Республикӑри ҫул-йӗр ҫинчи тӑрӑма фото- тата видеокамерӑсем сӑнаса тӑрасси йӑлана кӗнӗ. Унтан та ытларах — ҫӗннисене те вырнаҫтараҫҫӗ. Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче «Автоураган», «Азимут», «ТРАФИК-СКАНЕР-СМ» ятлӑ ҫӗнӗ комплекссене ӗҫлеттерсе янӑ. Вӗсене Канашра (Ленин проспекчӗ тата Чкалов урамӗ, Ҫӗнтерӗве 30 ҫул тата Пушкин урамӗсем хӗресленнӗ ҫӗрте), Шупашкарта (Ленин проспекчӗ тата Гагарин урамӗ хӗресленнӗ тӗлте), ҫавӑн пекех Хыркасси ялӗ патӗнчи «Волга» (чӑв. Атӑл) М-7 ҫул ҫинче вырнаҫтарнӑ. Автомат мелӗпе ӗҫлекен камерӑсем светофорӑн хӗрле ҫутипе каҫнине, чарӑнмалли лини ҫине кӗрсе кайнине, сулахай е сылтам енне пӑрӑннӑ чухне ҫул-йӗр правилине пӑснине ӳкерсе илеҫҫӗ.
Камерӑсене ӗҫлеттерсе ярассипе халӗ ӗҫсем Ҫӗрпӳ районӗнче (М-7 ҫул ҫинчи «Кирпӗч савучӗ» чарӑну тӗлӗнче); Канаш районӗнче («Ҫӗрпу–Чӗмпӗр» ҫу ҫинчи 44км+100м паллӑ тӗлӗнче); Шупашкар районӗнче (Шупашкара Хӗвелтухӑҫ тата Хӗвеланӑҫ енчен пырса кӗнӗ ҫӗрте) пулӗҫ. Вӗсем авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнчен ӗҫлесе каймалла.
Ҫурла уйӑхӗн 12-15-мӗшӗсенче Чӗмпӗр облаҫӗнче спортӑн тата вӑйӑсен наци енӗсемпе Никама Пӑхӑнман Ҫӗршывсен пӗрремӗш фестивалӗ иртнӗ. Унта пирӗн республикӑри ҫамрӑксем те хутшӑннӑ.
Спорт ӑмӑртӑвне хутшӑнакансен пиҫиххипе кӗрешме, кире пуканӗ йӑтса, шашка выляса, самбо енпе, вӗрен туртса, ухӑран персе, чушкӑлла выляса тата мас-рестлинг енӗпе тупӑшма тивнӗ.
Ӑмӑртӑва Азербайджанран, Арменирен, Беларуҫран, Казахстанран, Кӑркӑстанран, Таджикистанран, Молдавинчен, Туркменистанран тата Раҫҫейрен пухӑннӑ 300 ытла ытла спортсмен хутшӑннӑ.
Мас-рестлингпа Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ ушкӑнне пирӗн республикӑран Роман Савинов, Екатерина Тришина, Надежда Осипова тата Алина Алексеева кӗнӗ. Вӗсем Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ тренерӗ Алексей Атласкин патӗнче ӑсталӑха илеҫҫӗ. Ҫак маттурсем кӗнӗ команда ыттисем хушшинче пӗрремӗш вырӑна тухнӑ.
Шухӑша яма тивӗҫ ҫак тӗслӗхе Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче пурӑнакан Микулай Павловский хӑйӗн чӗрӗ журналӗнче ҫырса кӑтартнӑ.
Иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче вӑл Пӳлер салинче час-часах пулнӑ. Пӗррехинче ӑна унта вырӑс майри пурӑнни ҫинчен каланӑ хыҫҫӑн ҫав кинеми патне ҫул тытнӑ. Кивӗрех йывӑҫ ҫуртра тирпейлӗ пурӑнакан 70-сенчи вырӑс вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче Унтакшӑ ялне лекнӗ, ҫавӑнта чӑвашла та вӗреннӗ иккен.
Тӑван чӗлхене «манакан», унран вӑтанакан чӑваш этеммисем ҫинчен сӑмах пуҫарнӑ та Микулай унпа, вырӑс кинеми ҫынсем апла хӑтланнине ырламан: «Кун пек хӑтланни — ӑслӑ ҫынсем туни мар», — тенӗ чӑвашла...
«Савӑнтӑм унпа калаҫса, чун хӑйӗнпе пӗр шухӑшлӑ чуна тупнипе хӗпӗртерӗ. Вырӑссем хушшинче те пур, иккен, пит сайра тӗл пулсан та, ӑнлӑ-пуҫлӑ ҫынсем: ҫумри халӑх чӗлхине те пӗлеҫҫӗ, чӗлхе урлӑ кӳршӗсене лайӑхрах пӗлсе хисеплеҫҫӗ. Ҫакӑн пек ҫынсем, чӑнах та, «халӑхсен туслӑхне» хут ҫинче, плакатсем — лозунгсем ҫырни пек кӑна пӗлмен — вӗсем ӑна пурнӑҫ витӗр, пурӑнса курнӑ, туйнӑ», — пӗтӗмлетнӗ чӑвашлӑхшӑн ҫунакан Микулай Павловский.
