Олег Мустаев ярса панӑ сӑнӳкерчӗк

Чӗмпӗр хулине тӗрӗк ушкӑнне кӗрекен чӗлхесене тӗпчекен Синджаро Казама унти чӑвашсемпе тӗл пулма килсе ҫитнӗ. Токиори университет профессорне Чӑваш наци конгресӗн вице-президенчӗсем Олег Мустаевпа Тимӗр Хуначи кӗтсе илнӗ. Чӑваш халӑх сайтне Олег Мустаев пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑнана вӗсем яраплансен портӗнче кӗтсе илнӗ.

Яппун профессорӗ Чӗмпӗре ҫитнӗ-ҫитмен Иван Яковлев патриарха пуҫ тайма кӑмӑл тунӑ.

Сӑмах май ҫакна та палӑртмалла: 2016 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Синджиро Казама Шупашкара, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетне, килнӗ. Ун чухне профессор чӑваш диалекчӗсемпе те кӑсӑкланнӑ. Тӗрлӗ халӑх диалектне пухса профессор словарь кӑларасшӑннине пӗлтернӗ.

Хӑнана ЧПУн вырӑс тата чӑваш филологийӗпе журналистика факультетӗнче вӗренекен Анна Ижетникова пулӑшнӑ. Вӑл профессор ыйтнӑ 150 сӑмаха тури чӑвашсен диалекчӗпе куҫарса панӑ тата чӑвашла сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене диктофон ҫине ҫырса илнӗ.

Зоя Яковлева сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченне Эдуард Бахмисова «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе наградӑлама йышӑннӑ. Хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян алӑ пуснӑ. Ӗҫлӗ хута ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталне вырнаҫтарнӑ.

Эдурад Бахмисов Патӑрьел районӗнчи Тури Чакӑра ҫуралса ӳснӗ. Хусанти педагогика институтӗнче физвоспитани тата географи факультечӗсенче вӗреннӗ. 1994 ҫултанпа 15 ҫула яхӑн Чӑваш наци музейне ертсе пынӑ.

Вӑл унта тимлеме тытӑнсан курав ӗҫӗ самай анлӑланнӑ. «Чебоксары знакомые и незнакомые» (чӑв. Паллакан тата палламан Шупашкар), «Чувашские узоры» (чӑв. Чӑваш тӗррисем), «Театр, актер, костюм» (чӑв. Театр, актер, тум), «Узоры веков. Этнокультурный портрет Чувашской Республики» (чӑв. Ӗмӗрсен эрешӗсем. Чӑваш Республикин этнокультура портречӗ) тата ытти курава халӑх кӑмӑлласа йышӑннӑ. Наци музейӗ ҫумӗнчи йӑла залне уҫас тата этнографи картишне йӗркелес шухӑша та вӑл пуҫарнӑ.

Тӗнче шайӗнче палӑрма пултарнӑ поэтӑмӑр, куҫаруҫӑ Геннадий Айхи ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитрӗ. Ҫавна май Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Чемен ял вулавӑшӗнче те тӗрлӗ курав ӗҫленӗ, калаҫу ирттертнӗ.

Аслӑ Чемен ял тӑрӑхӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, вулавӑша ҫӳрекенсем Чӑваш Енӗн Наци библиотеки йӗркеленӗ «Мир читает Айги» (чӑв. Тӗнче Айхие вулать) акцие те хутшӑннӑ.

Вулавӑш ӗҫченӗ Людмила Ежова Айхи пултарлӑхӗпе кӑсӑкланакансене ҫыравҫӑ пурнӑҫӗпе паллаштарнӑ. Акцие ачасемпе пӗрлех аслисем те хастар хутшӑннӑ. Вулакансем хӑйсене килӗшнӗрен Айхин «Ҫын мӗскершӗн ҫуралать», «Ҫул ҫӳревҫӗ юрри», «Тупа», «Ытларах юратмаллаччӗ ман ҫав яла», «Анне», «Ҫын тата сцена», «Мӗскершӗн, мӗншӗн эсӗ сас хурасӑр…» сӑввисене суйласа илнӗ, вӗсене вуланӑ.

