Паян Шупашкарта икӗ пеликан утнине асӑрханӑ. Ӑҫтан тупӑннӑ вӗсем? Ара, экзотика кайӑкӗсем Раҫҫейре кӑнтӑр енче ҫеҫ пурӑнаҫҫӗ вӗт.

Кӗрен тӗслӗ пеликансем Энгельс урамӗнчи лавкка умӗнче ҫӳренӗ. Кайӑксем А.Николаев ячӗллӗ паркри зоокӗтесрен тухса тарнӑ-мӗн.

Вӗсем зоокӗтесе чӗпӗ чухне лекнӗ, унта ӳссе аталаннӑ. Пеликансене тухса ан вӗҫччӗр тесе ятарлӑ операци тӑваҫҫӗ. Вӗсем вара темле майлӑ тухса тарнӑ.

Пеликансем ҫухалнине зоокӗтес ӗҫченӗсем тӳрех сиснӗ. Иртен-ҫӳрен те, ҫак кайӑксене курнӑскерсем, вӗсем ӑҫта иккенн пӗлсен парк администрацине хыпарланӑ. Кайӑксене тытма тивнӗ.

«Про Город» тунӑ сӑн

«Урамра, мӗн, кӗркунне-им? Хӗл ларма хатӗрленет-им?» — ӗнсине кӑчӑрт-кӑчӑрт хыҫрӗ, ахӑртнех, хӑшӗ-пӗри паян чӳречерен пӑхса. Ара, паян юр ҫурӗ вӗт.

Кӗҫех пляж сезонӗ уҫӑлмалла, вӗсене тӗрӗслеҫҫӗ. Кунта вара юр ҫӑвать. Паян Шупашкарта юр 14 сехет те 40 минутра ӳкме тытӑннӑ. Ҫӗр ҫине ӳксенех ирӗлнӗ. Сывлӑш температури 2 градус ҫеҫ тӑнӑ.

Ҫанталӑк мӗнлерех пулӗ? Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче пляж сезонӗ уҫӑлсан шыва кӗме май пулӗ-и? Хальлӗхе синоптиксем ӑшӑтасси пирки каламаҫҫӗ. Ҫӗртме пуҫламӑшӗнче ҫумӑр ҫӑвӗ, сывлӑш температури ӑшах пулмӗ.

Шупашкарта каллех тислӗк шӑрши кӗрет. Ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче пурӑнакан ҫынсем унашкаллине пӗрре мар тӳсеҫҫӗ. Урамра ырӑ мар шӑршӑ сарӑлни унччен те пулнӑ.

Ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Мир проспектӗнче, «Виҫӗ юман» микрорайонта, пурӑнакансем япӑх шӑршӑ тухнине сиснӗ. Ку ҫил вӑйлансан уйрӑмах лайӑх палӑрма тытӑннӑ.

«Фермӑри пек пурӑнатпӑр. Каллех ҫӑвӗпе нушаланмалла-им?» — ҫапла ӳпкелешнӗ ҫынсем. Аса илтерер: пӗлтӗр те ҫулла ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче япӑх шӑршӑ тӑнӑ. Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ тӗрӗслев ирттернӗччӗ. Ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Лапсар поселокӗнче пурӑнакансем те ырӑ мар шӑршӑ пулнине туйнӑ.

Шупашкар ҫыннисен кӑмӑлне пӗлес тесе транспорт инфраструктурине аталантарассипе ӗҫлекен Питӗрти ӑслӑлӑхпа тӗпчев тата проект институчӗ тӑхӑр уйӑх ӗҫленӗ. Ҫав вӑхӑтра унтисем урамра иртен-ҫӳрене чарса, форумсемпе тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче, хула администрацийӗн порталӗнче ыйтӑм ирттернӗ. Ҫав вӑхӑтра 5 пин ытла ҫынна тӗпченӗ.

