Шупашкарти полици ӗҫченӗсем вӑйӑ салонне тупнӑ пулнӑ-мӗн. Хурахсем металтан вакун евӗр тунӑ ҫурт-йӗрте хӑйсен ӗҫне пурнӑҫласа пурӑннӑ. ШӖМре пӗлтернӗ тӑрӑх вӑйӑ салон ертӳҫи 32 ҫулта, Мускав облаҫӗнчен пулнӑ имӗш.

Полици ӗҫченӗсем тӗреслӗв ӗҫне ирттернӗ чухне асӑннӑ салонтан вӑйӑ терминалне, система блокне, телевизор тата тӑватӑ монитор илсе тухнӑ.

Паянхи куна «ваккун» хуҫине саккунсӑр азарт вӑййине йӗркелесе пынишӗн айӑп тунӑ.

Ҫуллахи шӑрӑх кунсене нумайӑшӗ чӑтӑмсӑр кӗтеҫҫӗ ӗнтӗ. Хӗвеллӗ кунсене, лӑпкӑ каҫсене, ем-ешӗл симӗс тавралӑха илсе килет пире ҫу «хӑни». Анчах та ӑҫта канлӗх, лӑпкӑллӑх — ҫавӑнта вара кӑмӑла хуҫакан пулӑмсем те ҫумрах. Ҫуллахи чи тӑтӑш тӗл пулакан йывӑрлӑх вара — вӑрӑм туна амакӗ. Кӑнтӑрлахи кунсенче ҫынсем хӗвелтен пытанаҫҫӗ, каҫ еннелле вара вӑрӑм туна хурт-кӑпшанкинчен тараҫҫӗ.

Шупашкарта кӑҫал пӗлтӗрхи пекех вӑрӑм тунасене пӗтерес тӗллевпе дезинсекци ирттереҫҫӗ. Паянхи куна ЖКХ ӗҫченӗсем Шупашкарта 18 хула объекчӗсенче дезинсекци тума та ӗлкернӗ. Вӗсем шутне Чапаев сквере, Хӗрлӗ тӳрем, Мускав тата Ленин проспекчӗсем кӗреҫҫӗ. Ҫитес кунсенче дезинсекци Калинин районӗнче тата Ачасен медицина центрӗн лаптӑкӗсенче ирттерме палӑртнӑ. Пурӗ пӗрле 334 тӑваткал метра вӑрӑм тунасенчен тасатӗҫ.

Вӑрӑм тунасене хирӗҫ «кӗрешӗве» парк, сквер, кану зонине тухаҫҫӗ. ЖКХ ӗҫченӗсем сапнӑ эмел тупӑшӗ виҫӗ уйӑхлӑха тӑсӑласси ҫинчен шантарсах калаҫҫӗ.

Вара ҫакӑн майлӑ ӗҫ-пуҫ хула халӑхӗшӗн самаях усӑллӑ пулӗ.

Малалла...

Юлашки шӑнкӑрав кунӗ шкул пӗтерекенсем валли яланах чуна пӑлхатакан, салхуллӑ самант. Чӑваш Енӗн вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх ҫу уйӑхӗн 24–25-мӗш кунсенче республика шкулӗсем юлашки шӑнкӑрав кунне уявлаҫҫӗ.

Асӑннӑ кунсенче Шупашкарта хӑйсен юлашки шкул шӑнкӑравне 6 992 вӗренекен илтӗҫ. Вӗсенчен вунпӗрмӗш класс пӗтерекесем — 2 773 вӗренекен тата 9 класс ачисем, вӗсен шучӗ — 3 919.

Яланхилле шкулсенче уяв линейки иртӗ. Шкул вӗренсе тухакансене Шупашкар хулин депутатсен пухӑвӗн элчисем тата хула, муниципалитет администрацийӗсем саламлӗҫ.

Юлашки шӑнкӑрав кунне хӑш-пӗр вӗренекенсем Хусана, Йошкар-Олана, Шупашкара эксурсийӗ кайма кӑмӑл тунӑ. Ятарлӑ шӑнкӑрав уявне халаланӑ мероприятийӗсем Николаев паркӗнче тата Лакрей вӑрманӗнче ирттерме палӑртнӑ.

Канашлура

«Эх, ҫав кану вырӑнӗсене! Ӑҫта кӑна уҫса тултармаҫҫӗ ӗнтӗ», — шухӑшлӗҫ, тен, вулакансем информаци ятне кура. Тулаштарар мар — кану мар, индустри паркӗ уҫӑлӗ. Вӑл тата мӗн япала тетӗр-и? Тӗллевӗ ятӗнче пытарӑннӑ, вӑл промышленность предприятийӗсене пӗр ҫӗре пухакан вырӑн пуласса пӗлтерет. Ӑна кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнче тума пуҫламалла.

