Пӑтӑрмахсем
![]() forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк Ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче 20 сехет ҫурӑра Муркаш районӗнчи Сентимер ялӗ ҫывӑхӗнче трактор кювета чӑмнӑ. ҪҪХПИ пӗлтернӗ тӑрӑх, «Беларус 82.1» руль умӗнче 57 ҫулти арҫын ларнӑ. Вӑл трактора итлеттереймен – кювета чӑмнӑ. Шел те, тракторист вилнӗ. Ҫакна курнӑ ҫынсем каланӑ тӑрӑх, трактор пысӑк хӑвартлӑхпа пынӑ. Руль умӗнче ларнӑ арҫын урӑ пулнӑ-и? Ҫакна судмедэкспертиза палӑртӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() arspress.ru сайтри сӑн Шупашкарти Анне палӑкӗ умӗнче Чӑваш Ен карттине курма пулать. Ӑна чечексенчен хатӗрленӗ. Композицие Чӑваш автономи облаҫне туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ. Чечексене «Зеленстрой» лартнӑ. Клумбӑна хатӗрленӗ чухне наци символикин тӗп тӗсӗсемпе усӑ курнӑ: сарӑ тата хӗрлӗ сарӑ, хӗрлӗ, шурӑ, кӑвак. Варринче – циферблат. Ҫавӑнтах «Пӗрле», «Вместе» тесе ҫырнӑ. 180 тӑваткал метрлӑ клумбӑна пӗр ҫул ӳсекен 15051 чечек лартнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял хуҫалӑхӗ
![]() forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк Юлашки виҫӗ уйӑхра республикӑра ҫӗр ҫине нӳрӗк нормӑран 75 процент ытларах ӳкнӗ. Ҫанталӑк йӗпе тӑнӑран ака кӑҫал 2-3 эрне мар, 2,5 уйӑха тӑсӑлнӑ. Ҫапах тухӑҫ пӗлтӗрхинчен 4,5 процент ытларах пулассине палӑртаҫҫӗ. Йӗпе-сапа пулнӑран ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӑшӑрханать. Ку ҫӗрулмине пырса тивет. Ӑна 4,8 пин гектар ҫинче лартнӑ. Ку – 75 процент кӑна. Ҫӗрулми лартас ӗҫ малалла пырать, тепӗр 150 гектар лартӗҫ. Ыттине ӗлкӑӗреймӗҫ. Халӗ специалистсем тӑкака шутлаҫҫӗ. Вӑл 5 млн тенкӗрен иртсен инкеклӗ лару-тӑру режимне йышӑнӗҫ. Ҫумӑр ҫунӑран утӑ хатӗрлес ӗҫ те вӑрах пырать. 16 район утӑ ҫулма пуҫланӑ, 7 пин гектар ҫулнӑ, ку пӗлтӗрхинчен 4 хут сахалрах. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин генсовечӗ ӗнер ларӑва пуҫтарӑннӑ. Унта кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче иртекен регионсен ертӳҫисен суйлавне хутшӑнакан кандидатсене тишкернӗ. Сӑмах кунта хӑйсен кандидатурине хӑйсем тӗллӗн тӑратакансем пирки пырать. Генсовет сӳтсе явнисем хушшинче – Олег Николаев (Чӑваш Республики), Игорь Кобзев (Иркутск облаҫӗ), Владимир Солодов (Камчатка тӑрӑхӗ), Владимир Уйба (Коми Республики) тата Дмитрий Махонин (Пермь тӑрӑхӗ). Партин генсовечӗн секретарӗ Андрей Турчак парти асӑннӑ регионсен ертӳҫисемпе территорие аталантарас ыйтупа пӗр шухӑшлӑн ӗҫлес кӑмӑллине пӗлтернӗ. Олег Николаев кандидатурине ырлас ыйтӑва «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин республикӑри уйрӑмӗ ҫывӑх вӑхӑтра пӑхса тухмалла. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Спорт