Ҫемьесене упраса хӑварас тӗллевпе Чӑваш Енре «Сохраним семью» (Чӑв. Ҫемьене упрар) проект пурнӑҫланать. Ӑна республикӑн Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерстви шухӑшласа кӑларнӑ.

Проект тӗллевӗ — ҫемье ҫавӑракан мӑшӑрсене, уйрӑлас патне ҫитнӗ арӑмӗпе упӑшкине психологи пулӑшӑвӗ парасси. Проекта загс органӗсен ӗҫченӗсем, Шупашкарти Ҫул ҫитмен ачасене социаллӑ реабилитаци пулӑшӑвӗ кӳрекен центр психологӗсем, Шупашкарпа Чӑваш Ен епархийӗнче тӑрӑшакансем хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсем лекцисем вулаҫҫӗ, семинарсемпе психологи тренингӗсем ирттереҫҫӗ, ҫемьери хутшӑнусемпе ҫыхӑннӑ ыйтусемпе сӗнӳ-канаш параҫҫӗ.

Проекта пурнӑҫланӑ май шкул ачисемпе, студентсемпе тӗл пулаҫҫӗ, вӗсене те ҫемье пӗлтерӗшӗ пирки ӑнлантарасҫӗ.

Сӑмах май каласан, ҫемьесем арканасси пирӗн республикӑра юлашки 5 ҫулта пӗчӗк тесе ӗнентерет ЧР Юстици министерстви. Ҫемье арканнин 1000 ҫын пуҫне илнӗ кӑтартӑвӗпе пӗлтӗр пирӗн тӑрӑхри коэффициент 2,9 пулнӑ. Ку вӑл Федерацин Атӑлҫи регионӗнче чи пӗчӗкки иккен.

Йӑлари хытӑ каяша ятарлӑ полигона турттарса каяссине пирӗн республикӑра унччентерех йӗркелерӗҫ. Апла пулин те ҫак ӗҫ пӑтӑрмахсӑр мар. Тепӗр ҫӗрте машинӑсем вӑхӑтра килменни, ҫӳп-ҫап тулса кайса таврана сапаланни, илемсӗр курӑнса ларни пирки пӑшӑрханса калаҫаҫҫӗ. Контейнерсем вырнаҫтарман урамсем те пур.

Чӑваш Ен Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӑхавсене «Народный контроль» (чӑв. Халӑх тӗрӗслевӗ) портал урлӑ та евитлеме пулать.

Халӑхӑн пӑшӑрханӑвне йышӑнмалли онлайн-ресурса кӑҫалхи ҫичӗ уйӑхра 300 ытла ҫыру янӑ. Вӗсенчен ҫурри урамра ҫутӑ ҫуккипе, тасатман тротуарсемпе тата нумай хваттерлӗ ҫуртсен картишӗсем япӑххипе ҫыхӑннӑ.

ШӖМ тунӑ сӑн

Чӑваш Енри полицейсикисем мӗнле ӗҫленине пӗлесшӗн. Ҫак тӗллевпе республикӑра анкетировани йӗркелеҫҫӗ, ӑна анонимлӑ майпа ирттереҫҫӗ.

Ыйтӑма тумашкӑн ятарлӑ ӗҫлӗ ушкӑн йӗркеленӗ, вӑл республикӑри районсемпе хулана тухса ҫӳреме тытӑннӑ ӗнтӗ. Ушкӑна ШӖМ ӗҫченӗсем, общество ӗҫне хастар хутшӑнакан ҫынсем кӗнӗ.

Ыйтӑма хутшӑнакансен ят-шыва каламалла мар, вӗсем анонимлӑ анкетӑсене ҫырса тултараҫҫӗ. Пӗтӗмлетӳ тусан участковӑйсем, полици мӗнле ӗҫлени паллӑ пулӗ. Пӗтӗмлетӗве кайран шалти ӗҫсен органӗсен ӗҫӗнче шута илӗҫ.

"Урмары Онлайн" ушкӑнран илнӗ сӑн

Вӑрмар районӗнчи Кавал ялӗнче такам автомашинӑпа пынӑ чухне хурсене ҫапса кайнӑ. Пӗтӗмпе 7 хур шар курнӑ, вӗсенчен виҫҫӗшӗ вилнӗ, тӑваттӑшӗ самаях вӑйлӑ аманнӑ.