Айӑплава пурнӑҫа кӗртес службӑн Чӑваш Енри управленийӗнче хӑрушсӑрлӑх тытӑмӗн пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑ Станислав Андреев малашне Чӗмпӗр облаҫӗнче тар тӑкӗ. Унта ӑна облаҫри управленин пуҫлӑхӗн пуканне панӑ.
Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекенсемшӗн Станислав Андреев кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнченпе хӑйсен ҫынни пулса тӑма ӗлкӗрнӗ тесен те юрать. Мӗншӗн тесен шӑпах ҫав вӑхӑтранпа вӑл Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци службин Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫланӑ.
Станислав Андреева ӗнер официаллӑ майпа облаҫ кӗпӗрнаттӑрӗпе Сергей Морозовпа, облаҫ прокурорӗпе Сергей Хуртинпа паллаштарнӑ. Чӗмпӗрсене Станислав Андреев тивӗҫе кирлӗ шайра тата тивӗҫлипе пурнӑҫлама шантарнӑ.
Кӑҫалхипе 28-мӗш хут иртекен Чунҫӳрев ҫула утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗнче тухӗ. Вӑл хӑйӗн ҫулне Шупашкарта пуҫлӗ те инҫетри Туркестан таранах ҫитӗ. Каялла, Шупашкара, утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫитесшӗн.
Тӗплӗрех маршручӗ вара ҫакнашкал: Шупашкар — Чӗмпӗр — Ҫирӗклӗ Тук (Верхнеигнашкино) — Ӗренпур — Актӳпе (Актюбинск) — Аральск — Хӗрлӗ Урта (Кызыл Орда) — Туркестан — Чимкент — Мӑн Пулак — Шупашкар. Чунҫӳревҫӗсем яланхи пекех концертсем лартӗҫ, чӑвашсен мӑн аслашшӗсем пурӑннӑ вырӑнсене ҫитсе курӗҫ. Чи малтанхи чарӑну Ӗренпур облаҫӗнчи Ҫирӗклӗ Тукра пулӗ. Кунта вӗсем концерт та лартӗҫ. Ҫавӑн пекех концерт Туркестанра пулӗ. Кӑҫалхи Чунҫӳревӗн тӗп тӗллевӗ Купрат хана асӑнса лартнӑ барьельеф патне ҫитсе пуҫ таясси. Унта ҫулҫӳреве тухнисем вӑйӑ карти те тӑвасшӑн.
Чунҫӳреве тухма кӑмӑл пур пулсан 8-927-667-93-23 телефонпа шӑнкӑравлама пултаратӑр. Хакӗ: аслисемшӗн 10 пин тенкӗ, шкул ачисемпе студентсемшӗн — 5 пин тенкӗ.
Патӑрьелпе Шӑмӑршӑ районӗсенче Чӗмпӗрти аслӑ шкулӑн лицей класӗсем уҫӑлмалла. Кӑҫалхи авӑн уйӑхӑн 1-мӗшӗнчен унта Чемпӗрти патшалӑхӑн техника университечӗн класӗсем ачасене йышӑнӗҫ.
Ҫӗнӗ хыпара «Media73» портал хыпарланӑ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, Патӑрьелпе Шӑмӑршӑ район администрацийӗн пуҫлӑхӗсем тата шкул директорӗсем аслӑ шкулпа ятарлӑ килӗшӗве алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.
Лицей класӗсенчен пӗри Патӑрьелти 1-мӗш вӑтам шкулта, тепри Шӑмӑршӑ районӗнче уҫӑлӗ. Патӑрьелте информаципе технологи профилӗллӗ пулӗ, Шӑмӑршӑра - физикӑпа математика. Лицей классенче таврари ялсенчи ачасем пӗлӳ пухӗҫ. Унтан вӗренсе тухсан вӗсен Чӗмпӗрти шкулта пӗлӗве туптас шанчӑк пысӑк.
Республика тулашӗнчи чӑвашсем тӑван чӗлхешӗн тунсӑхланине пӗрре кӑна мар илтме тивнӗ. Вӗсем Чӑваш Енре тухса тӑракан хаҫат-журнала ҫеҫ мар, урӑх регионсенчи чӑвашла пичет кӑларӑмӗсене те вулаҫҫӗ. Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче пурӑнакан Микулай Павловский "лӑпӑр-лапӑр хаҫатсене вуласа вӑхӑта ирттерсе лариччен" "Раҫҫей каталогӗнчи арпашусене пӑхмасӑр, Чӗмпӗртенех, Чӑваш Республикинче тухса тӑракан «Тӑван Атӑл» журнала; Тутарстанри «Сувар», Чӗмпӗрти «Канаш» хаҫатсене» ҫырӑнни пирки Фейсбукра пӗлтернӗ.
