Нумаях пулматсь республика шайӗнче «Аслӑ тытӑҫу» вӑйӑ иртнӗ. Ӑна «Хавал» пӗрлешӳ «Ӑнӑҫу чӗлхи» ют чӗлхе шкулӗ пулӑшнипе ирттернӗ. Конкурс «хулари» тата «ялти» номинацисемпе иртнӗ.

Трак тӑрӑхӗнчен вӑййа Упи шкулӗнчи «Ҫавал хумӗсем» тата Красноармейски шкулӗнчи «Кӑмӑл» ушкӑн хутшӑннӑ. Кашни ушкӑнра 5 шкул ачи пулнӑ.

Вӗренекенсем вӑйӑра 8 тӗрлӗ ӑмӑртура тупӑшнӑ.

«Килти ӗҫ» ӑмӑртура Чӑвашра кӑларнӑ таварсене рекламӑламалла тивнӗ. «Ҫавал хумӗсем» ушкӑн «Чесла» общество таварне, «Кӑмӑл» «Кетра» кирпӗч савучӗн таварне ӑнӑҫлӑ рекламӑланӑ.

Ачасем малалла «Кӑптак пуплев» ӑмӑртура тупӑшрӗҫ. Унта вӗсен предложенири сӑмахсене тӗрӗс вырнаҫтарма тивнӗ. «Диктант» ӑмӑртура вара ачасен чӑвашла ҫӑмӑлах мар текста тӗрӗс ҫырмалла пулнӑ. Кунта та Красноармейски район ачисем малти вырӑнсене йышӑннӑ.

«Аслӑ тытӑҫу» вӑйӑра ял шкулӗсем хушшинче Упи шкулӗн вӗренекенӗсем 1-мӗш вырӑна тухнӑ. Хула шкулӗсем хушшинче Красноармейски шкулӗ 2-мӗш вырӑн йышӑннӑ.

Конкурса уҫни (сӑнӳкерчӗке ЧР ЦИК сайчӗ ҫинчен илнӗ)

Иртнӗ шӑматкун тӗп хулари пиллӗкмӗш гимназире республикӑри 10–11-мӗш классенче вӗренекен икҫӗр ача пуҫтарӑнчӗ. Вӗсем пурте район шайӗнче иртнӗ «Эпӗ — Раҫҫей гражданинӗ» конкурсра мала тухма пултарнӑ.

Комсомольски районӗнчен килнӗ ушкӑн пилӗк ачаран тӑрать. Комсомольски иккӗмӗш, Нӗркеҫ, Хирти Мӑнтӑр вӑтам шкулӗсенчи вӗренекенсем хушшинче Асанкасси вӑтам шкулӗнчи икӗ вӗренекен — Аня Прокопьева тата Наталья Храмова пулчӗҫ.

Хутшӑнакансене пысӑк программа кӗтрӗ пулин те, чи кирли — вӗсем конкурсӑн ҫитес тапхӑрне хутшӑнасси. Паллах, ыйтусем ҫӑмӑлах мар, вӗсенчен ытларах пайӗ суйлавпа ҫыхӑннӑ. Тестра пурӗ ҫӗр ыйту. Кашнинех, паллах, тӗрӗс хуравсем ытларах тупса мала тухас килет.

Конкурс пӗтӗмлетӗвӗсем ҫитес вӑхӑтра паллӑ пулӗҫ.

С.А.Жукова урок ирттернӗ вӑхӑтра

Комсомольски районӗнчи Хырхӗрри тӗп шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен фестивалӗ иртрӗ. Унта районти пур шкулсенчи педагогсем пуҫтарӑнчӗҫ.

Ӗлӗкхи мӑн асаттесен йӑли-йӗркипе шкулта вӗренекенсем хаклӑ хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илчӗҫ. Комсомольски пӗрремӗш вӑтам шкулӗнчи Светлана Анатольевна Жукова тата Хырай Ӗнел вӑтам шкулӗнчи Лидия Николаевна Владимирова вӗрентекенсем улттӑмӗш тата ҫиччӗмӗш классенче уҫӑ уроксем пачӗҫ. Вӗсем еплерех пысӑк шайра иртни ачасен ҫунса тӑракан куҫӗсене курсанах паллӑ пулчӗ. Ӗҫтешӗсем те пысӑк хак пачӗҫ пултаруллӑ вӗрентекенсене. Унтан вара шкул ачисем килнӗ хӑнасем умӗнче чӑваш халӑх тата хальхи вӑхӑтри авторсен юррисене шӑрантарчӗҫ, чӑвашла илемлӗ сӑвӑсем вуларӗҫ. Концерта хатӗрлесе йӗркелесе пыракансем шкулти чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Ирина Михайловна Степанова тата юрӑ-кӗвӗ ӑсталӑхне вӗрентекен Михаил Владимирович Бархонов.

