Тутарстанӑн тӗп хулинче, Хусанта, чӑваш художникӗсен куравӗ ӗҫлет. Ӑна кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче асӑннӑ хулари Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче уҫнӑ.
«Навеки вместе» (чӑв. Яланлӑх пӗрле) курава Тутарстанпа Чӑваш Республикисем 100 ҫул тултарнине халалланӑ. Экспозицире Тутарстанри Художниксен союзӗн пайташӗсен тата Чӑваш Енри ӑстасен ӗҫӗсем вырӑн тупнӑ.
Чӑваш Енри художниксем ӗҫсене «Край 100 тысяч песен и узоров» (чӑв. 100 пин юрӑпа тӗрӗ ҫӗршывӗ) ятпа пухнӑ. Хусанти куракансем Михаил Григорян, Анатолий Данилов, Константин Долгашов, Николай Егоров, Вагиз Камалетдинов, Ольга Леонтьева, Мидхат Шакиров тата ыттисен ӗҫӗсемпе паллашма пултараҫҫӗ, Тутарстанрисенчен — Зуфар Гимаевӑн, Мударис Мингазовӑн, Юрий Бердниковӑн, Рабис Саляховӑн тата ыттисен пултарулӑхӗпе.
Паян Чӑваш Ен Правительство ҫуртӗнче Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, халӑх художество промыслисен ӑсти Евгения Жачева пулнӑ. ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑстана республика ертӳҫи хӑй йыхравланӑ.
Ӑстапа ӳкернӗ сӑнӳкерчӗксем тӑрӑх хакласан, тӗлпулӑва Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫи Валерий Филимонов тата ыттисем хутшӑннӑ. Хыпарта ҫырнӑ тӑрӑх, тӗлпулӑва Евгения Жачеван ывӑлӗ, Питӗрти Мариински театрти балетӑн концертмейстерӗ Гурий Жачев; Евгения Жачеван вӗренекенӗ, Культура тата ӳнер институчӗн кафедрин заведующийӗ Раиса Васильева та хутшӑннӑ.
Евгения Жачева Михаил ИгнатьевЭлтепере Чӑваш тӗррин музейне йӗркеленӗшӗн тав тунӑ-мӗн.
«Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗ тата электрон документацийӗн архивӗ 2020 ҫулта ӳкермелли фильмсене палӑртма ыйтать. Ҫак ыйтӑва учреждени халӑх шухӑшне тӗпе хурса татса парасшӑн. «Асран кайми» программӑна кӗртес шухӑшпа ҫынсем 10 фильмшӑн сасӑлама пултараҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне ҫынсен хӑйсен те сӗнме май пур. Программӑна кӗме тивӗҫ ӗҫсене 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 15-мӗшӗччен халӑхпа тишкерӗҫ.
Списокра ҫак ӗҫсем: Н.И. Ашмарин ҫинчен художествӑпа документлӑ фильм; Мӗтри Юман ҫинчен художествӑпа документлӑ фильм; В.Н. Яковлев ҫинчен документлӑ фильм; А.А. Трофимов ҫинчен документлӑ фильм; «Реванш Волжской Болгарии в XV веке» художествӑпа документлӑ фильм; П.Е. Егоров ҫинчен документлӑ фильм; Г.Н. Айги ҫинчен документлӑ фильм; А.Н. Крылов адмирал ҫинчен документлӑ фильм; А.А. Кокель ҫинчен художествӑпа документлӑ фильм; Л.П. Кураков ҫинчен художествӑпа документлӑ фильм; С.М. Ислюков ҫинчен художествӑпа документлӑ фильм; «Рождение чувашской буквы» анимаци фильмӗ; «Билясувар-Веде Сувар-Шупашкар» художествӑпа документлӑ фильм; «Чувашской автономии — быть» художествӑпа документлӑ фильм; В.Д. Димитриев ҫинчен художествӑпа документлӑ фильм; И.
Республикӑри Пукане театрӗн илемлӗх ертӳҫи, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Юрий Филиппов Пукане театрӗсен пӗтӗм тӗнчери фестивалӗнчен ҫӗнтерӳпе таврӑннӑ. Пултаруллӑ ӑста унта Ева Лисина пьеси тӑрӑх хӑй лартнӑ «Илюк» спектакльпе тухса кайнӑ.Пӗтӗм тӗнчери фестивале хутшӑнма режиссер акӑлчан чӗлхине ҫине тӑрса вӗреннӗ. Моноспектакль «Ачасем валли лартнӑ чи лайӑх спектакль» номинацире ҫӗнтернӗ.
