Ӑслӑлӑхпа тӗпчев финанс институчӗ (НИФИ) Раҫҫей Федерацийӗн субъекчӗсен хысна енӗпе танлаштарӑмне хатӗрленӗ. Кӑҫалхи 9 уйӑха тишкернӗ те, Чӑваш Республикин хысна уҫҫӑнлӑхӗ сисӗннӗ. Ку енпе пирӗн тӑрӑх Атӑлҫи регионӗсем хушшинче виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.

Ҫӗршыври 85 субъект хушшинче маларах вӑл 19–20-мӗш вырӑнсенче тӑнӑ пулсан, халӗ кӑтартӑва ӳстерсе 16-мӗш вырӑна ҫитнӗ, малта пыракан регионсен ушкӑнне кӗнӗ.

Ӑслӑлӑхпа тӗпчев финанс институчӗ ҫак хаклава Раҫҫей Федерацийӗн Финанс министерстви ыйтнипе пурнӑҫлать. Пӗтӗмлетӗве хатӗрленӗ чухне субъектсенчи хыснана ҫулталӑкра епле пурнӑҫланине, бюджет саккунне ҫӗнӗлӗхсем кӗртнине, аналитика кӑтартӑвӗсене, финанс тӗрӗслевне тата ытти пайсене тишкереҫҫӗ.

Паян Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртам ялӗнче ял аталанӑвне халалланӑ экономика канашлӑвӗ иртнӗ. Кӑҫалхипе ӑна улттӑмӗш хут йӗркеленӗ.

Канашлӑва Раҫҫейри тӑхӑр регионти влаҫ органӗсен ӗҫченӗсем, тӗн тата общество деятелӗсем, ӑсчахсемпе банкирсем килнӗ. Унта ял мӗнле пурӑннине, ӑна мӗнле пулӑшмаллине сӳтсе явнӑ. Палӑртмалла: канашлӑва пуҫармашкӑн вырӑнти ҫынсем шухӑшланӑ, республика влаҫӗ ӑна ырланӑ.

Патӑрьел районӗнче агрокластер тума пуҫланӑ ӗнтӗ. Ку ыйтупа канашлура пӗлтӗр нумай калаҫнӑ. Халӗ инвесторпа тӗрлӗ ыйтӑва сӳтсе яваҫҫӗ.

Хальхинче доллар курсӗ пирки те калаҫнӑ. Вӑл хӑпарни ял ҫыннисене конкуренци енчен пулӑшу кӳрет. Вырӑнти продукци ютран кӳрсе килнӗ хаклӑ апат-ҫимӗҫе улӑштарма пултарать. Канашлӑва пухӑннисем Чӑваш Енре инвесторсем валли лайӑх условисем пуррине палӑртнӑ.

Вӑрнар район администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унти предприятисем производство калӑпӑшне ӳстерсе пыраҫҫӗ. Промышленность продукцийӗн калӑпӑшӗ кӑҫалхи тӑхӑр уйӑхра пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен 30,8 процент нумайланнӑ. Укҫа ҫине куҫарсан вӑл 12 миллиард та 271 миллион тенкӗпе танлашнӑ.

Уйрӑм предприятисене тишкерсен, «Август» фирмӑн Вӑрнарти хутӑш препаратсен савучӗ, «Чӑвашкабельмет», «Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ, «Вурнары Завод Сом» кӑтартӑва лайӑхлатнӑ.

Районти вӑтам шалу хисепӗ те ӳснӗ. Унтисем уйӑхсерен вӑтамран 21 пин те 227 тенкӗ те 90 пус илнӗ. Ку вӑл — кӑҫалхи сакӑр уйӑхри кӑтарту. Район администрацийӗнче ӗнентернӗ тӑрӑх, пӗлтӗрхи кӑрлач-ҫурла уйӑхӗсенчинчен шалу 4,6% хӑпарнӑ.

Михаил Игнатьев Элтепер

Федераци хыснинчен укҫа илес тесен регионсен ертӳҫисен хӑш-пӗр йывӑрлӑха шухӑшласа кӑларма тивет. Rambler News Service пӗлтернӗ тӑрӑх, кун пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев пӗлтернӗ.