Хыҫҫӑн вӗрентекенсем пӗрле пуҫтарӑнса вӗренӱ ӗҫенчи ҫӗнӗлӗхсене сӱтсе яврӗҫ, пӗр-пӗрин пуян опычӗпе паллашрӗҫ. «Пире тӑван кӗтсе тӑрать» юрӑпа фестиваль вӗҫленчӗ, малалла вара мӗн курни-илтнине кашни вӗрентекен хӑйӗн ӗҫӗнче усӑ курас тӗллев тӑрать.

Малалла...

Муркаш районӗнчи Москакассинчи вӑтам шкулта вӗренекен ачасем тата учительсем Пайтул Искеев премийӗн лауреачӗпе тӗл пулнӑ. Ку ҫын — Чӑваш Республикин Писательсен пӗрлӗхӗн пайташӗ, маларах каланӑ преми лауреачӗ Николай Захарович Краснов.

Николай Краснов (Ҫавал) Вӑрнар районӗнчи Вӑрманкасси ялӗнче ҫуралнӑ. Пурӑнма Муркаш районӗнчи Москакасси ял тӑрӑхӗнчи Ивановка ялӗнче пурӑнать-мӗн.

2012 ҫулта вӑл «С любовью к Отчеству» (чӑв. Тӑван ҫӗршыва юратса) сӑвӑсен кӗнеки кӑларнӑ. Унта вӑл хӑй ҫамрӑк чухне ҫырнӑ сӑвӑсене кӗртнӗ-мӗн. Кӗнеке хӑтлавӗ 2013 ҫулта Чӑваш наци вулавӑшӗнче, Муркаш районӗнчи ача-пӑча вулавӑшӗнче тата Москакассинчи информаципе культура центрӗнче иртнӗ. Черетлӗ хӑтлав Москакасси шкулӗнче пулӗ. Ачасем кӗнеке авторне килес ҫул хӑйсен шкулӗнче ирттерме ыйтни пирки Муркаш район администрацийӗнче пӗлтерчӗҫ.

Раштавӑн 2-мӗшӗнче 11-мӗш класра вӗренекенсем сочинени ҫырнӑ. Хӑйсен пӗлӗвне Шупашкарти 2 пин ытла яш-хӗр тӗрӗсленӗ.

Ку экзамен ППЭне ҫул уҫса парать. Ӑна иккӗмӗш ҫул ӗнтӗ ирттереҫҫӗ. Хӑш-пӗр аслӑ шкула вӗренме кӗнӗ чухне сочинени 10 балл таран хушма пултарать.

Сочиненисене кил-ҫурт, ҫул, юрату тата Литература ҫулталӑкӗпе ҫыхӑнтарнӑ. 11-мӗш классем экзамена тахҫанах хатӗрленме тытӑннӑ.

Сочинение ҫырмашкӑн 4 сехет уйӑрнӑ. Гаджетсемпе, ытти япалапа усӑ курма ирӗк паман вӗсене. Орфографи словарьне ҫеҫ уҫса пӑхма май килнӗ. Сочинение 5 критерипе хаклӗҫ. Унта 350 сӑмахран кая мар пулмалла.

Сочинение лайӑх ҫырсан ППЭ тытмашкӑн ирӗк парӗҫ. Сочиненисене ҫак эрне вӗҫлениччен тӗрӗслесе пӗтермелле. Ун чухне сочинени экзаменне тепӗр ҫул нарӑс тата ҫу уйӑхӗсенче ҫырма ирӗк парӗҫ.

Баден-Вюртемберг

Елчӗк районӗнчи Лаш Таяпари Екатерина Мижеровӑпа Татьяна Арефьева Германие ҫитнӗ. Унта вӗсен Чӑваш патшалӑх ялхуҫалӑх академийӗн студенчӗсем пулнине кура кайма май килнӗ.

Хӗрсем Баден-Вюртемберг ҫӗрӗнчи Менген ялӗнчи Силке Кихле фермер хуҫалӑхӗнче тӑрӑшнӑ.

Ют ҫӗршывра Катьӑпа Таня Германие 2-мӗш курсрах каясшӑн пулнӑ. Шкулта нимӗҫ чӗлхи вӗренни хӗрсене Германире практикӑра пулнӑ чух кирлӗ пулса тухнӑ та. Унта вӗсем иккӗмӗш курсра вӗреннӗ чухнех лекме ӗмӗтленнӗ-мӗн, анчах паспорт туса пӗтерейменни чӑрмав хунӑ. Анчах хытӑ ӗмӗтленсен тас килнине тума пулатех ҫав.

Хӗрсем ют патшалӑхра практика ирттернӗ ҫеҫ мар, хӑйсем валли ҫӗнннине те чылай пӗлнӗ, нимӗҫ культурипе паллашнӑ. Ку, чӑн та, ӗмӗр асӑнмалӑх.

Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар шкулӗ 145 ҫулхи юбилейне раштав уйӑхӗн 19-мӗшӗнче уявлать. Ӑна Илья Николаевич Ульянов уҫнӑ. Ку таранччен унтан 8 пин ытла ял ачи вӗренсе тухнӑ.

