Ӗнер Патӑрьел районнне лаша спортне кӑмӑллакансем пуҫтарӑннӑ. Ӑратлӑ рысак лашасемпе тупӑшакансем лаша спорчӗн ветеранӗн Н.П. Кошкинӑн парнисене ҫӗнсе илессишӗн ӑмӑртнӑ. Хаклӑ парнесене тивӗҫес тесе хамӑр республикӑри 20 районпа хулари, ҫавӑн пекех ют регионсенчи маттурсем пухӑннӑ.
Финалти чупура пӗрремӗш вырӑна Патӑрьел районӗнчи Альберт Хамбиковӑн Кофеин лаши мала тухнӑ, иккӗмӗш вырӑнта – Шӑмӑршӑ районӗнчи Александр Максимовӑн Панчерӗ, виҫҫӗмӗшӗнче – Патӑрьел районӗнчи Алексей Красновӑн Победитель (чӑв. Ҫӗнтерӳҫӗ) лаши.
Хавхаланмалли тупӑшура Шупашкарти лаша спорчӗн шкулӗнчи Валерий Красновӑн Эпитаж ӑйӑрӗ ҫӗнтернӗ. Чӗмпӗр облаҫӗнчи Сергей Головинӑн Гамбит рысакӗ тата асӑннӑ тӑрӑхри Петр Сидоровӑн Мистер Детройчӗ те хуҫисене парне ҫӗнсе илме пулӑшнӑ.
Чӗмпӗрти чӑвашсен наципе культура автономийӗ Чӗмпӗрте чӑваш алфавитне халалланӑ палӑк лартма сӗннӗ. Кун пирки облаҫ кӗпернаттӑрӗпе тӗл пулсан калаҫнӑ.
Автономи председателӗ Олег Мустаев пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӗмпӗр облаҫӗн правительстви наципе культура организацине пулӑшас тӗллевпе грантсем уйӑрать. Ҫавна май организацисем хӑйсен проекчӗсене пурнӑҫа кӗртме пултараҫҫӗ. Чӗмпӗрти чӑвашсен автономийӗ вара халӗ Иван Яковлевӑн бюстне лартас тӗлӗшпе ӗҫлет. Вӑл Чӗмпӗрти 47-мӗш шкулта пулӗ. Ҫитес ҫул Пӗтӗм Раҫҫейри ял Акатуйне ирттерме палӑртнӑ.
Олег Мустаев чӑваш ҫырулӑхӗ пуҫланса кайнӑранпа 150 ҫул ҫитнӗ май ҫитес ҫул чӑваш алфавитне халалланӑ палӑк лартма сеннӗ. Ӑна Чӗмпӗр чӑваш шкулӗн территорине вырнаҫтарасшӑн.
Паян, ҫурла уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Чӗмпӗрте чӑвашсен уявӗ иртнӗ. «Акатуйран Чӳклеме таран» ят панӑскере онлайн мелпе йӗркеленӗ.
Ӑна пуҫаракансем пӗлтернӗ тӑрӑх, наци уявӗ чӑвашсем мӗн авалтан ҫӗре юратса ӗҫленине, тӑван киле сума сунине, йӑла-йӗркене пӑхӑннине аса илтерет. Чӗмпӗр ҫӗрӗ ҫинче иртнӗ уява вӑлтӑрӑхри тата Чӑваш Енри чӑвашсем ҫеҫ мар, ытти тӑрӑхрисем те хутшӑннӑ.
«Акатуйран Чӳклеме таран» мероприяти 11 сехетре, чӑваш апат-ҫимӗҫне хатӗрлеме вӗрентекен ӑсталӑх сехечӗсем 12 сехетре, уяв концерчӗ 14 сехетре пуҫланнӑ.
Степан Лашман (Авксентьев) прозаик, драматург, куҫаруҫӑ ҫуралнӑранпа паян, ҫурла уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, 125 ҫул ҫитрӗ.
Вӑл 1895 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗнчи Патирек ялӗнче ҫуралнӑ. 1986 ҫулхи чӳкӗн 28-мӗшӗнче Шупашкарта ҫӗре кӗнӗ. Степан Лашман Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче тата унти строительство земство шкулӗнче вӗреннӗ. Чӗмпӗртр ҫутӗҫ комиссиариатӗнче инструктор, «Ҫӗнӗ пурнӑҫ» хаҫат редакторӗ, Шупашкарти «Канаш» хаҫат, «Тӑван Атӑл» журналсенче тӑрӑшнӑ, ТАСС корреспонденчӗ пулнӑ. Чӑваш радиовне йӗркелекенӗсенчен пӗри. Учитель пулса та ӗҫленӗ вӑл. Сӑвӑсем, пьесӑсем, калавсем ҫырнӑ. Унӑн 15 ытла кӗнеке пичетленнӗ.
