Чӑваш Енӗн НТРК «Тӑван радио» (100.3 FM) уҫӑлнӑранпа 5 ҫул ҫитнине халалласа «Тӑван Юрӑ» музыка премийӗ» конкурс ирттерессине пӗлтерет. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне 18 ҫултан аслӑраххисен хутшӑнма ирӗк пур. Опытлисен те, пултарулӑх ҫулӗ ҫине тин ҫеҫ тӑракансен те. Юлашкинчен каланисене «Ҫӗнӗ ят» номинацире палӑртӗҫ.
Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн тата массӑллӑ коммуникацисен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, чи лайӑх юрӑҫсене, чӑвашла юрӑсем валли сӑвӑ ҫыракансене, музыкантсене, ушкӑнсене, дуэтсене 10 номинацире чыслӗҫ.
Музыка премийӗшӗн иртекен конкурса хутшӑнмалли композицисене кӑҫал ҫырнине шута илӗҫ. Профессилле аранжировка тата сӑмахӗсем хитре пулни те пӗлтерӗшлӗ. Ӗҫсене «Тӑван радио» (Шупашкар хули, Ленин проспекчӗ, 15-мӗш ҫурт) редакцине ҫитермелле е tavanradio@mail.ru электрон пуштӑпа кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗччен ӑсатмалла.
www.hupar.ru Фото cap.ru
Иртнӗ уйӑхра Иркутск облаҫӗнчи «Байкал-Трек» кану базинче «Этноподиум на Байкале» (чӑв. Байкал ҫинчи этноподиум) пӗтӗм тӗнчери фестиваль иртнӗ. Юбилейлӑ, вуннӑмӗш, мероприятие чӑвашсем те хутшӑннӑ. Асӑннӑ тӑрӑхри чӑвашсен «Юлташ» наципе культура автономийӗ йыхравланипе ҫавӑнта художество промыслисен «Паха тӗрӗ» фирми ҫитнӗ. Унччен вӑл ҫав фестивале хутшӑнса курман.
Фестивале Раҫҫейри, Казахстанри, Кӑркӑстанри тата Монголинчи 150 ытла ҫын хутшӑннӑ. Вӗсем — паллӑ та ятлӑ-сумлӑ дизайнерсем, ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем, ӳнерҫӗсем. «Этноподиумӑн» эксперт канашӗн ертӳҫи пулма мода историкне, Мускаври Лидия Соколова-Сербскаяна ҫирӗплетнӗ.
«Паха тӗрӗ» фирмӑн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Маргарита Павлова «Времен связующая нить» (чӑв. Вӑхӑта ҫыхӑнтаракан ҫип) конференцире чӑваш тӗррине упраса хӑварас енпе ӗҫлени ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
«Этностиль в современном костюме» (чӑв. Хальхи тумтирти этностиль) номинацире «Паха тӗрӗ» фирма I степеньлӗ лауреат ятне тивӗҫнӗ.
Пуҫласа ирттерекен ял уявне тивӗҫлипех хатӗрленсе шӑмалаксем чылай курӑмлӑ ӗҫ туса ирттернӗ. Шӑматкун вара, уяв умӗн, вӗсене «уҫса тухрӗҫ». Халӗ яла кӗнӗ ҫӗрте питӗ хитре Укӑлча юпи кӗтсе илет Шӑмалак ывӑлӗ-хӗрӗпе хӑнисене. Салтака каякан ҫамрӑксене ӑсатнӑ чухне пурте унта тӑрса сӑн ӳкерӗнмелле пултӑр, теҫҫӗ ҫак илеме ӑсталанӑ Александр Усановпа Владислав Николаев.
Шкул патӗнче «Ман юратнӑ Шӑмалак» — «Шемалаково — любовь моя» паллӑна вырнаҫтарнӑ. Яла килекен кашни ҫын, ватти-вӗтти — хуласенче пурӑнакансем уйрӑмах — пӑхса савӑнса, мӑнаҫланса ирттӗр ҫак илеме курса. Чылай вырӑнта лартаҫҫӗ ҫакнашкал япаласене, анчах та шӑмалаксем пек чӑвашла ҫырнине курманччӗ-ха.
Лавккасем патӗнче кивӗ сӑнӳкерчӗксен стенчӗсене вырнаҫтарнӑ. «Паллах, ку пуҫламӑшӗ ҫеҫ, ал айӗнче мӗн пуррипе усӑ курса ӑсталанӑскер, малашне эпир ӑна сылтӑмалла, сулахаялла тата та тӑсӑпӑр», — ӑнлантарать стендсене тума хастар хутшӑннӑ Федор Чернов.
«2-мӗш пилӗкҫуллӑх», Ӗҫлӗх Хӗрлӗ Ялав орденлӑ «Слава», «Свобода» хуҫалӑхсен ертӳҫи пулнӑ, РСФСР тата Чӑваш АССР Ял хуҫалӑхӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Ленин, Октябрь Революцийӗ, Ӗҫлӗх Хӗрлӗ Ялавӗ тата ытти орденпа медальсен кавалерӗ Иван Яковлевич Денисов пурӑннӑ ҫурт ҫине вырнаҫтарнӑ Асӑнупа хисеп хӑмине те уҫрӗҫ ҫак кун.
