К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн сцени ҫинче халӑха ҫичӗ теҫетке ҫул ытла килентерекен СССР халӑх артистки Вера Кузьмина паян 95 ҫул тултарать. Тӗлӗнмелле те, хӑпартланмалла та, Турра та тав тумалла — чӑваш сценин ҫутӑран та ҫутӑ ҫӑлтӑрӗ юбилей каҫне сцена ҫинче халӑхпа уявлӗ. Программа, сӑмах май, Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче 18 сехетре пуҫланӗ. Унта Вера Кузьмина вылянӑ спектакльсенчи сыпӑксем, саламсем пулӗҫ.
«Актрисӑн сасси питӗ хӳхӗм музыка инструменчӗ тейӗн, кашни сасса, хусканӑва туять. Юлашки ҫулсенче Петӗр Хусанкайӑн, Митта Ваҫлейӗн, Вильям Шекспирӑн, Игорь Северянинӑн сӑввисенчен хатӗрленӗ композицисемпе куракансене тӗлӗнтерчӗ. Сцена калаҫӑвӗн маҫтӑрӗ пулнӑ май Вера Кузьминична хӑй те вӑхӑтран-вӑхӑт педагог тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ. Вӑл Шупашкарти музыка училищин театр уйрӑмӗнче вӗренекенсен, Щепкин ячӗллӗ театр училищине пӗтернисен сассисене «лартнӑ». Кирек мӗнле аудиторире, кирек кам умӗнче, халӑх йышлӑ-и унта е пачах ҫукпа пӗрех-и — янраттарнӑ пӗрремӗш сӑмахӗпех зала тыткӑнлать сасси унӑн, актриса пӑшӑлтатса кӑна калаҫать пулсан та — кашни кӗтесрех илтӗнет, хутлӑха хӑйпе тултарать, туйӑмсен хумне, «тӗрлӗ темпераментӑн хӗрӳлӗхне» — е савӑнӑҫлине, е хуйхӑллине, илсе килет.
Ӗнер Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Любовь и ненависть» (чӑв. Юрату тата курайманлӑх) спектакль кӑтартнӑ. Илемлӗ хусканусенчен йӗркеленӗ спектакле Мускаври Владимир Беляйкин режиссер (вӑл пластика енӗпе паллӑ специалист шутланать) лартнӑ.
Чӑваш артисчӗсем шалти кӑмӑл-туйӑма ал-ура тата пит-куҫ вылявӗ, ташӑ урлӑ кӑтартма пултарнӑ. Спектакль режиссёрӗ Владимир Беляйкин ун пек пуласса кӗтменнине пытарман. Ултӑ автор ӗҫне тӗрлӗ хулара лартнӑ вӑл. Анчах кун пек таса, илем тӗлӗшенчен килӗшӳллӗ пулса тухман иккен. Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗсемпе вӑл тата та ӗҫлес кӑмӑллине пӗлтернӗ. Театрӑн балетмейстерӗ Алина Михайлова вара артистсен ӑсталӑхӗ ӳснине асӑрханӑ.
Чӑваш халӑх инструменчӗсене ӑсталакан, Вӑрнарта пурӑнакан Владимир Михайлов пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ 65 ҫулта ҫеҫ пулнӑ.
Хӑйӗн чун киленӗҫне таса кӑмӑлпа парӑннӑ ҫак ҫын 2014 ҫулта «Культура» телеканал «Моя любовь – Россия!» (чӑв. Манӑн юратӑвӑм — Раҫҫей!) кӑларӑмра калаҫнӑччӗ. Передачӑна ертсе пыракан Пьер Кристиан Броше (вӑл — Раҫҫейре тӗпленнӗ Франци ҫынни, хальхи вӑхӑтри ӳнер произведенийӗсене пухаканскер, кӗнекесем кӑлараканскер) «чӑннипех те фантастикӑллӑ сӑнар» тесе паллаштарнӑччӗ.
Чӑваш халӑх инструменчӗсене ӑсталани Владимир Михайлова тупра та кӳмен. Пӗрне сутса тунӑ укҫапа теприне ӑсталанӑ вӑл. Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищине вӗренсе пӗтернӗскер ялсенчи культура ҫурчӗсенче илемлӗх ертӳҫинче, шкулсенче музыка урокӗсене вӗрентнӗ.
Чӑваш журналӗ пичетленнӗ тӗнче тетелӗнчи проект хупӑннине Геннадий Иванов-Орков искусствовед Фейсбукра пӗлтернӗ.
Культурӑна тата литературӑна хаклакансене «Журнальный зал» калӑпӑшлӑ интернет-проект хупӑнни пӑшӑрхантарать. Унта Раҫҫейри хулӑн литература журналӗсем пичетленнӗ. Сайтра «Новый ЛИК» журнал та вырӑн тупнӑ. Ҫавӑнта унӑн пилӗк номерне пичетленӗ. Журнала Чӑваш Енри ӑслӑ-тӑнлӑ ҫынсем тӑрӑшнипе кӑларса тӑнӑ.
Чӑваш Енри литераторсен журналне «Лик Чувашии», «ЛИК», «КИЛ» ятсемпе те пичетленӗ.
Хупӑннӑ сайтра журналти публикацисем, ҫав шутра Атнер Хусанкай статйисем, Улатӑрти Евгений Краснов историк тӗпчевӗсем, Маргарита Красотина Праски Виттипе тата Юрий Евлампьев фото ӑстипе хатӗрленӗ интервьюсем хальлӗхе пур-мӗн-ха.
Чӑваш Енри вӗрентекенсем шкул тата професси ҫинчен юрлӗҫ. Чӑвашла та шӑрантарӗҫ.
Республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, юпа уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Шупашкарта учительсен хорӗн республикӑри V конкурсӗ иртӗ.
Пултарулӑх ӑмӑртӑвне педагогсем Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрне пухӑнӗҫ.
Вӗрентекенсен пултарулӑх хӑватне, педагогсен хушшинче хор ӳнерне сарас тӗллевлӗ конкурса ЧР Вӗренӳ министерствипе пӗрлех РФ Халӑх вӗрентӗвӗн тата ӑслӑлӑх ӗҫченӗсен профсоюз рескомӗ йӗркелеҫҫӗ.
Конкурса икӗ тапхӑрпа ирттереҫҫӗ. Зонӑсенчи тапхӑрта ҫӗнтернӗ 9 коллектив республикӑри ӑмӑртура тупӑшӗ. Вӗсем чӑвашла тата вырӑсла юрлӗҫ. Малтанхи тапхӑра 500 ытла ҫынтан тӑракан 26 хор ушкӑнӗ юрланӑ.
2009 ҫултанпа РФ Культура министерстви ӳнер шкулӗсенчи вӗрентекенсен хушшинче конкурс ирттерет. Кӑҫал ҫӗршыври 37 регионти 50 преподаватель ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ. Палӑртма кӑмӑллӑ: вӗсен йышӗнче Чӑваш Енри вӗрентекенсем те пур.
«Музыка ӳнерӗ» номинацире Шупашкарти ачасен 1-мӗш ӳнер шкулӗн вӗрентекенӗ Татьяна Григорьева тата Ҫӗнӗ Шупашкарти ачасен музыка шкулӗн педагогӗ Надежда Соловьева ҫӗнтернӗ. «Ӳкерӳ ӳнерӗ» номинацире вара Шупашкарти Э.Юрьев ячӗллӗ 4-мӗш ача-пӑча ӳнер шкулӗн вӗрентекенӗ Ольга Федотова палӑрнӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсене Мускавра савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура чысланӑ. Ҫул укҫине РФ Культура министерстви тӳленӗ. Мала тухнисене, шел те, укҫан хавхалантармаҫҫӗ.
Чӗмпӗрте чӑваш Енри ӳнерҫӗсен куравӗ уҫӑлнӑ. Аркадий Пластов музейӗнче 65 ӳнерҫӗн 100 яхӑн ӗҫне вырнаҫтарнӑ.
Вӗсен йышӗнче Константин Кокелӗн, Константин Долгашевӑн, Михаил Григорянӑн, Николай Андреевӑн, Геннадий Козловӑн ӗҫӗсем пур. Чӑваш живопиҫӗн мэтрӗн Ревель Федоровӑн тата унӑн ывӑлӗн ӗҫӗсене уйрӑмах палӑртмалла. Ҫамрӑк ӳнерҫӗсене те каласа хӑвармалла: Мария Фомирякова, Валентина Кузина, Никита Павлов.
«Чӑваш ҫӗрӗн сӑррисем» ятлӑ курав килен-каяна килӗшет. Вӗсем ӳнерӗҫем хӑйсен ҫӗрне юратнине, наци хӑйне евӗрлӗхне кӑтартнине палӑртаҫҫӗ.
Паян Александр Астраханцев дизайнер, живопись ӑсти, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ (2010), Раҫҫейӗн дизанейрсен пӗрлешӗвӗн пайташӗ (1993), «Дизайнерсен пӗрлешӗвӗ» пӗтӗм тӗнчери ассоциацийӗн пайташӗ (1993) ҫуралнӑранпа 65 ҫул ҫитрӗ.
Алексанндр Аркадьевич Шупашкар районӗнчи Салапайкасси ялӗнче 1953 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл И.Я. Яковлев ячӗллӗ патшалӑх педагогика институчӗн (халӗ — университет) художествӑпа графика факультетӗнче вӗреннӗ. 1975—1980 ҫулсенче Уралнефтегазстрой, Шупашкарти троллейбус управленийӗнче художник-офрмительте тӑрӑшнӑ. 1980—1995 ҫулсенче Шупашкарти 29-мӗш вӑтам шкулта ачасене ӳкерме вӗрентнӗ тата черчени учителӗнче тимленӗ. 2003 ҫултанпа И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче преподавательте ӗҫлет. Александр Астраханцев графика дизайнӗ енӗпе те тимлет. 1998 ҫултанпа — Чӑваш Республикинчи дизайнерсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫи.
«Сказочная палитра» (чӑв. Юмах тӗс-сӗмӗ) ҫамрӑксен наци театрӗсен фестивалӗ кӑҫал та иртӗ. Ӑна Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ кӑҫал виҫҫӗмӗш хут йӗркелӗ.
Театрӑн халӑхпа ҫыхӑну тытакан специалисчӗ Надежда Андреева пӗлтернӗ тӑрӑх, фестиваль чӳк уйӑхӗн 19-23-мӗшӗсенче пулӗ.
Чӗрӗ ӳнер учрежденийӗ культура мероприятине ҫамрӑк куракана та, ачасемпе ҫамрӑксем валли ҫамрӑксен тата драма спектаклӗсе лартакансене те йыхравлать.
Фестивальте хальхи вӑхӑтри культура тӑрӑмне, наци нумай енлӗхне тата ҫавсем театр сценине витӗм кӳнине сӳтсе явӗҫ. Заявкӑсене molt@cap.ru электрон адреспа юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗччен йышӑнӗҫ. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ: (8835) 52-15-28 (ку вӑл — театрӑн йышӑну пӳлӗмӗ).
Иртнӗ уйӑхра Иркутск облаҫӗнчи «Байкал-Трек» кану базинче «Этноподиум на Байкале» (чӑв. Байкал ҫинчи этноподиум) пӗтӗм тӗнчери фестиваль иртнӗ. Юбилейлӑ, вуннӑмӗш, мероприятие чӑвашсем те хутшӑннӑ. Асӑннӑ тӑрӑхри чӑвашсен «Юлташ» наципе культура автономийӗ йыхравланипе ҫавӑнта художество промыслисен «Паха тӗрӗ» фирми ҫитнӗ. Унччен вӑл ҫав фестивале хутшӑнса курман.
Фестивале Раҫҫейри, Казахстанри, Кӑркӑстанри тата Монголинчи 150 ытла ҫын хутшӑннӑ. Вӗсем — паллӑ та ятлӑ-сумлӑ дизайнерсем, ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем, ӳнерҫӗсем. «Этноподиумӑн» эксперт канашӗн ертӳҫи пулма мода историкне, Мускаври Лидия Соколова-Сербскаяна ҫирӗплетнӗ.
«Паха тӗрӗ» фирмӑн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Маргарита Павлова «Времен связующая нить» (чӑв. Вӑхӑта ҫыхӑнтаракан ҫип) конференцире чӑваш тӗррине упраса хӑварас енпе ӗҫлени ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
«Этностиль в современном костюме» (чӑв. Хальхи тумтирти этностиль) номинацире «Паха тӗрӗ» фирма I степеньлӗ лауреат ятне тивӗҫнӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (22.12.2024 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, -1 - 1 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Кӑрмӑш гербне йышӑннӑ. | ||
| Вӑта Тимӗрҫен шкулне уҫнӑ. | ||
| Аслут Александр Николаевич, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |