Вӑрнарти «Химик» стадионта ял ушкӑнӗсен «Ылтӑн пучах» Пӗтӗм Раҫҫейре футбол енӗпе ача-пӑча турнирӗн республикӑри тапхӑрӗ пуҫланнӑ.

Ӑмӑртӑва ачасен ҫулне кура икӗ ушкӑна пайласа ирттереҫҫӗ: 11–13-рисем тата 13–15-рисем хушшинче. Хальлӗхе ушкӑнсем турнирӑн финалне тухассишӗн ӑмӑртаҫҫӗ. Ҫӗнтерессишӗн республикӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчен 14 ушкӑн пухӑннӑ.

Турнира паян савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Спортсменсемпе вӗсемшӗн ҫунакансене саламлама Чӑваш Енӗн спорт министрӗ Сергей Мельников пырса ҫитнӗ. Кун йышши ӑмӑртусем ачасене малтан ҫамрӑксен футболне, кайран пысӑк футбола ҫул уҫнине палӑртса хӑварнӑ.

Раҫҫейре малашне ветеринарсем те професси уявне паллӑ тума тытӑнӗҫ. Хӑҫан? Ҫурлан 31-мӗшӗнче.

2014 ҫулхи утӑн 11-мӗшӗнче РФ Юстици министерстви РФ Ял хуҫалӑх министерствин хушӑвне регистрациленӗ. Вӑл — «Професси уявне йышӑнасси ҫинчен — Ветеринари ӗҫченӗн кунӗ» хушу. Унта палӑртнӑ пекех уява ҫурлан 31-мӗшӗнче паллӑ тума йышӑннӑ.

Халӗ патшалӑх ветеринари службинче 100 пин ытла специалист тӑрӑшать. Аса илтерни те вырӑнлӑ-тӑр: пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗнче Чӑваш Енре ветеринарсен йышне 20 процент чакарасси, юлнисен ӗҫ укҫине ӳстересси пирки сӑмах хускатнӑччӗ.

Ыран, утӑн 19-мӗшӗнче, Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре сальса, бачата, реггетон ташлама вӗрнетӗҫ. Тӳрем чӑн-чӑн ташӑ лапамне ҫаврӑнӗ.

Мероприятие «Ташлакан хула» фестивальпе килӗшӳллӗн ирттереҫҫӗ. Ӑна хула администрацийӗ пулӑшнипе йӗркелеҫҫӗ.

Проект виҫӗ ҫул ӗҫлет ӗнтӗ. Ҫак тапхӑрта ӑна халӑх питӗ килӗштернӗ. Кӑҫал ӑсталӑх класне «Капелия» студи хореографӗсем ирттерӗҫ. Программӑра — сальса, бачата, зук, руэда, реггетон тата DJ Bertalino композицийӗсем.

«Урамри ташша» кирек кам та хутшӑнма пултарать. Ӑсталӑх класӗ 18 сехетре пуҫланӗ.

Анна Иванова

Етӗрнере пурӑнакан Анна Иванова пахчинче куҫ алчӑраса каять. Унта кӗлчечекӗн 40 ытла сорчӗ тата 90 тӗслӗ лили ӳсет.

Анна Иванова пахчинче чи черчен чечексем те вӑй илсе ешереҫҫӗ. Ав ту ҫинче ӳсекен тамариск ытларах пушхирте тӗл пулать. Анна Иванова вара ӑна хӑйӗн килӗнче ҫитӗнтерме пултарнӑ. Ӑна валли ятарласа 10 витре хӑйӑр илсе килнӗ, тӑпрана тӑвар сапнӑ.

Анна Иванова Казахстанра ҫуралнӑ. Стройкӑра ӗҫленӗ. Чечексем ӑна ача чухнех килӗшнӗ. Унӑн чи юратнӑ ҫеҫкисем — салтак тӳми тата ирис. Анна Иванова Етӗрнене 20 ҫул ытла каялла куҫса килнӗ. Унтанпа чечексемпе кӑсӑкланать. Кашни ҫулах хӑй пӗлмен чечек вӑрри туянать. Халӗ унӑн пахчинче 600 ытла чечек ешерет. Пӗррехинче пахчара тӗлӗнмелле илемлӗ тюльпан ҫурӑлнӑ.

— Савӑнӑҫа никампа пайлама ҫук. Ун чухне упӑшка ҫывӑратчӗ. Ӑна чӗнтӗм. Чечекпе иксӗмӗр килентӗмӗр, — тенӗ Анна Иванова ПТРК корреспондентне.

