Тӗмен тӑрӑхӗнчи чӑвашсем тата тӑван халӑхӑмӑр культурине аталантарма пулӑшса пыракан вырӑнти тӳре-шара ака уйӑхӗн 4-мӗшӗнче канашлӑва пухӑннӑ. Унта Акатуй ирттерес ыйтӑва хускатнӑ. Ҫакӑн пирки эпир ҫав енчи чӑвашсен «Тӑван» ассоциацийӗн ертӳҫи Ираида Маслова Фейсбура хыпарланинчен пӗлтӗмӗр.

Чӑвашсен уявне сӳтсе явакан мероприятие видеоконференцҫыхӑнӑвӗн мелӗпе йӗркеленӗ. Ҫапла майпа Тӗментисем тата Аромашево ялӗнче пурӑнакан хастарсем канашлама пултарнӑ. Вӗсем Акатуя епле ирттересси пирки хӑйсен шухӑшне пӗлтернӗ, тӗрлӗ сӗнӳ-канаша итленӗ.

Акатуя ҫӗртме уйӑхӗн 8-мӗшӗнче уявлама калаҫса татӑлнӑ.

Ираида Маслова пӗлтернӗ тӑрӑх, 10 сехетре лаша ӑмӑртавӗ пуҫланӗ, 12 сехетре — ытти мероприяти.

Ӗнер Чӑваш Енӗн Вӗренӳ институтӗнче «Туслӑх хӗлхемӗ» республика фестивалӗ иртнӗ. «Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта республикӑн тӗрлӗ районӗпе хулинчен «чи маттур ачасем» пуҫтарӑннӑ.

Конкурсра хамӑр пулман та, анчах сӑнӳкерчӗксене пӑхсан шӑпӑрлансем маттурри, чӑн та, сисӗнет. Пит-куҫ вылявӗ кӑна мӗне тӑрать! Пултарулӑх тупӑшӑвӗ 1-4-мӗш классем хушшинче иртнӗ. Кӗҫӗн класссенче вӗренекенскерсем «Чӑваш вӑййи», «Сӑмах илемӗ», «Чӑваш апачӗ», «Чӑваш ташши», «Янра, чӑваш юрри» номинацисенче ӑмӑртнӑ.

Конкурс иртни ҫинчен калакан хыпарпа паллашнисене ачасен пӗр ушкӑнӗ сцена ҫине ҫӑпатапа тухни тӗлӗнтернӗ.

«Пӗчӗкрен ҫӑпата тӑхӑнса ҫӳрӗр ӗнтӗ! Ӗлӗк-авал вара пурте ҫӳренӗ пуль ҫӑпатапа, чӑвашсем ҫеҫ мар, урӑх халӑхсем ун пек тӑхӑнса ҫӳренине халь кам кӑтартать!!!?...Хамӑра хамӑр мӗскӗн пек тӑватпӑр!...», — тесе шухӑшлать, сӑмахран, Савтимер Миххей.

Коми Республикинче асӑннӑ тӑрӑха аталантарма тӳпе хывакан чӑвашсемпе паллаштаракан курав уҫӑлнӑ. Кун пирки асӑннӑ регионӑн ял хуҫалӑх министрӗнче ӗҫлекен Анатолий Князев тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ.

Унта ҫырнӑ тӑрӑх, курав паллӑ ҫынсемпе паллаштарать тата «Нарспи» чӑвашсен наципе культура обществин пайташӗсен, вӗсен тусӗсен ӗҫ-хӗлне кӑтартса парать.

Фотокурав валли материалсене чӑвашсен пӗрлешӗвӗн хастарӗсем хӑйсен архивӗнчен уйӑрнӑ.

Ку хыпара вуланисенчен пӗри, Михаил Лесников ятлӑ ҫын, курава Коминчи патшалӑх педагогика институчӗн ректорӗпе, Василий Николаевич Ахмеев профессорпа пуянлатма сӗннӗ. Коми Республикине аталантарма вӑл капашсӑр пысӑк тӳпе хывнине палӑртнӑ.

«Сӑмах-юмах ламран лама куҫать, хут ҫине ҫырни ӗмӗр-ӗмӗр упранать теҫҫӗ. Эпӗ те, Турцинче пурӑнакан Елчӗк хӗрӗ, хамӑн халӑхӑн историйӗпе хӑш-пӗр йӑли-йӗркисене ҫырса пичете ярас терӗм», — тесе ҫырнӑ Надина Джавадова «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче. Тӑван халӑхӑмӑр пирки хӑй ҫырнӑ статья Турцинчи «Bultürk» хаҫатра пичетленни пирки Фейсбукра та хыпарланӑ.