Индустри паркӗ тӑвас ыйтӑва республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев электротехника отраслӗн аталанӑвӗ пирки ӗнер ирттернӗ канашлура та хускатнӑ. Ку ӗҫ валли кӑҫал 242,9 миллион тенкӗ уйӑрмалла-мӗн. Индустри паркӗ Шупашкарти Трактор тӑвакансен проспектӗнче вырнаҫмалла. Экономика аталанӑвӗн министрӗ Алексей Табаков асӑннӑ канашлура пӗлтернӗ тӑрӑх, парк пӗчӗк тата вӑтам предприятисен хӑватне аталантарма май памалла. Ансатрах каласан, вӗсем унта хушма производство участокӗсене уҫӗҫ. Экономика министерстви шухӑшланӑ тӑрӑх, индустри паркӗнче 20-е яхӑн предприяти вырнаҫӗ. Ӗмӗтленнӗ пек пулса пырсан 2015 ҫулта унта ҫӗнӗ производствӑсем хута кайӗҫ.

Сӑнсем (17)

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх фончӗ ака уйӑхӗнче Раҫҫейӗн 19 регионне укҫа уйӑрассине чарса лартни пирки хӑшӗсем илтнӗ те пулӗ. Ҫав «хура списока» Чӑваш Ен те лекнӗччӗ. Сӑлтавӗ ҫулталӑк отчечӗсене тивӗҫлипе пурнӑҫламанни тесе пӗлтернӗччӗ ун чух.

Нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗре тӗплӗн юсассипе 2012 ҫулхи плана, сӑмахран, Канаш хули пурнӑҫламанччӗ. Унта пӗр ҫуртнӑ малти пайне сӑрламасӑр хӑварнӑ иккен. Элӗкпе Йӗпреҫ районӗсем ишӗлекен ҫуртсенчен ҫынсене вӑхӑтра куҫарса ӗлкӗрмен. Ҫав кӑлтӑксемшӗн республикӑна темиҫе миллиард тенкӗсӗр чутах хӑварман. Халӗ вӗсем ҫитменлӗхсене пӗтернӗ. Кирлӗ хутсене Мускава ярса панӑ. Пӗлтӗрхипе вӗҫне-хӗрне тухса пӗтсен республика кӑҫалшӑн укҫа илме заявка тӑратӗ.

Каратэ ӑмӑртӑвӗнче

Кун пирки Каратэн пӗтӗм тӗнчери конфедерацийӗн конгресӗн вице-президенчӗ Вячеслав Тимофеев пӗлтернӗ. Ҫавӑн пек шайри ӑмӑртӑва ирттерес шухӑшлисем пирӗн ҫӗршывсӑр пуҫне Чехипе Германи пулнӑ-мӗн.

Сӑмах май каласан, ҫӗнӗ должноҫре Раҫҫей ҫынни Вячеслав Тимофеев нумаях пулмасть кӑна-ха. Ӑна Каратэн пӗтӗм тӗнчери конфедерацийӗн хальтерех иртнӗ конгресӗнче ҫирӗплетнӗ. Ӗҫтӑвкомӑн 16 членӗнчен 14-шӗ уншӑн сасӑланӑ.

Диктант ҫырнӑ вӑхӑтра

Ӗнер Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтне Чӑвашсен пӗрлехи экзаменӗнче «пиллӗк» паллӑ илнисене чыслама пухнӑ.

Аса илтеретпӗр, ун пек тӗрӗслеве кӑҫал пуҫласа ирттерчӗҫ. Ӑна Чӑваш чӗлхи кунӗ умӗн, ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, йӗркелерӗҫ. Тӑван чӗлхене, тӗрӗсрех, чӑваш чӗлхин хальхи правилисене, епле пӗлнине тӗрӗслеме республикӑра тата унӑн тулашӗнче пурӑнакан 2 пин ытла чӑваш хутшӑннӑ. Вӗсен хушшинче студентсемпе вӗренекенсем, учительсемпе журналистсем, вӗренӳ министрӗ таранах пулнӑ. Вӗсенчен хӑшӗсем чӑваш патшалӑх педагогика университетне пухӑннӑ, чылайӑшӗ Чӑваш наци радиовӗ умне пухӑнса ларнӑ, унта вуласа пани тӑрӑх шӑрҫаланӑ.

Диктант ҫырма ларнисенчен 171-шӗ ӗҫе «пиллӗклӗх» пурнӑҫланӑ. Вӗсене чыслама диктант авторӗ — чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер тата ӗҫе хаклама хутшӑннисем пуҫтарӑннӑ.

Ачасене урам витӗм кӳрет теме пӑхать те хӑш-пӗр ашшӗ-амӑшӗ, ку сӑмахсенче тӗшши пурах-тӑр. Ӑс-хакӑл енчен ҫирӗпленсе ҫитмен шӑпӑрлансем ырӑпа усала уйӑрма пур чухне пӗлсе ҫитереймеҫҫӗ. Тата вӗсене хӑйсем кӑна тӗрӗс пулнӑн туйӑнни те чӑрмантарать пулӗ.

Хальхи саманара ачасене урам кӑна-и, Тӗнче тетелне тухма май пурри те хӑйне май витӗм кӳрет. Пӗр енчен, ачамӑрсем урам тӑрӑх ҫапӑнса ҫӳременни, куҫ тӗлӗнче (чылай чух компьютер умӗнче ларни) пулманни пӗр енчен савӑнтарать-ха. Анчах унта, Тӗнче тетелӗнче, мӗнле кӑна информаци ҫук-ши! Чи пӑшӑрхантараканни — лайӑххипе пӗрлех начарри те пурри. Ача-пӑчана ҫавӑнтан епле сирмелле-ха? Шӑпах ҫакӑн пирки «Ашшӗ-амӑшӗн уҫӑ пухӑвӗнче» калаҫма йышӑннӑ. Ӑна республикӑн Вӗренӳ министерствипе Информаци политикин министерстви йӗркелеҫҫӗ. Мероприяти 17 сехет те 30 минутра пуҫланать. Ачасене усал хыпар-хӑнартан епле сыхласси пирки ачасен республикӑри уполномоченнӑйӗ Вячеслав Рафинов тата ыттисем ӑнлантарса парӗҫ.

Синоптиксем йӑнӑшкаланине кура ҫакӑн пек шӳтлени аса килчӗ те, анчах тӗрӗссипе аплах мар-ха. Ҫанталӑк шӑматкунтан ӑшӑтасси пирки иккӗленменпе пӗрех. Ыранпа виҫмине вара Чӑваш Енре сулхӑн ҫанталӑк тӑрӗ, ҫумӑр та ҫукалӗ. Шӑматкуна ӑшӑтса ярӗ. Кун пирки «Чӑваш Енри ҫутҫанталӑк» проект ертӳҫи Владимир Михайлов Regnum [sghkfd агентствине пӗлтернӗ-мӗн.

Ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче ҫур уйӑх виҫи чухлӗ ҫумӑр ҫума пултарать. Вӑл вӑхӑтра кӑнтӑрла сывлӑш температури 22 градуспа танлашӗ. Шӑматкунпа вырсарникун ҫанталӑк ҫуллахи пек ӑшӑтса ярӗ. Кӑнтӑрла +27– +29 градуса ҫитмелле-мӗн. Ҫил кӑнтӑр енчен вӗрӗ.

Ҫӑвӑн 27-мӗшӗпе ҫӗртмен 6-мӗшӗсенче синоптиксем кӑнтӑрла уяр ҫанталӑк тӑрасса шанаҫҫӗ, каҫхине вара кӑштах ҫумӑр ҫумалла. Вӑл вӑхӑтра +25...+30 градус, каҫхине +14...+19 градус ӑшӑ пулӗ.

Чӑваш Енӗн культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх ытларикун Шупашкарта, ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче республикӑра ӗҫлекенсен шалу укҫийӗ мӗнле шайра тӑнине сӳтсе яврӗҫ.

Республикӑра ҫак хушӑра медицина тата социаллӑ енпе ӗҫлекенсен шалу укҫине хӑпартмалли программӑна пурнӑҫлама пуҫланӑ. 2012 ҫулта тухтӑрсен вӑтам ӗҫ укҫи 25 784 тенкӗпе танлашнӑ. Кӑҫал вӗрентекенсемпе ача пахчи ӗҫченӗсем шалӑва пӗлтерхи ҫулсенчен ытларах илме пуҫланине палӑртнӑ. Вӗрентекенсен уйӑхне вӑтамран 17 363 тенкӗ, шкул ҫулне ҫитмен ачасен учрежденийӗсенче ӗҫлекенсен вӑтамран 14 420 тенкӗ тухнӑ иккен.

Культура министерствинче шантарнӑ тӑрӑх вӗсене пӑхӑнакан учрежденисенче халӑхӑн шалу укҫине виҫӗ хутччен ӳстерме палӑртнӑ. Паянхи куна илсен унти халӑх вӑтамран 9 пин илет иккен. Кусем малашне тухтӑрсенчен те ытларах илме пуҫлӗҫ тесе шутларӑр пулсан — йӑнӑшатӑр, виҫӗ хутччен тени кунта ӗҫ укҫине кӑҫал ака, утӑ тата юпа уйӑхӗсенче хӑпартассине ҫеҫ пӗлтерет. Юпа уйӑхӗ алӑкран шаккама пуҫласан вӗсен вӑтам ӗҫ укҫийӗ 10 пине ҫеҫ ҫитет имӗш.