Ҫӗршывӑн ҫурҫӗр тӗп хулинчи специалистсем ҫапла вара Шупашкар ҫыннисем троллейбуса кӑмӑлланине палӑртнӑ. Халӑхӑн 56 проценчӗ пассажир транспорчӗн тытӑмӗпе кӑмӑллине пӗлтернӗ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ троллейбуспа ҫӳреме юратать. Хӑшӗсем тата, ун пеккисем 26 процент, транспорт салонӗнче хӑтсӑр тесе хурланӑ.

Ҫынсен шухӑш-кӑмӑлне шута илсе Шупашкарти тӳре-шара ҫывӑх вӑхӑтра канашлу ирттерме палӑртать, унта транспорт инфраструктурин ыйтӑвне сӳтсе явӗҫ.

Шупашкарта пурӑнакан 38 ҫулти хӗрарӑм общество транспортӗнче суранланнӑ. Унӑн пуҫ мими чӗтреннӗ, пӳрни хуҫӑлнӑ.

Хӗрарӑм ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче 22-мӗш автобуса ларнӑ. «Студгородок» тата «Афанасьев урамӗ» чарӑнусен хушшинче водитель тӑрук чарӑннӑ. Хӗрарӑм шӑпах ҫав вӑхӑтра билетшӑн тӳлеме тӑнӑ. Автобус чарӑннипе хайхискер вӑркӑнса кайнӑ, водитель кабинине пырса тӑрӑннӑ.

Вӑл кӑштахлӑха тӑнне ҫухатнӑ. Васкавлӑ медпулӑшу ҫитиччен водитель аптечка туртса кӑларнӑ. Унта вара бинтпа мамӑксӑр пуҫне нимӗн те пулман. Тухтӑрсем пӑхнӑ хыҫҫӑн ӑна киле янӑ.

Тепӗр кунхине хӗрарӑм хӑйне япӑх туйнӑ. Ӑна нейрохирурги уйрӑмне вырттарнӑ. Тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн унӑн пӳрни хуҫӑлни, мӑйӗ суранланни палӑрнӑ. Хӗрарӑм ҫак ӗҫпе суда ҫитесшӗн.

Атӑлӑн сулахай ҫыранӗнче, Шупашкар тӗлӗнче, машинӑсене лартма кӑҫал хушма вырӑн йӗркелӗҫ. Вӑл унти пляжа канма пуҫтарӑнакансем валли пулӗ. Шупашкар хулинчи тӳре-шара шухӑшланӑ, яваплӑ организацисем палӑртнӑ тӑрӑх, ку ӗҫе ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне вӗҫлемелле. Атӑлӑн сулахай хӗрринчи пляжра транспорт лартмалли вырӑн тӑвассине хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ паян ирттернӗ канашлура сӳтсе явнӑ.

Маларах эпир Шупашкар хула администрацийӗ хӑйӑр туянассине пӗлтернӗччӗ. Хула администрацийӗ 2,46 пин тонна хӑйӑр кирлине, ӑна 455,1 пин тенкӗпе туянас кӑмӑллине палӑртса Патшалӑх туянӑвӗсен порталӗнче пӗлтерӳ вырнаҫтарнӑччӗ. 2,5 пине яхӑн тонна хӑйӑра Шупашкарти пляжсене илсе кайӗҫ. Аса илтерер, хулара вӗсем виҫҫӗ: Тӗп пляж, Афанасьев урамӗ ҫывӑхӗнче тата Ҫӗнӗ сала патӗнче.

Юлашки шӑнкӑрав кун, ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Шупашкарти суту-илӳ организацийӗсенче эрех ваккӑн сутма чарӗҫ. Ку хушӑва Шупашкар хула пуҫлӑхӗсем Чӑваш Енӗн Правительствин 2012 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче кӑларнӑ 481-мӗш номерлӗ хушӑва пурнӑҫласа йышӑннӑ.

