Хваттерти хостел кӳршӗсене тарӑхтарнӑ

Шупашкарти Комбинат урамӗнчи нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен пӗринче хваттерлӗ ҫын хӑйӗн хваттерне хӑна ҫуртне ҫавӑрнӑ. Ятарлӑ сӗтел-пукан, кирлӗ ытти хатӗр-хӗтӗр лартса тухнӑ та хостел евӗр усӑ курма тытӑннӑ.

Вӑхӑтлӑх пурӑнма янипе хваттер хуҫи пайталлӑ пулнӑ вӑхӑтрах кӳршӗсене пускилти ҫӗр тӗрлӗ хӑна-вӗрле канлӗ пурӑнма кансӗрленӗ. Унтан та ытларах: ҫемьере ҫул ҫитмен виҫӗ ача пулнӑ, вӗсене те килен-каян савӑнтарман.

Пӗчӗкскерсен правине хӳтӗлесе Шупашкарти Калинин районӗнчи прокуратура суда ҫитнӗ. Тавӑҫра кӳршӗллӗ хваттере хӑна ҫуртне ҫавӑрни ачасен правине пӑснине палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне тата хостеле ҫавӑрас тесен хваттере пурӑнмалли мар ҫурт-йӗр тесе йышӑнмалла. Ун валли ҫуртра пурӑнакансенчен илни кирлӗ.

Саккуна пӑхӑнман ҫынсен тӗлӗшпе суд хваттере хӑна ҫурчӗ евӗр усӑ курма юрамасть тесе йышӑннӑ.

«Алза» хӑпартакан ҫурт

Шупашкарти «Соляное» микрорайонта «Раҫҫей ҫемйи валли ҫурт-йӗр» программӑпа хваттерлӗ пулас текенсене хваттер уҫҫи Ҫӗнӗ ҫул умӗн те лекмен. 4-мӗш позици шутланаканскерте хваттер туянма шутланисене пӗлтӗрхи раштавӑн 21-мӗшӗ тӗлне хваттер уҫҫи тыттарма пулнӑччӗ, малтан шантарнӑ вӑхӑтра (ку датӑна малтанласа 2015 ҫулхи раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗ тесе палӑртнӑ) уҫӑ илейменнисене 50 пин тенкӗ компенсаци сӗннӗччӗ.

Аса илтеретпӗр, ҫӗршыври 45 регионти пекех пирӗн тӑрӑхра та «Раҫҫей ҫемйи валли ҫурт-йӗр» программа пурнӑҫа кӗрессине 2014 ҫулта калаҫма пуҫларӗҫ. Аса илтеретпӗр, эконом-класс шутланакан ҫурт-йӗре (хваттер хакӗн пӗр тӑваткал метрӗ 30 пинтен иртмелле марччӗ) 2017 ҫулхи утӑн 1-мӗшӗччен 210 пин тӑваткал метр хӑпартмаллаччӗ.

Йӳнӗ ҫурт-йӗре Шупашкарти «Соляное» микрорайонта «Алза» пӗр тӑваткал метра 30 пин тенкӗпе тумаллаччӗ. Ҫӗрпӳри «Южный-2» микрорайонта «ПМК-8» пӗр тӑваткал метрне 27,8896 пин тенкӗпе купалама шантарнӑччӗ. Шупашкар районӗнчи Кайри Ункӑпуҫ ялӗнчи сахал хутлӑ ҫурт-йӗре пӗр тӑваткал метрне «Тус» общество 30 пин тенкӗпе ҫӗклесе лартмаллаччӗ.

Малалла...

Кун пек ҫурта кӗрсе тухма ырлӑх

Канаш районӗнчи Уҫырмара пурӑнакан 17 ҫемье нумаях пулмасть ҫӗнӗ хваттере пурӑнма куҫнӑ. Унччен вӗсем пурте кивӗ те ишӗлекен ҫуртра хӗсӗнсе пурӑннӑ. Халӗ ҫавсене Ҫурҫӗр урамри 24 хваттерлӗ ҫуртра хваттер уҫҫи панӑ.

