Чӑваш Республикин Геоинформаци порталӗнче ҫӗр саккунне хӑш районта ытларах пӑсни пирки пӗлме пулать. Ку информацие нумаях пулмасть вырнаҫтарма тытӑннӑ. Унта 2011–2015 ҫулсенчи тӗрӗслевсемпе паллаштараҫҫӗ.

Тӗнче тетелӗнче ҫакӑн йышши хыпарпа паллашма май туса параканнисем — Чӑваш Енӗн Информаци политикин министерстви тата Росреестрӑн республикӑри управленийӗ.

Геоинформаци порталне 2013 ҫулхи ҫулла ӗҫлеттерсе янӑччӗ. Унтанпа вӑл ҫӗнӗ хыпарсемпе пуянланса пырать. Унта республика территорийӗнче вырнаҫнӑ объектсем пирки пӗлме пулать. Хальлӗхе ун пек информаци 8,5 пин ытла объекта пырса тивет. Вӗсен шутӗнче культура эткерлӗхӗ шутланаканнисем те, инвестици лапамӗсем те, суту-илӳ точки вырнаҫтарма юракан вырӑнсем те пур.

Ҫу ҫитмен пулин те Чӑваш Ен республика кунне паллӑ тума халех хатӗрленме тытӑннӑ. Вӑл яланхи пекех Шупашкарта тата пӗр районта иртӗ. Уяв программине нумаях пулмасть йӗркелӳ комитечӗн ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ.

Кӑҫал хӑш район хӑнасене кӗтсе илме тивӗҫ пулӗ-ха? Ку хисепе Канаш районӗ тивӗҫнӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Шӑхасанта ҫамрӑксен канашлӑвӗ тата культурӑпа спорт уявӗ иртӗҫ.

Ҫӗртмен 24-мӗшӗнче вара Асхва ялӗнче уява савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Шупашкарта уяв маларах пуҫланӗ. Унта ҫӗртме уйӑхӗпех тӗрлӗ мероприяти иртӗ.

Акатуй, ҫамрӑксен СОК фестивалӗ ҫӗртмен 19-мӗшӗнче иртӗҫ. Ун чухнех ҫӑмӑл атлетика енӗпе команда Европа чемпионачӗ старт илӗ. Ҫӗртмен 23-мӗшӗнче экономика канашлӑвӗ, «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» Пӗтӗм Раҫҫей фестивалӗ, фейерверксен фестивалӗ, «Руҫ ӑстисем» алӗҫ ӳнерӗн конкурсӗ уҫӑлӗҫ.

Кунсӑр пуҫне ҫӗртме уйӑхӗнче Шупашкарти индустри паркӗнче пирвайхи промышленноҫ объекчӗн чулне хума палӑртнӑ.

Ҫӗнтерӳ уявӗ кунран-кун ҫывӑхланса пырать. Нумай юлмарӗ вӑхӑт. Ҫавна май мероприятисем те чылай йӗркелеҫҫӗ.

Ҫу уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Канаша «Ҫӗнтерӳ пуйӑсӗ» килӗ. Унпа чукун ҫул ҫинче ӗҫленӗ ветерансем кайӗҫ. Ӑна вӑрҫӑ вӑхӑтӗнчи сӑнӳкерчӗксемпе, хӑюсемпе, плакатсемпе илемлетӗҫ.

Пуйӑс Канаша Горьки ҫулӗпе килӗ. Вӑл Чулхуларан ҫу уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ирхи 9 сехетре тухӗ. «Дзержинск», «Ильино», «Ковров», «Владимир», «Муром», «Арзамас», «Сергач», «Канаш», «Хусан», Вятские Поляны», «Можга», «Агрыз» тата ытти станцире чарӑнӗ вӑл. Чылайӑшӗнче уявсем ирттерӗҫ, салют, фейерверк ярӗҫ, митингсем йӗркелӗҫ.

Пуйӑс Канаш хулине ҫу уйӑхӗн 3-мӗшӗнче каҫхи 8 сехет ҫурӑра ҫитӗ.

Раҫҫейӗн следстви изоляторсен тӗп ыйтӑвӗ вӗсем тулса ларни тесе хыпарлать Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци службин республикӑри управленийӗ. Юсанмалли 1-мӗш колонире нумаях пулмасть изолятор уҫнӑ.

Унта 55 ҫынна вырнаҫтарма пулать. Маларах: «Изолятор 55 ҫынна кӗтет», – терӗмӗр те, вӑл халех тулса ларнӑ иккен. Унта айӑплӑ тесе шухӑшлакансене тата айӑпланакансене тытаҫҫӗ.

«Ҫӗнӗрен йӗркеленӗ, следстви изоляторӗ евӗр ӗҫлекен ҫуртра, следстви изоляторӗсемпе тӗрмесене проектлассин нормисемпе килӗшӳллӗн тунӑ. Мӗн кирли йӑлтах пур», – ырлать айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен управленин пресс-служби. Унтан вӑл мӗн пуррине асӑнса кайнӑ: дежурство пайӗ, медицина тата оперативлӑ ӗҫченсен пӳлӗмӗсем, тӗпчевҫӗсен пӳлӗмӗсем, видеоконференци ҫыхӑнӑвӗ валли пӳлӗм, япаласем хумалли пӳлӗм, карцер, камерӑсем, пухӑнмалли камера, ҫӑвӑнмалли пӳлӗм, уҫӑлса ҫӳремелли картишсем.

