Пӑлхарти археологсем ӗҫленӗ вырӑн

Пӑлхар хулинче ӗҫлекен Раҫҫейӗн ӑслӑлӑх академийӗн археологи институчӗн экспедицийӗ унта вырнаҫнӑ пасар лаптӑкӗнче шырав ӗҫӗсен вӑхӑтӗнче перс чӗлхипе арабла саспаллисемпе ҫырнӑ кӑкшӑм тупнӑ. Кӑкшӑм ҫинче шӑрҫаланине «Турӑ чурин Салма Кӳлпайӑн ӗҫӗ» тесерех куҫарма пулать иккен.

Ҫырнӑ кӑкшӑм тупӑнни XIV ӗмӗрти ӗҫлесе пурӑннӑ тӑмран япала ӑстакансем хутла пӗлнине ҫирӗплетет тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен Археологи институтӗнче. Ӑста ячӗ йывӑррӑн вуланнине кура мӗн ҫырнине тӗп-тӗрӗс вуланӑ тесе ҫирӗплетме васкамаҫҫӗ-мӗн-ха.

Пасар территорийӗнче пасар хӳммин никӗсӗн пӗр пайне те тупнӑ. Пӗрремӗш Петӗр патша вӑхӑтӗнче никӗсе ватса шурӑ чул кӑларнӑ иккен. Вӑл селитра тума кирлӗ пулнӑ. Анчах никӗсӗн пӗр пайӗ тӗкӗнмесӗр тӑрса юлнӑ, мӗншӗн вӑл тӗлте пӳрт ларнӑ.

Тӗпчев вӑхӑтӗнче ҫавӑн пекех юланутҫӑсен тимӗр йӑранине (йӗнер пускӑчне) 60 мӑшӑр ытла тупнӑ. Ку вӑл сутлӑх валли хатӗрленӗ тавар пулнӑ-тӑр теҫҫӗ. Анчах ӑна пушар сиенлетнӗ иккен.

Самолетпа вӗҫекенсем унччен багажа регистрациленӗшӗн, хӑйсене пӑхнӑшӑн тата вырнаҫтарнӑшӑн укҫа тӳленӗ пулсан халӗ… сывлӑшшӑн укҫа кӑларса пама тивет. Сӑмах — Венесуэла аэропорчӗ пирки.

Ҫӗнӗ йӗркепе килӗшӳллӗн, Каракасри Симон Боливар ячӗллӗ Майкети аэропортӗнчен ҫула тухакансен 18 доллар тӳлемелле пулать. Ку — ҫӗнӗ йышши кондиционерпа усӑ курнӑшӑн. Ӑна аэропортра кӑҫал ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче вырнаҫтарнӑ-мӗн.

Аэропорт администрацийӗ ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ҫӗнӗ тытӑм сывлӑша тасамарлатакан япаласенчен хӑтарать, тавралӑха лайӑхлатать, пассажирсен сывлӑхне сыхлать-мӗн.

Сывлӑш налукӗ утӑн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗнӗ. Ӑна кашни пассажирӑн тӳлемелле пулӗ. Сывлӑшшӑн тӳлеттернӗшӗн чылайӑшӗ кӑмӑлсӑр, ҫавӑнпа халӑх тетелӗсенче ӑна хӗрӳ сӳтсе яваҫҫӗ.

Шупашкарти Воробьев композиторсен урамне юсаса ҫӗнетме тытӑнасси пирки пӗлтернӗччӗ. Ҫавна пула паянтан пуҫласа ҫурлан 15-мӗшӗччен троллейбуссемсӗр тата маршрут автобусӗсемсӗр пуҫне ытти мӗнпур транспорта Воробьев композиторсен урамӗпе Ярославль урамӗ пӗрлешнӗ тӗлтен пуҫласа Карл Маркс урамӗпе пӗрлешекен вырӑн таран ҫӳреме чарнӑ.

Автотранспорта Калинин урамӗпе, Шупашкар заливӗ хӗррипе, Константин Иванов, Ярославль, Дзержински урамӗсемпе, Президент бульварӗпе ярӗҫ.

Хулари 37-мӗш, 42-мӗш, 48-мӗш, 51-мӗш, 52-мӗш, 62-мӗш, 63-мӗш номерлӗ маршрутсене Калинин урамӗнчен Шупашкар заливӗ, Константин Иванов, Водопровод урамсемпе, Мускав проспекчӗпе кайтараҫҫӗ. 101с, 101э, 331, 332, 333, 334-мӗш автобуссене маларах асӑннӑ ҫулпа яраҫҫӗ. 232-мӗш автобус Воробьев композиторсен урамне юсанӑ вӑхӑтра Калинин урамӗнчен Ярославль урамне тухӗ, унтан Дзержински тата Карл Маркс урамӗсемпе хӑйӗн яланхи маршручӗ ҫине кайӗ.

Чӑваш ачисем «Атлантус» уйлӑхра

Паян Чӑваш Енри 47 ача Севастополе ҫитнӗ. Йыша нумай ачаллӑ тата усрава илнӗ ҫемьесенче ӳсекенсем, тӑлӑхсем кӗнӗ. Вӗсем тата вӗсемпе ҫула тухнӑ педагогсемпе тухтӑрсем, пурӗ 6 ҫын, федераци хысни шучӗпе Севастополь ҫывӑхӗнчи «Атлантус» ача-пӑча уйлӑхӗнче каннӑ. Хура тинӗс хӗрринче. Асӑннӑ хуларан 20 ҫухрӑмри Орловка хулинче вырнаҫнӑ. Канакансем пилӗк ҫын вырнаҫмалӑх номерсенче пурӑнӗҫ, вӗсене кунне 5 хутчен апатлантарӗҫ. Мӗнпур тӑкака федераци хыснинчен саплаштараҫҫӗ иккен.

Пирӗн республикӑн Сывлӑх сыхлав тата социаллӑ аталану министерстви Ача-пӑча уйлӑхӗнче пляжа ҫитме 5–10 минутран ытла утмалла мар, йодпа пуян тинӗс сывлӑшӗ ҫӳлти сывлав ҫулӗсен чирӗсенчен сиплет тесе пӗлтерет. Чӑваш Ен ачисем уйлӑхра ҫурлан 5-мӗшӗччен канӗҫ.

Паян Елчӗк районӗнче Наци ӗҫӗсен канашӗн тата Тӗн енӗпе ӗҫлекен канашӗн пӗрлехи ларӑвӗ иртнӗ. Унта тухса калаҫнӑ районти культурӑпа кану центрӗн методисчӗ София Тинякова каланӑ тӑрӑх культурӑпа кану учрежденийӗсен тӗрлӗ халӑх тата тӗн ҫыннисен хушшинчи туслӑха ҫирӗплетессишӗн ӗҫлесси, наци йӑли-йӗркине наци ӑнланӑвне ҫирӗплетесси тӗп тӗллев тесе палӑртнӑ. Ҫавна пурнӑҫа кӗртессишӗн районта тӗрлӗ мероприяти ирттереҫҫӗ, наци культурине упраса хӑварма тата аталантарма майсем туса панӑ-мӗн.

Тӗн ҫыннисем те унта хутшӑннӑ. Вӗсем те епле ӗҫсем пурнӑҫлани пирки каласа кӑтартнӑ. Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗ, ав, Сергий Радонежский ҫуралнӑранпа 700 ҫул ҫитнӗ ятпа куҫса ҫӳрекен курав та хатӗрлесе илсе пынӑ.

Канашлӑва кайнӑ ҫамрӑксем

Чӑваш Ен ҫамрӑкӗсем «Селигер — 2014» канашлӑва кайнӑ. Утӑн 14-мӗшӗнче Селигер кӳлӗ хӗррине пирӗн республикӑри 39 яш-хӗр ҫитнӗ. Ҫак кун ҫамрӑксемпе РФ вӗренӳ министрӗ Дмитрий Ливанов тӗл пулнӑ.

Кӑҫалхипе форум вуннӑмӗш хут иртет. Унта кашни ҫулах чи пултаруллӑ ҫамрӑксем пухӑнаҫҫӗ. Дмитрий Ливанов 10 ҫул каялла кунта пулнисем е усламҫӑ, е мусӑкҫӑ, е архитектор ҫулӗпе кайнине палӑртнӑ. Кӑҫал хутшӑнакансен пуласлӑхӗ те ҫапларах пулассине шаннӑ.

Кӑҫал канашлӑваа Раҫҫейри 85 регионти тата 147 ҫӗршыври 20 000 ытла яш-хӗр хутшӑнать. Ку — хӑйне евӗр ҫитӗнӳ те.

ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерстви Красноармейски районӗнӗн хаҫачӗн — «Ял пурнӑҫӗн» — редакторне палӑртас тӗллевпе конкурс ирттернине унчченех пӗлтернӗччӗ. Вӑл утӑн 8-мӗшӗнче иртнӗ.

Пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, хаҫатӑн унчченхи редакторӗн Иван Афанасьевӑн пуканне халӗ Надежда Владимировна Козлова йышӑннӑ.

Аудиокӗнеке ҫыртараҫҫӗ

«Чӑваш Ен литератури» фестивальте ҫӗнтернӗ кӗнекесем кӗҫех «калаҫма» тытӑнӗҫ. Чӑваш наци вулавӑшӗнче аудиокӗнекесем хатӗрлеме тытӑннӑ. Ҫак ӗҫе ятарлӑ пӳлӗмре пурнӑҫлаҫҫӗ. Унта микрофон, компьютер вырнаҫтарнӑ. Юлашки ҫак эрнере унта 6 хайлава аудиокӗнеке валли вуланӑ.