Чӑвашла пичет кӑларӑмӗсене ҫырӑнма вӑл 1050 тенкӗ тӑкакланине вӑл уйӑхсерен пайланӑ. Нумай та мар: 175 тенке ларать иккен. «Чӗмпӗр ҫӗрӗнче пурӑнса ача чухне юратса, ҫурӑлса пӗтиччен вуланӑ «Тӑван Атӑл» журналпа, хам ҫуралнӑ тӑван республикӑри «Сувар» хаҫатпа хыпаланмасӑр паллашма пулать. Ҫырӑннин укҫи (уйӑхрине илсен) — пулӑ е кӑлпассин хӳри хакӗ, вӑл ӑҫта кайса ҫухалнине те туймастӑн, кӗсъе тӗпӗнче те тупаймастӑн. Чӑвашлӑха пулӑшни, хамӑр чӗлхепе вулани, вара, мӗне тӑрать!» — шухӑшлать Микулай Павловский.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн вӗренӳпе спорт комплексӗнче «Танцевальный фейерверк» (чӑв. Ташӑ фейерверкӗ) уҫӑ Кубок иртнӗ. Унта хутшӑннисем Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Кубокне ҫӗнсе илессишӗн ташланӑ.
Ӑмӑртӑва савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма Михаил Игнатьев тата ытти тӳре-шара хутшӑннӑ. Вӗсем хӑйсен сӑмахӗнче пӗр-пӗрин ячӗпе ӑшӑ сӑмах самай каланӑ. Республика ертӳҫи ачасене спортӑн ҫак енӗпе аталантарнӑшӑн ашшӗ-амӑшне те ырланӑ.
Кӑҫалхипе иккӗмӗш хут иртекен ӑмӑртура пултарулӑха ҫула тата программӑна кура хакланӑ. Кӑҫалхи Кубокшӑн Мари Элти, Тутарстанри, Чӑваш Енри, Чулхула, Киров, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи ташӑҫӑсем хӑйсен ӑсталӑхне кӑтартнӑ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗн пресс-служби Кубок пирки кӗскен хыпарланинче ҫӗнтерӳҫӗне хальлӗхе асӑнманччӗ-ха.
Ӗнер, Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. Йӑлана кӗнӗ республика шайӗнчи конкурсра хамӑр тӑрӑхри профессилле театрсен ӗҫне хаклаҫҫӗ.
Кӑҫалхи вӑхӑтӗнче Мускаври, Ӗпхӳри, Чӗмпӗрти критиксем пӑхса хӑйсен шухӑшне пӗлтерессине эпир маларах систернӗччӗ. Конкурса тӑратнӑ ӗҫсене вӗсем пуш уйӑхӗн 21-26-мӗшӗсенче пӑхнӑ.
«Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль (режиссура)» номинацире П. Чайковскин «Спящая красавица» балетне (ӑна Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн сцени ҫинче Данил Салимбаев лартнӑ) ҫӗнтернӗ. «Ачасем валли лартнӑ чи лайӑх спектакль (режиссура)» – Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн «Снежная королева» спектаклӗ (ӑна Иосиф Дмитриев лартнӑ).
Чи лайӑх хӗрарӑм рольне В. Николаев пьеси тӑрӑх Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче лартнӑ «Пихампар чунӗ манра» спектакльти Сипет сӑнарне калӑпланӑ Эмилия Назарова тивӗҫнӗ. Арҫын ролӗпе Вырӑс драма театрӗнчи «Отель двух миров» спектакльти Раджапура сӑнарӗшӗн Борис Кукин палӑрнӑ. «Иккӗмӗш планри чи лайӑх сӑнара» та ҫав театрӑн артисчӗ тивӗҫнӗ.
Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗ умӗн Чӑваш Енре ҫулсеренех «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс иртет. Республикӑн Культура министерстви, Чӑваш Енри Театр ӗҫченӗсен пӗрлешӗвӗ тата республикӑри театрсем пӗр шухӑшлӑн йӗркелекен конкурса яланах хамӑр патри тӳресем хаклаканччӗ. Кӑҫал ютри ҫынсем те комисси йышне лекнӗ.
«Советская Чувашия» хаҫатӑн журналисчӗ Рита Кириллова пӗлтернӗ тӑрӑх, тӳресен ертӳҫи — театр критикӗ, искусствоведени кандидачӗ Ирина Мягкова. Унсӑр пуҫне йышра Ӗпхӳри «Нур» тутар театрӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Дина Давлетшина, Чӗмпӗрти пукане театрӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Олеся Кренская пур. Вӗсен пӗтӗмпе тӑхӑр спектакль пӑхса хакламалла.
Ҫӗнтерӳҫӗсене К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче чыслӗҫ.
+2.3 °C