145 ҫулта шкул сӑнне те, статусне те улӑштарнӑ. 1870 ҫулта уҫӑлнӑ вӑл. Раштавӑн 19-мӗшӗнче занятисем пуҫланнӑ. Пӗрремӗш учитель А.Рождественский пулнӑ. Вӑл чӑваш чӗлхине лайӑх пӗлнӗ. Шкул уҫӑлнӑ кун 12 арҫын ача вӗренме килнӗ.

Виҫӗ ҫултан ҫӗнӗ ҫурт ҫӗкленӗ. Хутар шкулӗн шӑпи И.Яковлев ячӗпе те ҫыхӑннӑ. 1900 ҫулта вӑл икӗ класлӑ пулса тӑнӑ.

2010 ҫулта шкула Юрий Мозяков ертсе пыма тытӑнна. 2011 ҫулта гимназие шкул ятне панӑ. Вӑл И.Н.Ульянов ячӗпе хисепленет.

Ку шкултан Леонид Черкесов, Вениамин Петров, Вячеслав Рафинов, Геннадий Матвеев, Владимир Мурашкин, Владимир Мидуков, Кузьма Великов тата ыттисем вӗренсе тухнӑ.

Халӗ шкулта 167 ача вӗренет, 24 вӗрентекен ӗҫлет. Шкулта вӗренӳ валли пур услови те пур.

Нурӑс шкулӗнче иртнӗ уяв кунне пӗр сӑмахсӑр истори урокӗпе танлаштармалла. Ку шухӑша Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнчи паянхи хыпарта палӑртнӑ.

Нурӑс шкулӗн 170 ҫулхи юбилейӗ чӳк уйӑхӗн 21-мӗшӗнчех иртнӗ-ха. Пысӑк хӑнасем, офицерсем (вӗсен хушшинче кӑкӑр тулли наградӑллӑ, пакунсемлӗ ҫынсем йышлӑ пулнӑ. Сӑмахран, Михаил Григорьев генерал-майор, Анатолий Григорьев, Эрик Васильев, Валерий Кошкин полковниксем, Станислав Львов, Николай Лысов подполковниксем) малтан ачасемпе тӗл пулнӑ.

Патриотизм теми уявӑн тӗп пайӗнче, Нурӑсри культура ҫурчӗн сцени ҫинче те, сӳнмен. Чӑваш Республикин Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ пайташӗн канашҫи Анатолий Григорьев, Мускаври кадет корпусӗн инженери службин ертӳҫи Эрик Васильев, ытти чылай хӑна Нурӑс шкулӗнче вӗреннисем тата ҫӗршыв мӑнаҫлӑхӗ тесе палӑртнӑ.

Патӑрьел районӗнчи Нӑрваш Шӑхаль вӑтам шкулӗнчи 7-мӗш класра вӗренекенсем «Ҫамрӑксем сывӑ пурнӑҫ йӗркишӗн» акцие хутшӑннӑ. Ҫавна май ҫиччӗмӗшсемпе вӗсене чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Н.И. Павлова черетлӗ урока пресс-конференци мелӗпе ирттернӗ.

Ку урок теми «Укҫапала эрех ҫынна ӑсран кӑларать» (ку йӗркесем Константин Ивановӑн вилӗмсӗр «Нарспи» поэминчен) ятлӑ пулнӑ. Ачасем тӗрлӗ хаҫат-журнал корреспонденчӗсем пек пулса класс умӗнче ҫак темӑпа тухса калаҫнӑ. Вырӑнтан пӗлтернӗ тӑрӑх ҫиччӗмӗшсем пурнӑҫра укҫапа эрех пуҫ пулса тӑнине, ҫын сывлӑхне пысӑк сиен кӳнине «витӗмлӗ те кашни ача патне ҫитмелле» каласа панӑ.

Никита Петров, Женя Каюкина, Мария Осипова, Снежана Мулендеева хӑйсен калаҫӑвне Уйрӑмах ӑстарах йӗркеленӗ.

Ку урокра вӗренекенсем эрех-сӑрапа туслашмалла мар, укҫа чури пулмалла мар тесе пӗтӗмлетнӗ.

Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн ректорӗн тивӗҫӗсене хальлӗхе урӑх ҫын пурнӑҫлать. Вӑл — Александр Акимов.

Паян, чӳк уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов Ял хуҫалӑх академийӗн ректорне вӑхӑтлӑха палӑртнӑ. Вӑл инженери факультетӗнче транспорт технологийӗн машинин тата комплексӗн кафедрине ертсе пырать.

Хушу тухсан Сергей Артамонов ҫӗне пуҫлӑхра иккӗленменнине пӗлтернӗ. Ҫавӑн пекех вӑл юлашки ҫулсенче академи Чӑваш Енри ял хуҫалӑх таварӗсене кӑларакан производительсемпе ҫыхӑну тытманнине палӑртнӑ.

Александр Акимов вара академин тӗллевсене пурнӑҫламалли майсем пуррине палӑртнӑ. ЧР Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, 69 ҫулти Александр Акимов Ял хуҫалӑх академине ҫӗнӗ ректор палӑртиччен ертсе пырӗ.