Ку вулавӑш ӗҫченӗсемшӗн ҫӗнӗлӗх. Халӗччен унта кунашкалли пулман. Йӗркелӳҫӗсем хальхи авторсен хайлавӗсемпе вулакана паллаштарасшӑн. Ҫавӑнпа чылай кӗнекене чӑвашла та, вырӑсла та «калаҫтараҫҫӗ». Пӗрисене профессионал дикторсем вулаҫҫӗ, теприсене — авторсем хӑйсем. Ав Марина Карягина ҫыравҫӑ хӑйне ҫухатнӑ така пирки каласа кӑтартать.

Аудиокӗнекене пур ҫӗрте те вулама май пур. Ҫавӑнпа вӑл паха та. Апла пулин те вулавӑш ӗҫченӗсем библиотекӑна килекенсен йышӗ сахалланасран пачах хӑрамаҫҫӗ.

Ҫак ӗҫе юпа уйӑхӗ тӗлне вӗҫлеме палӑртнӑ. Компакт-диска кирлӗ чухлӗ тиражпа ҫеҫ кӑларӗҫ, вӗсене республикӑри вулавӑшсене салатӗҫ. Хальхи авторсен хайлавӗсене Чӑваш наци вулавӑшӗн сайтӗнче те итлеме май пулӗ.

Ытларикун, утӑн 15-мӗшӗнче Чӑваш Республикин киноматографистсен пӗрлӗхӗн Правленийӗ черетлӗ пухӑва пухӑннӑ. Унта кино ӳкерекенсен пӗрлӗхне кӗрекенсен миҫе тенкӗ тӳлесе кӗмеллине, пӗрлӗх пайташӗсем ҫулсерен миҫе тенкӗ пухмаллине тата ытти ыйтусене сӳтсе явнӑ. Сӑмах май тӳлев виҫине тӗрлӗрен сӗнекенсем пулнӑ — сӳтсе явнӑ хыҫҫӑн пӗрлӗхе кӗме 3 000 тенкӗ тӳлемелле тунӑ, ҫулсерен — 1 пиншер тенкӗ.

Тепӗр ыйтура ҫитес ҫул 1-мӗш Пӗтӗм чӑваш кинофестивальне йӗркелессине тӑратнӑ. Правлени пайташӗсем ӑна 2015 ҫулхи пуш уйӑхӗнче ирттерме ҫирӗплетнӗ, кӑҫалхи авӑн уйӑхӗччен фестивалӗн Йӗрки-шывне хатӗрлеме Вячеслав Оринова сӗннӗ. Вӑл хӑй те хӑйӗн шухӑшӗсене пытарса тӑман, кинофесивале ирттерме укҫа-тенкӗ енчен пулӑшу илме культура министрествине ҫырупа тухса сӗннӗ. Вячеслав Оринов тепӗр сӗнӳ те панӑ — Элтепер патне ҫырупа тухса чӑваш киноматографи аталантарас енӗпе ятарлӑ грант йӗркелесси ҫинчен. Правлени пайташӗсем ӑна ырланӑ.

Пухура ҫавӑн пекех кино ӳкерекенсен шкулне тата пӗрлӗхӗн сайтне йӗркелеме калаҫса татӑлнӑ.

Ӳпӗнтернӗ клумба

Нумаях пулмасть вандалсем Шупашкарти «Дорисс-парк», Трактор тӑвакансен керменӗ, Ача-пӑча медицина центрӗ ҫывӑхӗнчи ӗне евӗр тунӑ клумбӑсене, ҫӳп-ҫап контейнерӗсене ӳпӗнтернӗ, чечексене таптанӑ.

Куракансем каланӑ тӑрӑх, ушкӑн малтан ковбойсене сӑнланӑ, унтан чечек клумбисене ӳпӗнтернӗ. Ирсӗр ҫамрӑксене иртен-ҫуран чарма та шухӑшламан.

ЖКХ управленийенче пӗлтернӗ тӑрӑх, кунашкал ӗҫсем хулара нумай пулса иртеҫҫӗ-мӗн. Ӗне евӗр клумбӑсене иккӗмӗш хут аркатаҫҫӗ иккен. Ку хула хыснине 100 пине яхӑн тӑкак кӳнӗ.

Ҫакна кура клумбӑсене урӑх лартмӗҫ. Халӗ ЖКХ управленийӗ ӗне евӗр клумбӑсем валли хӑрушсӑр вырӑн шырать. Тен, кӑҫал вӗсене лартмӗҫ те, мӗншӗн тесен чечек хунавӗсем урӑх ҫук.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫал хулара 140 ытла клумба тунӑ, 26 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. Хӑшӗ-пӗри вара ҫак ӗҫе нимӗн вырӑнне те хумасть.