Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче ӗнер Мишши Григорянӑн юбилейлӗ куравӗ уҫӑлнӑ. Ӑна саламлама унта Чӑваш Республикин культура, национальноҫсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев та хутшӑннӑ, вӑл Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ художникне Чӑваш Ен Элтеперӗн тав хутне ҫитернӗ.
— Михаил Григорьевич пек ҫынсем пур чухне ҫӗнӗ усӑллӑ шухӑшсем ҫуралаҫҫӗ, ҫуртсем хӑпараҫҫӗ — Туслӑх Ҫурчӗсем. Пултарулӑхра сире ӑнӑҫу сунасшӑн, ҫӗнӗ куравсем йӗркелемелле пултӑр. Ҫак ӳнере пирӗн ҫамрӑк ӑрӑва явӑҫтарни питӗ пӗлтерӗшлӗ. Курава килнисен хушшинче ачасене курасчӗ, кунашкал мероприятисене ҫемьи-ҫемьипе ҫӳресен аван пулӗччӗ, — тенӗ Константин Геннадьевич.
Ҫавӑн пекех Мишши Григоряна Чӑваш Енӗн художниксен пӗрлӗхӗн председателӗ А. Анохин, Раҫҫейри эрменсен пӗрлӗхӗн вице-президенчӗ Г. Анонянц саламланӑ.
«Радуга» (чӑв. Асамат кӗперӗ) культурӑпа кану центрӗнче Шупашкарти 4-мӗш лицейра вӗренекенсем Праски Витти ӳнерҫӗпе тӗл пулнӑ.
Сакӑр теҫеткери ӑста ачасемпе чунне уҫса калаҫнӑ. Вӑл вӑрҫӑ ҫулӗсене лекнӗ йывӑр ачалӑхне аса илнӗ. Кирек епле кӑткӑслӑха пӑхмасӑрах вӑл художник пулма ӗмӗтленнӗ. Пултарулӑх ҫулӗпе 40 ҫул утнӑ вӑхӑт пирки те каласа кӑтартнӑ. Ленинградри В.И. Мухина ячӗллӗ ӳнерпе промышленноҫӗн аслӑ училищинче вӗреннӗ самант унӑн асӗнче уйрӑмах ҫырӑнса юлнӑ.
Художник-монументалист сӑнлӑхлав (роспись), сграффито, мозаика, витраж, керамика енӗпе те пӗр пек пултаруллӑ. Унӑн ӗҫӗсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ хулинче пуррине мӑнаҫланса палӑртмалла. Праски Витти вӗри эмальпе ӗҫленӗ. Ӑна тӗнчери чи пултаруллӑ 100 эмальер шутне кӗртнӗ.
Чӑваш Енӗн культура министрӗ Константин Яковлев Чӑваш Енӗн халӑх художникӗн, живопись тата прикладной ӳнер ӑстин Раиса Терюкалова ӗҫне туяннӑ.
Художник ӗҫӗпе паллашма министрпа пӗрлех культурологи докторӗ, истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, Владимир Васильев профессор тата Чӑваш Е Художниксен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ художникӗ Андрей Анохин хутшӑннӑ.
Улатӑр районӗнчи Кувакино ялӗнче ҫуралнӑ, 8-мӗш теҫеткене ҫывхаракан ал ӑстин мастерскойӗнче пулнӑ май министр художникӑн ӗҫ условийӗпе кӑсӑкланнӑ. Ку вӑл ытахальтен мар: ӳнерҫӗн сывлӑхӗ чаплах мар.
Культура министрӗ художника паллӑ кунпа (вӑл 1939 ҫулхи кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче ҫуралнӑ) саламланӑ. Константин Яковлевӑн картинӑсен пуххийӗ пуян-мӗн, ҫавӑнпа та вӑл Раиса Терюкалова ӗҫне хаваспах туяннӑ.
Чӑваш ахах-мерчен аваллӑхне упракан, ӑна ҫӗнӗ вӑй парса малалла тытса пыракан тесе хаклать черетлӗ статйинче Надежда Смирнова журналист Зинаида Воронована.
Зинаида Ивановна — Чӑваш Республикин халӑх ӳнер промыслин маҫтӑрӗ, ЧР культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Елчӗк ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳссе вӑй илнӗ, унӑн хӑвачӗпе амаланса аталаннӑ. «Вӑл ҫак ӗҫе виҫӗ енлӗн пурнӑҫласа пырать: чӑвашсен авалхи тумне хатӗрлет, мӑн-мӑн кукамайсемпе асаннесен эрешӗсене этнографи ушкӑнӗсене шута илсе ӑсталать тата пуканесене наци тумне тӑхӑнтартса «чун» парать», — паллаштарнӑ ӑстаҫӑн пултарулӑхӗпе «хыпар» хаҫат ӗҫченӗ.