Ҫак йӗркесен авторне Надинӑпа ҫыхӑнма май килчӗ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУра журналистика факультетӗнче вӗреннӗскер паян Турцинче ӗҫлесе пурӑнать. Стамбулти патшалӑх университетӗнче политикӑпа социаллӑ ӑслӑлӑх кандидачӗ ята хӳтӗленӗ.

Паян Надина Джавадова (Мышкина) услам ӗҫӗпе аппаланать. Икӗ ача амӑшӗ. Вӑл — «Тӗрӗк тӗнчинчи хӗрарӑмсем» общество пӗрлешӗвӗн хастар пайташӗ.

Паян Мускавра, Раҫҫейӗн Патшалӑх Думинче, Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчипе Петр Чекмарёв тата Чӑваш Енрен РФ Патшалӑх Думине суйланнӑ Леонид Черкесов депутат тӗл пулнӑ. Парламентари ҫакӑн пирки Фейсбукра пӗлтернӗ.

Леонид Черкесов ҫырнӑ тӑрӑх, ӗҫлӗ тӗлпулу вӑхӑтӗнче полпредствӑпа Раҫҫейри чӑвашсен наципе культура автономийӗ килӗштерсе ӗҫлес ыйтусене сӳтсе явнӑ. «Чи малтанах туса ирттермелли мероприятисен планне, ӗҫсене епле пурнӑҫламаллине палӑртрӑмӑр», — пӗлтернӗ Леонид Черкесов.

Ҫак кунсенче Мускавра чӑваш артисчӗсен концерчӗ иртнӗ. Ҫӗршывӑн тӗп хулинче пурӑнакан йӑхташӑмӑрсене эстрада юрӑҫи Вячеслав Христофоров тата ытти сцена ӑстисем хӑйсен пултарулӑхӗпе савӑнтарнӑ. Концерта Раҫҫей Патшалӑх Думин депутачӗ Анатолий Аксаков та пынӑ. Вӑл РФ Патшалӑх Думинче Экономика политикин, инноваци аталанӑвӗн тата предпринимательлӗх енӗпе ӗҫлекен комитет, ҫавӑн пекех финанс рынокӗпе ӗҫлекен комитет ертӳҫи пулса тӑрӑшать.

Чӑваш Енри артистсене саламлани пирки депутат Фейсбукра пӗлтернӗ. Пушкӑртстанра ҫуралнӑскер иртнӗ вӑхӑта аса илнӗ май пӗтӗм ял, чӑвашсем сахал пулин те, чӑваш юррисене юратса итленине палӑртнӑ. «Мӗншӗн тесен вӗсем питӗ хитре, питӗ янӑравлӑ, халӑха питӗ ҫывӑх», — тенӗ политик.

«Раҫҫей пуянлӑхӗ — унта пурӑнакан халӑхсем. Чӑвашсем вара йышлӑ халӑхсенчен пӗрисем», — тенӗ депутат. Культурӑна, йӑла-йӗркене упраса хӑварасси пӗлтерӗшлине асӑнса хӑварнӑ май вӑл Вячеслав Христофоров тата ытти ҫавӑн пек артистсем ҫав енӗпе хӑйсен тӳпине хывнине палӑртнӑ.

«Сывлӑх сунатӑп, юрату сунатӑп, телей пултӑр!» — чӑвашла саламланӑ Анатолий Аксаков юлашкинчен.

Малалла...

Тутарстанри Пӑва районӗнчи Чӑваш Киштекӗ ялӗнче пурӑнакан ачасем чӑваш, тутар, вырӑс, удмурт ташшисене ташлаҫҫӗ. Вӗсене ҫак ӑсталӑха асӑннӑ ялти культура ҫуртӗнче хӑнӑхтараҫҫӗ.

Учреждени ертӳҫи Тамара Петрова Тат.медиа кӑларӑма пӗлтернӗ тӑрӑх, ялта ачасен юрӑ-ташӑ кружокӗсем ӗҫлеҫҫӗ. Ачасем халӑх музыка инструменчӗсемпе калаҫҫӗ, театр кружокне ҫӳреҫҫӗ.

«Эпир чӑваш ташшисене вӗренетпӗр кӑна мар, ытти халӑх культурине те аталантаратпӑр. Нумаях пулмасть выляса илнӗ 100 пин тенкӗ укҫапа наци тумтирӗсене ҫӗлеттертӗмӗр», — тесе каласа кӑтартнӑ культура ҫурчӗн ертӳҫи.

Ҫӗнӗ тумтирпе Чӑваш Киштекӗнчи ачасем сцена ҫине тухнӑ та ӗнтӗ.

Тат.медиа Пӑва районӗнче тӗрлӗ халӑх ҫыннисем пурӑннине пӗлтернӗ. Унта нумаях пулмасть куҫса пынисем те пур иккен. Вӗсем пурте туслӑ пурӑннине пӗлтернӗ.