Ҫурта иртнӗ ҫулхи ҫу уйӑхӗнче «Канашская» ПМК хӑпартма пуҫланӑ. Ӑна тума 21,2 миллион тенкӗ ытла тухса кайнӑ. Хваттерсене Уҫырмари кивӗ ҫичӗ ҫуртра пурӑнакан ҫичӗ ҫемье валли тунӑ. Унсӑр пуҫне виҫӗ тӑлӑха та ҫавӑнта хваттер панӑ.

Хваттер уҫҫисене вӗсен хуҫисене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Валентина Алантьева ӑшӑ сӑмах каласа тыттарнӑ. Сӑмах май, пӗлтӗр Канаш районӗнчи 138 ҫемьене ҫӗнӗ хваттер уҫҫи панӑ. Вӗсем пурте — унччен кивӗ ҫуртра пурӑннӑ ҫынсем.

Ҫӗр участокӗ парасси ҫинчен ҫирӗплетекен хут панӑ самант

Красноармейски районӗнчи нумай ачаллӑ тата тепӗр 10 ҫемье ҫӗр лаптӑкӗллӗ пулса тӑнӑ. Пӗтӗмпе вара кӑҫал вӑл тӑрӑхри 26 ҫемье ӑна тӳлевсӗр илнӗ.

Хальхи вуннӑшне ҫӗр лаптӑкӗ хуҫи пулма ирӗк паракан хутсене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура паян тыттарнӑ. Нумай ачаллисене район администрацийӗн ларусен залне пухнӑ. Ҫӗр парасси ҫинчен калакан хута район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Молотков тыттарнӑ. Сергей Львович ҫӗрӗ Красноармейскинчи ҫӗнӗ микрорайонта уйӑрнӑ. Халӗ вӑл вырӑна ҫутӑ, газ тата шыв кӗртме проект тӑвассипе ӗҫленине пӗлтернӗ.

Ӗнер, раштавӑн 29-мӗшӗнче, Мӑн Шетмӗ тӑрӑхӗнчи нумай ачаллӑ виҫӗ ҫемьене ҫӗр хучӗ тыттарнӑ.

Ҫӗр лаптӑкӗ тӑма черетре тӑракан нумай ачаллӑ 149 ҫемьерен 134-шӗ участоклӑ пулнӑ. Ҫав йышран 56-шӗ хушма хуҫалӑха аталантарма ҫӗр илнӗ, уйрӑм ҫурт хӑпартма – 78-шӗ.

Тӑлӑха хваттер памаллах

Тӑвай районӗнче пурӑнакан тӑлӑха хваттер пама суд йышӑну кӑларнӑ. Унтисен ӗҫне Вӑрмар районӗнче пӑхса тухаҫҫӗ те, суд нумаях пулмасть иртнӗ.

Суда тавӑҫпа Тӑвай район прокурорӗ Оксана Ястребова тухнӑ. Хутпа суд тӑрӑх ҫӳреме маларах ирттернӗ тӗрӗслев хистенӗ. Ашшӗ те, амӑшӗ те ҫук хӗр 2011 ҫултанпа ҫурт-йӗр черетӗнче тӑнӑ. 2012 ҫул вӗҫӗнчен унӑн хӑйӗн кӗтесне кӗме ирӗк ҫитнӗ пулин те район администрацийӗ унӑн ыйтӑвне тивӗҫтермен.

Прокурор тӑлӑха хӗрхенсе те хӳтӗлесе тата, паллах, саккуна пӑхӑнма хистесе ҫырнӑ тавӑҫне районти суд тивӗҫтернӗ. Тӑлӑха вырӑнти тӳре-шаран икӗ уйӑхра ҫурт-йӗрпе тивӗҫтермелле. Суд раштавӑн 12-мӗшӗнче иртнӗ. Район администрацийӗ аппеляци ҫӑхавӗ ҫырса аппаланмасан хваттер уҫҫине кӗтсе илесси тӑлӑхӑн инҫех мар.

