Чӑваш Енри учительсен оклачӗ пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫерен пӗчӗкрех иккен. Кун пирки Телеграмри каналсенчен пӗринче ӗнер пӗлтернӗ. Асӑннӑ ҫӑлкуҫра хыпарланӑ тӑрӑх, оклад эпир маларах асӑннӑ виҫерен икӗ хута яхӑн пӗчӗкрех.
Категорисӗр тата стажсӑр уительсен оклачӗ пирӗн республикӑра 8533 тенкӗпе танлашать-мӗн. Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи регионсене илсен унтан пӗчӗкреххи Мари Элта ҫеҫ. Унта вӑл — 8265 тенкӗ. Ку вӑл — юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗ тӗлне илсен.
Тутарстанри учительсен оклачӗ — 16157 тенкӗ, Чулхуларисен — 13467 тенкӗ.
Соцфонд пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре 100 ҫултан каҫнӑ 50 ҫын пурӑнать. Вӗсенчен 47-шӗ – хӗрарӑмсем. Вӑрӑм ӗмӗрлисем ытларах Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш хулисенче, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Вӑрнар районӗсенче пурӑнаҫҫӗ. Республикӑра 90-99 ҫулсенчи 5,5 пин ытла ҫын кун кунлать.
Чӑваш Енри чи аслӑ ҫын – Муркаш районӗнчи Неонила Белова. Вӑл Москакасси ялӗнче кун кунлать. Пӗлтӗр вӑл юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче 106 ҫул тултарнӑ. Вӑл – нумай ача амӑшӗ, вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче окоп чавнӑ. 6 ача ҫуратнӑран пенсие 47 ҫулта тухнӑ, анчах 81 ҫул тултариччен ӗҫленӗ.
Республикӑра утӑ уйӑхӗнче вӑтам шалу 47,8 пин тенкӗпе танлашнӑ. Кун пирки Чӑвашстат пӗлтерет.
Кӑрлач-утӑ уйӑхӗсенче организацисенче ӗҫлекенсен вӑтамран 47161,9 шалу илнӗ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, 8027,8 тенкӗ ытларах пулнӑ.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнчи вӑтам шалу пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗнчен 20 процент пысӑкрах пулнӑ. Ҫӗртме уйӑхӗнчипе танлаштарсан, 11,1 процент ытларах.
Раҫҫейре бензинӑн вӑтам хакӗ авӑн уйӑхӗн 18-25-мӗшӗсенче 27 пус хакланнӑ. Халӗ унӑн пӗр литрне 55 тенкӗ те 92 пус парса туянмалла.
«Аи-92» маркӑллӑ безинӑн вӑтам хакӗ 21 пус хакланнӑ, халӗ вӑл 51 тенкӗ те 62 пус тӑрать. «Аи-95» маркӑлли 23 пус хакланса 56 тенкӗ те 47 пуса ҫитнӗ; «Аи-98» хакӗ 56 пус ӳснӗ, 68 тенкӗ те 45 пус тӑрать.
Дизель топливи 1 тенкӗ те 3 пус хакланнӑ, 64 тенкӗ те 99 пус тӑрать.
Чӑваш Енре юханшыв транспорчӗпе ҫула тухакансем йышлӑ. Кӑҫал унпа 90 пин ытла ҫын усӑ курнӑ. Кун пирки республикӑн транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Владимир Осипов Правительство ҫуртӗнче иртнӗ канашлура пӗлтернӗ.
Ҫынсем юханшыв транспорчӗпе уҫӑлса ҫӳреме юратаҫҫӗ. Кун пек пулӑшупа 38 пин ытла ҫын усӑ курнӑ. Регионсем хушшинчи маршрутсемпе хутлакан хӑвӑрт ҫӳрекен карапсемпе 26 пин ытла пассажир ҫула тухнӑ.
«Шупашкар — Атӑлӑн сулахай енчи ҫыранӗ» маршрута ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче хупнӑ, «Шупашкар — Хусан» тата «Шупашкар — Свияжск» маршрутсене — авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗнче.
Ҫынсене уҫӑлса ҫӳреме илсе каякан пӑрахутсем авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗччен ҫӳрӗҫ.
Ӗнер республикӑра пӗрлехи информаци кунӗ иртнӗ. Районсенче киберхӑрушсӑрлӑх тата банк карттисемпе улталани пирки калаҫнӑ.
Статистика кӑтартнӑ тӑрӑх, пӗлтӗр Раҫҫейри кашни тӑваттӑмӗш преступлени ИТ-технологисем пулӑшнипе пурнӑҫланнӑ. 2022 ҫулта ҫӗршывра ҫынсене 91 миллиард тенкӗлӗх улталанӑ.
