Ҫӗнӗ Лапсарти Совхоз урамӗнчи 1-мӗш ҫурт

Ҫӗнӗ Лапсарти Совхоз урамӗнчи 1-мӗш ҫурт айккинчен ҫеҫ лайӑх пек курӑнать. Шалта вара — нӳрӗклӗх, маччаран шыв анать, кӗтессенче пӑнтӑх… Стенасем те ҫирӗпех мар-мӗн.

Унта пурӑнакан ҫынсем кун тӗлӗшпе темӗн те тӑваҫҫӗ — юсавшӑн нумайрах укҫа тӳлеҫҫӗ, тӑррине лайӑхлатмашкӑн та укҫа пухаҫҫӗ. Анчах управляющи компанийӗ вырӑнтан тапранасшӑн мар курӑнать.

Ав Сергей Ивановӑн хваттерӗнче темиҫе ҫул каялла стена — бетон плита — 10 сантиметр тайӑннӑ. Хушӑкран алӑ та кӗрет. Хӗлле вар — ҫил. Сергей Пластинин хваттерӗнче савӑтсем лартса тухнӑ. Ара, маччаран тумлать. Вӗсене хӗлле те илмеҫҫӗ — ҫанталӑк ӑшӑтрӗ-тӗк…

Хут тӑрӑх, ҫивиттине юсанӑ имӗш. Ӑна тумашкӑн ҫынсем унчченхи управляющи компанинчен те ыйтнӑ. Анчах лешсем яланах сӑлтав тупнӑ. Хальхи компани вара пулӑшма тӑнӑ. Анчах ҫивиттине улӑштарма 2,5 миллион тенкӗ кирлӗ-мӗн. Ун чухлӗ укҫа ҫук. Ҫавӑнпа тӑррин пӗр пайне ҫеҫ улӑштарма йышӑннӑ.

«Лапсарская» управляющи компанийӗн директорӗ Владимир Осанов ҫурт авариллӗ лару-тӑрура пулнине пӗлтерет. «Пӗлтӗр сирӗн ҫурта 861 пин тенкӗ янӑ, кӑҫал — 621 пин тенкӗ. Эпир япӑх ӗҫлетпӗр-им?

Малалла...

Шупашкарти Ленин проспектӗнчи 42-мӗш ҫуртри пӗр хваттерте пурӑнакан пӗр кинемей пурнӑҫӗ хӑрушлӑхра теме пулать. Унта мачча авӑннӑ-мӗн.

Прокуратура хваттере тӗрӗсленӗ. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, ҫӳлти хутри хваттер тӑрринче — мачча тӑрри. Ҫавна пула вӑл авӑннӑ. Хваттерте пурӑнакан ҫынсене ку хӑрушлӑха кӗртсе ӳкерет.

Каярахпа ҫакӑ палӑрнӑ: комисси ку ҫурта 2013 ҫулта тӗрӗсленӗ. Ун чухне специалистсем ҫӳлти хутри виҫӗ хваттер пурӑнма юрӑхсӑррине палӑртнӑ. Ҫынсене урӑх ҫӗре куҫарас ӗҫе Шупашкарти Ленин район администрацийӗ ҫине тиенӗ.

Анчах тӳре-шара тивӗҫлӗ мерӑсем йышӑнман. Хваттерсенчен пӗринче тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ кинемей пурӑнать. Унӑн куҫмалли урӑх вырӑн ҫук-мӗн. Ку ӗҫе прокуратура тӗрӗслесех тӑрать.

Ҫӗршыври 45 регионти пекех пирӗн тӑрӑхра та «Раҫҫей ҫемйи валли ҫурт-йӗр» программа пурнӑҫа кӗме тытӑнмалла. 2017 ҫулхи утӑн 1-мӗшӗччен 210 пин тӑваткал метр ҫурт-йӗр хӑпартмалла. Вӑл программӑпа хӑпартакан ҫурт-йӗрӗн пӗр тӑваткал метрӗн хакӗ 30 пинтен иртмелле мар. Тӑкаксене йӳнетес тесе ҫурт тӑвӑм организацийӗсене патшалӑх хыснинчен кашни тӑваткал метр пуҫне 4 пин тенкӗ уйӑрӗҫ.

Эконом-класлӑ ҫурт-йӗр ӑҫта тата мӗнле организаци хӑпартассине палӑртнӑ ӗнтӗ. Тӑватӑ проекта ҫаксене суйласа илнӗ:

Шупашкарти «Соляное» микрорайонти «Алза» пӗр тӑваткал метра 30 пин тенкӗпе хӑпартӗ. Ҫӗрпӳри «Южный-2» микрорайонта «ПМК-8» пӗр тӑваткал метрне 27,8896 пин тенкӗпе тума шантарнӑ. Шупашкар районӗнчи Кайри Ункӑпуҫ ялӗнчи сахал хутлӑ ҫурт-йӗре пӗр тӑваткал метрне «Тус» общество 30 пин тенкӗпе ҫӗклесе лартӗ. Шупашкарти «Гремячево» микрорайонти хваттерсене 30 пин тенкӗпе «Устра» общество ҫӗклемелле.