«Эпир пӗрремӗш ҫул мар ӗнтӗ ӗҫлетпӗр. Эпӗ Антон Германовича (сӑмахӗ РФ финанс министрӗ Силуанов пирки пырать) калатӑп: тӗрӗссӗн ӗҫлеме пайталлӑ мар тетӗп, финанс министрӗ илттӗр, укҫа уйӑртӑр тесен йывӑрлӑха шухӑшласа кӑлармалла. Йӑлтах лӑпкӑ, тӑнӑҫлӑ пулсан укҫа памасан та пултараҫҫӗ. Калаҫҫӗ: эсир ахаль те лайӑх пурӑнатӑр, хӑвӑрах пурӑнӑр», — ҫапла цитатӑланӑ RNS Михаил Васильевич сӑмахне.

«Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, маларах пирӗн республикӑн финанс министрӗ Светлана Енилина Чӑваш Ен Михаил Игнатьев Элтеперпе РФ финанс министрӗ Антон Силуанов хушшинчи туслӑ хутшӑнупа мӑнаҫланма пултарнине палӑртса хӑварнӑ.

Юпан 14-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев РФ Патшалӑх Канашӗн депутачӗпе Анатолий Аксаковпа тӗл пулнӑ.

«Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин пайташне Михаил Игнатьев Чӑваш Ен ырлӑхӗшӗн тухӑҫлӑ ӗҫлеме ырӑ суннӑ.

РФ Патшалӑх Канашӗн депутачӗпе регион ертӳҫи тӗрлӗ ыйтӑва сӳтсе явнӑ тесе ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби ҫырнӑ. Ҫав шутра «Тракторные заводы» (чӑв. Трактор савучӗсем) концернӑн шӑпине те сӳтсе явнӑ. Анатолий Аксаков йывӑрлӑха кӗрсе ӳкнӗ предприятие РФ Правительствипе, банксемпе, инвесторсемпе пӗрле пулӑшассине асӑнса хӑварнӑ.

Раҫҫейӗн Патшалӑх Думин малтанхи пухӑвӗнче экономика комитетне ертсе пынӑ Анатолий Аксакова хальхинче финанс рынокӗпе ӗҫлекеннине шаннине, сӑмах май каласан, маларах эпир пӗлтернӗччӗ.

«Чувашторгтехника» пуҫлӑхӗ Наиль Хайрутдинов

Израиле кӑна мар, Филиппин Республикине те, Малайзине те, Сингапура та, Китая та, Вьетнама та, Кӑнтӑр Африкӑна та, Турцине те. Ҫук-ха, предприяти хӑй куҫса каймӗ. «Чувашторгтехникӑра» кухня валли кӑларакан оборудовани ҫавӑн пек инҫе ӑсанать.

Предприяти пуҫлӑхӗ Наиль Хайрутдинов Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева ӗнентернӗ тӑрӑх, «Чувашторгтехника» кӗҫех Великобритание, Швецине, Данине, Норвегине ҫитесшӗн. Экспорт калӑпӑшне ӳстерсе пынине пула предприяти производство хӑватне малашне татах пысӑклатасшӑн.

Михаил Игнатьевпа Наиль Хайрутдинов ӗнер, юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, республикӑн Правительство ҫуртӗнче курнӑҫнӑ. Предприяти пуҫлӑхӗ регион ертӳҫине пӗлтернӗ тӑрӑх, продукцин 17 проценчӗ экспорта ӑсанать. Газпа ӗҫлекен ҫӗнӗ йышши оборудовани кӑларма пуҫласа производство калӑпӑшне 30 процент ӳстересшӗн.

Ҫӗрпӳ районӗнчи ашпа шӑмӑ ҫӑнӑх савучӗ

Ҫӗрпӳри ветеринарипе санитари утилизаци савутне сутса яма йышӑннӑ. Темиҫе ҫул каялла республикӑн унитарлӑ предприятийӗ, каярах акционерсен обществи туса хунӑ предприятин акци пакетне сутлӑха кӑларнӑ.

Пурлӑх халиччен республикӑн харпӑрлӑхӗнче пулнӑ. Аукционта акцисен 75 процентӗнчен 1 акци сахалтарах сутма палӑртнӑ. Ӑна туянас текенсен малтанласа 27 миллион тенкӗ хатӗрлесе хумалла. Илес текенсем тупӑнсан аукцион вӑхӑтӗнче ку хак хӑпарасси паллӑ ӗнтӗ. Аукционӑн пирвайхи утӑмне 1 миллионпа хакланӑ. Суту-илӳ кунне юпа уйӑхӗн 17-мӗшне палӑртса хунӑ. Савутӑн ҫӗнӗ хуҫи пулса тӑрас текенсен заявкисене юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗ таран йышӑнаҫҫӗ.

Ҫӗрпӳ районӗнчи Янсакассинче вырнаҫнӑ савут вилнӗ выльӑха тирпейлесе ашпа шӑмӑ ҫӑнӑхӗ хатӗрлет.

Чӑваш Енре инвестици климачӗ лайӑхланса пырать, апла пулин те усламҫӑсен пӑшӑрханмалли тупӑнсах тӑрать. Ҫакна республикӑн Элтеперӗ Михаил Игнатьев правительство пайташӗсемпе эрнесерен ирттерекен йӑлана кӗнӗ ӗнерхи канашлура палӑртса хӑварнӑ.

Республикӑра инвестици климачӗ лайӑхланнине палӑртнӑ май пирӗн тӑрӑх ҫӗршыври 85 субъект хушшинче 9-мӗш вырӑнтан улттӑмӑшне хӑпарнине пӗлтернӗ. Апла пулин те пӗчӗк тата вӑтам бизнеспа аппаланакансем татса паман хӑш-пӗр ыйту пирки ҫӑхавласах тӑнине палӑртса хӑварнӑ. «Пирӗн вӑл ыйтусене татса пама май тупмалла», — тенӗ Михаил Игнатьев.

Усламҫӑсемпе ҫыхӑннӑ ыйтусене Элтепер Сочире иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗ ҫинчен, унта хускатнӑ ыйтусем пирки чарӑнса тӑнӑ май ҫитнӗ.

— Вӑтӑр урлӑ каҫнисен, тата тӗрӗсрех каласан, 36 ҫул ҫурӑрисен панкрута тухас хӑрушлӑх пур. Ку пӗтӗмлетӗве Кредит историйӗсен наци бюровӗ тунӑ.

«Ҫаралса юлас» хӑрушлӑх тӗрлӗ регионта тӗрлӗрен. Пирӗн республикӑра 36,6 ҫултисен ҫапла хӑрушлӑх пулсан, ҫӗршывра ку цифра вӑтамран 37,8-па танлашать.

Кредит историйӗсен наци бюровне авӑн уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне 3900 кредитортан информаци ҫитнӗ. 500 пин ытла парӑма кӗрсе кайса ӑна 90 кун ытларах тӳлейменнисене финанс аналитикӗсем панкрута тухас хӑрушлӑхра тесе хаклаҫҫӗ. Ҫапла йыша лекнисенчен чи аслӑраххисем Камчатка крайӗнче (вӑтам ҫул — 40,7), Карачай-Черкес Республикинче (40,1 ҫул), Чукотка автономи округӗнче (39,2 ҫул), Калининградпа Магадан облаҫӗсенче (39,0 ҫул) пурӑнаҫҫӗ. Дагестанра 34,8 ҫултисенех панкрута тухас хӑрушлӑх пур, Ненецк автономи округӗнче — 35,7 ҫултисен, Алтай Республикинче — 35,8 ҫултисен, Мӑкшӑ Республикинче — 35,9 ҫултисен.

Канаш хули

Канашра тулӑ тирпейлекен савут хута ярасшӑн. Проекта пурнӑҫа кӗртме ӗмӗтленекен «КиПиАй Агро Порецкое» тулли мар яваплӑ общество тулӑран глюкозӑпа фруктоза сиропӗ, тулӑран типӗ клейковина, глюкоза моногидрачӗ, гидрол (меласса), апат-ҫимӗҫ добавкисем хатӗрлесшӗн. Ҫулталӑкра 100 пин тонна тулӑ тирпейлесшӗн. Проектӑн пӗтӗмӗшле хакӗ 6,7 млрд тенкӗрен иртет.

Канаша монохуласен йышне кӗртнӗ май Монохуласене аталантаракан фондран ҫывӑх вӑхӑтра 739 миллион тенкӗ уйӑрмалла. Ку укҫа инженери тата транспорт инфраструктурине аталантарма кайӗ. «Кӗмӗле» уйӑрассине Раҫҫей правительствинче иртнӗ сӑнав канашӗн ларӑвӗнче йышӑннӑ. Унта ҫӗршыври 15 инвестици проектне аталантарма 8 миллиард ытла тенкӗ уйӑрассине пӗлтернӗ.