Чӑваш Енре «Ачалӑхшӑн, ачалӑх ячӗпе» ыркӑмӑллӑх марафонӗ вӗҫленнӗ. Хальхинче ӑна Пӑрачкав районӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура хупнӑ. Ҫак района ахальтен мар суйланӑ. Унта пурӑнакансем укҫа ыттисенчен нумайрах пухнӑ.
Кӑҫал марафонра 7 миллион та 800 пин тенкӗ укҫа пухнӑ. Ку, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, 600 пин тенкӗ ытларах.
Марафона 1500 ытла ҫын хутшӑннӑ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, чи нумай укҫа хывакансене медальпе тата тав хучӗпе чысланӑ. Марафона хупнӑ ҫӗре ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.
Марафонра пухнӑ укҫа йывӑр чирпе нушаланакан ачасене сиплеме, пултаруллӑ ачасене пулӑшма, пульницӑсем валли хатӗр-хӗтӗр туянма кайӗ. Укҫа-тенке ӑҫта пухнӑ — вӑл ҫав тӑрӑхрах юлӗ.
Сӑмах май, Чӑваш Ен — нимелле укҫа пухакан пӗртен-пӗр регион. Ытти регионта пӗр-икӗ спонсор тупаҫҫӗ, вӗсем 5-7 миллион тенкӗ укҫа параҫҫӗ.
Улатӑр районӗнче Наци ӗҫӗсемпе ӗҫлекен канашӑн ларӑвӗ иртнӗ. Унта тӗрлӗ ӗҫре тӑрӑшакансем пуҫтарӑннӑ. Наци ӗҫӗсем енӗпе туса пыракан кулленхи тӑрмашу пирки пӗр енчен пачах расна отрасль туйӑнакан вырӑнта тимлекенсем отчет тума туса пама тивнӗ. Сӑмахран, вӑл тӑрӑхри «Алатырские вести» хаҫат журналисчӗн Е.С. Фирсован. Вӑл районта пурӑнакан тӗрлӗ халӑх культурине, йӑла-йӗркине ҫутатакан мероприятисем пирки хаҫатра мӗн чухлӗ тата мӗн ҫырнине каласа кӑтартнӑ.
РФ Шалти ӗҫсен министерствин Улатӑрти муниципалитет хушшинчи уйрӑмӗнче тӑрӑшакан С.А. Кирюхин тӗрлӗ халӑх ҫыннисем хушшинче ӑнланманлӑх сиксе тухасран туса ирттернӗ ӗҫсем пирки отчет тунӑ.
Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Романов, вӑл маларах асӑннӑ канаш ертӳҫи шутланать, экстремизмла чӗнӳсемшӗн епле явап тыттарнине шкулсене тухса ӑнлантарма сӗннӗ.
Вӑрмар вулавӑшӗн ӗҫченӗ С.М.Александрова клуб заведующийӗпе Л.А.Рыжовӑпа пӗрле ачасемпе Мультпарад ирттернӗ. Ачасем унта хаваспах хутшӑннӑ.
Ачасем юратнӑ мультфильмӗсенчи сӑнарсенчен ырра усалран уйӑрма вӗреннӗ. Ҫав кун шӑпӑрлансем мультфильм мӗнле ҫуралнине пӗлнӗ.
Ачасене мультфильмри сценкӑсене кӑтартнӑ. Залра «Юратнӑ юмах — юратнӑ мультфильм» йӗркеленӗ.
Лайӑх мультфильм ачасене туслӑхне ҫирӗплетме пулӑшать. Мульпарадра шӑпӑрлансем ҫакна питӗ лайӑх ӑнланнӑ.
Вандалсен черетлӗ ӗҫе. Шупашкарти пӗр картишре ача-пӑча вылямалли лапама вӗсем ирсӗрлетнӗ. Ку Трактор тӑвакансен проспектӗнчи 73-мӗш ҫурт тӗлӗнсе пулнӑ.
Тренажерсене, ытти пурлӑха вандалсем ҫӗмӗрни, сӑнсӑрлатни, шел те, час-часах тӗл пулать. Асӑннӑ лапама нумаях пулмасть йӗркеленӗ. Халӗ унта ачасемшӗн выляма хӑрушӑ: аманма пултараҫҫӗ.
Ҫынсем ҫакӑншӑн 8-мӗш класра ӑс пухакан ачасене айӑплаҫҫӗ. Инҫех мар пурӑнаҫҫӗ вӗсем. Халӗ ярӑнса анмалли тӑвайккие гарантипе юсама май килмӗ.