Кӑҫалхи статистика мӗнлерех? Чӑваш Енре кӑҫал 8 уйӑхра 2935 киберпреступлени пулнӑ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, 28% ытларах. Кӑҫал республика ҫыннисене ултавҫӑсем 567,5 миллион тенкӗлӗх шар кӑтартнӑ. Пӗлтӗр 331,1 миллион тенкӗ пулнӑ.
Статистика кӑтартнӑ тӑрӑх, ытларах 35-44 ҫулсенчи ҫынсем шар курнӑ. 45-54 ҫулсенчи ҫынсем те самаях ултав серепине лекнӗ.
Чӑваш Енре пурӑнакансем уйӑхсерен вӑтамран 47,3 пин тенкӗ укҫа ӗҫлесе илеҫҫӗ. Пӗлтӗрхи кӑрлач-ҫурла уйӑхӗсенчипе танлаштарсан шалу виҫи 19,3 процент ӳснӗ.
Унсӑр пуҫне пирӗн республикӑра ӗҫсӗр ҫынсен шучӗ сахалланнӑ. Республикӑри предприяти-организацисенче кадрсем ытларах кирлӗ. Ку цифра 25 процент пысӑкланнӑ.
Чӑваш Енре ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче бюджет вырӑнӗсене самай ӳстернӗ. Пин таран.
2023-2024 вӗренӳ ҫулӗсенче абитуриентсене професси пӗлӗвӗ паракан 23 организаципе 12 аслӑ шкула йышӑннӑ. Пӗрремӗш курссем валли пӑхса хӑварнӑ бюджет вырӑнӗсен шутне кӑҫал тепӗр 912 вырӑн хушса 11 522-е ҫитернӗ. Ҫав шутран 4 346-шӗ – аслӑ шкулсенче, 7 176-шӗ — техникумсемпе колледжсенче.
Республикӑн вӗренӳ министрӗ Дмитрий Захаров Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнчи канашлура пӗлтернӗ тӑрӑх, 2023 ҫулта аслӑ шкулсенче тӗллевлӗ вӗренме кӗмелли 844 вырӑн пӑхса хӑварнӑ. Анчах тӗллевлӗ вырӑнсенчен 402-шне ҫеҫ йышӑннӑ.
Ӗмӗрхи чикӗ урлӑ каҫнӑ Япони гражданӗсен шучӗ паян 92 139 ҫынна ҫитет. 1970 ҫултанпа кунашкал хисеп пулман. Кӑмӑла ҫӗклекен статистикӑна наци Минздравӗ ҫирӗплетнӗ. Авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ҫӗршывра Ваттисене сума сумалли куна паллӑ тӑвасси йӑлана кӗнӗ.
2023 ҫул хушшинче ҫӗр ҫулхи юбилее уявланӑ ҫынсен шучӗ 1 428 ӳснӗ, вӑл шутра 88,5 процент — хӗрарӑмсем.
Чи ватӑ хӗрарӑм хисеплӗ ята 116 ҫулхи Фуса Тацуми тивӗҫнӗ. Чи ватӑ арҫын ҫак планета ҫинче Хӗвел тавра 111 хут ҫаврӑнма пултарнӑ. Унӑн ячӗ — Гисабуро Сонобэ.
Палӑртса хӑвармалла, нумай пурӑнакансен шучӗпе рекорда Хӗвел хӑпаракан ҫӗршыв ҫур ӗмӗр ытла хушши ҫӗнетсе пырать, ҫапах та унашкал граждансен шучӗ 90 пин кӑтарту урлӑ каҫни — пӗрремӗш хут.
Ҫӗршывра нумай пурӑнакансен йышӗн статистикине 1963 ҫулта шута илме тытӑннӑ. Ун чухне ҫӗр ҫул урлӑ каҫнисен шучӗ 163 граждан кӑна пулнӑ.
Муниципалитетсенче пурӑнакансемпе танлаштарсан шупашкарсем тӳре-шара патне ҫырма питех те хастар. Регион управленийӗн статистики кӑтартса панӑ тӑрӑх, кӑҫалхи ҫулла Шупашкар ҫыннисем халӑх тетелӗ урлӑ тӗрлӗ ҫитменлӗх пирки 4,5 пине яхӑн хутчен систернӗ.
Шупашкарсем хыҫҫӑн хастарлӑхпа ҫӗнӗ шупашкарсем, канашсем тата улатӑрсем палӑрса тӑраҫҫӗ.
Республикӑра пурӑнакансем урамсене, парксене, ҫуран ҫӳрекенсене ҫӳремелли вырӑнсене хӑтлӑх кӗртме ыйтаҫҫӗ. Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхпа, общество транспорчӗпе тата суциаллӑ пулӑшу парассипе ҫыхӑннӑ ыйтусем те ҫынсене канӑҫсӑрлантараҫҫӗ.
+13.3 °C