Сӑмах май, ҫакна та аса илтерер. Маларах эпир Раҫҫейре урӑ регионсен танлаштарӑмне хатӗрленине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, экспертсем ҫынсем мӗн чухлӗ эрех-сӑра ӗҫнине хакланӑччӗ. Танлаштарӑма «Урӑ Раҫҫей» проект тата Общество палати ҫумӗнчи экспертпа аналитика центрӗ хатӗрленӗччӗ. Эрех ӗҫсе наркӑмӑшланнӑ тӗслӗхсене, ӳсӗрле тунӑ преступленисене шута илни тӑрӑх, Чӑваш Ен 32-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Пирӗн республика 2015 ҫулпа 72-мӗш вырӑнта пулнӑ. Чечня Республики, Ингушети, Дагестан, Магадан, Чукотка, Коми ҫыннисем ыттисенчен сахалрах эрех ӗҫеҫҫӗ.

Шупашкарти общество хастарӗ Шупашкарти Ленин палӑкӗ умӗнче пикет тӑвать. Юрий Шакеев ӑна пӗчченех йӗркеленӗ.

Общество хастарӗ Ленин палӑкӗ умӗнче палаткӑра паян пурӑнма тытӑннӑ. Унта вӑл ыран та, ҫу уйӑхӗн 23–24-мӗшӗсенче те кун кунласшӑн.

Юрий Шакеев халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ тӑрӑх, вӑл ҫапла майпа халӑха регионти ҫивӗч ыйтусем тӗлӗшпе куҫ хупмалла маррине пӗлтересшӗн. Ӑна ҫынсене пурӑнма юрӑхсӑр районсене куҫарни кадр политики, политикӑри тӑванлӑх ҫыхӑнӑвӗсем, коррупци тата ытти ыйту канӑҫсӑрлантарать.

Ун патне журналистсем, полици ӗҫченӗсем пынӑ ӗтнӗ. Шакеев йӑлтах ӑнлантарнӑ, лешсем саккуна пӑсма юраманнине асӑрхаттарнӑ та кайнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан ветеран Алексей Яковлев парадра сӑмах паманшӑн кӳреннине сайтра пӗлтернӗччӗ. Нумаях пулмасть ун патне Шупашкарти Калинин район администрацийӗн ӗҫченӗсем килнӗ, каҫару ыйтнӑ.

Вӗсем унӑн хӗрӗнчен Верӑран та каҫару ыйтнӑ, ку ӑнланманлӑх пулса тухнине каланӑ.

Хӑнасем Алексей Алексеевича тимлӗ итленӗ, унӑн ыйтӑвӗсене хуравлама тӑрӑшнӑ. Мероприяти йӗркелӳҫисем ветеран пӑшӑрханнине пӗлсе тӑрсах мӗншӗн ун патне тухтӑр яман? Ҫакна никам та хуравлайман.

Ветеран каланӑ тӑрӑх, ун патне ҫак пулӑма пачах хутшӑнман ҫынсем каҫару ыйтма килнӗ. Сӑмах паман ҫынсем вара килсе курӑнман.

Шупашкарта 22-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбус уҫасси пирки сӑмах тухни пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Ҫак кунсенче ҫакна официаллӑ майпа ҫирӗплетнӗ. Вӑл 49-мӗш маршрутка вырӑнне кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнчен ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районне ҫӳрӗ.

Документра палӑртнӑ тӑрӑх, троллейбус «Ҫӑкӑр» тулли мар яваплӑ общество — Университет» маршрутпа ҫӳрӗ. Кунсӑр пуҫне тепӗр икӗ троллейбус маршрутне кӑштах улӑштарӗ. Ку 9-мӗш маршрута пырса тивет. Вӑл Хӗрлӗ тӳреме анӗ. 21-мӗш троллейбус та маршрута улӑштарӗ. Вӑл университета ҫитсен каялла Гузовский урамӗн ҫулӗпе килӗ.

7-мӗш маршрутлӑ троллейбус вара пачах ҫӳреме пӑрахӗ. Вӑл «Ҫамрӑклӑх бульварӗ – Агрегат савучӗ» маршрутпа ҫӳренӗ.