Ҫак уйӑхӑн 1-мӗшӗнченпе Чӑваш кӗнеке издательстви ҫӗнӗ конкурс иртесси пирки пӗлтернӗ. «Чувашская книга. Юные таланты» (чӑв. «Чӑваш кӗнеки. Ҫамрӑк талантсем») регионсем хушшинчи конкурса шкулта вӗренекен 6–17 ҫулсенчи ачасем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ӗҫсене чӑвашла тата вырӑсла йышӑнаҫҫӗ.
Конкурс виҫӗ номинаципе иртет. «Лучший рассказ о книге Чувашского книжного издательства» (чӑв. Чӑваш кӗнеке издательстви ҫинчен каласа кӑтартакан чи лайӑх калав) ятлине килӗшнӗ кӗнеке пирки каласа паракан ӗҫсем 1–5 страница йышӑнма пултараҫҫӗ. «Лучший рисунок на тему «Интересный эпизод из книги» (чӑв. «Кӗнекери кӑсӑклӑ эпизод» темӑпа чи лайӑх ӳкерчӗк) номинаципе конкурса тӑратакан ӗҫсем сюжетлӑ пулмалла. «Лучшая книга детскими руками» (чӑв. Ача аллипе чи лайӑх кӗнеке) ятлине сӑвӑсем, калавсем, заметкӑсем, очерксем пухаҫҫӗ.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеоконкурс пуҫланӑранпа виҫҫӗмӗш эрне пырать. Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче республика тулашӗнчен те пӗрремӗш ӗҫ килсе ҫитрӗ. Пушкӑртстанӑн тӗп хулинче Ӗпхӳре пурӑнакан Анна Михайлова хӑйӗн пултарулӑхӗпе савӑнтарать куракансене. Вӑл пилӗк ҫул кӑна тултарнӑ-ха, анчах та пӗчӗк актриса чӑваш чунӗпе К. В. Ивановӑн сӑмахӗсене шӑрчалани пурне те килӗшмелле.
Аса илтеретпӗр. «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеоконкурса Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ, Чӑваш халӑх сайчӗ тата Чӑваш наци конгресӗ ирттереҫҫӗ. Конкурс ака уйӑхӗн 10-мӗшӗччен пырӗ. Чыслава малтанласа чӑваш наци библиотекинче, чӑваш чӗлхин кунне паллӑ тунӑ кунсенче ирттерме палӑртнӑ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗнче арҫынсене тӳлевсӗр кӗртессине пӗлтернине эпир те хыпарланӑччӗ. Аса илтеретпӗр, ӳнерӗн ҫак пултарулӑхӗпе паллашма акци кунӗнче ачисемпе е мӑнукӗсемпе пынӑ арҫынсене билетшӑн тӳлеттермерӗҫ.
Йӑлана кӗнӗ акцине Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунне халалласа та йӗркелӗҫ. Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче театр Владислав Николаевӑн «Ванюшкины каникулы» (чӑв. Ванюш каникулӗ) юмахӗ тӑрӑх Иосиф Трер лартнӑ спектакле кӑтартӗ.
Спектакльте сӑнарсем вырӑсла та, чӑвашла та калаҫнине пула ҫӗнӗ сӑмахсене астуса юлайӑн. Бабушка тени кукамая, хлеб — ҫӑкӑра, молоко — сӗте, картофель — ҫӗрулмине пӗлтернине асра хӑвараҫҫех пулӗ шӑпӑрлансем. Спектакле куракансене те хутшӑнтарӗҫ. Ванюша вӗсем утӑ ҫулма, ӗне сума, ҫӑкӑр пӗҫерме хӑнӑхтарӗҫ.
Етӗрне районӗнчи Урпаш ялӗнче ҫуралнӑ Ксюша Максимова комӑна кӗрсе ӳкни мана та ыттисем пекех пӑшӑрхантарать. Унӑн шӑпишӗн нумайӑшӗ кулянать. Ахӗртнех, чылайӑшӗн ыйту хыҫҫӑн ыйту ҫуралать. Чӑннипе, блогерсем Ксюша пульницӑра выртнине, вӑл комӑра пулнине тӗнче тетелӗнче хускатман-тӑк эпир, тен, ун пирки пӗлместӗмӗр те. Кунашкал миҫе тӗслӗх ҫине ҫӳлтисем куҫ хупса ирттереҫҫӗ? Пирӗн ҫапла, халӑх пӗлесрен, калаҫасран хӑраҫҫӗ.
