ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти суту-илӳ предприятийӗсене ҫитсе курнӑ. Унпа пӗрле ЧР экономика министрӗ Владимир Аврелькин, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов пулнӑ.

«Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче Михаил Игнатьев тавара ӑҫтан илсе килнипе кӑсӑкланнӑ. Раҫҫейри регионсенчен, Беларуҫран, Азербайджанран, Таджикистанран, Узбекистанран, Арменирен тата ытти тӑрӑхран илсе килеҫҫӗ-мӗн.

Унтан Михаил Игнатьев Тӗп пасара ҫитнӗ. Чарӑну патӗнче ларакан квас пички иртен-ҫӳрене чӑрмантарнине шута илсе Михаил Игнатьев Леонид Черкесова йӗрке тума хушнӑ.

«Санар» лавккара, Мускав проспектӗнче вырнаҫнинче, Михаил Игнатьев туянакансем валли суйламашкӑн тавар пуррине палӑртнӑ. Продукцин 70 проценчӗ — Чӑваш Енрен.

Шупашкарти кадетсен 14-мӗш шкулӗнче вӗренекен Кристина Кузьминан ӗҫӗ (унччен вӑл республика шайӗнче мала тухнӑччӗ) РФ ШӖМӗ ирттернӗ конкурсра чи лайӑх 10 ӗҫсен йышне кӗнӗ. «Степа пичче полицейски» конкурса 94 ӗҫ финала тухнӑ.

Тӗнче тетелӗнчи сасӑлавра чи лайӑххисене палӑртнӑ. 10 ӗҫсен йышне пирӗн ентешӗнни те кӗнӗ. Раҫҫей шайӗнче иртнӗ конкурса 5 пин ытла ӗҫ ярса панӑ. Ачасем пластилинран, тӑмран, ытти материалтан пуканесем, полицейскисем, ӑсталнӑ.

Конкурс ҫӗнтерӳҫисен йышне Тутар, Пушкӑрт, Карачай-Черкес республикисенчи, Чулхула, Самар, Свердловск, Мурманск облаҫӗсенчи, Ханты-Манси автономи округӗнчи, Пермь крайӗнчи ачасем кӗнӗ. Вӗсене РФ ШӖМӗ парнесемпе хавхалантарӗ.

Вӑрман касакансен конкурсне хутшаннисем

Чӑваш Енӗн тӗп хулинче «Шупашкар-арена» пӑр керменӗн территорийӗнче «Лучший вальщик леса – 2016» (чӑв. Чи лайӑх вӑрман касаканӗ) республика шайӗнчи IХ конкурс иртнӗ.

Професси ӑсталӑхне палӑртмалли конкурса республикӑн Экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн министерствипе Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви йӗркеленӗ.

Кӑҫалхи ӑмӑртӑва Чӑваш Енри, Чулхулапа Киров облаҫӗсенчи вӑрман касакан 14 ҫын хутшӑннӑ. Тупӑшас шухӑшлисен икӗ ҫултан кая мар ӗҫлени кирлӗ пулнӑ. Вӑрман касма ирӗк паракан свидетельство пуррипе ҫуккине те пӑхнӑ.

Пӗрремӗш вырӑна «Стройавтохозяйство» пуҫлӑхӗ Артем Шашков йышӑннӑ. Иккӗмӗшенче — «Лесной двор» обществӑра ӗҫлекен Андрей Епифанов, виҫҫӗмӗшне маларах асӑннӑ «Стройавтохозяйствӑри» Андрей Веселицкий тухнӑ.

Патӑрьел районӗнчи икӗ ял тӑрӑхӗ тӗлӗшпе вӑл тӑрӑхри прокуратура суда тавӑҫпа тухнӑ.

Суда хут шӑрҫаличчен прокуратура ҫутҫанталӑк ҫинчен калакан саккуна ял тӑрӑхӗсенче епле пурнӑҫланине тӗрӗсленине пӗлтерет.

Йӑлари каяша тата ҫӳп-ҫапа пуҫтарассипе турттарасси вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсен тивӗҫӗ пулса тӑрать. Аслӑ Арапуҫ (Первомайскинчи) тата Ҫӗнӗ Ахпӳрт ял тӑрӑхӗсем ку енӗпе ӗҫлесе ҫитерейменнине асӑрханӑ. Вӗсем ҫӳп-ҫапа пухассине йӗркелеменнине кура ҫынсем ӑҫта кирлӗ унта переҫҫӗ.

Кӑлтӑка асӑрханӑ прокуратура ӗҫченӗсем РФ Административлӑ йӗрке пӑсни ҫинчен калакан кодексӑн 6,3 статйипе ӗҫ пуҫарнӑ. Ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене 500-шер тенкӗлӗх штрафланӑ. Ҫӳп-ҫапшӑн яваплисене прокуратура административлӑ майпа асӑрхаттарма сӗннине пурнӑҫласа ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсем вырӑнтисене явап тыттарнӑ.

Кӑлтӑка пӗтерме ыйтса прокуратура суда та тавӑҫпа ҫитнӗ.

Шупашкартан Самара пуйӑс ҫулӗ туни экономика тӗлӗшӗнчен усӑллӑ. Кун пек шухӑшланӑ май «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» акционерсен уҫӑ обществи ҫак икӗ хулана пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳрекен ҫулпа ҫыхӑнтарма сӗнет-мӗн.

«Самар — аэропорт Курумоч — Тольятти» маршрутпа пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳремелли чукун ҫул тӑвас проекта сӳтсе явнӑ май Шупашкар пирки аса илнӗ. «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» обществӑра «Мускав – Хусан» маршрута «Шупашкар – Чӗмпӗр» йӗрпе ҫыхӑнтарсан кӑна укҫа хывнин усси пулать тесе шухӑшлаҫҫӗ-мӗн.

Аса илтеретпӗр, «Мускав — Хусан» пысӑк хӑвартлӑхлӑ магистраль проектне тума Китай пулӑшассине пӗлтернӗ. Ҫакна Китай Халӑх Республикин посолӗ Ли Хуэй каланӑ. Ли Хуэй Китайра пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ магистраль строительстви енӗпе пысӑк опыт пуррине палӑртнӑ. Унта кирлӗ технологисем те пур-мӗн.

«СУОР» пуҫлӑхӗ Владимир Ермолаев

Икӗ алла пӗр ӗҫ тенӗ ваттисем. Чӑваш Енри пысӑк та паллӑ строительство организацийӗсенчен пӗри, «СУОР» тулли мар яваплӑ общество, урӑх регионсенче унчченех ӗҫлесе ҫӳретчӗ-ха.

Халӗ вӑл Архангельск тӑрӑхӗнче саккассем тупнӑ. Уншӑн «СУОР» тӗп директорӗ Владимир Ермолаев Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева тав тунӑ.

«Компание Архангельск облаҫӗнче сарма пулӑшнишӗн» вӑл республика ертӳҫи регионти строительство организацийӗсен ертӳҫисемпе ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче канашлу ирттернӗ чухне ырӑпа палӑртса хӑварнӑ.

Асӑннӑ тӑрӑхпа Владимир Ермолаев 4,5 миллирада яхӑн тенкӗлӗх килӗшӳ алӑ пусас шанчӑк пуррине пӗлтернӗ. «Йӑлтах йӗркеллӗ пулса пырсан 2016–2017-мӗш ҫулсенче эпир хамӑр ӗҫпе тивӗҫтерӗпӗр», — тенӗ усламҫӑ.

Паян, ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Мускаври Кремльти «Оружейная палата» (чӑв. Хӗҫ-пӑшал палати) музейне халалланӑ кӗмӗл укҫа тухнӑ.

Ҫӗнӗ укҫа номиналӗ — 3 тата 25 тенкӗлӗххисем. Виҫӗ тенкӗлӗххин тӳнтер енне Мономах калпакне ӳкерсе хунӑ. Ӑна виҫӗ пин штук хатӗрлеме палӑртнӑ. 25 тенкӗлли ҫине Иванпа Петр Алексеевич патшасен иккӗллӗ тронне ӳкернӗ. Кун пеккине 1 пин штук кӑларӗҫ.

Омска йӗркеленӗренпе 300 ҫул ҫитнине халалланӑ укҫа вара 3 тенкӗлӗх пулӗ.

Раҫҫей Банкӗ «Вырӑс авиацийӗн кун-ҫулӗ» 1 тенкӗлӗх укҫа кӑларассине те пӗлтернӗ. Петергоф керменне 25 тенкӗлӗх кӗмӗл укҫа ҫинче сӑнлӗҫ. Вӑл «Раҫҫейӗн архитектура палӑкӗсем» ярӑмпа тухать.

Нотариуссене халалланӑ укҫа та пулӗ. Ӑна ку тытӑма йӗркеленӗренпе 150 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Питӗрти ХХ Пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗ те укҫа ҫине ҫырӑнса юлӗ.

Шупашкарти аэропорт

Шупашкарти аэропорт «МАЧ» тулли мар яваплӑ обществӑн аллине куҫнӑ. Обществӑн бенефициарӗ, хрантсус чӗлхинчен куҫарса чӑвашлатсан, харпӑрлӑхҫи, — Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗн Ильяс Калмыковӑн ҫемйи. Ильяс Калмыков «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин умсуйлавне хутшӑнчӗ. Унта вӑл РФ Патшалӑх Думине суйланас шухӑшлӑ кандидатсен шучӗпе тухнӑччӗ.