Сӑнсем (4)

Елчӗк районӗнчи Курнавӑшри вӑтам шкул ачисем «Ҫӗнтерӳ пусми» Пӗтӗм Раҫҫейри акцие хутӑшнаҫҫӗ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халлланӑскерӗн тӗллевне унӑн йӗркелӳҫисем ачасемпе ҫамрӑксенче патриотизм туйӑмне ҫирӗплтесси тесе палӑртаҫҫӗ.

Акцие хутшӑнакансен «Ҫӗнтерӳ пусми» валли пир татӑкӗ ҫине ветерансен тӑлӑха юлнӑ арӑмӗсен ячӗсене ҫырасси. Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне пирӗн республикӑра ун пеккисем 3 пин ытла ҫын пурӑнаҫҫӗ. Вӗсен ятне асра хӑварас тесе хӑйне евӗр пусма хатӗрлес тенӗ.

Курнавӑш ачисенчен ку акцие 8-мӗш, 10-мӗш тата 11-мӗш классенче вӗренекенсем уйрӑмах хастар хутшӑннӑ-мӗн. Кашни ушкӑнах тӑлӑх салтак арӑмӗсем пирки информаци пухнӑ, кайран ӗҫе кӳлӗннӗ. Ватӑсен ячӗсене вӗсем чӑвашла тӗрлесе ҫырнӑ.

Чӑваш Енре бренд хатӗрлеме шутланӑ. Ҫак тӗллевпех ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Шупашкарти 5-мӗш гимназире пуху иртнӗ.

Бренда республикӑна инвесторсене илӗртес тӗллевпе хатӗрлесшӗн. 5-мӗш гимназие журналистсем, блогерсем, общество пӗрлешӗвӗсен элчисем пухӑнса ку ыйтӑва сӳтсе явнӑ. Антон Хреков тӗлпулу модераторӗ пулнӑ. Вӑл малтан паллӑ тележурналист пулнӑ, халӗ – республика имиджне хатӗрлеме тӑнӑ компанин генеральнӑй директорӗ.

Антон Хреков каланӑ тӑрӑх, бренда унччен те хатӗрлеме пуҫланӑ. Хашӗ-пӗри ӑнӑҫлӑ та пулнӑ-мӗн. Кӑҫал вара бренда экономика канашлӑвӗ валли хатӗрлеме палӑртнӑ.

Тӗрӗссипе, бренда суйлама ҫӑмӑл мар. Чӑваш Ене релестроени центрӗ тесе калама ҫук, меншӗн тесен ку республикӑра мар, пӗр хулара ҫеҫ. Чӑваш сӑри те республика палли пулаймасть, мӗншӗн тесен антиалкоголь саккунӗ пур.

Чӑваш Ене Хӗвел территорийӗ теме сӗнеҫҫӗ-мӗн. Ку ҫутҫанталӑкӑн лайӑх условийӗсемпе, хастар аталанакан хӗвел энергетикипе ҫыхӑннӑ-мӗн. Теприсем Чӑваш Ене лӑпкӑн канмалли вырӑн пек кӑтартма сӗнеҫҫӗ. Ку, вӗсен шухӑшӗпе, туристсене илӗртӗ, хӑна ҫурчӗсен усламне аталанма май парӗ.

Малалла...

Михаил Игнатьевпа Иосиф Кобзон

Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарта СССР халӑх артисчӗпе, РФ Патшалӑх Думин культура енӗпе ӗҫлекен комитечӗн председателӗн ҫумӗпе Иосиф Кобзонпа тӗл пулнӑ.

Элтеперпе юрӑҫ культурӑпа спорт аталанӑвне сӳтсе явни пирки хыпарлать ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби. «Ҫав енсем — сывӑ обществӑна йӗркелекеннисем. Культурӑллӑ, вӗреннӗ, ҫынна юратакан ҫын терроризмла акт тумасть. Вӑйлӑ нацие те сывӑ халӑхсӑр тӑваймӑн», — тесе палӑртнӑ Кобзон.

Юрӑҫ ҫынсем ялтан ҫынсем урӑх ҫӗре тухса кайнишӗн пӑшӑрханать иккен. Ун шучӗпе чылай чухне ҫакӑ Раҫҫей ялне инженери, транспорт тата социаллӑ инфраструктурӑпа туллин тивӗҫтерменнипе ҫыхӑннӑ. Иосиф Кобзон ял клубӗсем — ялти культура центрӗсем — кивелнишӗн, хупӑннишӗн, вӗсенче хӑй тӗллӗн вӗреннӗ ансамбльсем сахалланнишӗн те чунне ыраттарать иккен.