Халӗ Ксюшӑна Канадӑри тухтӑрсем пулӑшма хатӗрринине пӗлсен, пытармастӑп, чунтан савӑнтӑм. Ара, пирӗннисем, Раҫҫейрисем, нимпе те пулӑшаймаҫҫӗ-ҫке-ха. Мӗншӗн? Мӗншӗн пирӗн медицина вӑйсӑр? Мӗншӗн пирӗн ют ҫӗршыври клиникӑсенчен пулӑшу ыйтмалла? Мӗншӗн пин-пин ҫын вӑйсӑр медицинӑна пула вӑхӑтсӑр куҫ хупать? Ют ҫӗршыври тухтӑрсем сипленмешкӗн сахал мар укҫа ыйтаҫҫӗ-ҫке-ха. Ирӗксӗрех халӑхран пухма, пӗрчӗн-пӗрчӗн пухма тивет.
Чӑваш Енре осеопетрозпа чирлекен ача нумай. Вӗсене Мускавра пулӑшаҫҫӗ-ха, анчах пур чухне те мар. Чӑваш Енри кунашкал чирпе аптӑракан миҫе ача Израиьти клиникӑра сипенмен-ши?
И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн машиностроени факультечӗ ҫумӗнче робототехника енӗпе ӑмӑрту иртнӗ. Унта 200 яхӑн ача хутшӑннӑ.
Ҫамрӑк конструкторсем робота икӗ сехетре пуҫтарса программӑланӑ. Инструкципе усӑ курма чарнӑ. Ачасем икӗ ушкӑнра ӑмӑртнӑ: 12 ҫула ҫитменнисем тата аслӑраххисем.
Ҫапла 106 команда вӑй виҫнӗ. Вӗсен йышӗнче хӗрачасем нумай пулнине палӑртмалла. Кунашкал ӑмӑртӑва Чӑваш Енре виҫҫӗмӗш хут ирттереҫҫӗ. Ӑна ачасенче кӑсӑклӑх ҫуратас, вӗсен тавракурӑмне аталантарас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ.
Ӑмӑртӑва Чӑваш Енри ачасем кӑна мар, кӳршӗ республикӑрисем те хутшӑннӑ. Вӗсене пулӑшма ашшӗ-амӑшӗ те пӗрле ҫитнӗ.
Пӗрремӗш вырӑнсене тивӗҫнӗ ачасем Мускавра иртекен тупӑшӑва хутшӑнӗҫ. Вӗсене 200 пин тенкӗ грант тата «Орленок» е «Артек» уйлӑхра канмашкӑн путевка парӗҫ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта паян, нарӑсӑн 29-мӗшӗнче, виҫӗ ача кун ҫути курнӑ. Ҫуралнӑ куна вӗсен тӑватӑ ҫулта пӗрре ҫеҫ уявлама пулӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти пепкелӗх центрӗнче кӑнтӑрла тӗлне виҫӗ ҫемьере ача ҫуралнӑ. Пӗрремӗш хӗрача ирхи 9 сехет те 20 минутра кун ҫути курнӑ. Вӑл 3360 грамм йывӑрӑш, 52 сантиметр ҫӳллӗш ҫуралнӑ.
Паян ҫуралнӑ ачасен ҫитес ҫул ҫуралнӑ кунне нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче е пушӑн 1-мӗшӗнче паллӑ тума тивӗ. Ара, тепӗр нарӑсӑн 29-мӗшӗ тӑватӑ ҫултан ҫеҫ пулӗ-ҫке-ха.
Пуш уйӑхӗнче Элли Юрьев парнисене ҫӗнсе илессишӗн ирттерекен конкурса кӑҫал 15-мӗш хут йӗркелӗҫ. Унта Чӑваш Енри, ытти регионпа хулари, ют ҫӗршыври ӳнер шкулӗсем хутшӑнаҫҫӗ.
Конкурса ҫулсерен 500 яхӑн ӗҫ хутшӑнать. Ӑна Элли Юрьева халалласа йӗркелеҫҫӗ. Кӑҫал вӑл ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалласа ирттерӗҫ.
Конкурсӑн тӗллевӗ — патриотлӑх туйӑмне вӑратасси, пултаруллӑ ачасемпе ҫамрӑксене пулӑшасси. Унта 5–17 ҫулсенчи ачасем хутшӑнма пултараҫҫӗ.
Конкурса ЧР Культура министерстви, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗ, Чӑваш патшалӑх музейӗ, Шупашкарти Э.Юрьев ячӗллӗ 4-мӗш ӳнер шкулӗ ирттерет. Жюрие яланхи пекех Виктор Бритвин ертсе пырӗ. Ӗҫсене пушӑн 10-мӗшӗччен ҫак адреспа йышӑнаҫҫӗ: Шупашкар хули, Мир проспекчӗ, 98-мӗш ҫурт.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеосӑвӑсен конкурсӗ майӗпен ҫӗнӗ ӗҫсемпе пуянланса пырать. Кӑна эсир пирӗн «Видео» пайӗ урлӑ та лайӑхах курма пултаратӑр ӗнтӗ — кашни кун 2–3 ҫӗнӗ ӗҫ хушса пыратпӑр. Ӗҫсем кӑна мар, йӗркелӳҫӗсен йышӗ те пысӑкланать. Нумай пулмасть вӗсен шутне ЧНК та кӗчӗ.
ЧНК президенчӗ Н.Ф. Угаслов «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурс пӗлтерӗшӗ пысӑк пулнине ӑнланса ӑна йӗркелесе ирттерме, хутшӑнакансене пур енлӗн хавхалантарма парнесемпе, хисеп хучӗсемпе чыслама пулнӑ. Ку конкурс Раҫҫейри регионсем шайӗнче иртнине шута илсе Чӑваш наци конгресӗн Президиумӗ конкурс положенине ытти республикӑсемпе облаҫсене хӑйсен ҫыхӑнӑвсем урлӑ ҫитерме пулӑшма шантарнӑ.
Аса илтеретпӗр, ӗҫсене ака уйӑхӗн 15-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Унӑн положенийӗпе тӗплӗнрех ҫакӑнта паллашма пулать.
Ӗнер Сӗнтӗрвӑрринчи 1-мӗш гимназире патриотла юрӑсене янӑратакансен районти конкурсӗ иртнӗ. Ӑна хӳтӗленӳпе массӑллӑ тата спорт уйӑхлӑхне хупнӑ май йӗркеленӗ.
Конкурса 12 шкулти пултарулӑх ушкӑнӗсем пухӑннӑ. Ӑмӑртӑвӑн тӗллевӗ пирки вырӑнтисем ҫамрӑксен хушшинче патриотизма сарасси, ҫамрӑксен пултарулӑхне пур енлӗн аталантарма тата сарма пулӑшасси тесе пӗлтереҫҫӗ. Унтан та ытларах: тӗрлӗ тӑрӑхри ҫамрӑксене туслаштарасси тесе те каланӑ.
«Соло-вокал» номинацире кӗҫӗннисен хушшинче Сӗнтӗрвӑрринчи пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулти Мария Новоселова пӗрремӗш вырӑна тухнӑ.
«Соло-вокал» номинацире аслӑ ушкӑнра та ҫав шкулти ачах ҫӗнтернӗ: вӑл — Виктория Сергеева.
Професси пӗлӗвӗ паракан учрежденисене уйрӑм хакланӑ та уйрӑмшар юрлассипе вырӑнти технологи техникумӗнче вӗренекен Мария Петрова мала тухнӑ.
Вокал ансамблӗсенчен пӗрремӗш вырӑна шкулсенчен никама та паман. Иккӗмӗшне 1-мӗш гимнази тивӗҫнӗ. Професси пӗлевӗ паракансенчен технологи техникумӗ пӗрремӗш вырӑна ҫӗнсе илнӗ.
Сӑвва инсценировкӑлакансене те пӗрремӗш вырӑна никама та кӑларман, иккӗмӗшӗнче — Шуршӑлти тата Чӑнкассинчи шкулсем.
Чӑваш Енре 37 ҫулти арҫын суд сакки ҫине ларма хатӗрленет. Ӑна, Вӑрнар районӗнче пурӑнаканскере, пӗрле кун кунлакан хӗрарӑма тата икӗ ачана хӗненӗшӗн айӑпласшӑн.
Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, 2015 ҫулхи нарӑсран пуҫласа утӑ уйӑхӗччен вӑл савнӑ хӗрарӑм патӗнче пурӑннӑ. Ӳсӗрскер тӑван мар ывӑлҫурине час-часах хӗненӗ. Ачана вӑл ҫурҫӗр иртни 1 сехетре тӑратса лартса урок тутарнӑ. Сӗтел хушшинче мар, урайӗнче сапаланӑ макарон ҫине чӗркуҫҫипе тӑратса. Итлемесен арҫын ачана пуҫхӗрлӗ тытса силленнӗ.
Хӑйӗн 7 ҫулти хӗрӗнчен те мӑшкӑлланӑ вӑл. Хӗрарама вара пуканпа ҫурӑмӗнчен ҫапнӑ, вӗлерессипе хӑратнӑ.
Арҫын следстви вӑхӑтӗнче хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.
-3.7 °C