Зинаида Воронова каланӑ тӑрӑх, ӑна амӑш арчи ялан кӑсӑклантарнӑ. Вӑл тӑхӑнса ҫӳренӗ ҫи-пуҫа амӑшӗ леш тӗнчене уйрӑлса кайсан пӗчӗклетсе пуканесене илемлетнӗ. Малтан тутӑр ҫыхтарнӑ, кайран пӗчӗк хушпу ӑсталанӑ.
«Манӑн аннен сӑнарӗсем» ярӑмри пӗрремӗш пукане 1991 ҫулта ҫуралнӑ. Халӗ вӗсем питӗ нумай, 550 ытла та пулӗ. Чылайӑшӗ Мускаври, Питӗрти, Ӗренпурти музейсенче упранать. АПШра — Нью-Йоркри, Сан-Францискӑри, ҫавӑн пекех Италири, Францири уйрӑм ҫынсен коллекцийӗсенче пур.
Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрвашри историпе мемориал музейӗнче Чӑваш АССР халӑх художникӗ, К.В. Иванов премийӗн лауреачӗ Павел Григорьев-Савушкин тата Чӑваш АССР культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Августа Спиридонова ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа курав уҫнӑ.
Унта тӑратнӑ 22 ӗҫпе ачасене музей заведующийӗ Владимир Петров паллаштарнӑ. Вырӑнти, Енӗш Нӑрвашри, вӑтам шкулта сӑнарлӑ ӳнере вӗрентекен Олег Ярмулин художниксен ӗҫӗ-хӗлӗнчи хӑш-пӗр вӑрттӑнлӑха уҫса панӑ май ҫавӑн ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Музейри экспонатсемпе паллашма пынисем Павел Григорьев-Савушкин тата Августа Спиридонова пурнӑҫӗпе пултарулӑхне уҫса паракан сӑнӳкерчӗксемпе те, вӗсене тӗрлӗ ҫулта тивӗҫнӗ наградӑсемпе те кӑсӑклансах паллашнӑ.
Паян Шупашкарти Ленин проспектӗнче, «Ростелеком» акционерсен обществи патӗнче, ҫывхарса килекен ҫулталӑкӗн элемне халалласа Хӗрлӗ Автан вырнаҫтарнӑ.
Ӑна лартас шухӑшли Шупашкар хула администрацийӗ пулнӑ. Ӗҫе Александр Жигарев художник флисран хатӗрленӗ. Кӳлепе 2 метр ҫӳллӗш. Каҫхине Автана ҫутӑ диочӗллӗ прожектор ҫутатӗ. Хулари тӳре-шара Автана перекетлеме ыйтать.
Аса илтеретпӗр, кӑҫал Тухӑҫ календарӗе Упӑте ҫулӗ шутланчӗ. Хӗрлӗ Автан ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 28-мӗшӗнче хуҫаланма пуҫлӗ. Хӗрлӗ Автан ҫулне хӗрлӗ, рубин, хӗмлӗ, сарӑ хӗрлӗ, ылтӑн тӗслӗ ҫипуҫпа кӗтсе илме сӗнеҫҫӗ. Ҫак кайӑк ҫутӑ кӑвак, кӑвак, симӗс, сарӑ тӗссене килӗштермест. Астрологсем Автан ҫулӗнче кашни ҫын пурнӑҫӗнче ҫӗнӗлӗх пуласса шантараҫҫӗ.
Паян Шупашкарти «Радуга» (чӑв. Асамат) культурӑпа курав центрӗнче Чӑваш Республикин халӑх художникӗн Праски Виттин куравӗ уҫӑлнӑ. Мероприятие республикӑри тӗре-шара та хутшӑннӑ, художник ячӗпе ырӑ сӑмах каланӑ.
Ҫӗнӗ ҫул тӗлне открытка хатӗрлесси пирӗн ҫӗршывра XIX ӗмӗр вӗҫӗнчех пуҫланса кайнӑ. Кунта Иван Билибин, Александр Бенуа, Илья Репин, Николай Рерих, Леон Бакст, Константин Маковский тата ыттисене палӑртмалла. Праски Витти ҫак жанрпа 1978 ҫулта ӗҫлеме тытӑннӑ. Лениградри В.И. Мухина ячӗллӗ художествӑпа промышленность училищине вӗренсе пӗтернӗскер хӑйӗн ӗҫӗсенче наци сӗмне те кӑтартнӑ.
Паллӑ художникӑн, монументалистӑн, живописецӑн открыткисемпе кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗччен паллашма май пур.
