пирки те тӗплӗ каланӑ кӗнекере.
Чӑваш Енре ачасемпе ҫамрӑксем валли чӑвашла ҫырнӑ чи лайӑх алҫырусене палӑртнӑ. Вӗсене пичетлеме хыснаран укҫа уйӑрӗҫ. Виҫӗ ҫӗнтерӳҫӗ хушшинче 200 пин тенкӗ пайланӑ.
Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн тата массӑллӑ коммуникаци министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурса 12 автор 14 алҫыру тӑратнӑ.
«Шкул ҫулне ҫитменнисем тата кӗҫӗн шкул ҫулӗнчисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» ята Александр Михайловӑн «Ҫулҫӳревҫӗ Уланкӑсем» ӗҫӗ тивӗҫнӗ. Ӑна 50 пин тенкӗ уйӑрӗҫ.
«Вӑтам шкул ҫулӗнчисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» — Сергей Павловӑн «Асамлӑ кӗпер», «Аслӑ ҫулсенчи шкул ачисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» — Галина Антонован (Матвееван) «Мӑшӑр ҫунат» алҫырусем. Сергей Павловпа Галина Антонована 75-шер пин тенкӗ парӗҫ.
Ҫӗнтерӳҫӗ-алҫырусене килес ҫул пичетлӗҫ.
Пушкӑртстанри Пелепей районӗнчи Кивӗ Сименкке ялӗнчи шкулта музыка тата чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗсен хӑйсен ӑсталӑхӗпе ыттисене паллаштарнӑ.
Семинар тӗллевӗсенчен пӗри ачасене чӑвашсен культурипе ачасене паллаштарнин пӗлтерӗшне уҫса парасси пулнӑ.
Мероприятие «Янрав» фольклор ушкӑнӗ уҫнӑ.
Семинара хутшӑннисене Е.Н. Григорьева музыка вӗрентекенӗ чӑвашсен пуян культурипе паллаштарнӑ. Чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен С.В. Игнатьева чӑваш чӗлхи урокне квест вӑййи евӗр ирттернӗ. Ачасем тӑван кӗтесӗн историпе культурине пӗлнине кӑтартса панӑ.
«Урал сасси» хаҫатра Светлана Игнатьева ҫырнӑ тӑрӑх, ҫамрӑк ӑрӑва наци культурине явӑҫтарас ыйтӑва та сӳтсе явнӑ. Ӑна форсайт-сессире тишкернӗ.
ЧӲК | 06 |
Кам-ха вӑл Елена Енькка?
Чернов Виктор Семёнович пур. Вӑрмар районӗнчи Шӑхальтен тухнӑ ҫын. Чӑваш культуринче те тарӑн суха касси тунӑскер. Вӑт ҫав ҫыннӑн хӗрӗ пулать те ӗнтӗ Елена Енькка.
Мӗнпе чапа тухнӑ-ха вӑл?
Икӗ кӑларӑмпа кун ҫути курнӑ "Повествование о чувашах" кӗнеке пур. Ҫавӑн авторӗ тата кӗнекене ӳкерчӗксемпе-карччынсемпе майлаштараканӗ — Елена Енькка.
Чӑвашсем ҫинчен ҫырса кӑтартакан кӗнеке. Йӑла-йӗрке, истори, хальхи тӑрӑм.
Кӗнекесем ҫырса кӑларас текенсем ҫук мар-ха ӗнтӗ. Асӑннӑ кӗнеке пирки мӗн калама пулать? Автор хӑй темӗнле акӑш-макӑш та асар-писер ҫӗнӗ япаласем тупса палӑртрӑм тесе каппайланмасть. Тӗрӗссипе унта пурте пӗлекен чӑнлавсемпе сӑнарлавсемех. Урӑхла каласан, хальччен ытти тӑнлӑ ҫынсем мӗн тупса палартнӑ, ҫавсене сӑпайлӑн та тирпейлӗн пӗлтерет пире Елена Енькка. Вӑт шӑпах ҫапла пулни ҫатӑрласа тытать те ӗнтӗ! Питӗ пысӑк ӑсталӑх кирлӗ кунта. Вӑл вара — пур.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (24.12.2024 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 757 - 759 мм, -3 - -5 градус сивӗ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Нестерева Зоя Алексеевна, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи. ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |