Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев нумай ачаллӑ ҫемьепе тӗл пулнӑ. Правительство ҫуртне Шупашкарта пурӑнакан Черновсене йыхравланӑ. Ҫемье Чӗмпӗр хулинче авӑн уйӑхӗн 13-14-мӗшӗсенче иртнӗ Ҫемье йӑлисен фестивалӗнче ҫӗнтернӗ.
Ирина тата Николай Черновсем ҫемье ҫавӑрнӑранпа — 13 ҫул. Вӗсем тӑватӑ ача ҫитӗнтереҫҫӗ. Ҫемьере пӗрне-пӗри хисеплеҫҫӗ, пулӑшаҫҫӗ.
«Ҫулталӑк ҫемйи – 2019» конкурсра вӗсем муниципалитет шайӗнче мала тухнӑ, халӗ финалти ӑмӑртӑва хатӗрленеҫҫӗ. Чӗмпӗрти конкурсра Черновсем чӑвашсен йӑли-йӗркине кӑтартса панӑ, ҫемье йӑлипе паллаштарнӑ, авалтан упранса пынӑ, хӑйсен ашшӗ-мӑшӗ вӗрентнине ӑша хывса пурӑннине кӑтартнӑ.
Чӑваш Ен ертӳҫи Михаил Игнатьев ҫемьене республика чысне хӳтӗленӗшӗн мухтаса тав тунӑ, ачасене юратса, тӗрӗс тӗкел ура ҫине тӑратнӑшӑн ырланӑ.
«Чӑвашсен хитре кӗписене эсир тӑхӑннӑ. Чӑвашлӑха юратни курӑнать. Йӑла-йӗркене тытса пыни пушшех хавхалантарать. Раҫҫей культурин уйрӑлми пӗр пайӗ ҫакӑ», — тенӗ Михаил Игнатьев.
Ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗнче «Лиза Алерт» шырав ушкӑнӗ Чӗмпӗр облаҫӗнче пурӑнакан 14 ҫулти Анна Макаренкӑна шырани пирки хыпар вырнаҫтарнӑ. Хӗрача ҫурлан 27-мӗшӗнче килтен тухса кайнӑ та таврӑнман.
Паллах, ашшӗ-амӑшӗ кулянса ӳкнӗ, ӑна пӗр тӑхтамасӑр шырама пуҫланӑ. Юрать-ха, хӗрачана виҫӗ кунран шыраса тупнӑ. Вӑл Шупашкарта пулнӑ иккен.
Хӗрача патне амӑшӗ тата тӑван мар ашшӗ Шупашкарти полицин ҫул ҫитменнисен пӳлӗмне килнӗ. Вӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ачана вӑрҫман. Аня Чӗмпӗрти вокзалта билет туяннине камера ӳкерме илнӗ. Вӑл унта каччӑпа пулнӑ.
Хӗрачана шыраса тупма телефон та пулӑшнӑ. Вӑл амӑшӗн телефонне илсе ҫула тухнӑ, симка лартнӑ. Телефонӑн курупки ҫинчи кодпа вӑл ӑҫтине тӳрех шыраса тупнӑ.
Чӗмпӗр хулине тӗрӗк ушкӑнне кӗрекен чӗлхесене тӗпчекен Синджаро Казама унти чӑвашсемпе тӗл пулма килсе ҫитнӗ. Токиори университет профессорне Чӑваш наци конгресӗн вице-президенчӗсем Олег Мустаевпа Тимӗр Хуначи кӗтсе илнӗ. Чӑваш халӑх сайтне Олег Мустаев пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑнана вӗсем яраплансен портӗнче кӗтсе илнӗ.
Яппун профессорӗ Чӗмпӗре ҫитнӗ-ҫитмен Иван Яковлев патриарха пуҫ тайма кӑмӑл тунӑ.
Сӑмах май ҫакна та палӑртмалла: 2016 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Синджиро Казама Шупашкара, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетне, килнӗ. Ун чухне профессор чӑваш диалекчӗсемпе те кӑсӑкланнӑ. Тӗрлӗ халӑх диалектне пухса профессор словарь кӑларасшӑннине пӗлтернӗ.
Хӑнана ЧПУн вырӑс тата чӑваш филологийӗпе журналистика факультетӗнче вӗренекен Анна Ижетникова пулӑшнӑ. Вӑл профессор ыйтнӑ 150 сӑмаха тури чӑвашсен диалекчӗпе куҫарса панӑ тата чӑвашла сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене диктофон ҫине ҫырса илнӗ.
Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗн ҫӗнӗ ҫумӗ пулса тӑрӑшнӑ 38 ҫулти Дениса Паспекова ӗҫрен кӑларнӑ. Кун ҫинчен калакан хушӑва Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ертӳҫи Иван Моторин паян, ҫурла уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
Аса илтерер: Чӗмпӗр облаҫӗнчи Тимирязев поселокӗнче ҫуралнӑ специалиста ЧР Ял хуҫалӑх министерствинчи пукана кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче шанса панӑччӗ.
Денис Иванович ку должноҫе йышӑниччен «Госсорткомисси» ертӳҫинче ӗҫленӗ. Маларах вӑл Раҫҫей Ял хуҫалӑх министерствинче тӗрлӗ должноҫре 10 ҫул тимленӗ. Ӳсен-тӑран, механизаци, химизаци тата ӳсен-тӑрана хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен департамент директорӗн ҫумӗ пулнӑ. Денис Паспеков — ял хуҫалӑх ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ.
Шупашкарта классика музыкин «Берег классики» (чӑв. Классика ҫыранӗ) Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ иртӗ. Ӑна уҫӑ пӗлӗт айӗнче йӗркелессине пӗлтереҫҫӗ.
«Культура +» коммерци мар автономи учрежденийӗ хыпарланӑ тӑрӑх, фестиваль ҫурла уйӑхӗн 21-25-мӗшӗсенче пулӗ. Унта инструмент тата хор ушкӑнӗсем, ят-сум ҫӗнче илнӗ ӑстасемпе пӗтӗм тӗнчери конкурссенче палӑрнӑ ҫамрӑк лауреатсем хутшӑнӗҫ. Вӗсем Мускавран, Питӗртен, Екатеринбургран, Чулхуларан, Ҫӗнҫӗпӗртен, Чӗмпӗртен, ҫӗршывӑн ытти регионӗнчен килсе ҫитмелле.
Ку проекта музыка ӳнерӗнчи Раҫҫейӗн аслӑ йӑли-йӗркине упраса хӑварас, ҫамрӑк ӑстасене тупса палӑртас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ. Классика музыкин фестивальне Шупашкар 550 ҫул тултарнине халалланӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Чӗмпӗрти «Ниме» чӑваш культура центрӗнче ҫӗнӗ пыл уявӗ пулӗ. Тутарстанри «Сувар» хаҫатра пӗлтернӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫапларах чӑвашсем Ӗлен кунне паллӑ тӑвӗҫ. Вырӑнти утарҫӑсене тата уява хутшӑнма кӑмӑл тӑвакансене Ленин Комсомолӗн проспектӗнчи 4А ҫурта ирхи 9 сехетрен пуҫласа 19 сехетчен кӗтеҫҫӗ.
«Халӑх промыслисене аталантарас тӗллевпе нимеҫӗсем ҫак ярминккере хӑйсен пылне сутакансенчен хырҫӑ илмеҫҫӗ», — тесе ҫырнӑ «Сувар» хаҫат. Кӑларӑма «Ниме» чӑваш культура центрӗн правленийӗн председателӗ Герман Мадюков пӗлтернӗ.
Чӑваш Енре кӳршӗри Чӗмпӗр облаҫӗнчен сысна какайӗ кӳрсе килме пӑрахӗҫ. Чӑваш Ен патшалӑх ветеринари служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак регионта Африка мурӗ йӑл илнӗ.
Чӗмпӗр облаҫӗнче сыснасем Африка мурӗпе чирленине палӑртнӑ. Ҫавна май унтан пирӗн республикӑна сысна какайӗ хальлӗхе илсе килмӗҫ.
Чӑваш Енре ку енӗпе лару-тӑру мӗнлерех-ха? Хальлӗхе сысна ферми тытакансен, ялсенче ҫак выльӑха усракансен пӑшӑрханмалли ҫук - пирӗн регионта кӑҫал Африка мурӗн чирне тупса палӑртман-ха.
Тутарстанри Аксура чӑвашсен Уявне ирттернине эпир пӗлтернӗччӗ. Унта хутшӑннӑ тӗрлӗ фольклор коллективӗпе пултарулӑх ушкӑнӗнчен пӗри — Николай Полоруссов-Шелепи ялӗнчи фольклор коллективӗ.
Чӗмпӗрти «Канаш» хаҫатра ӗҫлекен Елена Алексеева журналист ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, пултарулӑх ушкӑнне, сӑмах май, Еленӑн амӑшӗ Валентина Селиванова (вӑл фельдшерта ӗҫлесе тивӗҫлӗ канӑва кайнӑ) та ҫӳрет. Фольклор коллективӗ учительсенчен, библиотекарьпе пенсионерсенчен, кил хуҫи арӑмӗсенчен тӑрать иккен. Ушкӑн ертӳҫи — маларах асӑннӑ ял клубӗн ертӳҫи, Раҫҫей тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Тамара Андреева (Левукова). Ҫамрӑксен «Шурӑ ҫӑл» ушкӑнне 10 ҫын ҫӳрет, аслисен «Хамӑр ял» ушкӑнне — 7-ӗн, ҫав шутра — 3 арҫын.
Ӗнер Мускаври ентешӗмӗрсем Акатуя пухӑнчӗҫ. Ҫанталӑк кӗрхи пек сивӗ тӑнине тата ҫапса ҫумӑр ҫунине пӑхмасӑрах халӑх уявра савӑнчӗ.
Мускаври Акатуя Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсен пӗр ушкӑнӗ те хутшӑнчӗ. Йышра правлени ертӳҫи Лидия Филиппова, ҫавӑн пекех Анатолий Кипеч, Светлана Асамат, Улькка Эльмен, Альбина Юрату, Светлана Гордеева, Ольга Васильева, Раиса Воробьева, Лидия Сарине, Елена Светлая, Владимир Мишшан, Дмитрий Суслин, Владислав Николаев, Чӗмпӗрти чӑваш ҫыравҫи Николай Ларионов пулчӗҫ. Чӑваш халӑх артистки Людмила Семенова, Роза Степанова юрӑҫ, Зоя Яковлева телеоператор та ҫак йышраччӗ.
Акатуйпа саламлама политиксем, тӗрлӗ-шайри тӳре-шара, ҫавӑн пекех Питӗрти, Чӗмпӗр тата Иркутск облаҫӗсенчи, Пушкӑртстанри тата, паллах, чӑвашсем пырса ҫитнӗччӗ.
Каҫал тӑрӑхӗнче ӗнер хӑрушла инкек пулса иртнӗ. Кун пирки Чӑваш Енри ҫул-йӗр инспекторӗсем Инстаграмри хӑйсен страницинче паян пӗлтернӗ. Инкеке сӑнлакан видеона та вырнаҫтарнӑ.
Кӳлнӗ лаша асӑннӑ районти Александровка ялӗ патӗнчен «Ҫӗрпӳ-Чӗмпӗр» автоҫул ҫине тухнӑ. Урапа ҫинче икӗ арҫын ларса пынӑ. Ҫул варрине ҫитсен арҫынсенчен пӗри, тилхепене тытса пыраканни, лашана хӑваласа та пӑхать. Анчах ҫул урлӑ каҫса ӗлкӗреймеҫҫӗ — урапа ҫине машина пырса кӗрет.
«За рулем» (чӑв. Руль умӗнче) автопорталта пӗлтернӗ тӑрӑх, тилхепене тытса пынӑ 66-ри арҫын вырӑнтах вилнӗ, 68-ти тепӗр арҫынна пульницӑна илсе ҫитернӗ, анчах унӑн куҫӗ реанимаци уйрӑмӗнче хупӑннӑ.
ВАЗ машина рульне тытса пынӑ 29 ҫулти водитель те аманнӑ. Тухтӑрсем малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, вӑл хӗрӗнкӗ пулнӑ.
Инкек тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
+2.3 °C