Чӑваш Енре Кино музейӗ уҫасшӑн. Ку шухӑша ӗнер Наци музейӗнче Кино ҫулталӑкне пӗтӗмлетме пуҫтарӑннӑ мероприятире сӗнчӗҫ. Шухӑшне унта пуҫласа палӑртаканни Раҫҫей тата Чӑваш Республикин халӑх артистки Нина Яковлева пулчӗ.
Чӑваш сценин ҫутӑ ҫӑлтӑрӗ Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» иккӗмӗш кинофестивалӗнче (ӑна йӗркелессишӗн Чӑваш кинематографисчӗсен пӗрлешӗвӗ нумай тӑрӑшнӑ) Гран-прие тивӗҫнӗ «Сурӑм хӗрӗ» фильмра вылянӑ. 12 ҫул каялла ӳкернӗскерӗн режиссерӗ — Владимир Карсаков. Фильмра хӗрарӑмӑн эпизодла рольне ӑста калӑпланӑ Надежда Кириллова калашле, Владимир Карсаков ун чухне продюсерӗ те, операторӗ те, костюмерӗ те хӑех пулнӑ. Чӑваш кӗпине те вӑл хӑех шыраса тупнӑ, туяннӑ. Ҫавсенчен пӗрне фильмра выляна Нина Яковлевана асӑнмалӑх парнеленӗ.
«Фуфайка пек хулӑн», — саркаласах кӑтартрӗ ӗнер Нина Яковлева ҫав пир кӗпене. Ӑна вӑл: «Тен, Кино музейӗ те пулӗ», — тесе Владимир Карсакова тыттарчӗ. Надежда Кириллова вара хӑйӗн ҫамрӑклах вилнӗ мӑшӑрӗн Кирилл Кирилловӑн «Чун кирлӗ, чун» театр критикин кӗнекине музей валли тыттарчӗ.
Музей шухӑшне пурте ырласа йышӑнчӗҫ.
Паян Чӑваш наци музейӗнче Европӑри хӑнасем пулнӑ. Аваллӑх управҫин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта Раҫҫей фестивалӗн Сочири центрӗн пуҫлӑхӗ Ханс Йоахим Фрей режиссер тата Германири «MosFirst» компани учредителӗ Борис Таваколли пирӗн тӑрӑхӑн культурипе паллашнӑ. Чӑваш Енӗн историйӗпе, унӑн хӑйне евӗрлӗхӗпе музейӗн маркетинг тата культурӑпа вӗренӳ ӗҫ-хӗл пайӗн заведующийӗ Ольга Кушманова паллаштарнӑ.
Ханс Йоахим Фрей тата Борис Таваколли Чӑваш Енре кинематографи епле пуҫланса кайнипе уйрӑмах кӑсӑкланнӑ, «Чувашкино» ӳкернӗ пӗрремӗш фильмсемпе паллашнӑ.
Европӑри хӑнасем пирӗн республикӑра кино ӳкерес ӗҫпе интересленнипе пӗрлех наци музейӗ кӑсӑклӑ экспонатсемпе, тӗрлӗ материалпа пуяннине палӑртнӑ.
Томскра иртнӗ пӑр скульптурӑсен «Хрустальный Томск–2016» (чӑв. Хрустальлӗ Томск—2016) фестивалӗнче Шупашкарти педагогсем виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ.
Мероприятие кӑҫал ҫӗршывра йышӑннӑ Раҫҫей киновӗн ҫулталӑкне халалланӑ. Тематики те ҫавна кура ӳнерӗн ҫак енӗпех ҫыхӑннӑ. Конкурса хутшӑннисен Александр Роу совет режиссерӗн фильм-юмахӗсенчи сюжетсене кӑтартма тивнӗ. Паллӑ кинорежиссер ҫуралнӑранпа кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 110 ҫул ҫитнӗ. Унӑн паллӑрах ӗҫӗсен шутӗнче «Финист – ясный сокол», «Варвара-краса, длинная коса», «Морозко» ятлисене асӑнмалла.
Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн педагогӗсем — педагогика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, инженерипе педагогика технологийӗсен кафедрин доценчӗ Алексей Казаков тата машиноведени кафедрин вӗренӳпе методика енӗпе ӗҫлекен специалисчӗ Андрей Кошкин – финалти тура лекнӗ. Вӗсен 1,5 метр ҫӳллӗшӗнчен тата 2 метр тӑршшӗнчен кая мар скульптура ӑсталама тивнӗ. «Конек-горбунок» фильм тӑрӑх хатӗрленӗ «В поисках молодости» (чӑв. Ҫамрӑклӑха шыраса) ӗҫпе вӗсем виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ.
+0.3 °C