Шупашкарта коммуналлӑ хуҫалӑх пулӑшӑвӗшӗн тӳлемелли хаксем ҫак уйӑхра 1,2 хутран пуҫласа 3 хут таранах ӳсме пултараҫҫӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн наци телекуравӗ пӗлтерет.

Хаксем ҫапла хӑпарни шутлав приборӗсем вырнаҫтарман ҫуртсенче пурӑнакансене ытларах пырса тивмелле теҫҫӗ.

Коммуналлӑ тӳлев хакӗ ӳсни чӳк уйӑхӗнчи квитанцисене юпа уйӑхӗнче ӑшӑ панӑшӑнхи тӳлеве кӗртнипе ҫыхӑнни пирки пӗлтереҫҫӗ. Халӗ ӑшӑ тӳлевне унчченхилле ҫулталӑклӑха пӗр тан пайлама пӑрахрӗҫ те, хӗлле ытларах тӳлеме тивет, ҫулла сахалтарах ларать.

Хаксем хӗлле ҫыртнине счетчиксӑр ҫуртсем уйрӑмах туйса илесси пирки маларах палӑртрӑмӑр-ха. Шупашкарта кун пеккисем 247 ҫурт. Ҫитес вӑхӑтра 121 ҫуртра вырнаҫтармалла. Анчах лартма май ҫукккисем те пур иккен. Счетчиксем вырнаҫтарма 16 миллион тенке яхӑн кирлӗ-мӗн.

Харӑсах тӳлеве йывӑр пулсан коммуналлӑ тӳлев хакне 12 уйӑха пайласа пӗр пек виҫепе тӳлеме ирӗк пур.

Юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнче уяв пулнӑ. Ҫак кун тин хута кайнӑ ҫӗнӗ ҫурт уҫҫисене панӑ.

Ҫав ҫуртра тӑлӑх ачасем валли те кӗтес тупӑннӑ. 17 яш-хӗр ҫӗнӗ хваттер уҫҫисене илнӗ. Ҫавӑн пекех 10 ҫынна авариллӗ виҫӗ ҫуртран куҫарнӑ. Ӑна патшалӑх программипе килӗшӳллӗн тунӑ.

Ҫӗнӗ хваттер уҫҫисене панӑ ҫӗре тӳре-шара хутшӑннӑ. Ҫав шутра — Николай Малов, Татьяна Минина, Валерий Павлов… Ҫӗнӗ хваттере куҫнисем строительсене тав тунӑ. Анна Абакумова тата Галина Мидейкина ӑшӑ сӑмахсем тухса каланӑ.

Ҫынсене хваттер уҫҫисене панӑ хыҫҫӑн хӗрлӗ хӑйӑва каснӑ. Хваттерсенче пластик чӳрече лартнӑ, сантехника вырнаҫтарнӑ, обой ҫыпӑҫтарнӑ, линолеум сарнӑ.

Шупашкарти Петров урамӗнчи 9-мӗш ҫурт ишӗлсе аннӑ хыҫҫӑн тӗп хулари общежитисемпе (вӗсене халӗ ун пек каламаҫҫӗ-ха, чылайӑшне пурӑнмалли ҫурт статусне куҫарнӑ. Анчах ятне темле каласан та общежити общежитиех юлать ӗнтӗ) сахал йышлӑ ҫемье пурӑнмалли ҫуртсене тӗрӗслеме тытӑннӑ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх, транспорт тата ҫыхӑну управленийӗнче пӗлтернӗ.

Чи малтанах тӗрӗслев ишӗлекен ҫуртран ҫынсене куҫарасси программӑна лекнӗ нумай хваттерлӗ ҫуртсене пырса тивессине систереҫҫӗ.

Комисси хакланӑ хыҫҫӑн конструкцие татса тӑракан хатӗрсен тата инженерии оборудованине кӑтартса акт шӑрҫалӗҫ.

Инкек сиксе тухасран епле мероприятисем ирттермеллине палӑртӗҫ.

Тӗрӗслев пӗтӗмлетӗвне тата малашне пурнӑҫламалли ӗҫсен планне раштавӑн 10-мӗшӗччен хатӗрлесе ҫитермелле.

Ҫурт-йӗр черетӗнче тӑракансене республикӑн ҫурт-йӗр фондӗнчи хваттере коммерцилле майпа тара параҫҫӗ. Ку йӗрке 2008-мӗш ҫулта пуҫланса кайрӗ. Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнчи ҫурт-йӗре тара камсене пани пирки те кунта каласа хӑвармалла-тӑр. Вӑл хысна тытӑмӗнче ӗҫлекенсене, ҫамрӑк ҫемьесене, ҫурт-йӗр условине лайӑхлатмалли черетре тӑракан ҫамрӑк специалистсене тивӗҫет. Инкеклӗ лару-тӑрура шар курнисене те параҫҫӗ.

Юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗ тӗлне асӑннӑ фондра 1656 хваттер шутланать. Коммерцилле майпа тара панипе кӑҫал кӑна республика хыснине 28,5 миллион тенкӗ укҫа кӗнӗ.

Пӗлтӗрхи раштавран Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнчи хваттере унта ҫулталӑкран ытларах пурӑнакансене туянма ирӗк пачӗҫ. Ӑна 10 ҫул таран пӗчӗккӗн кӗтмелле те сутаҫҫӗ. 70 хваттер сутса республика хыснине 23,1 миллион тенкӗ кӗнӗ.

Юпан 29-мӗшӗнче Росреестрӑн республикӑри управленийӗ Шупашкарта пурӑнакансем тата тӗп хула хӑнисем валли консультаци кунӗ йӗркелет. Унта ҫитес текенсене Шупашкарти Ленинград урамӗнчи 36-мӗш ҫуртри 2-мӗш пӳлӗме йыхравлаҫҫӗ. Аса илтеретпӗр, унта Раҫҫей Президенчӗн Чӑваш Енри йышӑну пӳлӗмӗ вырнаҫнӑ.

Йышӑнӑва пурлӑха эткерлӗхе илес, хваттер, гараж е ҫӗр лаптӑкӗ туянас-сутас шухӑшлисем кайма юрать. Ку енпе мӗнпур ыйтӑва ҫавӑн чух специалистсем самантрах уҫӑмлатӗҫ.

Ҫынсене Росреестрӑн управленийӗн, Росреестрӑн кадастр палатин республикӑри филиалӗн специалисчӗсем кӑна мар, республикӑн Нотариус палатин нотариусӗ, республикӑн Ваккат палатин ваккачӗ, Федерацин налук службин ӗҫченӗ те йышӑнӗ.

Консультаци кирлисене 15 сехетрен тытӑнса 18 сехетчен кӗтеҫҫӗ. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ — 62-62-10.

Калӑн, ним тӗлӗнмелли те ҫук. Анчах кнута сӑмах нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗр пирки пырать. Вӗсенче пурӑнакан харпӑрлӑх хуҫисен хӑйсен ҫурчӗсенче малашне тӗплӗ юсавшӑн укҫа тӳлеме тытӑнмалла. Ҫӗнӗ йӗрке кӑҫалхи раштав уйӑхӗнчен вӑя кӗрет.

Харпӑрлӑх хуҫисен кашни уйӑхра Чӑваш Республикинче ҫирӗплетнӗ тарифпа килӗшӳллӗн тӳлеме тивӗ. Кама мӗн чухлӗ лекесси ҫурт-йӗр калӑпӑшӗнчен килет. 1 тӑваткал метршӑн 5 тенкӗ те 20 пус тӳлеттерӗҫ.

Республикӑра пурӑнакансенчен ытларахӑшӗ хӑйсен пӗрлехи пухӑвӗсенче тӗллевлӗ укҫа-тенке регионти оператор урлӑ пуҫтарма килӗшсе татӑлнӑ. Ку чухне укҫа-тенкӗ пӗр «хурана» пухӑнса пымалла. Пухӑнса пыракан укҫа-тенкӗпе регионти пӗтӗм ҫурта черете пӑхӑнса юсама тивӗҫлӗ.

Тӑлӑхсем валли хӑпартакан Йӗпреҫри ҫурт

Ашшӗ-амӑшӗн ӑшшисӗр юлнӑ ачасене патшалӑхӑн ҫурт-йӗрпе тивӗҫтермеллине федераци саккунӗнче пӑхса хӑварнӑ. Чӗрӗ-сывӑ ашшӗ-амӑшӗ пур ҫинче ачасем хӑр тӑлӑх ӳснине йышӑнма питех те йывӑр. Анчах, мӗн тӑвӑн, куккук-амӑшӗсемпе ашшӗсем тупӑнсах тӑраҫҫӗ-ҫке...

Йӗпреҫре те тӑлӑхсем пур. Вӗсем валли хваттер тума тесе кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн ҫурринче район администрацийӗ конкурс ирттернӗ хыҫҫӑн пӗр строительство организацийӗпе килӗшӳ алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. 15 хваттерлӗ нумай хваттерлӗ ҫурта тума 6 миллион тенкӗ ытла тухса каять. Вӑл ҫурт Мир урамӗнче пулӗ. Халӗ унта юсав ӗҫӗсем пыраҫҫӗ. Вырӑнтисем ӗҫ графикпа килӗшӳллӗн пулса пынине ӗнентереҫҫӗ. Халӗ пӗрремӗш хута туса пӗтерессипе ӗҫлеҫҫӗ.

Сӑнсем (8)