Михаил Игнатьев СССР халӑх артистне Чӑваш Енре маларах асӑннӑ ыйтусемпе шӑпах ҫине тӑнине пӗлтернӗ.

Сӑнсем (9)

Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнӑ ятпа ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗччен «Ростелеком» ветерансене, вӑрҫӑ сусӑрӗсене полкра пӗрле пулнисемпе, аякра пурӑнакан тӑванӗсемпе, юлташӗсемпе тӳлевсӗр ҫыхӑнма май туса парӗ.

Ветерансем телефонпа тӳлевсӗр 70 минут таранах калаҫма пултарӗҫ. Вӗсен Раҫҫейри пӗр-пӗр региона, хулана, ҫывӑхри ют ҫӗршывсене (Украина, Беларуҫ, Молдова, Казахстан, Узбекистан, Таджикистан, Кӑркӑстан, Туркменистан, Азербайджан, Эрмен, Латви, Литва, Эстони, Грузи, Абхази, Кӑнтӑр Осети) шӑнкӑравлама май пур. Килтен те, ятарлӑ учрежденисенчен те (госпиталь, ветерансен ҫурчӗ тата ытти те) шӑнкӑравлама пулать.

Ҫӳлерех асӑннӑ тапхӑрта телеграммӑсене те тӳлевсӗр яма пулать.

Нумаях пулмасть пӗтӗм вырӑссен диктанчӗ иртнӗ. Унта, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, ҫын сахалрах хутшӑннӑ.

Пӗлтӗр диктанта 600 яхӑн ҫын ҫырнӑ пулсан кӑҫал — 400. Виҫӗмҫул вара диктанта 900 яхӑн ҫын хутшӑннӑ. Кӑҫал 7-ӗн текста «5» паллӑлӑх ҫырнӑ. Пӗлтӗр вара 4-ӑн кӑна ку палла тивӗҫнӗ.

Кӑҫал «5» илнисен йышӗнче «Ҫыхӑнура» тӗнче тетелӗнчи проект ӗҫченӗ, «Ульяновец» хаҫатӑн тӗп редакторӗ, «Автовестник» журнал ӗҫченӗ пур. Ыттисене хальлӗхе пӗлмеҫҫӗ-ха.

Диктанта мӗнле паллӑлӑх ҫырнине totaldict.ru сайтра тӗрӗслеме пулать. Унта кӗрсен диктант умӗн тултарнӑ бланкра палӑртнӑ кодлӑ сӑмаха кӑтартмалла. «5» паллӑ илнисене 89278444076 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ. Ҫавӑн пекех диктант мӗнле ҫырнине ЧППУн ҫӗнӗ копусӗнче акан 23–24-мӗшӗсенче 17-18 сехетсенче е Ҫӗнӗ Шупашкарти 6-мӗш гимназире ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 17–18 сехетре тӗрӗслеме май пур.

Аса илтерер: ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче пӗтӗм чӑвашсен диктанчӗ иртӗ.

Иртнӗ шӑматкун виҫӗ район ентешлӗхӗ уява пухӑнассине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Ҫав шутра елчӗксем те савӑчӗҫ.

Уяв 10 сехетре, спорт ӑмӑртӑвӗсенчен, пуҫланнӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн спорт залӗнче «Ҫӗнтерӳ кубокӗ» республика шайӗнчи турнир иртнӗ. Унта тӗрлӗ районтан килсе ҫитнӗ 120 ытла шкул ачи кире пукан йӑтассипе Елчӗк ен ентешлӗхӗн кубокӗшӗн ӑмӑртнӑ. Турнира уҫнӑ ҫӗрте Тӑван Ҫӗpшывӑн аслӑ вӑрҫине тата Афган Афган вӑрҫине хутшӑннӑ ветерансем пулнӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧПУ ректорӗ Борис Миронов та пухӑннисене уявпа саламланӑ. «Ку ӑмӑртӑва йӗркелеме кире пуканӗ йӑтассипе Гиннес кӗнекинех лекме пултарнӑ Елчӗк ен мухтавлӑ ывӑлӗ Юрий Карпов чылай тӑрӑшрӗ», — тесе пӗлтерет спорт мероприятийӗ пирки Елчӗк хастарӗ Зоя Яковлева.

Спортсменсене Раҫҫейӗн пултаруллӑ купӑсҫи Арсений Яйцов хитре кӗвӗсемпе хавхалантарнӑ иккен. Пуҫтарӑннисем ӑмӑртнисӗр пуҫне ташланӑ та, юрланӑ та.

Унтах «Вилӗмсӗр полк» акци иртнӗ. Ачасем Тӑван ҫӗpшывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ аслашшӗ-асламӑшӗн аллӑ ытла сӑнӳкерчӗкне илсе килнӗ.

Пӗтӗмӗшле командӑсем хушшинче кире пуканӗ йӑтса Елчӗк, Йӗпреҫ, Шупашкар районӗсен командисем мала тухнӑ, «Елчӗк ен» ентешлӗхӗн парнисене тивӗҫнӗ.

Малалла...