Анна Иванова чечексене ача пекех пӑхать. Пахчара ятарласа пӗве тунӑ. Чечексене пӗчченех пӑхать — ҫак ӗҫе никама та шанмасть вӑл.

Анна Иванован хӗлле те чечексем ҫурӑлаҫҫӗ. Тӗрӗсрех каласан, вӑл хӗлле вӗсене тӗрлет.

Малалла...

Шупашкар районӗнчи ача-пӑча уйлӑхӗсенчен пӗринче пӗлтӗр те пӑтӑрмах пулнӑччӗ-ха. Халӗ тата тепре сиксе тухнӑ. Унта канакан 12 ҫулхи арҫын ачана сӑпса сӑхнӑ. Унтан вӑл медицина пунктне пулӑшу ыйтма кайнӑ. Ҫавӑнта уйлӑх медсестри ачана темле эмелпе укол тунӑ хыҫҫӑн ачана пушшех йывӑрлатса янӑ пирки ӑна пульницӑна илсе кайнӑ. Укол тунӑ эмеле психотроплӑ хатӗр тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен.

Халӗ ку фактпа тӗпчев пырать иккен. Прокуратура уйлӑха питӗ тӗплӗн тӗпчесшӗн. Унӑн пӗтӗмлетӗвне ҫурла уйӑхӗнче пӗлтерме шантараҫҫӗ.

Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерстви хушма хуҫалӑха аталантарма тесе илекен кивҫен укҫана ҫынсем ӑҫта янине ҫулсерен тӗрӗслени пирки ӗнентерет. Кӑҫал Канаш, Куславкка, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенче илнӗ 34 миллиона яхӑн тенке ӑҫта янине тӗрӗсленӗ.

Тӗллевлӗ укҫана урӑх ҫӗре яракансем те пур. Ун пеккине 14 тӗслӗх асӑрханӑ. Вӗсем пурӗ 608 миллион тенке урӑх тӗллевпе тӑкакланӑ. Канаш районӗнчи пӗр ҫын, сӑмахран, сарай-вите юсаса ҫӗнетме тесе 600 пин тенкӗ илнӗ те Канашра хваттер туяннӑ. Хӗрлӗ Чутайӗнче те пӗрисем выльӑх-чӗрлӗх туянма пулнӑ та хӑйсене пурӑнмалли туяннӑ. Вӗсен халӗ пурин те патшалӑх хысни шучӗпе процент ставкине саплаштарса тӑкакланнине тавӑрса яма тивет. Кӑмӑлпа тавӑрмасан суд урлӑ шырӗҫ.

Хальхи вӑхӑтра тӗрӗслевҫӗсем Вӑрмар районӗнче ӗҫлеҫҫӗ. Унтан Ҫӗрпӳ, Ҫӗмӗрле, Тӑвай тата Шупашкар районӗсене ҫитӗҫ.

Уяв саманчӗ

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Этнескер ял уявне паллӑ тунӑ. Уяв лапамне чечексемпе, тӗрлӗ тӗслӗ хӑмпӑсемпе, плакатсемпе, сӑнӳкерчӗксемпе илемлетнӗ.

Мероприяти Урхас Кушкӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ С.Г.Григорьев сӑмах каланинчен пуҫланнӑ. Ялти хастар ҫынсене Тав ҫырӑвӗсемпе чысланӑ. Унтан район пухӑвӗн депутачӗ, «Звезда» ЯХПК директорӗ В.Г.Хлебников тухса калаҫнӑ. Л.А.Попова депутат Этнескерти чи ҫамрӑк тата чи ӑслӑ ҫынна, юбилярсене, хастарсене парнесемпе хавхалантарнӑ.

«Савӑнӑҫ» ансамбль халӑха юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ. Кун хыҫҫӑн ял-йыш сӗтел хушшинче пухӑннӑ.

Сӑнсем (8)

Кӳкеҫре тума пуҫланӑ ача пахчи

Муркашпа Кӳкеҫре ача пахчисем тӑвассине Чӑваш Енӗн парламенчӗн ертӳҫи Юрий Попов тӗрӗслесе тӑрӗ. Ҫапла тума вӗсенчи лару-тӑру хистенӗ.