Шупашкарти аэропортӑн управляющи компанийӗ ылмашнине ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнчех пӗлтернӗ иккен. Ун чухне аэропорт хӑйӗн 70 ҫулхине уявланӑ.

Аэровокзала «Международный аэропорт Чебоксары» (чӑв. Шупашкар пӗтӗм тӗнчери аэропорт) тулли мар яваплӑ общество тытса тӑрӗ. Инвесторӗ — «Аэрофьюэлс» компани (ертӳҫи Руслан Минаев).

Маларах асӑннӑ «МАЧ» учредителӗсем «Аэрофьюэлс Групп» (51%) тата «Аэротехнологии» (49%) обществӑсем иккен. Кун пирки «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат «Контур-Фокус» тытӑм пӗлтерни тӑрӑх хыпарлать. «Аэротехнологии» обществӑн учредителӗ — «Базис» общество. Юлашкинчен асӑнни Зухра Расыховна Калмыковӑн шутланать. Вӑл вара, маларах асӑннӑ хаҫат илтнӗ тӑрӑх, — Ильяс Калмыковӑн амӑшӗ. «Базис» пуҫлӑхӗ — Алексей Львов.

Малалла...

Красноармейски районӗнчи Йӗпрем ялӗ ҫывӑхӗнче ферма пур. Унта ӗнесем тытаҫҫӗ, вӑкӑрсем те пур. Тахҫан вӑл колхозӑн пулнӑ. Вӑл аркансан ӑна пӗр ҫын туяннӑ, халӗ ӑна ертсе пырать.

Ним те каламастӑп: ферма йӗркеллех ӗҫлесе пырать. Никам аллине те лекмен тӗк вӑл тахҫанах юхӑнса пӗтӗччӗ. Халӗ ав унта ӗҫ кал-кал пырать. Ҫӗнӗ йышши хатӗр-хӗтӗр те вырнаҫтарчӗҫ унта. Ферма «сывлама» тытӑнсан ял ҫыннисем валли ӗҫ вырӑнӗ те пулчӗ.

Пӗр самант ҫеҫ кӑмӑла хуҫать. Фермӑран куллен тислӗк нумай кӑларма тивет. Анчах ӑна кирлӗ-кирлӗ мар ҫӗре салатмалла мар-ҫке-ха. Ферма ҫывӑхӗнче — пӗве. Таса вӑл, унта ҫынсем пулӑ тытаҫҫӗ.

Пӗвене тислӗк ҫеҫ илемсӗрлетет. Фермӑран тислӗке кӑлараҫҫӗ те тракторпа пӗве ҫывӑхӗнчи уйсене турттараҫҫӗ, ҫавантах тӑкаҫҫӗ. Халӗ пӗве тавра — тислӗк ҫеҫ. Ҫак кунсенче шӑпах унтан иртме тиврӗ. Куҫ-пуҫ алчӑраса каятчӗ. Аякран ун пекех курӑнмасть — вӑрман енчен килсен ҫакнашкал ӳкерчӗк тухса тӑрать: йӗри-тавра тислӗк. Ӗне «каяшӗ» ӑшӗнче пӑру вилли выртнине асӑрхасан вара пушшех те тарӑхса кайрӑм. Виле пӗрре кӑна мар — тепӗр пӑру та курӑнчӗ.

Малалла...

Вӑрманти тирпейсӗрлӗх

Чӑваш хастарӗсен «Ирӗклӗх» Шупашкар хула администрацине ҫӗнӗ ҫыру шӑрҫаланӑ. Хальхинче вӗсене Алексей Талвир урамӗ хыҫӗнче вырнаҫнӑ вӑрманти тирпейсӗрлӗх пӑшӑрхантарнӑ. Хастарсен шухӑшӗпе унти ҫӳп-ҫап экологи тӑрӑмне пӑсать, ҫырма тӗпӗпе юхакан Шупашкар ятлӑ шыва варалать. «Ирӗклӗх» яваплисене тупса вӗсене ҫак тирпейсӗрлӗхе пӗтерме хушма ыйтать.

Ку вӑрман Заовражнӑй (Ҫырмахыҫ) микрорайонпа Университет урамӗ иртекен микрорайонсем хушшинчи ҫырмара вырнаҫнӑ. Ҫумӗпе дачӑсем те, уйрӑм ҫуртсем те чылай пулнӑран, халӑх унта канма юратнӑран (анчах хӑйсен хыҫҫӑн ҫӳп-ҫапа пуҫтарманран) ҫак пӗчӗк вӑрманта тирпейсӗрлӗх ытла та вӑйлӑ хуҫаланать. Ҫакна «Ирӗклӗх» ҫырупа ярса панӑ 7 сӑнӳкерчӗкре те кӑтартнӑ.