Ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Пӗтӗм тӗнчери музейсен кунне палӑртаҫҫӗ. Ҫавна май Чӑваш наци музейӗ тата ун филиалӗсем тӳлевсӗр кӗртме шантараҫҫӗ.

Пыракансем валли «Чебоксары: история в формате 3D» (чӑв. Шупашкар: 3D форматлӑ кунҫул) интерактивлӑ фильм хатӗрленине те пӗлтереҫҫӗ. Сеанссем 11:00, 12:00, 14:00, 15:00 сехетсенче пуҫланмалла.

Чӑваш наци музейӗнче «Древние обитатели Чувашского края по данным археологии и палеонтологии», «История чувашского народа и Чувашского края с IX до начала XX вв.», «Чувашия в XX веке», «Природа и человек» экспозицисем, «Кыштым и Чернобыль: трагедия, подвиг, предупреждение», «Красота веков», «Богатство городов Среднего Поволжья», «Земля кричит: SOS», «Ты мне снишься ночами, Афган», «Родины верные сыны» куравсем ӗҫлӗҫ.

Ефремов купса урамӗнчи 10-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ Музейпа курав центрӗ те, В.И. Чапаев музейӗ те, Чӑваш тӗррин музейӗ те,

Ҫеспӗл Мишши музейӗ те, ыттисем те куракансене хапӑл пулӗҫ.

Пирӗн ҫӗршыври вӗренӳ учрежденийӗсенче Пӗрлехи урок ирттерме палӑртнӑ. Ку вӑхӑт ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнчен пуҫласа 31-мӗшеччен пырӗ. Унӑн темине тӑрӑх хакласан, урок кӑсӑклӑ тата патриотизм тата ҫемье пӗлтерӗшне ӳстерес шутлӑ тесе пӗтӗмлетме пулать. Ҫӗршывӗпех иртекен Пӗрлехи урок теми — «Манӑн пурнӑҫра — ҫемье тата Тӑван ҫӗршыв».

РФ Вӗренӳ министерствин пӗтӗмӗшле вӗрентӗвӗн патшалӑх политикин департаменчӗ хыпарланӑ тӑрӑх, Пӗрлехи урока ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнчен тытӑнса ҫу уйӑхӗн 31-мӗшеччен ирттермелле. Ӑна Пӗтӗм тӗнчери ҫемье кунне (ӑна паян, ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче палӑртаҫҫӗ) халалланине пӗлтереҫҫӗ.

Усӑ курма кирлӗ методкӑларӑмсене яваплисем хатӗрлесе хунӑ. Урока чи лайӑх йӗркелесе ирттернӗ вӗрентекенсене хавхалантарма шантараҫҫӗ.

Чӑваш Ен спортсменки Полина Федорова ӑмӑртура маттурлӑхӗпе палӑрнӑ. Пирӗн ентеш унта тӳрех пилӗк медаль ҫӗнсе илнӗ.

Полина ЧР тава тивӗҫлӗ тренерӗ Ирина Николаева патӗнче ӑсталӑхне туптать. Полина Федорова Пензӑра студентсен хушшинче спорт гимнастики енӗпе иртнӗ ӑмӑртӑва хутшӑннӑ.

Пӗтӗм тӗнчери Универсиада чемпионки ирӗклӗ хӑнӑхтарусенче ҫӗнтернӗ, нумай енлӗ кӗрешӳре, сикнинче тата пӗрене ҫинче хӑнӑхтарусем тӑвассинче иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.

Сӑмах май, Полина Федорова Олимп резервсен ачасемпе ҫамрӑксен 6-мӗш спорт шкулӗнче ӑсталӑхне туптать, И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн экономика факультетӗнче вӗренет.

Ку – черетлӗ ултав. Хӗрарӑм хӑйӗн банк карттин реквизичӗсене пӗлтерсен укҫасӑр тӑрса юлнӑ.

Ҫак хӗрарӑм Комсомольски районӗнече пурӑнать. Вӑл ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче картта ҫинчен укҫа ҫухални пирки полицие пӗлтернӗ. 35 ҫулти хӗрарӑм каланӑ тӑрӑх, нумаях пулмасть ун патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ. Банк ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑскер реквизитсене калама ыйтнӑ.

Хӗрарӑмӑн счечӗ ҫинче 82 пин тенкӗ ытла пулнӑ. Реквизитсене пӗлтернӗ хыҫҫӑн укҫа-тенкӗ тӑрук ҫухалнӑ. Халӗ ку тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарас ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ. Ултавҫӑ кам иккенне палӑртас енӗпе ӗҫлеҫҫӗ халӗ.