Ҫӗрпӳрен Чӗмпӗре каякан федераци пӗлтерӗшлӗ ҫулӑн пӗр пайне тӗпрен юсанӑ. Юсав ӗҫне А-151 ҫулӑн 5 ҫухрӑмӗ ҫинче пурнӑҫланӑ.
«Волго-Вятскуправтодор» федерацин хысна учрежденийӗн халӑхпа ҫыхану тытакан специалисчӗ Лира Нурсаитова ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫул ҫине 4 сантиметр хулӑнӑш асфальтпа бетон хутӑшӗ сарнӑ, ҫул айккисене ҫирӗплетнӗ.
Асӑннӑ учреждени пирӗн республика территорийӗпе иртекен ҫулсем ҫинчи 65,5 километр тӑршшӗ трассӑна кӑсал юсама палӑртнӑ, ҫав шутран 53 километр тӑршшӗне тӗплӗн юсӗҫ.
Мускавран Хусана ҫитме «М-12» ҫул сарассине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: ҫула 2024 ҫулта туса пӗтересшӗн. Унпа кайнӑшӑн ҫӑмӑл машинӑсен 1600 тенкӗ тӳлеме тивӗ. Ҫул ҫинче вӗсен 6 сехет те 30 минут иртӗ.
Паян тӑван республикӑмӑр хӑйӗн 100 ҫулхине уявлать. Кӑшӑлвируса пула ӑна анлӑн, пысӑк йышпа палӑртма мйа килмест пулин те ку дата пирӗншӗн чӑннипех те мӑнаҫлӑх кунӗ. Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ ятпа хамӑр ҫӗршыври пултарулӑх коллективӗсем ҫеҫ мар, Эстонирен те видеосалам килнӗ. Хамӑр ҫӗршыври пултарулӑх коллективӗсене илсен саламсем Пушкӑртстанран, Тутарстанран, Красноярск тӑрӑхӗнчен, Иркутск, Ленинград, Мурманск, Чулхула, Самара, Чӗмпӗр, Тӗмен облаҫӗсенчен, Чулхула, Самара, Санкт-Петербург, Екатеринбург, Сургут, Ӗпхӳ хулисенчен ҫитнӗ.
Чӑваш Ен ҫыннисене республикӑн Культура министерстви видеосаламсемсене хӑйсен страницсене #ВместеПӗрле #чувашия #100летЧувашии хештегсемпе вырнаҫтарма ыйтать.
Чӑваш Енри Кире спорчӗн федерацийӗ «100 подъёмов гири к столетию Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енӗн ҫӗрҫуллӑхӗ тӗлне кире пуканне 100 хут йӑтасси) ятпа онлайн-акци пуҫарнӑ. Ӑна тӗнче тетелӗнчи ушкӑнсенче йӗркеленӗ.
«Кире спорчӗ – халӑхра сарӑлнӑ спорт енӗсенчен пӗри. Кире пуканне йӑтакансем Республика кунне чылай ҫул хастар хутшӑннӑ. Кӑҫал, шел пулин те, палӑртнӑ мероприятисене ирттереймерӗмӗр. Ҫапах та онлайн-акци йӗркелес терӗмӗр», — тенӗ Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ тренерӗ, республикӑн пӗрлештернӗ командин аслӑ тренерӗ, рекордне Гиннес кӗнекинче ҫырса хунӑ Борис Глинкин.
Онлайн-акцие хамӑр республикӑри спортсменсем ҫеҫ мар, Киров, Иваново, Мускав, Чулхула, Чӗмпӗр тӑрӑхӗсенчи спорстменсем те хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Видероликсене gbn1961@mail.ru электрон почтӑпа ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗ, – хӗрӳллӗ поэт-трибун Ҫеҫпӗл Мишши вилнӗ кун. Ҫамрӑкскерӗн кун-ҫулӗ Украинӑри Старогородка салинче татӑлнӑ. Пулас поэт, чӑваш поэзине силлабо-тоника сӑвӑ виҫине кӗртнӗ ӑста 1899 ҫулхи раштавӑн 16-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Касаккасси Шӗкӗр (халӗ Ҫеҫпӗл) ялӗнче ҫуралнӑ.
Ӗнер Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен союзӗ пуҫарнипе поэтӑн Шупашкарти палӑкӗ умне чечек хунӑ. Ҫеҫпӗл.Мишшине асра тытнине палӑртса ҫыравҫӑсемпе поэтсем, общество тата культура ӗҫченӗсем пухӑннӑ. Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствин этноконфесси пайӗн специалисчӗ Сергей Дмитриев та хутшӑннӑ.
Тухса калаҫакансем поэтӑн йывӑр шӑпи пирки калаҫнӑ, чӑвашла тата вырӑсла сӑвӑсем вуланӑ.
Чӗмпӗртен унти чӑвашсен автономийӗн ертӳҫи Олег Мустаев та килсе ҫитнӗ. Тимӗр Тяпкин чӑваш хастарӗпе иккӗшӗ поэта асӑнса чечек хунӑ.
«Рейтинг» информаци агентстви Раҫҫейре пурӑнакан ҫемьесен тупӑшне тишкернӗ. Мӗнпур вычета шута илсен Чӑваш Енри пӗр ачаллӑ ҫемьен уйӑхри вӑтам тупӑшӗ 26 496 тенкӗ юлать. Икӗ ачаллӑ ҫӗмьесенче вӑтамран 15 484 тенкӗ юлать. Ку кӑтартупа пирӗн республика ҫӗршывра 55-мӗш вырӑн йышӑнать. Вӑл енӗпе вӑл Крымран, Мари Элтан, Мордва Республикинчен, Чӗмпӗр облаҫӗнчен тата ытти хӑш-пӗр субъектран иртейнӗ.
2019 ҫулхи ҫав танлаштарӑмра Ямал-Ненецк автономи округӗ чи малта. Унта мӗнпур вычет хыҫҫӑн пӗр ачаллӑ ҫемьесен тупӑшӗ 101,6 пин тенкӗпе танлашнине шутласа кӑларнӑ. Иккӗмӗш тата виҫҫӗмӗш вырӑнсенчеи – Сахалин облаҫӗ (86,2 пин тенкӗ) тата Мускав (76,1 пин тенкӗ).
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин халӑх артистки Тамара Красотина ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнӗ. Кун пирки артистӑн кинӗ, Маргарита Красотина (ӑна чылайӑшӗ «Советская Чувашия» хаҫат журналисчӗ пулнипе пӗлет) Фейсбукра хыпарланӑ.
«Сцена ҫинчи унӑн дебючӗ кинори сюжет евӗр пулнӑ. Амур ҫинчи Благовещенск хулинчи театрта тӗп сӑнар рольне выляма 15 ҫулта тухнӑ», — тесе ҫырнӑ журналист. Ун чухне вӑл театр студийӗнче вӗреннӗ. Ҫамрӑк хӗр урине хуҫнӑ артист вырӑнне вылянӑ. Спектакле хулана пынӑ Рокоссовский маршал тата ҫар командованийӗ валли вылянӑ. Маршал ҫамрӑк артисткӑна пӗр курупкӑ канихвет парнеленӗ. Ҫав спектакль хыҫҫӑн ҫамрӑкскере Амурти облаҫ театрне йыхравланӑ. 16 ҫул харӑсах икӗ театрта ӗҫленӗ артисткӑ. Кайран Тӗменте, Магнитогорскра, Чӗмпӗрте, темиҫе вунӑ ҫул Шупашкарта тӑрӑшнӑ.
Унӑн мӑшӑрӗ, Раҫҫей халӑх артисчӗ Алексей Красотин театра ӗҫлеме Константин Рокоссовский пилленипе лекнӗ. Ку вӑл Польшӑра, Ҫарсен ҫурҫӗр ушкӑнӗн вырӑс театрӗнче пулнӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн пилӗк ҫултан Тамарӑпа Алексей тӗл пулнӑ. Легендарлӑ маршалпа иккӗшӗ те пӗр вӑхӑталла тӗнчен тӗрлӗ кӗтесӗнче тӗл пулнинчен тӗлӗнсе каярах пӗрре ҫеҫ мар аса илнӗ.
+1.8 °C