Францири чӗлхеҫӗ Чӑваш Республикинчи Куславкка районӗнчи Пушкӑрт ялне экспедицие килӗ. Пӗччен мар, студентсемпе.
Чӑваш халлапӗсен чӗлхин тӗпчевҫи, Францире пурӑнакан Татьяна Никитина нумаях пулмасть Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑслӑлӑх архивӗнч епулнӑ. Францири Ӑслӑлӑх тӗпчевӗсем ирттерекен наци институтӗнче тӑрӑшаканскер вырӑсла, хрантсусла пӗлет. Хӗрарӑм-тӗпчевҫӗ Чӑвашла та вӗренесшӗн иккен. Татьяна Никитина чӑваш халӑх сӑмахлӑхӗпе – халапсемпе – кӑсӑкланнӑ май вӗсене чӗлхе енчен тӗпчесшӗн.
Чӑваш Ене тӗпчевҫӗ Питӗрти экономикӑн аслӑ институчӗн танлаштаруллӑ лингвистикӑпа литературоведени уйрӑмӗн студенчӗсемпе ҫитессине Тутарстанри чӑвашсен «Сувар» хаҫачӗ пӗлтернӗ.
Татьяна — Етӗрне районӗнчен Питӗре тухса кайнӑ чӑваш арҫыннин хӗрӗ.
Чӑвашла кӗнеке сутакансен хушшинче конкурс иртет. Вӑл ҫак уйӑхӗн 15-мӗшӗнче пуҫланнӑ, шӑп та лӑп ҫулталӑка пырӗ. Сутуҫӑсене хавхалантарас тата наци литературине сутас ӗҫе сарас тӗллевлӗ ӑмӑртӑва Чӑваш кӗнеке издательстви пуҫарнӑ. Конкурс Чӑвашпотребсоюз тытӑмӗнчи оорганизацисем хушшинче иртет.
Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑртӑва виҫӗ номинаципе ирттерӗҫ. Вӗсем ҫаксем: «Лучший пропагандист чувашских национальных книг» (чӑв. Чӑваш наци кӗнекисене халӑхра чяи вӑйлӑ сараканни), «Лидер продаж чувашских национальных книг» (чӑв. Чӑваш наци кӗнекисене чи нумай сутаканни), «Страна детства» (чӑв. Ачалӑх ҫӗршывӗ).
Пӗрремӗш номинацири ҫӗнтерӳҫе палӑртнӑ чух наци литературине сарас тесе епле мероприятисем тата мӗн чухлӗ йӗркеленине шута илӗҫ, иккӗмӗшӗнче — кашни тӑваткал метр пуҫне кӗнеке нумайрах сутнине, виҫҫӗмӗшӗнче — ача-пӑча литературине сарнине.
Паян Чӑваш наци музейӗнче «Роспись иглой…» (чӑв. Йӗппе ӳкерни) курав уҫӑлнӑ. Вӑл авӑн уйӑхӗн вӗҫӗччен ӗҫлӗ.
Раҫҫейӗн этнографи музейӗн (культура учрежденийӗ Питӗрте вырнаҫнӑ) куравне ҫӗршыври паллӑ дизайнер Игорь Дадиани «Национальные традиции в современном костюме» (чӑв. Хальхи вӑхӑтри тумтирти наци йӑли-йӗрки) ятарлӑ проектпа хутшӑнать.
Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Шупашкарта ӗҫлесе пурӑнакан кутьюре халӑх тумӗнчи илемлӗх мелӗсемпе усӑ курать. Маэстро коллекцийӗнче чӑваш тӗрриллӗ ҫипуҫ та пур. Шупашкарти куравра Игорь Дадиани «Гардемарины IV» илемлӗ фильмри патша майри валли хатӗрленӗ тумпа та паллаштарӗҫ. Ҫав кино, сӑмах май, 2019 ҫулхи ҫуркунне проката тухмалла.
Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче тем ҫыракан та, темле шӳтлекен е чӑнласах калаҫакан та пур. Вӗсенчен пӗринче, Фейсбукра, Сергей Яковлев вырӑсла ӳкерчӗклӗ ҫапларах пост вырнаҫтарнӑ: «Чӑн-чӑн арҫыннӑн автомобилӗ Германинчен, сехечӗ Швейцаринчен, парфюмӗ Францинчен, костюмӗ Италинчен, арӑмӗ чӑваш пулмалла».
Ҫакна вуланисенчен хӑшӗсем питех те кӳренсе йышӑннӑ. Сергей Яковлев вырнаҫтарнӑ шӳтлӗ ӳкерчӗкре национализм сӗмӗ сисӗнет тесе айӑпланӑ. Ирина Шафранова ятлӑ хӗрарӑм: «Чи кирли — хӗрарӑм ӑнланакан ҫын пулни паха, ӑҫтан пулни пӗлтерӗшлӗ мар», — шухӑша палӑртнӑ. Пост авторӗ ҫухалса кайман: «Эп те ҫаплах калатӑп: чӑваш пултӑр», — шӳтлесерех ҫавӑрттарса хунӑ вӑл.