Пушӑн 5-мӗшӗнче красноармейскисем «Трак ен пикине» суйланӑ. Кӑҫал конкурса 5 чиперук хутшӑннӑ. Маттурскерсем чӑваш кӗпипе сцена ҫине тухнӑ, хӑйсен илемлӗ тумӗсене кӑтартнӑ, тутлӑ пӗҫерес ӑсталӑхӗпе тӗлӗнтернӗ.

Кӑҫал «Трак ен пики» ята кам ҫӗнсе илнӗ-ха? Красноармейскинчи шкулта ӑс пухакан пике Анна Исакова чи нумай балл пухнӑ, ҫапла вӑл «Трак ен пики – 2019» пулса тӑнӑ. «Вице-Трак ен пики» номинацире вара Трак вӑтам шкулӗнче вӗренекен Влада Степанова ҫӗнтернӗ. Вӑл «Куракансем кӑмӑлланӑ пике» номинацире те палӑрнӑ.

Алманч вӑтам шулӗн пики Анна Еперина «Ӑста пике», Трак вӑтам шкулӗнче вӗренекен Маргарита Иванова – «Тарават пике», Чатукасси вӑтам шкулӗнче ӑс пухакан Анастасия Егорова «Сӑпайлӑ пике» ятсене тивӗҫнӗ.

Аваллӑха упраса — малашлӑха ӗненсе. Чӑвашлӑх Чутайра упранать!

Мӑн Этмен тӑрӑхӗнчи халӑх Чӑваш наци конгресӗн культура комитечӗ пуҫарнӑ «Аваллӑха упраса — малашлӑха ӗненсе» проект малалла ӑнӑҫлӑ ӗҫленине хӑй куҫӗпе хӑй курса ӗненчӗ.

Пуш уйӑхӗн пӗрремӗш кунӗнче конгресс хастарӗсемпе пӗрле шкулти вӗренекенсемпе вӗрентекенсем, ачасен ашшӗ-амӑшӗ, ял халӑхӗ, культура ӗҫченӗсем ку проектпа килӗшӳллӗн пысӑк мероприяти йӗркелерӗҫ.

Ку пӗтӗм Чутай тӑрӑхӗшӗн анлӑ та пӗлтерӗшлӗ чӑвашлӑх уявӗ пулса тӑчӗ!

Ирхине шӑп та лӑп палӑртнӑ вӑхӑтра Шупашкартан Мӑн Этмен шкулне ЧНКан сумлӑ делегацийӗ килсе ҫитрӗ. Конгресс вице-президенчӗ, ӗҫ тӑвакан комитет председателӗ Анатолий Ухтияров, «Чӑваш хӗрарӑмӗ», культура комитечӗсен председателӗсем Юлия Мареева, Вера Архипова. Вӗсемпе пӗрле Чутай тӑрӑхне комитетсен хастарӗсем, ЧНК ҫумӗнчи ал-ӗҫ ӑстисен ассоциацийӗн членӗсем килчӗҫ.

Шкул кӑна мар, пӗтӗм ял халӑхӗ чӑваш культурин уявне тӗплӗн хатӗрленчӗ.

Шупашкартан килнӗ делегацине ҫӑкӑр-тӑварпа, юрӑ-ташӑпа кӗтсе илтӗмӗр.

Малалла...

Ӗнер Петӗр Хусанкай пирӗнтен уйрӑлса кайнӑранпа 49 ҫул ҫитнӗ. Ҫак куна паллӑ туса Тимӗр Тяпкин инициативипе чӑваш хастарӗсем паллӑ поэтӑмӑрӑн асӑну хӑми умне чечексем кайса хунӑ.

Асӑну мероприятине Чӑваш наци конгресӗн вице-президенчӗсем Анатолий Ухтияровпа Тимӗр Тяпкин, культура министерствин тӗп специалисчӗ Сергей Дмитриев, «Республика» хаҫат тӗп редакторӗ Сергей Мясниковпа унӑн ҫумӗ Владислав Николаев, Анатолий Хмыт ҫыравҫӑ тата ыттисем хутшӑннӑ. Вӗсем паллӑ поэтӑмарӑн кун-ҫулне аса илнӗ, чечек хунӑ. Иртен-ҫӳрен те аякра юлман, Петӗр Хусанкая хисеп туса чечек хума хутшӑннӑ.

Петр Хусанкай 1907-мӗш ҫулта Тутарстанри Сиктерме ялӗнче ҫуралнӑ. 1970-мӗш ҫулта пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Шупашкарти Ленин урамӗнчи 38-мӗш ҫурт ҫине — кунта вӑл 1960-мӗш ҫултан пурӑннӑ — асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Мероприяти ҫакӑнта иртнӗ те.