Ку ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнче пулнӑ. Хыпара «Урмары Онлайн» ушкӑна вырнаҫтарнӑ. Ахӑртнех, хурсем ҫул урлӑ каҫнӑ, ҫав самантра вӗсем ҫине машина пырса кӗнӗ.

Ку хыпара тӗрлӗрен хаклакансем тупӑннӑ. «Хурсене ҫапса кайнӑ ҫыннӑн правине туртса илмелле», - ҫырнӑ пӗр хӗрарӑм. Теприсен шухӑшӗпе, хур хуҫисем айӑплӑ. «Килти кайӑк-кӗшӗке пӑхсах тӑмалла, ҫул ҫинче ирӗклӗн ҫӳреттермелле мар. Кунсӑр пуҫне, ҫул ялта мар», - тенӗ тепри.

cap.ru сайтри сӑн

Ыран, ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Шупашкарти «Шупашкар» универмаг патӗнче кӗрешӳ енӗпе уҫӑ первенство пулӗ. Ӑмӑртӑва спорт кӗрешӗвӗн кирек мӗнле тӗсӗнче те хатӗрленнӗ спортсменсем хутшӑнӗҫ. Пӗтӗмпе 20 ытла заявка килнӗ. Спортсменсем тӗрлӗ виҫе категорийӗнче вӑй виҫӗҫ.

Ӑмӑрту 17 сехет те 15 минутра пуҫланӗ. 16 сехетре спортсменсене виҫӗҫ. Виҫе категорийӗсенче ҫӗнтернисене медальпе тата дипломпа чыслӗҫ. Первенство триумфаторне тӗп парне кӗтет: чӗрӗ така.

Ыран универмаг умӗнче кирек пуканне йӑтас енӗпе те ӑмӑрту иртӗ.

Паян Шупашкарта ҫӗнӗ савут уҫӑлнӑ. Вӑл Индустри паркӗнче вырнаҫнӑ.

Турбокомпрессорсем тӑвакан тата вӗсене юсакан «Турбоком-Инвест» производствӑпа коммерци фирмине уҫма Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин, «Турбоком» компанисен ушкӑнӗн тӗп пуҫлӑхӗ Владимир Овчаренко хутшӑннӑ. Предприятин учредителӗсенчен пӗри — Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Олег Мешков. Савута уҫма май килнишӗн вӑл республика Правительствине ырласа сӑмах каланӑ. Владимир Овчаренко Шупашкар тата Чӑваш Ен ҫыннисене усӑ тӑвассишӗн тӑрӑшма шантарнӑ.

«Турбоком-Инвест» хӑйӗн маркипе турбокомпрессорсем ӑсталӗ, ыттисен ҫав продукцине юсӗ. Турбокомпрессорсене завод ҫӑмӑл тата тиев турттаракан машинӑсем, ҫавӑн пекех ял хуҫалӑх промышленноҫӗ валли 100 ытла тӗрлине кӑларӗ.

«Шупашкар Арена» пӑр керменӗнче ҫурла уйӑхӗн 23-мӗшӗнче хулари тӳре-шара тата «Стрижи» (чӑв. Вӗршӗнсем) пилотаж ушкӑнӗн командисем хоккейла вылӗҫ.

Шупашкарсен командине Чӑваш Ен тӗп хулин администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков ертсе пырӗ, «Вӗршӗнсен» командирӗ Сергей Осяйкин полковник пулӗ.

Куракансем валли матчсӑр пуҫне тӗрлӗ кӑсӑклӑ программа хатӗрленине ӗнентереҫҫӗ хула администрацийӗн пресс-службинче. Хоккей курма пынисем пилотсемпе калаҫайӗҫ, вӗсемпе сӑн ӳкерӗнейӗҫ.

Шупашкарти тӳре-шара тата пилотаж ушкӑнӗ унччен те хоккейла вылянӑ. 2015 ҫулта вӗсен юлташла ӑмӑртӑвӗ 5:5 шутпа вӗҫленнӗ.

Кӑҫалхи ӑмӑрту ҫурла уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 12 сехетре пуҫланӗ. Унта кирек кам та кайса курма пултарать. Тӳлевсӗрех кӗртӗҫ.