Халӗ коммуналлӑ тӑкаксемшӗн тӳленӗ чухне ача-пӑча лапамне тытса тӑнӑшӑн та укҫа кӑларса хума тивет. Ҫапла ҫынсем ют пурлӑха ытларах хаклама тытӑнаҫҫӗ тесе шухӑшланӑ. Анчах ку тӗслӗхре ав мӗнле килсе тухнӑ…
Муркаш районӗнче пурӑнакан хӗрарӑм амӑшӗпе пӗрле хӑйсен ӗҫӗпе аппланнӑ чухне пӗчӗк ача килтен тухса кайнӑ. Полицейскисем 3-ри ачана икӗ сехет шыранӑ.
Ку ӗнер, утӑн 8-мӗшӗнче, 18 сехетре пулнӑ. Амӑшӗ ачи ҫухалнине пӗлтерсен вырӑна 10 полицейски ҫитнӗ. Ача унччен аслашшӗпе асламӑшӗ патӗнче пулнӑ-мӗн. Ашшӗ-амӑшӗ кӗтӳ пӑхнӑ. Пӑтӑрмах сиксе тухиччен амӑшӗ киле таврӑннӑ. Ача вара картише выляма тухнӑ. Урам алӑкне питӗрнӗ пулнӑ. Темиҫе минутран картише кинемей тухнӑ. Анчах ача унта пулман, урам алӑкӗ вара уҫӑ.
Малтанах ачана ашшӗ-амӑшӗ шыранӑ. Унтан ял ҫыннисем пулӑшма тухнӑ. Ҫумӑр ҫума, тӗттӗмленме тытӑнсан полицейскисене чӗннӗ. Йӗрке хуралҫисем ачана 22 сехет те 35 минутра 1 ҫухрӑм аяккарах тупнӑ. Пӗчӗкскер ҫырмара йывӑҫ айӗнче пулнӑ. Ҫумӑр айӗнче йӗпеннӗ вӑл, макӑрнӑ.
Ача хӑй каланӑ тӑрӑх, вӑл ашшӗне шыранӑ. Анчах ҫухалса кайнӑ.
Статистика кӑтартӑвӗ лаплантармасть. Кӑҫал ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Шупашкарта ҫул ҫинче 37 ача шар курнӑ.
Патшалӑх автоинспекцийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫул ҫитмен ачасемпе ҫул ҫинче ытларах чухне эрнекунсерен тата вырсарникунсерен пӑтӑрмахсем пулаҫҫӗ. Эрнекун – 11, вырсарникун 8 ача аманнӑ. Ытларах чухне шӑпарлансем инкеке 12-15 сехетсенче тата 17-19 сехетсенче ҫакланаҫҫӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗнче кӑна Шупашкарта пулнӑ аварисенче ҫул ҫитмен 9 ача хур тӳснӗ. Ку 9 аварире пулнӑ.
Канаш районӗнчи Ушанар ялӗнчи пӗвере инкек пулнӑ. Унта пӗчӗк хӗрача путса вилнӗ.
Ҫынсем халӑх тетелӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта 2 ҫул та 8 уйӑхри хӗрача путнӑ. Ачана халӗ те тупман. Вырӑна Республикӑри шыравпа ҫӑлав службин водолазӗсем ҫитнӗ.
Хӗрача утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнче путнӑ. Каҫ кӳлӗм ашшӗ-амӑшӗ ачине пӗрле илсе шыва кӗме кайнӑ. Хӗрача ашшӗпе пӗрле вӗрсе хӑпартнӑ матрас ҫинче ярӑннӑ. Темӗн пулнӑ унта — ача шыва ӳкнӗ те шывпа чыхӑнса кайнӑ.
«Ашшӗ матраспа ярӑнма ачине те илнӗ. Инкек пулнӑ чухне вӑл телефонпа калаҫнӑ-мӗн, ним те сисмен. Кайран васкавлӑ медпулӑшу ҫитнӗ, пушарнӑйсем, полицейскисем чарӑннӑ. Ачан виллине халӗ те тупман теҫҫӗ», — ҫырнӑ халӑх тетелӗнче Николай Константинов, Ушанар ялӗнче пурӑнаканскер.
Ҫак статьяна, пӗлсех тӑратӑп, теприсем кӑмӑлсӑрланса йышӑнӗҫ. Анчах чунра пуррине уҫмасӑр чӑтаймастӑп.
Чуна ыраттармалла ҫак калаҫу темиҫе кун каялла пулса иртрӗ. Ҫав самантра паллаканӑмпа чӑвашлӑх ыйтӑвӗ патне те пырса тухрӑмӑр. Тӗрӗсрех, чӑваш чӗлхине тата чӑвашлӑха аталантарма тата упрама кам тата епле тӑрӑшни тавра пулчӗ кӗске калаҫӑвӑмӑр. Тата тӗрӗсрех каласан, тавлашу.
Статья ятне "Чӑваш-чӑваш тенипе чӑваш пулайӑпӑр-и?" тесе ахальтен памарӑм.
Чӑн та, мӗн-ха, вӑл чӑвашлӑх? Мӗн-ха вӑл чӑваш чӗлхишӗн ӗҫлени? Чӑваш та чӑваш тесе кӑшкӑрса-янӑракансем сахал мар тесшӗнччӗ те, тӗрӗс мар пуплетӗп. Нумаях та мар вӗсем. Пӗр ҫынсемех. Ҫавсемех митингсем ирттереҫҫӗ, темле пухусене пуҫтарӑнаҫҫӗ, тӗрлӗ сӑлтав тупса пӗр-пӗр палӑк умне тӑрса одӑсем вулаҫҫӗ. Чӑвашлӑх темипе вӗсем массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче те хастар: хаҫатра статья ҫыраҫҫӗ, телекуравпа тата радиопа тухса калаҫаҫҫӗ. Чӑваш-чӑваш теҫҫӗ, чӑваш чӗлхи пӗтет теҫҫӗ, ӑна упраса хӑвармалла теҫҫӗ.
Ҫапла, тӗшши пур ҫав сӑмахра. Калаҫни аван. Чӗлхене пуплеме туса панӑ та, вылятмалла ҫав органа.
Чӑваш Енре тепӗр арҫын ача путса вилнӗ. Ку Канаш хулинче пулнӑ. Хулара водолазсем пулманран ачан виллине пӗрлӗхлӗ диспетчер службин ятарлӑ программӑсен пайӗн пуҫлӑхӗ туртса кӑларнӑ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, 11 сехет те 47 минутра Канашри диспетчер службине иртен-ҫӳрен шӑнкӑравланӑ. Вӗсем парк тата Машин тӑвакансен урамӗ хушшинчи пӗвере арҫын ача путнине пӗлтернӗ.
Тӑватӑ арҫын ача шыва кӗме кайнӑ пулнӑ. Ҫанталӑк сивӗреххине пӑхман вӗсем. Пӗр ача шыва чӑмсан тухманнине кура теприсем пӑшӑрханса ӳкнӗ, макӑрма тытӑннӑ. Ҫакна курнисем диспетчер службине шӑнкӑравласан Валерий Чернов вырӑна тухнӑ. Вӑл ача виллине хӑйех туртса кӑларнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ача шӑнӑр туртнипе вилнӗ.
Шупашкарта пурӑнакан пӗр хӗрарӑм суя экстрасенс аллине ҫакланнӑ. Ӑна пула чутах ачи вилмен унӑн.
Ҫак хӗрарӑм 2014 ҫулта халӑх тетелӗнче Ростов облаҫӗнче пурӑнакан 24 ҫулти хӗрарӑмпа паллашнӑ. Лешӗ экстрасенс пулнине ӗнентернӗ. Вӑл ачана, йывӑр чирпе нушаланакан 1 ҫулти хӗрачана, аякран та пулӑшма пултарать имӗш.
Малтанах «экстрасенс» 30 пин тенкӗ ыйтнӑ. Вӑл амӑшне ачине тухтӑр ҫырса панӑ эмеле ӗҫтермешкӗн те чарнӑ. Пепке вара хӑйне тата япӑхрах туйнӑ. Хайхи «экстрасенс» йӑла ирттерме шантарнӑ та 290 пин тенкӗ ыйтнӑ. Хӗрарӑм укҫа-тенкӗн пӗр пайне тӑванӗсенчен кивҫен илнӗ, тепӗр пайне банкра кредит ҫыртарнӑ.
Ачана тата йывӑртарах пулсан амӑшӗ «экстрасенсран» укҫана тавӑрса пама ыйтнӑ. Лешӗ хирӗҫленӗ, ку полицие пӗлтернӗ. Халӗ пуҫиле ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ, суда ярса панӑ.
+23.3 °C