«Теле- тата фотокамерӑсемпе ӳкерсех Кӳкеҫре ҫӗнӗ ача пахчи ҫӗклеме пуҫланӑ», — тесе пӗлтерет «Советская Чувашия» хаҫат. Ку вӑл 2011 ҫулхи юпа уйӑхӗнче пулнӑ. Объекта 2012 ҫулхи ака уйӑхӗнче туса пӗтерме шантарнӑ. Анчах ӑна паян та хута яман. Уншӑн строительство организацине ӳпкелеҫҫӗ. Паяна ӗҫӗн 85 процентне кӑна пурнӑҫланӑ-мӗн. Юрий Попов спикер Шупашкар раойн администрацийӗн пуҫлӑхне Георгий Егорова часрах аукцион ирттерсе ҫӗнӗ строителе палӑртма, ӗҫе ҫулталӑк вӗҫлениччен пӗтерме хушнӑ.

Муркашра 2012 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче лицея юсаса ҫӗнетсе 60 вырӑнлӑх ача пахчи тума пуҫланӑ. Ӗҫне ҫав ҫулах вӗҫлеме пулнӑ. Анчах ӑна халӗ те хута яман. Подрядчик кӑҫал стройкӑна пырса та курӑнмасть-мӗн. Халӗ муниципалитет килӗшӗвне суд урлӑ татассипе ӗҫ пырать иккен, мӗншӗн тесен генподрядчик юсава вӗҫлеме килӗшмен имӗш.

Михопаркинсем

Утӑн 15-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев мӑшӑрӗпе Лариса Юрьевнӑпа пӗрле «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» ордена тивӗҫнӗ мӑшӑрсене чысланӑ.

Кӑҫал икӗ ҫемье ачисене тивӗҫлӗ воспитани панӑшӑн, кил ӑшшине упранӑшӑн «Ашшӗ-амӑшӗн мухтавӗ» ордена тивӗҫнӗ. Тӑватӑ мӑшӑра «Ашшӗ-амӑшӗн мухтавӗ» орден медальпе чысланӑ. 14 ҫемьене «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» орден панӑ. Вӗсен йышӗнче — Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Шулю ялӗнче пурӑнакан Николай Николаевичпа Зинаида Антоновна Михопаркинсем.

Михопаркинсем 50 ҫул пӗрле пурӑнаҫҫӗ, виҫӗ ачана ура ҫине тӑратнӑ. Вӗсене ял-йыш, пӗлӗшӗсем, таванӗсем хисеплеҫҫӗ.

Пӑлхарти археологсем ӗҫленӗ вырӑн

Пӑлхар хулинче ӗҫлекен Раҫҫейӗн ӑслӑлӑх академийӗн археологи институчӗн экспедицийӗ унта вырнаҫнӑ пасар лаптӑкӗнче шырав ӗҫӗсен вӑхӑтӗнче перс чӗлхипе арабла саспаллисемпе ҫырнӑ кӑкшӑм тупнӑ. Кӑкшӑм ҫинче шӑрҫаланине «Турӑ чурин Салма Кӳлпайӑн ӗҫӗ» тесерех куҫарма пулать иккен.

Ҫырнӑ кӑкшӑм тупӑнни XIV ӗмӗрти ӗҫлесе пурӑннӑ тӑмран япала ӑстакансем хутла пӗлнине ҫирӗплетет тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен Археологи институтӗнче. Ӑста ячӗ йывӑррӑн вуланнине кура мӗн ҫырнине тӗп-тӗрӗс вуланӑ тесе ҫирӗплетме васкамаҫҫӗ-мӗн-ха.

Пасар территорийӗнче пасар хӳммин никӗсӗн пӗр пайне те тупнӑ. Пӗрремӗш Петӗр патша вӑхӑтӗнче никӗсе ватса шурӑ чул кӑларнӑ иккен. Вӑл селитра тума кирлӗ пулнӑ. Анчах никӗсӗн пӗр пайӗ тӗкӗнмесӗр тӑрса юлнӑ, мӗншӗн вӑл тӗлте пӳрт ларнӑ.

Тӗпчев вӑхӑтӗнче ҫавӑн пекех юланутҫӑсен тимӗр йӑранине (йӗнер пускӑчне) 60 мӑшӑр ытла тупнӑ. Ку вӑл сутлӑх валли хатӗрленӗ тавар пулнӑ-тӑр теҫҫӗ. Анчах ӑна пушар сиенлетнӗ иккен.