Авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Вӑрнар поселокӗнче ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ ачасене ҫӗнӗ ҫурт уҫҫине панӑ.

Мичурин урамӗнчи 35-мӗш ҫуртра Дмитрий Устюжанинпа Александр Егоров ҫемйисем пурӑнма пуҫлӗҫ. Уҫӑсене Вӑрнар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Леонид Николаев панӑ. Вӑл ҫамрӑксене ҫӗнӗ ҫуртра телей курма суннӑ. Лешсем вара патшалӑх вӗсене пулӑшнӑшӑн тав тунӑ. Кил-ҫурта тасалӑхра тытма, ун таврашӗнчи лаптӑка хӑтлӑх кӗртме шантарнӑ.

Маринӑпа Дмитрий Устюжанинсем икӗ ача ӳстереҫҫӗ. Вӗсем хӑйсен ҫурчӗ пирки тахҫанах ӗмӗтленнӗ. Александр Егоров ҫемье ҫавӑрман-ха. Ҫартан таврӑнсан вӑл усламҫӑ патне ӗҫе вырнаҫнӑ. Вӑл ҫитес вӑхӑтра ҫӗнӗ ҫурта куҫӗ.

Экспертсем Чӑваш Енре пурӑнакан вӑтам статистикӑллӑ ҫыннӑн пӗр пӳлӗмлӗ хваттер туянас тесен мӗн чухлӗ вӑхӑт укҫа пухма тивнине шутланӑ. Тӳрех палӑртмалла: пирӗн республика ку енӗпе аутсайдерсен йышне лекнӗ.

Танлаштарӑма SRG аналитика центрӗн эксперчӗсем хатӗрленӗ. Вӗсем иккӗмӗш рынокри ҫурт-йӗре тишкернӗ.

Танлаштарӑмра Чӑваш Ен ҫӗршыври 83 регион йышӗнче 77-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Экспертсем шутланӑ тӑрӑх, республикӑра пурӑнакан ҫыннӑн 1 тӑваткал метршӑн 10,43 уйӑх ӗҫлемелле.

Ҫурла уйӑхӗнче 1 тӑваткал метр 40 пин тенкӗ тӑнӑ. Ҫынсем вӑтамран 16410 тенкӗ ӗҫлесе илнӗ.

Танлаштарӑмра Ненецк автономи округӗ пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Вӗсен хваттер туянас тесен 2 уйӑх ытларах ҫеҫ ӗҫлемелле. Унтан Крымпа Севастополь списока тӑснӑ.

Курак хура пулсан та хамӑнах тет

Шупашкарта пурӑнакан темиҫе ҫемье унччен тӗпленнӗ вырӑнтан куҫас килменнипе суд тӑрах ҫӳрет. Кивӗ хваттертех шик шӑхӑрса пурӑнма май килнишӗн мар, ҫӗнӗ ҫӗрти пурнӑҫ условийӗ тивӗҫтерментен ҫапла кутӑнлашаҫҫӗ хӑшӗсем.

Сӑмах май каласан, тӗп хулари Дементьев урамӗнчи 2-мӗш ҫурта кивӗ ҫӗртен куҫарнӑ ҫынсене малтанхи кунсенченех кӑлтӑк ҫине кӑлтӑк канӑҫсӑрлантарма тытӑннине эпир ҫуркунне пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, подъезчӗсенчен пӗри ҫынсем пурӑнма куҫнӑ-куҫман ишӗлме тытӑннӑ, путвалта шыв кӳлленме пуҫланӑ. Кунсӑр пуҫне вентиляци тата лифтсем ӗҫлемен. Халӑха калаҫтаракан ҫак ҫуртпа ун чухне Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗ те кӑсӑкланма тытӑннӑччӗ.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков эрнесерен ирттерекен черетлӗ планеркӑра куҫма килӗшмен ҫынсене вӑхӑтлӑх вырӑна куҫарма май пуррине палӑртнӑ. Ишӗлекен тесе йышӑннӑ май унтан ҫынсене куҫарма йышӑннӑ ҫуртсене ӑшӑ памасси пирки пӗлтернӗ.

Ҫӗмӗрле хули 100 ҫул тултарни пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ҫӗмӗрлесем уявра савӑннӑ.

Ҫак кун хӑшӗ-пӗри ҫӗнӗ хваттер уҫҫине тивӗҫнӗ. Ҫӗмӗрлере пурӑнакан 8 ҫемьене уҫӑ тыттарнӑ. Вӗсене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура панӑ.

Ҫак ҫынсем унччен авариллӑ ҫуртра пурӑннӑ. Вӗсене патшалӑх программипе килӗшӳллӗн ҫӗннине куҫарнӑ.

Ҫӗнӗ хваттере куҫнӑ чи аслӑ ҫын – 85 ҫулти Софья Фролова. Пурне те хула мэрӗ Сергей Яргунин тата Александр Зиновьев сити-менеджер саламланӑ. Александр Зиновьев ҫынсене авариллӗ ҫуртран ҫӗннине куҫарас ӗҫ малалла пынине каланӑ. Кӗҫех 59 ҫемье ҫӗнӗ хваттерсене куҫӗ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пурӑнакан тӑлӑх арӑм ҫуртлӑ пулӗ. Ҫулӗ ҫамрӑк мар та, черете кӗтсе илсен тем пекехчӗ тесси кӑна юлать пулӗ...

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннисене тата вӗсен тӑлӑх арӑмӗсене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтермеллине 2008 ҫултах йышӑннӑччӗ. Ҫурт-йӗр условийӗ начаррисене пырса тивекен ҫак саккунпа ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑх Урхас Кушкӑ ял тӑрӑхӗнче сиксе тухнӑ. Асӑннӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ кинемее хваттер черетӗнчен кӑларса ҫапнӑ.

Тӑлӑх салтак арӑмне прокуратура хур туман. Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ мӗн сӑлтавпа кинемее черетрен кӑларнипе кӑсӑкланнӑ. Саккунта пӑхса хӑварнисене тӗпе хурсан, салтак арӑмне ҫурт-йӗр черетӗнчен сирме нимӗнле сӑлтав та пулманни ҫиеле тухнӑ. Прокуратура хӳтте кӗнипе кинемее черете тепӗр хутчен кӗртнӗ.

Кондиционерсемпе антеннӑсене вырнаҫтарма ирӗк пур

2013 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗ республикӑн тӗп хулине хӑтлӑх кӗртессипе ҫыхӑннӑ правилӑсене ҫирӗплетнӗ. Унта ҫуртсен урам енне кондционерсемпе антеннӑсем вырнаҫтарассине те пӑхса хӑварнӑ. Хулари тӳре-шара ҫырса хатӗрленӗ, депутатсем ҫирӗплетнӗ правилӑра 2.11 пунктӑн 2.11.2.2 ҫум пунктӗнче Шупашкарти магистральлӗ урамсенче кондиционерсемпе антеннӑсене картиш енне кӑна вырнаҫтарма ирӗк панӑ.

Прокурор тӗрӗслевӗ ку пункт саккунпа килӗшсе тӑманнине палӑртнӑ. Нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакансенчен пӗрисем ҫуртӑн пӗтӗмӗшле пурлӑхӗпе усӑ кураяҫҫӗ те теприсен айккинче юлма тивет.

РФ Ҫурт-йӗр кодексӗн 1-мӗш статйинче ҫурт-йӗрпе усӑ курассинче федераци саккунӗсемпе хӑш-пӗр чару пулайрассине пӑхса хӑварнӑ-ха, анчах ҫурт ӑҫта вырнаҫнинчен килессине унта асӑнман.

Саккунпа килӗшсе тӑман пункта прокуратура пӑрахӑҫлама хушса хут ҫырнӑ.

«Ҫул-йӗр правилисене пӑснӑ — ҪҪХПИе шӑнкӑравла» — ҫак ятпа Шупашкарта пӗрремӗш хут акци иртнӗ. Ӑна ҫул ҫинче аварисен йышне пӗчӗклетессишӗн йӗркелеҫҫӗ.

Общество транспорчӗ ҫине стикерсем ҫыпӑҫтарнӑ. Унта дежурнӑй чаҫӗн номерне палӑртнӑ. Ҫул-йӗр правилисене пӑснине курсан 24-07-70 номерпе шӑнкӑравламалла.

Стикерсене маршруткӑсем ҫине ҫыпӑҫтарнӑ. Ӑна ахальтен суйламан. Ҫынсем ку транспортпа тӑтӑшрах усӑ кураҫҫӗ. Водительсем вара правилӑсене нумай пӑсаҫҫӗ.

Вӗсен айӑпӗпе кӑҫалхи 8 уйӑхра 26 авари пулнӑ. Вӗсенче 34 ҫын суранланнӑ. Патшалӑх автоинспекцийӗ ҫынсем йӗркене пӑсни пирки вӑхӑтра пӗлтерессе шанать.

Сивӗ шыв кранӗнчен вӗри юхать

Кӳкеҫре пурӑнакансенчен хӑшӗсем сивӗ шыв пӑрӑхӗнчен вӗри шыв юхни пирки халӑх тетелӗсенчен пӗринче ҫыраҫҫӗ. Унта шавлани тӑрӑх хакласан, пӑтӑрмахӗ темиҫе кун каяллах пуҫланнӑ.

Сивви вырӑнне вӗри шыв юхни, ҫынсем малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, шыв ӑшӑтмалли хатӗрсене хӑшӗсем сӳнтерменнипе ҫыхӑнма пултарнӑ. Анчах хваттертен хваттере шаккаса ҫӳрени те усӑ кӳмен теҫҫӗ. Пурте: «Пирӗн йӗркеллех», — тесе ӗнентереҫҫӗ-мӗн.

Первомайски урамри 3-мӗш ҫуртра пурӑнакан Алена Чаликова ҫур кун вӗри шыв кайнӑ хыҫҫӑн икӗ крантан та сивӗ шыв кайма тытӑннине пӗлтерет.

«Кранри вӗри шывпа ачасем пиҫсе кайма пултараҫҫӗ», — пӑшӑрханать, сӑмахран, Кӳкеҫре пурӑнакан Ольга Михайлова. Хӗрарӑм шучӗпе, ку ӑнланманлӑха татса пама ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхра ӗҫлекенсен хушша-хуппа кӗме вӑхӑт.

21 ҫула ҫитсе те хӑйне ятӑн кӗтессӗр тенинчен вулакан, тен, тӗлӗнет те пулӗ. Ҫамрӑк пуҫпах ҫурт-йӗр ҫавӑраймассине ӑнланатӑп-ха. Анчах сӑмахӗ кунта тӑлӑх пирки. Ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнисене патшалӑх ҫурт-йӗрпе тивӗҫтермеллине саккунта пӑхса хӑварнӑ. Анчах Пӑрачкав районӗнчи 21 ҫулти икӗ ача амӑшӗ ниепле те хӑйне ятӑн кӗтеслӗ пулайман. Аптӑранипе тӑлӑх прокуратурӑна кайнӑ. Унтисем тӑлӑха ӑнланнӑ.

Патшалӑх шучӗпе пурӑнма кӗтес уйӑрса пама ыйтса Шупашкарти Ленин район судне ҫитнӗ. Тӳре те тӑлӑха майлӑ пулнӑ. Икӗ ача амӑшне, ҫын патӗнче хӗсӗнсе пурӑнаканскере, ҫурт-йӗрпе тивӗҫтермелле йышӑну кӑларнӑ. Республика прокуратурин пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, пӗрремӗш инстанцири суд йышӑнӑвӗ хальлӗхе вӑя кӗреймен-ха.

Нумаях пулмасть Кӳкеҫри Шоссе урмӗнчи 2-мӗш ҫуртра пурӑнакансем шар курнӑ. Ҫумӑр вӑйлӑ ҫусан вӗсен ҫуртне шыв аннӑ. Пат-пат! тумламан, самаях вӑйлӑ юхнӑ.

Чи малтанах виҫҫӗмӗш хутра пурӑнакансем сехӗрленсе ӳкнӗ. Галина Евлампиева аялти кӳршисене ҫӑлас тӗллевпе шыв юхакан вырӑнсене тирӗк лартнӑ, ҫӗрӗпе вӗсене пушатса ҫӳренӗ.

Ҫумӑр Владимир Ивановӑн ҫуртне те сӑтӑр кӳнӗ. Вырсарникун киле кӗрсен вӑл чӑннипех те тӗлӗннӗ: йӑлтах ишет. Алӑксем те йӗпенсе тайӑлнӑ. Ун умӗн кӑна вӑл хваттерне 100 пин тенкӗлӗх юсанӑ.

Ку ҫуртра подрядчик тӗплӗ юсав ирттернӗ. Ӗҫе пурнӑҫланӑ май ҫурт тӑррине сӳнӗ. Строительство материалӗ ҫитменрен ӗҫ чарӑнса ларнӑ.

Ҫуртра пурӑнакансем тарӑхнипе тӗплӗ юсав фондне ҫырупа тухнӑ. Куншӑн подрядчик айӑплине палӑртнӑ. Вӑл тӑкака саплаштарма хирӗҫ мар-мӗн.