ЧР ШӖМӗ ачасен «Аслӑ Ҫӗнтерӳ» конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Унта пӗтӗмпе 60 ытла ӗҫ килнӗ. Вӗсене пурне те Шупашкарти 40-мӗш шкулта ӑс пухакан ачасем хӑйсем ӳкернӗ.

Ачасен ӳкерчӗкӗсенчен Шупашкарти чукун ҫул вокзалӗнче курав йӗркеленӗ. Ӳкерчӗксене патриотлӑх темипе хатӗрленӗ.

Жюри пайташӗсем виҫӗ ӗҫе суйланӑ. Анчах конкурса килнӗ пур ӗҫ те куравра вырӑн тупнӑ. Вӗсене пассажирсем курса киленеҫҫӗ.

Шупашкарта ҫулталӑкри чи маттур ҫамрӑк вӗрентекенпе воспитателе палӑртнӑ. Нумаях пулмасть, ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, «Прорыв» конкурса пӗтӗмлетнӗ.

Ку конкурса 2012 ҫултанпа ирттереҫҫӗ. Кӑҫал унта 70 ытла ҫамрӑк педагогпа воспитатель хутшӑннӑ. Тӑватӑ уйӑхра вӗсем 7 тапхӑр витӗр тухнӑ. Малтан пултарулӑх ӗҫне ҫырнӑ, унтан видеороликсен конкурсӗ иртнӗ, уроксемпе занятисем ирттернӗ.

Финала 23 педагог тухнӑ. Юлашкинчен икӗ ҫӗнтерӳҫе палӑртнӑ. Вӗсем – Шупашкарти 39-мӗш шкул вӗрентекенӗ Ольга Кондакова тата тӗп хулари 132-мӗш ача пахчин воспитателӗ Марина Наумова.

Ҫӗнтерӳҫӗсене пысӑк тортпа чысланӑ.

Ярмушкари Калошевсен палӑкӗ

Палӑка хальлӗхе ачисем хайсемех тӳленӗ-ха. Анчах ашшӗ вӑрҫӑ ветеранӗ пулнӑ май тӑкаксене саккунпа килӗшӳллӗн хыснаран саплаштарӗҫ.

Сӑмахӗ кунта Вӑрнар районӗнчи Ярмушка ял тӑрӑхӗнче пурӑннӑ Михаил Калошев ӗҫпе вӑрҫӑ ветеранӗ пирки пырать. Вӑл иртнӗ ҫул пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, мӑшӑрӗ вилнӗ хыҫҫӑн уйӑхран, ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. Вӗсем мӑшӑрӗпе иккӗшӗ те 90 ҫул урлӑ каҫнӑ.

Михаил Михайловичпа Мария Филимоновна Калошевсене хисеп туса ачисем вӗсен вил тӑприсем ҫине пысӑк палӑк лартни пирки вырӑнти ял тӑрӑхӗнчен пӗлтереҫҫӗ.

Михаил Михайлович Вӑрнар районӗнчи Хурапыр Юнтапа ялӗнче 1924-мӗш ҫулхи чӲк уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Уйкас Юнтапа ялӗнчи шкулта вӗреннӗ. Ҫитӗнсен выльӑх тухтӑрӗ пулма ӗмӗтленнӗ. Анчах та иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи ҫамрӑк каччӑн ӗмӗтне татать. Вӑрҫӑ пуҫланнӑ ҫул Михаил Михайлович вунҫиччӗре пулнӑ. Вунсакӑр ҫула пуссан, 1942-мӗш ҫулхи ҫу уйӑхӗнче, ӑна вӑрҫа ӑсатнӑ. Вӑрҫӑран вӑл 1947-мӗш ҫулхи авӑн уйӑхӗнче таврӑннӑ. Ҫав ҫулах раштав уйӑхӗнче кӳршӗ ял хӗрӗпе Мария Филимоновнӑпа ҫемье ҫавӑрнӑ.

Малалла...

Вӑрмар районӗнчи ял тӑрӑхӗсен пӗрлехи тӗп вулавӑш «Чӑваш поэзийӗн улӑпӗ» портрет-курава йыхравлать.

Николай Полоруссов-Шелепи ҫуралнӑранпа паян 135 ҫул ҫитрӗ. Ҫавна халалланӑ та вулавӑш ӗҫченӗсем черетлӗ курава. Н. Шелепи 1881 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Тутарстанӑн Аксу районне кӗрекен Ҫӗнӗ Ӳсӗл ялӗнче ҫуралнӑ. 1945 ҫулхи кӑрлачӑн 12-мӗшӗнче ҫӗре кӗнӗ.

Чӑваш ҫыравҫисенчен Полоруссов-Шелепи чи малтан (1936-мӗш ҫулта) халӑх поэчӗ ята тивӗҫнӗ, ордена та чи малтан илнӗ — тепӗр виҫӗ ҫултан, 1939-мӗшӗнче, ӑна «Хисеп Палли»-пе чысланӑ.

Пӗрремӗш сӑввине «Хыпар» хаҫатра пичетленӗ. 1926 ҫултанпа вӑл пуҫӗпех литературӑна путать: сатирӑлла сӑвӑсем, ҫар темиллӗ сӑвӑсем, ача-пӑча валли хайлавсем ҫырать.

Кӑкшӑм микрорайонта нумай шавларӗҫ. Унти ҫуртсене ишсе антарас ыйту тухсан ҫынсем пӑлханчӗҫ.

Микрорайонта пурӑнакан ҫынсене ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пухӑва чӗннӗ. Унта хӑйсем тӗллӗн ирӗк памасӑр лартнӑ ҫуртсенче пурӑнакан ҫынсене ҫӗнӗ хваттере куҫарас пирки калаҫнӑ. «Шанхайри» 282 ҫурта ишсе антармалла. Анчах ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне «Лидер» тулли мар яваплӑ общество 194 килӗшӳ ҫеҫ тунӑ.

Килӗшӳсем тӑвас ӗҫ кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта вӗҫленмелле пулнӑ. Анчах ку пурнӑҫа кӗмен. Засторойщик ҫакна микрорайонта ҫурт нумай тунипе тата ҫынсем килӗшӳ тума васкаманнипе ҫыхӑнтарнӑ. Хӑш-пӗр ҫынна тупайман, теприсем килӗшӳ тума хирӗҫлеҫҫӗ.

Пухӑннӑ халӑх кӑмӑлсӑрланнӑ. Застройщик сӗнни пирки вӗсем нимӗн те пӗлмен. Теприсене пысӑк ҫемьепе пухӑнма йывӑр. Виҫҫӗмӗшӗсене чӗнмен те. Тӑваттӑмӗшсем хваттерти «ытлашши» метрсемшӗн мӗншӗн тӳлемеллине ӑнланман.

Хула администрацийӗ застройщика килӗшӳсене кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗччен туса пӗтермеллине ҫирӗп асӑрхаттарнӑ.

Кӑҫал Шупашкарти шкул ачисемпе ҫамрӑкӗсем Пӗтӗм Раҫҫейри «Астӑвӑм вахти» акцие хутшӑнса Севастопольте тата Тверь облаҫӗнче пулнӑ.

Ҫамрӑксем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче ҫапӑҫусем пынӑ вырӑнсене тӗрӗсленӗ. Вӗсем салтак ӳчӗсене юлашкине тупнӑ. Кунта стрелоксен 35-мӗш дивизийӗнче пирӗн ентешсем пуҫ хунӑ. Ҫамрӑксем хӑйсем тупнӑ япаласем пирки Шупашкар хула пуҫлӑхне Леонид Черкесова каласа кӑтартнӑ.

Вӗсем, тӗслӗхрен, «Сталинец-2» тягачӑн урапине тупнӑ. Вӑл халӑх хуҫалӑхӗ валли пулнӑ. Вӑрҫӑ пуҫлансан ӑна Хӗрлӗ ҫара илсе кайнӑ. Ачасем ытларах флягӑсем, гильзӑсем, патронсем тупнӑ. Вӗсене кӗҫех шкул музейне парӗҫ.

Севастопольте ҫамрӑксем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнчи патронсӑр пуҫне Крым вӑрҫинчи пульӑсене те тупнӑ. Шупашкарта шырав юхӑмӗ аталансах пырать. Шкулсене ашшӗ-амӑшӗ укҫан пулӑшать. Темиҫе ҫул каялла шырав ӗҫне пӗр шкул кӑна хутшӑннӑ тӑк халӗ ҫапӑҫусем пынӑ вырӑнсене хулари тӑватӑ шкул ачисем каяҫҫӗ.