Кунта та ҫын пурӑнать

Йӗпреҫ районӗнчи Ҫӑкалӑх ялӗнчи 1963 ҫулта хута янӑ икӗ хутлӑ баракра куҫӗ япӑх куракан ашшӗпе унӑн 39 ҫулти сусӑр хӗрӗ пурӑнаҫҫӗ. Вӗсен нушаллӑ пурнӑҫне «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче» Алина Изман журналист ҫырса кӑтартнӑ.

«Ҫурт тӑрринчен шыв аннине пула подъезд стенисем ҫав тери тӗссӗр, йывӑҫ картлашкасемпе утма хӑрамалла, йӑлтах ҫӗрнӗ, юхӑннӑ. Пуҫ ҫине мӗн те пулин йӑтӑнса анасран чун юлмарӗ», — тесе пуҫланӑ Журавлевсем патне епле пырса кӗнине. Журавлевсене пурӑнмалли кӗтеспе тивӗҫтерес тӗлӗшпе 2012 ҫултах суд пуҫланнӑ. «Эпир нумая хапсӑнмастпӑр: сӗтелпе кравать вырнаҫмалӑх пӳлӗм, туалетпа ванна ҫеҫ пултӑрччӗ», — тенӗ те ҫамрӑк хӗрарӑм судья умӗнчех йӗрсе янӑ. Анчах ыйтӑва паянта та тивӗҫтермен.

«Ирҫе Ҫармӑсра, Ҫӑкалӑхра общежити пур. Сӗнтӗмӗр — хирӗҫлерӗҫ. Условисем тивӗҫтермеҫҫӗ тӗк Хурамалти ватӑсен ҫурчӗ те вӗсене йышӑнма хатӗр, анчах хӑйсем ниҫта та каясшӑн мар», — ӑнлантарнӑ Ирҫе Ҫармӑс ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Леонид Кураков.

Максим Ивановӑн каяш пирки те хуравлама тивӗ

«Ҫыхӑнура» (на-связи.ru) форум Чӑваш Енӗн строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министрӗн пӗрремӗш ҫумӗпе Максим Ивановпа «Тӳрӗ лини» ирттерме палӑртнӑ. Асӑннӑ порталӑн форумӗнчи онлайн-консультаци раштавӑн 15-мӗшӗнче 10 сехетрен пуҫласа 12 сехетчен пырӗ.

Тӳре-шарана ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхпа тата тӗплӗ юсавпа ҫыхӑннӑ ыйтусене памаллине пӗлтернӗ. Порталта ҫырнӑ тӑрӑх, ыйтусене халех хатӗрлеме юрать. Чӑн та, хӑшӗсем ыйтма пуҫланӑ та ӗнтӗ. Канашри Йӗпреҫ шосси ҫинчи 5-мӗш ҫуртӑн путвалӗнче каяша хӑҫан тасатӗҫ, вырӑнти управляющи компани шарламасть тесе ҫырнӑ пӗри. Тепри вара министерство икӗ уйӑх ӗнтӗ хуравламасть тесе ӗнентернӗ май ведомствӑна саккуна шӗкӗлчеме сӗнет.

Вӑрмарти ишӗлекен ҫурт

Мачча пӑнтӑхнӑ, стенасем ҫурӑлнӑ… Вӑрмар поселокӗнчи пӗр ҫурт ҫакнашкал лару-тӑрура. Ҫынсен ҫавӑнтах пурӑнма тивет. Вырӑнти влаҫ вара ҫурта авариллисен йышне кӗртесшӗн мар.

Порфирьев урамӗнчи ҫуртра 26 ҫемье пурӑнать. Ӑна 1972 ҫулта хӑпартнӑ. Любовь Ефремова ҫавӑнтанпах пурӑнать унта. Анчах юлашки ҫулсенче унта кун кунлама питӗ йывӑр. Ҫурт куҫ умӗнчех ишӗлет.