![]() Чӑваш Енӗн спорт аэробикин федерацийӗ 4 ҫултан пуҫласа 90-а ҫитичченхисене спортӑн ҫак енӗпе туслаштарма шухӑшланӑ. Ҫавна май вӑл ятарлӑ проект ҫырса хатӗрленӗ. Унпа Раҫҫей Президенчӗн грантне тивӗҫнӗ. Асӑннӑ федерацие Мускавран 2 миллион тенкӗ ытла укҫа парӗҫ. «Кӗмӗле» «Аэробика – это просто! От 4-х до 90-а!» (чӑв. Аэробика — вӑл ансат! 4-ран пуҫласа 90-а ҫитиччен!) проекта пурнӑҫлама тӑкаклӗҫ. Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Ҫӗмӗрлери нумай хваттерлӗ ҫуртсен картишӗсенче тата Сӗнтӗрвӑрри, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар ҫывӑхӗсенчи ялсенче аэробика занятийӗсем, семинарсем, ӑсталӑх сехечӗсем, «Ҫӑлтӑрпа зарядкӑсем», спорт фестивалӗсем йӗркелӗҫ. Вӗсене шӑпӑрлансенчен пуҫласа шур сухалсем таран хутшӑнайӗҫ. Сывлӑх тата кӑмӑл пулсан. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() «Ачисем патне ҫитрӗ тет амӑшӗн чунӗ, Итлесе тӑчӗ тет пӗр кана алӑкран. Куҫҫульпех йӗрсе ячӗ тет амӑшӗн чунӗ Хваттерте ун чӗлхи, ун сӑмахӗ ҫукран». Ку йӗркесем — Юрий Сементерӗн «Амӑшӗн чунӗ» сӑввинчен. Ӑна тата ыттисене те вуларӗҫ паян Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗ чӑваш халӑх поэчӗн «Ҫӗнтерӳ кунӗпе» кӗнекин хӑтлавне онлайн-мелпе ирттернӗ май. Юрий Сементер калеме паян та алӑран яман. Вӑл Чӑваш кӗнеке издательствипе туслӑ ҫыхӑну тытать. Тӗрлӗ халӑх хайлавӗсене чӑвашла куҫарать. Сӑмах май каласан, вӑл «День Победы» юрра чӑвашла куҫарнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Юрий Сементерпе йӗркеленӗ паянхи калаҫӑва тӗнче тетелӗнче пӑхакансем хушшинче юратнӑ поэт кам тесе ыйтакан та тупӑнчӗ. Халӑх поэчӗ чӑваш поэчӗсене: Константин Иванова, Ҫеҫпӗл Мишшине, Петӗр Хусанкая, Яков Ухсая — килӗштернине пӗлтерчӗ. Кӗнеке хӑтлавне Чӑваш Енри профессионал писательсен союзӗн ертӳҫи Лидия Филиппова, Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗ Галина Матвеева, Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗн ӗҫченӗ Ольга Тимофеева хушӑнчӗҫ Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Экономика
![]() Чӑваш Енри «Энергия» предприяти туса кӑларакан ӗҫ перчеткисем Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсене ӑсаннӑ. Пӗрремӗш партие тӗрӗслемелле мелпе унта тиесе те янӑ ӗнтӗ. Ҫуркунне Чӑваш Енри пӗчӗк предприятипе Нью-Йоркри тавар туянакан ҫыхӑннӑ. Унпа экспорт контрактне алӑ пуснӑ. Ҫывӑх вӑхӑтра тата тепӗр парти АПШна ӑсанмалла. «Энергия» тулли мар яваплӑ общество трикотаж перчеткене Калининградран пуҫласа Кӑнтӑр Сахалинск таран сутать. Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑскерте 50 ытларах рабочи ӗҫлет. Икӗ производство цехӗнче уйӑхра 1 миллион та 200 пин мӑшӑр перчетке кӑлараҫҫӗ. Чӑваш перчеткисем Казахстана, Беларуҫе, Армение, Кӑркӑстана, Нидерланда, Германие ӑсанаҫҫӗ. Итали, Франци тата Великобритани ҫӗршывӗсемпе те ӗҫлӗ ҫыхӑнӑва йӗркелесшӗн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
![]() «Сывлӑх сыхлав министерствин кӑсӑклӑ арифметики: кирлӗ кӑтартӑва талӑкра епле ҫитесси». Ҫакӑн пек ятпа «Ҫыхӑнура» формура пичетленӗ материалта республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствин ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнчи кӑшӑлируспа ҫыхӑннӑ оперативлӑ информацине тишкернӗ. Асӑннӑ ведомство ӗнентернӗ тӑрӑх, пушӑ койка фончӗ талӑкра 25,1 процентран 67,9 процента ҫитнӗ. Пушӑ койкӑсен фончӗ 50 процентран пысӑкрах пулсан республика чару мерисене ҫемӗҫтерме пултарать. Пирӗн