«Хыпар» издательство ҫурчӗн «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫачӗн шӑматкунхи номерӗнче Юрий Филипповпа анлӑ интервью пичетленнӗ. Рита Арти журналист Юрий Филипповпа калаҫнӑ май: «Филиппов тата Кᴼ театр йӗркелес шухӑш нихӑҫан та ҫуралман-и? Нумаях пулмасть санӑн «Пукане-шоуна» курма тивнӗччӗ. Вышкайсӑр чаплӑ ӗҫ! Пирӗн чӑваш театрӗнче ҫавӑн пек шоу пытарӑннине пӗлмен те. Чӑн та, Пукане театрӗн сцени хӗсӗкрех-тӗр ун пек ӗҫ валли. Тен, пӗр актер театрӗ те кӑсӑклӑ пулмалла…» —тесе касӑкланнӑ. «Ун пек шухӑш тахҫанах пур. Шухӑшӗ пур кӑна мар, ӑна пурнӑҫа та кӗртсе пыратпӑр. Вӑл тӗнче шайӗнчи театр, анчах — пӗр актерӑн кӑна мар, тӗрлӗ ҫӗршыври пултарулӑх ҫыннисене пӗрлештерсе тӑрать», — тенӗ Пукане театрӗн илемлӗх ертӳҫи.
Раштав уйӑхӗн 2-6-мӗшӗсенче пӗтӗм чӑвашсен «Асам» IV кинофестивалӗ иртрӗ. Ҫак фестивале йӗркелекенӗ кӑҫал та Чӑваш Енри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗ (ертӳҫи — чун юратнӑ ӗҫе аталантарассишӗн ырми-канми тӑрӑшакан Олег Цыпленков) пулчӗ. Ӑна ирттерме хастарсен нимелле пулӑшу ыйтма тивсен те вӗсем чӑваш сценин пирвайхи ӑстисен: Иоаким Максимов-Кошкинскийпе Тани Юн — ӗҫне малалла тӑсасшӑн, чӑваш киноне тӗнчене кӑларасшӑн тӑрмашаҫҫӗ.
Ӗнер, раштавӑн 6-мӗшӗнче, «Асам» хупӑнчӗ. Кӑмӑлтан тӳрех палӑртар: хальхи саманара чӑваш киновне аталантаракансен йышӗнче ҫамрӑксем йышли. Вӗсем хушшинче Мускаври ӑстасем патӗнче вӗреннӗ маттурсем те пурри.
Гран-прие хӑш ӗҫе парасси тӳресене яланах хумхантарнине пытармарӗ Олег Цыпленков. Пурне те пама хатӗррине те палӑртрӗ вӑл. Анчах, паллӑ ӗнтӗ, апла тӑваймӑн.
Кӑҫалхи Гран-прие «В Красном море» документлӑ фильм тивӗҫрӗ. Сценари авторӗ — Сергей Щербаков, режиссерӗ — Андрей Митешин.
Шупашкарта ҫак кунсенче Пӗтӗм чӑвашсен 4-мӗш «Асам» кинофествалӗ иртнине Чӑваш халӑх сайчӗн вулаканӗсем пӗлеҫҫӗ ӗнтӗ. Фестиваль программинчи тӗрлӗ фильм хушшинче — Юрий Скворцов хайлавӗ тӑрӑх ӳкернӗ «Амаҫури» фильм та пур. Ӑна Шупашкар районӗнчи Л.В. Пучков ячӗллӗ Чӑрӑшкасси шкулӗнчи 5 класс ачисем тӗнче тетелӗнче пӑхнӑ. Асӑннӑ шкулта чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекен Алина Николаева пӗлтернӗ тӑрӑх, фильма ачасем шкулти программӑпа килӗшӳллӗн Юрий Скворцовӑн «Амаҫури анне» хайлавне вуланӑ хыҫҫӑн курса тӗлӗннӗ.
«Юрий Илларионовичӑн психологилле хайлавӗсем ҫыннӑн чун-чӗринчи пӑшӑрханӑвне, кулянӑвне, вӑл мӗн шухӑшланине тарӑннӑн кӑтартаҫҫӗ. Ҫакна курса ӗненчӗҫ те ӗнтӗ ачасем. Хайлав тӑрӑх ӳкернӗ фильма курсан 5 класс ачисем Митьӑшӑн ҫав тери пӑшӑрханчӗҫ, ӑна хӗрхенчӗҫ», — тет Алина Николаева вӗрентекен.
Фильм режиссерӗ Н.Семенов, А. Ефремов оператор, В.Карсаков сценарист, О. Изванова, А. Бельская тата ыттисем те асӑннӑ фильм пысӑк пахалӑхлӑ пултӑр тесе нумай тӑрӑшнине те палӑртнӑ ачасем.
Раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» IV кинофестивалӗ уҫӑлчӗ. Ҫавна май ӗнерех пресс-конференци иртнӗ. Йӗркелӳҫӗсем унта пуҫтарӑннисен ыйтӑвӗсене хуравланӑ, фестиваль ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Чӑваш Енри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Олег Цыпленков культурӑн ҫак енне патшалӑх енчен пулӑшу кӳресси ҫинчен калакан саккун йышӑнасси пирки ӗмӗтленет. Ҫак шухӑша вӑл пресс-конференцире кӑна мар, фестиваль уҫӑлас умӗн тухса калаҫнӑ чух та палӑртнӑ. Ҫӗршывӑн тепӗр регионӗсенче ун пек саккун пур-мӗн. Тӗслӗх вырӑнне Калининград облаҫне асӑнса хӑварнӑ.
Аса илтерер: кинофестиваль иртнӗ май фильмсене виҫӗ кун кӑтартӗҫ. Раштавӑн 6-мӗшӗнче 14 сехетре «Асам» IV кинофестивалӗн ҫӗнтерӳҫисене чыслӗҫ.
Раштав уйӑхӗн 2-6-мӗшӗсенче IV Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» кинофестивалӗ иртмелле. Ҫапла-ҫапла, раштав пуҫламӑшӗнче пулӗ вӑл. Чӑваш халӑх сайтне тимлӗ вулакансем вӑл чӳк уйӑхӗн 11-15-мӗшӗсенче иртессине эпир пӗлтернине манман-тӑр-ха. Фестиваль кунне мӗншӗн куҫарни пирки ҫак йӗркесен авторне Чӑваш Енри Кинематографистен союзӗн ертӳҫинчен Олег Цыпленковран ыйтса пӗлме май килчӗ. Малтан палӑртнӑ вӑхӑтра кинозалсем пушӑ пулман.
Аса илтерер: «Асам» кинофестиваль иртнӗ май киносценарисен питчингне йӗркелӗҫ.
Кинофестиваль мӗнлерех иртесси пирки Олег Цыпленков «Россия 2» (чӑв. Раҫҫей 2) телеканалпа «Вести. Интервью» кӑларӑма та каласа кӑтартнӑ иккен. Марина Карягина тележурналист Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, Олег Михайловичӑн сассинче савӑнмалли те, кулянмалли те сисӗннӗ.
«Калама ҫук лайӑх хыпар» шутӗнче Шупашкарти «Солнечный» микрорайонти икӗ урама И.С.Максимов-Кошкинскипе Тани Юн ятне панине кӗртнӗ. «Савӑнтарман хыпарӗ вара ҫакӑ: кӑҫалхи IV кинофестиваль валли укҫа-тенкӗ ҫукран ӑна нимелле ирттерме тивет. Пулӑшас кӑмӑллӑ уйрӑм ҫынсем союза ертсе пыракансемпе ҫыхӑнма кая юлман-ха», — ҫырнӑ Марина Карягина.
Чӑваш режиссерӗн Алекс Платӑн документлӑ ӗҫӗ Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи Лос-Анджелес хулинче иртнӗ кинофестивальте палӑрнӑ. «Запечатленные временем» ӗҫе «Marina del Rey Film Festival 2019» кинофестивальте «Лучший международный документальный фильм» (чӑв. Халӑхсем хушшинчи чи лайӑх документлӑ фильм) номинацире чысланӑ.
ЧР Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, кинофестивале тӗнчери 300 ытла ӗҫе тӑратнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин вӑхӑтӗнчи нуша-терте ҫутатса паракан ӗҫ Америкӑри куракансене тыткӑнланӑ.
Фильма Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 75 ҫул ҫитнӗ тӗле ӳкернӗ. Сценари авторӗ тата режиссерӗ – Алекс Плат, композиторӗ тата сасӑ режиссерӗ – Алексей Гордеев.
Марина Карягина режиссер тата сценари авторӗ пулса ӳкернӗ фильмсемпе Пӗтӗм тӗнчери кинофестивальсене пӗрре кӑна мар хутшӑннӑ. 2013 ҫулта режиссер евӗр вӑл Гран-при те илнӗ. Кӑҫалхи юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Пӗтӗм тӗнчери «Кунаки» кинофестивальте унӑн ӗҫӗ «Российская газета» хаҫатӑн дипломне тивӗҫнӗ.
Ҫак кунсенче вӑл Питӗрте иртнӗ «Влюбленные в искусство» (чӑв. Ӳнере юратакансем) Пèтèм тӗнчери фестивальте пулнӑ.
Унта документлӑ фильмсем кӑна мар, илемлӗ картинӑсемпе анимаци хайлавӗсем те хутшӑннӑ. Сумлӑ комисси 340 ӗҫрен 32-шне суйласа илсе конкурс программине кӗртнӗ. Ҫав шутра «О чем молчат куклы деда Тероша?» та пулнӑ. Унта Марина Карягина сценарист тата режиссер пулса Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Дверенин ӳнерҫе кӑтартса панӑ. Шӑпах ҫак ӗҫе «Документлӑ кино» номинацире лауреат дипломӗпе чысланӑ.
+19.3 °C