Ҫынсем «Актив» компание ҫурта хаклама чӗннӗ. Вӑл пӳртӗн 71 проценчӗ юрӑхсӑр тесе йышӑннӑ. Анчах администраци ҫакна йышӑнмасть. Вӗсем хӑйсем экспертиза ирттернӗ. Ҫурт япӑххине йышӑнаҫҫӗ-ха вӗсем, анчах куншӑн ҫынсем хӑйсемех айӑплӑ-мӗн. Хваттерсенче душ, туалет тӑваҫҫӗ те ҫавна пула ҫурт ишӗлет.

Администраци ҫурт пурӑнма юрӑхлӑ тесе ура тапса ӗнентерет. Вӑрмарта унран хӑрушӑраххисем пур имӗш. Ку историре ведомствӑсен хушшинчи комисси пӑнчӑ лартӗ. Ҫурт авариллӗ е ҫук – вӑл палӑртӗ.

Чӑваш Енре кивӗ ҫурт-йӗрте пурӑнакансене хатӗр хваттерсене куҫарас шухӑшлӑ. Кун пирки Михаил Игнатьев Элтепер раштавӑн 3-мӗшӗнче правительство ларӑвӗнче асӑнса хӑварнӑ.

Михаил Игнатьев пӗлтернӗ тӑрӑх, кивӗ тата ишӗлекен ҫуртсенче пурӑнакансене 2017 ҫулхи кӗркунне тӗлне куҫарса пӗтермелле. Программӑна вӗҫлеме Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑха реформӑлакан фондран Чӑваш Ене 323 миллион тенкӗ куҫармалла. «Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Хушӑва пирӗн пурнӑҫламалла тата ӑна пурнӑҫлани ҫинчен пӗлтермелле», — палӑртнӑ Михаил Игнатьев.

Элтепер Мускав облаҫӗнчи опытпа усӑ курас шухӑшлине пӗлтернӗ. Унта ҫӗнӗ ҫурт-йӗр хӑпартнипе пӗрлех иккӗмӗшле фонд шутланаканнинче те хваттер туянаҫҫӗ иккен. Капла туни укҫа-тенке те перекетлеме май парать-мӗн.

Чӑваш Енре ҫитес ҫулталӑкӑн утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшу хакӗ вӑтамран 4,4 процент хӑпарӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хаксем пирки хушӑва ӗнер алӑ пуснӑ. Маларах эпир ҫитес ҫул пирӗн республикӑра хак 3,9 процент хӑпарма пултарассине пӗлтернӗччӗ-ха.

Кӗсьене пуринчен ытла Шупашкарта ҫӳхетме тивӗ: унта хак хальхинчен чӗрӗк пай таран хӑпарма пултарать. Ҫакӑ ӑшӑ энергийӗпе хутнин хакӗ 24,8-шар процент хакланнипе ҫыхӑннӑ. Канашра хак 10%, Ҫӗнӗ Шупашкарта 12%, Ҫӗмӗрлере 7% ӳсмелле. Яллӑ районсенче хак хӑпараслӑх 4,4 процентран иртмелле мар. Ҫапах та хӑш-пӗр ял тӑрӑхӗсенче ку цифрӑран пысӑкрах пулӗ: Элӗкре — 5,7%, Патӑрьелте — 6%, Вӑрнарта — 4,7%, Йӗпреҫре —12%, Комсомольскинче — 4,9%, Красноармейскинче — 12%, Хӗрлӗ Чутайӗнче — 5,7%, Тӑвайӗнче — 8%, Ҫӗрпӳре — 10%, Етӗрнере — 12%, Куславккара — 12%, Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркассинче — 12%, Вӑрман-Ҫӗктерте — 10%, Ишлейре — 7,5%, Кӳкеҫре — 7%, Ҫӗньялта — 10%.