Пушкӑртстанри чӑвашсен вырсарни шкулӗнче ӗҫлекенсене пурӑнмалли вырӑнпа тивӗҫтерме шантараҫҫӗ. Асӑннӑ учреждени пуҫлӑхӗ Ирина Кузьмина ҫакӑн пирки тӗнче тетелӗнче пӗлтернӗ.
«Вырсарни шкулне мӗнпе пулӑшма пултаратпӑр? Ӗпху хулинче чӑваш культура центрӗ хӑҫан уҫӑлӗ-ши тесе вунӑ ҫул ҫеҫ ӗмӗтленместпӗр ӗнтӗ. Ҫак ӗмӗт пурнӑҫа кӗрес патнех ҫитрӗ темелле. Чӑваш культура центрне уҫма ҫурт та тупӑнчӗ. Анчах укҫа-тенкӗ ҫуккипе унта икӗ ҫул ӗнтӗ нимӗнле юсав ӗҫӗ те ирттермен. Тен, чӑвашсен хушшинче ҫак ӗҫе ниме туса пурнӑҫлас текенсем тупӑнӗҫ. Тытӑнӗҫ те ӗҫе вӗҫне ҫитерӗҫ», — тесе ҫырнӑ вӑл.
Унта палӑринӑ тӑрӑх, Калинин районӗнчи Чӑваш вырсарни шкулӗнче занятисем авӑн уйӑхӗн пӗрремӗшӗнчен пуҫланӗҫ. Халӗ педагогсем шыраҫҫӗ. Унта валли музыка, вокал, ташӑ преподавателӗсем тата чӑваш чӗлхипе литература учителӗ кирлӗ-мӗн. «Ытти ҫӗртен килнӗ вӗрентекенсене, енчен те вӗсем хӑйсен тивӗҫне пӗр ҫулталӑк хушши пурнӑҫласан, пурӑнмалли тӳлевсӗр ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерӗҫ», — шкул ертӳҫи.
Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗсене те кӑтартнӑ: 8-967-45-41-303, 8-917-75-15-903.
«Тӗнче Пирӗштисем» куравра чӑваш букварӗллӗ хӗрачана курма май килӗ. Марина Тумаланова журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, утӑ уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн хальхи искусство центрӗнче «Тӗнче Пирӗштийӗсем» арт-проектӑн пуххинчи картинӑсен куравӗ уҫӑлӗ. Унта Раҫҫей, Аслӑ Британи, Македони, Хорвати, Беларуҫ, Украина, Итали, Сингапур, Канада, Инди художникӗсен ӗҫӗсемпе паллашма май пулӗ.
«Тӗнче Пирӗштийӗсем» проекта Юлия Иванова ҫамрӑк художник пуҫарса янӑ. Вӑл 1997 ҫӳлта йывӑр чирлесе ӳкнӗ хыҫҫӑн сываласса тухтӑрсем те ӗненмен иккен. Хӗрарӑм кашни кун Пирӗшти ӳкернӗ.
«Манӑн анне — чӑваш. Ҫавӑнпах картинӑсене Шупашкара илсе килме уйрӑмах хавас. Нумаях пулмасть Сочи художникӗ пӗр картина илсе килчӗ. Унта вӑл чӑваш букварӗ тытнӑ хӗрачана ӳкернӗ. Унӑн историне курав уҫнӑ чухне каласа кӑтартӑп», — пӗлтернӗ Марина Тумалановӑна Красноярскри чӑвашсен наци-культура автономийӗн пресс-ҫыруҫи, ҫав проектӑн директорӗ Олег Ровда.
Чӑваш ҫамрӑкӗсен «Сӑвар» пӗрлешӗвӗ кӑҫал ҫула 30-мӗш хут тухӗ. Ҫӗнӗ чунҫӳрев ҫурлан 1-мӗшӗнче пуҫланӗ те 12-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Чунҫӳревҫӗсем кӑҫал Аслӑ Арапуҫра (Митта Ваҫлейӗн вилтӑпри ҫине кӗрсе тухӗҫ), Турханта (Кокель музейӗпе паллашӗҫ), Ҫӗньялта (Геннадий Айхине сума сӑвӗҫ) чарӑнӗҫ, Тикеш хулашне кӗрсе тухӗҫ. Ун хыҫҫӑн вӗсен ҫулӗ Чӗмпӗр урлӑ Хура тинӗс хӗрринчи Хӑнакур хулине выртӗ. Севастополе ҫитнӗ хыҫҫӑн каялла Шупашкаралла таврӑнӗҫ.
Чунҫӳреве йӗркелекен Олег Михайлович Цыпленков — Ултиар — пӗлтернӗ тӑрӑх автобусра тата тепӗр 10 вырӑн пур. Кӑмӑлӑр пур пулсан ҫул хакӗ — 10-12 пин. Хура тинӗс хӗрринче 1 эрне ирттерӗҫ.
Ыйтусем пулсан Ултиарпа 8-927-667-93-23 номерпе ҫыхӑнма пулать.
-5.7 °C