Тӗпчеври статистика

Раҫҫейри экономика шкулӗ тата Ernst & Young хатӗрленӗ «Раҫҫей тӑрӑхӗсенче бизнес тумалли майсене виҫесси» (Измерение условий ведения бизнеса в российских регионах) докладпа килӗшӳллӗн чи хӑтлӑ тӑрӑх шутне Тутарстана кӗртнӗ. Ҫав вӑхӑтрах Мускава бизнес тума чи йывӑр регион шутне кӗртнӗ.

Тӗпчев ӗҫне Муставпа Питӗр хулисене, Тутарстана, Иркутск, Ростов, Тверь тата Воронеж облаҫӗсене, Томскпа Пермь Енсене кӗртнӗ. Ҫул-йӗре, электроэнергипе тивӗҫтерессине, вӑрӑ-хурахсем чӑрмантарнине, налук йывӑрӑшне, ҫӗрпе тивӗҫтерессине, ӗҫ ҫыннисен ӑсталӑхне ӳстерессине, укҫа-тенкӗ ҫителӗклӗ пулнине, ҫыхӑнусене ҫӑмӑл е йывӑр йӗркелессине, политика тӑрӑмне, сӗтев ыйтассине, таможня йӗркине, тӳре-шара системине, лицензипе ирӗклӗх илессине, ӗҫ законодательствине тата ыттине тӗпченӗ. Пур тӑрӑхра та тенӗ пекех усламҫӑсем налук йывӑр пулнине пӗлтернӗ.

Каласа хӑварас пулать, нумай пулмасть Тенче банкӗ ирттернӗ Doing Business тӗпчевре те Тутарстана ҫӳллӗ шайра хакланӑ.

Пӗлетӗр пулӗ, эпир пӗлтӗр «Урхамахсем тӑраҫ тапартатса...» литература ӑмӑртӑвне ирттернӗччӗ, унта ярса панӑ хайлавсене кӗнекен пичетлесе кӑларма шантарнӑччӗ. Вӑхӑт майӗпен шӑвать, хамӑр сӑмаха пурнӑҫлама та вӑхӑт ҫитрӗ.

Хальхи вӑхӑтра, корректор текстсене тӗрӗслесе тӳрлетнӗ хыҫҫӑн, кӗнекене калӑплатпӑр. Унсӑр пуҫне ӳнер ӑмӑртӑвӗ ирттерсе ачасен ӳкерчӗкӗсене йышӑнатпӑр («Лаша сӑнарӗ хут ҫинче» ятлӑ), вӑл пушӑн 25-мӗшӗччен пырать.

Кӗнеке калӑпӑшӗ 500 страница патнелле пулнӑран ӑна пичетлесе кӑларма хальхинче укҫа ытларах кирлӗ пулӗ. 300 экземплярпа кӑларма 40-50 пин кирлӗ, 500 экземплярпа — 53-65 пин. Паллах, пирӗн 500 экземплярпа, хытӑ хуплашкаллӑ каларассӑм килет — унашкал кӗнекене алӑра тытма та, вулама та меллӗ. 65 пин пухма ҫӑмӑл мар, ҫавӑнпа та эсир пулӑшасса шанас килет. Ку пирӗн пӗрремӗш кӗнеке мар, ҫавӑнпа та сирӗн пулӑшу сая каймасса шантарсах калатпӑр. //тата эп Шупашкара куҫнӑран кунта ун чухлӗ укҫа пухма йывӑртараххине шута илӗр...

Хальлӗхе пурӗ 13 469.83 (20.72%) тенкӗ пухӑннӑ. Кунта пӗлтӗрхи кӗнекене кӑларма ярса панӑ укҫан юлашки пайӗ, «Асамлӑх ҫулӗ» кӗнекене сутса тунӑ укҫа тата кӗнекене кӑларнӑранпа ярса панӑ укҫа кӗреҫҫӗ.

Укҫа куҫармалли счета кунта пӗлтернӗ. Альфа-банк счечӗ ҫине куҫарнӑ чухне те, электронлӑ укҫапа куҫарнӑ чухне те хӑвар ятӑра, хушаматӑра пӗлтерӗр, «Урхамах» сӑмах ҫырма ан манӑр (вӑл счетсене эп ытти ӗҫсенче усӑ куратӑп, ҫавӑнпа та апла палӑртни эсир куҫарнӑ укҫана тӗрӗс усӑ курма кирлӗ).

Малалла...

ЧППУ тӗп ҫурчӗ. foto.cheb.ru сӑнӗ

Педагог-учитель професси сумне ҫӗклес тата И.Я.Яковлев ячӗллӗ патшалӑх педагогика университечӗн «Чӑваш чӗлхи тата литератури, вырӑс чӗлхи тата литератури» специальноҫӗпе вӗренме кӗрекен чи лайӑх абитуриентсене палӑртас тӗллевпе Чӑваш Республикин Вӗрентӳпе ҫамрӑксен политикин министерстви Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗпе пӗрле кӑҫал 11-мӗш класран вӗренсе тухакан ҫамрӑксем хушшинче пултарулӑх ӗҫӗсен конкурсне ирттерет. Конкурс ҫӗнтерӳҫисене асӑннӑ университетӑн филолологи факультетне бюджетлӑ майпа вӗренме илеҫҫӗ, общежитинче пурӑнмашкӑн вырӑн гарантилеҫҫӗ тата хаклӑ парнепе чыслаҫҫӗ.

Ӗҫсене пушӑн 10-мӗшӗнчен пуҫласа акан 10-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Вырӑна тивӗҫлисене акан 14-мӗшӗнче университетра Уҫӑ алӑксен кунне ирттернӗ май чыслӗҫ. Шкул ачине лайӑх вӗрентнӗшӗн, вӑл хӑйӗн ӑсне кӑтартма пултарнӑшӑн ун вӗрентекенне те Хисеп хучӗпе чыслӗҫ.

Ӑмӑртӑвӑн йӗрки-шывне, анкетине КУНТА илме пулать.

Малалла...

Канаш районӗнчи Атнаш ялӗн тӗслӗхлӗ вулавӑшӗнче кӗҫнерникун, пушӑн 10-мӗшӗнче, «Олимп вӑййисем: иртни, хальхи, малашлӑхри» ятлӑ ӑмӑрту иртрӗ. Ӑна «Ҫамрӑксем сывӑ пурнӑҫшӑн» ярӑмӗпе ирттерме палӑртнӑ пулнӑ.

Викторинӑра ачасем олим вӑййисем ҫинчен ҫӗннине чылай пӗлчӗҫ — ун кун-ҳулӗ пирки, Олим юхӑмӗпе талисманӗсем пирки. Ҫавӑн пекех вӑл вӑйӑсен программине кӗрекен спорт тӗсӗсемпе те паллашрӗҫ.

Ҫапла, Атнашри вулавӑш ӗҫченӗсем ахаль лармаҫҫӗ, ӑмӑрту хыҫҫӑн ӑмӑрту ирттереҫҫӗ, мероприяти хыҫҫӑн — мероприяти. Хӑтлӑ кунта — вулавҫӑсем хӑйсене килти пекех туяҫҫӗ.

Эрнекун, пушӑн 11-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Президенчӗ Михаил Игнатьев Электромеханика колледжӗн вӗренӳпе производство мастерскойӗсене, хӑйсемех тытса пыма пултакан системӑсем валли специалистсене хатӗрлекен центра ҫитсе курчӗ, кунти электроника центрӗн ӗҫӗпе паллашрӗ. Колледжра вӗренекен студентсемпе те калаҫу иртрӗ — вӗсем хӑйсен ҫитӗнӗвӗсем пирки каласа пачӗҫ. Михаил Васильевич хӑйӗн сӑмахӗсене: «Ҫамрӑксене шанмалла», — ҫирӗплетсе каларӗ.

Вӗренӳ заведенийӗн конференци пӳлӗмӗнче Президент ҫывӑх вӑхӑтра вӗренсе пӗтерекен студентсемпе тӗлпулу ирттерчӗ. Вӑл вӗсем суйласа илнӗ ҫула ырларӗ, республикӑра пысӑк квалификациллӗ рабочисем кирлине пӗлтерчӗ. Электромеханика колледжӗ ыттисемшӗн те тӗслӗх пулмаллине каларӗ.

Электромеханика колледжӗ Шупашкарта вырнаҫнӑ. Унта пурӗ 2100 ытла студент вӗренет. Унта килӗшӳ туса республикӑри 100 ытла предприяти валли кӑткӑс технологиллӗ производствӑра ӗҫлеме пултаракан специалистсене хатӗрлеҫҫӗ. Пурӗ пуҫламӑш пӗлӳллӗ 9 профессие, вӑтам професси пӗлӳллӗ 12 специальноҫа вӗрентеҫҫӗ кунта.

Малалла...

Паян, пушӑн 12-мӗшӗнче, Шупашкарти Вырӑс драма театрӗнче Чӑваш аталану партине (ЧАП) йӗркеленӗренпе 20 ҫул ҫитнине палӑртрӗҫ.

Чи малтанах Лукианов Николай Егорович ЧАП епле йӗркеленни ҫинчен, вӑл вӑхӑт пирки каласа пачӗ. Ыттисем те хӑйсен сӑмахне тухса каларӗҫ, ЧАП хӑй вӑхӑтӗнче тарӑн йӗр хӑварни пирки пӗлтерчӗҫ. Хӑнасен хушшинче федераци шайӗнче пӗрлехи парти йӗркелесси пирки те сӑмах пулчӗ.

ЧАП йӗркеленӗренпе 20 ҫул ҫитнине чӑвашла ирттерчӗҫ. Ытти тӑрӑхсенчен килнисен сӑмахӗсене Илле Иванов чӑвашла куҫарса пычӗ. Николай Егорович та вӗҫӗнчи сӑмаха чӑвашла каларӗ, хӑнасене ӑнланмалла пултӑр тесе ҫеҫ ун сӑмахӗсене Олег Цыпленков вырӑсла куҫарса пычӗ.

Мероприятие пухӑннисен умӗнче «Аsамат» эстрада ушкӑнӗ, «Шуҫӑм» фольклор ушкӑнӗ, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн студенчӗсем, Вера Кузьминична Кузьмина, Надежда Кириллова хӑйсен пултарулӑхне кӑтартса савӑнтарчӗҫ.

Малалла...

Юрий Скворцов

Пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Упири (Красноармейски районӗ) пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкулта «Юрий Скворцов пултарулӑхӗ тавра» конференци иртрӗ.

Хӑнасене вӗренекенсем ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илчӗҫ. Конференцие Красноармейски районӗнчи чӑваш чӗлхипе литератури предметне вӗрентекенсем пуҫтарӑнчӗҫ. Ҫавӑн пекех хӑнара Илья Николаевич Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн Чӑваш филологипе культура факультечӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗсемпе студенчӗсем хутшӑнчӗҫ. Вӗсем ку шкулпа ӗҫлӗ килӗшӳ тунӑ. Ҫавна пула кунта прфессорсемпе ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем час-часах пулаҫҫӗ.

Конференцие аслӑ категориллӗ вӗрентекен Васильева Вера Вениаминовна йӗркелесе пычӗ. Чи малтанах сӑмах Красноармейски районӗн вӗрентӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Васильев Юрий Алексеевич илчӗ. Килнӗ хӑнасене программӑпа килӗшӳллӗн ӗҫлеме ырлӑх сунчӗ. Учительсемшӗн те, вӗренекенсемшӗн те пысӑк ӗҫ тунине палӑртрӗ. Ун хыҫҫӑн филологи ӑслӑлӑхӗн тухтӑрӗ, профессорӗ, И.

Малалла...

Паян пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Япунири ҫӗр чӗтренӗвӗ ҫӗр тӗнӗлне 10 сантиметра куҫарнӑ. Кун пирки Италири геофизикӑпа вулканпӗлӗвӗн институчӗн ӑсчахӗсен шухӑшне тӗпе хурса Хыпар РИА пӗлтерет.

Ӑсчахсем шутланӑ тӑрӑх паянхи ҫӗр чӗтренӗвӗ 2004 ҫулта Суматрӑра пулса иртнинчен те (ун чухне 6 см куҫнӑ), 2010 ҫулта Чилире пулса иртнинчен те (Реактивлӑ куҫӑм лабораторийӗ пӗлтернипе 8 см куҫнӑ, талӑка 1,26 милиҫеккунт чакарнӑ) вӑйлӑрах пулнӑ.

Пӗлме: Паянхи ҫӗр чӗтренӗвӗ Хонсю утравӗнчен 130 ҫухрӑмра пулса иртнӗ, ун вӑйӗ 8,9 баллпа танлашнӑ. Ҫӗр айӗнчи пулӑмсем 10 метр ҫӳллӗш хумсем кӑларнӑ. Инкек Япунири 300 ытла ҫынӑн пурнӑҫне татнӑ (ку хисеп 1000 ҫына та ҫитме пултарать теҫҫӗ), самай пысӑк сиен кӳнӗ.

Манӑн алӑра Трак тӑрӑхӗнчи Тусай ялӗн историйӗпе паллаштаракан сенкер хуплашкаллӑ «Хӑлату» («Городище») кӗнеке. Ӑна иртнӗ ҫулхи чӳк уйӑхӗн вӗҫӗнче республикӑн тӗп хулинчи «Ҫӗнӗ вӑхӑт» типографире кун ҫути кӑтартнӑ.

Унӑн авторӗ — Трак енте ҫеҫ мар, Чӑваш Республикинче ят-сума тивӗҫнӗ, вӑрҫӑпа педагогика ӗҫӗн ветеранӗ, Красноармейски районӗн хисеплӗ гражданинӗ, районти Н. Янкас ячӗллӗ преми лауреачӗ Михаил Прохорович Прохоров. Сӑмах май ку авторӑн иккӗмӗш кӗнеки. Малтанхи «Вут-хӗмре иртнӗ ҫамрӑклӑх» 2006 ҫулта ҫапӑнса тухнӑччӗ.

М. Прохоров таврапӗлӳҫӗне темиҫе ҫул ӗнтӗ хӑй ҫуралса ӳснӗ, ачалӑхӗпе ҫамрӑклӑхне ҫыхӑнтарнӑ Мӑн Ҫавалпа Сурӑм юханшывӗсем тӑрӑхӗнче вӑй илнӗ Тусай ялӗ пуҫланса кайни (ҫак йыша чутайсемпе шӑмарсем кӗреҫҫӗ), вӗсен мухтавлӑ ҫыннисен пурнӑҫӗпе ӗҫ-хӗлне, кун-ҫулне тата вӑрҫӑ тапхӑрне тӗпчесе уйрӑм кӗнекепе пичетлесе кӑларас шухӑш-кӑмӑл канӑҫ паман. Ентешӗмӗр ку тӗлӗшпе темиҫе хутчен те архивсенче пулнӑ, Тусай ялӗн историйӗпе ҫыхӑннӑ документсемпе материалсене, сӑнӳкерчӗксене пухнӑ, паллӑ ӑсчахсен, историксен, тӗпчевҫӗсен кӗнекисене вуланӑ, усӑ курнӑ, ялти кашни ҫемьере тенӗ пекех ватӑсемпе курнӑҫнӑ, аса илӳсене ҫырса илнӗ.

Малалла...

Хӗрачасем, хӗрсем, хӗрарӑмсем! Асаннесем, кукамайсем! Чӑваш халӑх сайчӗ сире пурне те ҫуркуннехи пӗрремӗш уяв ячӗпе, Хӗрерӑмсен кунӗ ячӗпе саламлать!

Ҫуркуннехи тавралӑх епле капӑр, эсир те ҫавӑн пекех илемлӗ пулӑр, ҫуркуннехи ҫил епле ӑшӑ эсир те ҫӑвӑн пекех ӑшӑ кӑмӑллӑ пулӑр.

Телей, юрату ан иксӗлтӗр сирӗн пурнӑҫра!