тӑрӑхра ҫапла тума шӑпах ҫав кӑтарту кансӗрлет те. Чару мерисене пӑрахӑҫлассин пӗрремӗш тапхӑрне пирӗн республикӑра ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнче (ун чухне Медицина ӗҫченӗсен кунӗ) куҫасшӑн. Форум журналисчӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, 67,9 процент вӑл — 413 койка. Кӑшӑлвируслисем валли 1663 койка пӑхса хӑварнӑ-ҫке. Ҫӗртмен 15-мӗшӗнче 153 койка ҫеҫ (25,1%) пушӑ пулнӑ. Талӑкра 260 вырӑн пушаннӑ. 85 ҫынна пульницӑран кӑларни паллӑ-ха. Ҫапах та тепӗр 175 вырӑн кирлӗ. Апла пулсан е ҫӗнӗ койкӑсем хатӗрленӗ, е чирлисене сывалса ҫитме киле ӑсатнӑ. Маларах ЧР сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Степанов пациентсен 80 ытла проценчӗ пульницӑра тухтӑрсен пулӑшӑвӗ кирлӗренех выртать тенӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Статистика
![]() Чӑвашстат ӗнер пӗлтернӗ тӑрӑх, статистика органӗ кӑҫалхи кӑрлач-ака уйӑхӗсенчи республикӑри демографи лару-тӑрӑвне пӗтӗмлетнӗ. Малтанласа шутланӑ тӑрӑх, ҫуралакансен хисепӗ пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен пирӗн тӑрӑхра 142 ҫын ( 3,8%) сахалланнӑ. Ҫав вӑхӑтрах вилекенсен шучӗ 33 ҫын нумайрах. Ҫапла вара вилнисен шучӗ ҫуралнисенчен 44,5% йышлӑрах (2019 ҫулхи кӑрлач-ака уйӑхӗсенче ҫак хисеп 38,1% пулнӑ). Кӑҫалхи тӑватӑ уйӑхра ҫуралнисенчен 1252 ача (мӗнпур ҫӗн кайӑкран 35,0%) — ҫемьери пӗрремӗш пепке, 1277 ача (35,7%) — иккӗмӗш, 781 ача (21,8%) — виҫҫӗмӗш, 269 ача (7,5%) — тӑваттӑмӗш е ун хыҫҫӑнхи. Маларах асӑннӑ тапхӑрта ҫулталӑка ҫитмен 10 ача вилнӗ. Мӑшӑрланакансен йышӗ пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 79, е 6,3% сахалланнӑ, уйрӑлакансен йышӗ 314 тӗслӗх, е 24,5% чакнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
![]() Краснодар тӑрӑхӗн ертӳҫисем региона пыракан туристсене карантинта тытма пӑрахасшӑн. Ҫӗнӗ йӗрке ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнчен вӑя кӗрӗ. Ҫакӑн пирки асӑннӑ тӑрӑхӑн кӗпӗрнаттӑрӗ Вениамин Кондратьев «Россия-1» (чӑв. Раҫҫей-1) телеканала пӗлтернӗ. Кӑшӑлвирус пандемине пула Краснодар тӑрӑхӗнче пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗ хыҫҫӑн курортсене ӗҫлеме чарнӑ, хӑна ҫурчӗсем туристсене йышӑнмаҫҫӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн медицина лицензиллӗ санаторисем ӗҫлеме пуҫланӑ-ха. Санатори мар путевкӑсемпе ют регионтан канма кайнисен Краснодар тӑрӑхне ҫитсен обсерваторта икӗ эрне карантинта лармалла. Ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗ хыҫҫӑн 50 ҫынран сахалрах вырӑнлӑ хӑна ҫурчӗсем ӗҫлеме тытӑннӑ. «Ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗ хыҫҫӑн эпир йӗркене ҫемҫетесшӗн. Пирӗн тӑрӑха килекенсен ӳт температурине вара виҫме пӑрахмӑпӑр», — тенӗ кӗпӗрнаттӑр. Сӑмах май, Шупашкартан Сочине самолетсем вӗҫеҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (26.04.2025 03:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 742 - 744 мм, 7 - 9 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Малов Аркадий Васильевич, чӑваш сӑвӑҫи, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |