2011 ҫулхи ҫӗртмен 4-мӗшӗнче Чӗмпӗрте пӗрремӗш хут Пӗтӗм Раҫҫей чӑвашӗсен Акатуйӗ иртет. Унччен маларах виҫӗ кун Чӗмпӗр облаҫӗнче Чӑваш Республикин кунӗсем пулаҫҫӗ. Уявӑн йӗркелӳ комитетне Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Сергей Иванович Морозов ертсе пырать. Ҫак кунсенче вӑл лару ирттерчӗ.
— Уява питӗ чаплӑ ирттерес килет. Унта пӗтӗм тӗнчери паллӑ чӑвашсене, чапа тухнӑ ҫынсене пуҫтарасчӗ. Акатуйра кашни чӑваш хӑйӗн халӑхӗпе мӑнаҫланма пултартӑр. Тен, Акатуя килме Раҫҫей Президентне е премьер-министрне йыхрав ярӑпӑр. Ун пек тума вара уява ҫӳллӗ шайра ирттермелле. Халӗ эпир Раҫҫейӗн тӗрлӗ регионӗсенче пурӑнакан чӑвашсенчен сӗнӳсем кӗтетпӗр — Акатуй лайӑх ирттӗр тесен программӑна ҫӗннине мӗн кӗртме пулать? — терӗ С.И.Морозов.
Акатуй программинче: профессионал артистсен тата пултарулӑх ушкӑнӗсен концерчӗсем, лашасене чуптарасси, кӗрешӳ, тӗрлӗ конкурссем тата вӑйӑсем...
Хутшӑнакансен шучӗ — 2 пин ҫын, куракансем — 30 пин.
Хӑвӑрӑн сӗнӗвӗрсене 8-842-2-41-12-80 тата 8-842-2-30-03-91 инҫесас (ҫаках телефакс) номерӗсемпе шӑнкӑравласа пӗлтерме пултаратӑр.
Авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнчен пуҫласа юпан 25-мӗшӗччен тӗнче тӗтелӗнче чӑваш вӗрентекенӗсен интернет педканашӗ ӗҫлӗ. Ку канашлу тӑваттӑмӗш хут иртет. Кӑҫалхи форума ирттерме ятарласа ҫӗнӗ сайт уҫнӑ. Унта http://pkanash.chv.su/ каҫӑпа кӗме пулать.
Педканаша Чӑваш Республикин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви, Вӗрентӳ институчӗ, Чӑваш халӑх сайчӗ тата Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ ирттереҫҫӗ. Виҫӗмҫулхи педканаша 72 педагог хутшӑннӑччӗ, пӗлтӗр канашлӑва хутшӑннисен хисепӗ 101-пе танлашрӗ. Юлашки виҫӗ ҫул хушшинче форума хутшӑнакансем вӑл е ку ыйтупа 700 хут ытла сӑмах илнӗ.
Виҫӗ ҫул хушшинче Чӑваш Республикин пур районӗнчи педагогсем форумпа тухса калаҫнӑ, унсӑр пуҫне Чӗмпӗр, Тутарстан тата Пӑшкӑрт Республикин тӑрӑхӗсенчи чӑваш педагогӗсем те педканашра хӑйсен сӑмахне каланӑ.
2011 ҫулхи ҫӗртмен 4-мӗшӗнче Чӗмпӗрте пӗрремӗш хут Пӗтӗм Раҫҫейри чӑвашсен Акатуйӗ пулать. Хӑнасене ҫӗршыври 50 регионтан тата 6 ют ҫӗршывран чӗннӗ. Пурӗ 1500 артист килсе ҫитмелле, 300-ӗшӗ — Шупашкартан.
Лашасем сиккипе чупса та, юртӑпа та ӑмӑртӗҫ.
Чӑваш наци кӗрешӗвӗнче ҫӗнтерекене ҫӑмӑл автомобиль тата така парӗҫ.
Акатуй кураторӗ — Елчӗк районӗ.
Малашне ҫакӑн пек Акатуй кашни ҫул иртӗ, ун вырӑнне ҫулсерен улӑштарса тӑрӗҫ. Ку ӗҫе 2011 ҫулта чӗмпӗрсем пуҫлаҫҫӗ.
Ҫу уйӑхӗ вӗҫнелле, ҫӗртме уйӑхӗ пуҫламӑшӗнче чӑваш тӗнчинче Акатуй уявӗ кӗрлеме тытӑнать — вӑл Чӑваш Енре кӑна мар, ун тулашӗнче те шавлӑн та савӑнӑҫлӑн иртет. Кӑҫал Чӗмпӗрпе Свердловск облаҫӗсенче Акатуя ҫӑвӑн 29-мӗшӗнче, шӑматкун, ирттерме палӑртнӑ.
Чӑваш Енрен ку уявсене пултарулӑх ушкӑнӗсем хутшӑнӗҫ. Чӗмпӗр облаҫӗнчи Мелекесре (Дмитровград) юрӑ-ташӑпа «Янташ» ушкӑн (ертӳҫи Анатолий Никитин) савӑнтарӗ. Свердловск облаҫӗнчи Акатуя вара «Янра, юрӑ» ансамбль (ертӳҫи Вячеслав Христофоров) хутшӑнӗ.
Туссем, юлташсем, тӑванӑмӑрсем!
Ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Чӗмпӗр хулинче йӗркеленнӗ «Уллах» ятлӑ чӑваш ҫамрӑкӗсен пӗрлӗхӗ пурне те ҫуралнӑ кун ячӗпе ирттерекен дискотекӑна чӗнет! Сирӗн кӑмӑлӑрсене ҫӗклеме ятарласа Шупашкартан Пётр Ермолаевпа Андрей Шадриков килеҫҫӗ!
Дискотека «Мambo» каҫхи клубра иртӗ. Пуҫламӑшӗ 20 сехетре!
Билет хакӗ:
- малтан туянсан 150 тенкӗ;
- кӗнӗ ҫӗртре 250 тенкӗпе туянма пулать.
Билетсене ҫак адреспа туянма май пур:
● Радищев урамӗ, 57 ҫурт, «Раҫҫейри ҫамрӑксен пӗрлешӗвӗ» (чӑвашла ҫырман пулсан «Российский Союз Молодёжи» ята шырӑр)
Унта ҫитме кансӗр пулсан 8-908-471-32-67 инҫесас номерӗ урлӑ та туянма пулать.
Чӗмпӗр облаҫӗнче тӗрлӗ нацисен хушшинче 1-мӗш хут «Эп — анне» конкурс иртнӗ. Унта сакӑр наци хӗрарӑмӗ хутшӑннӑ: чӑваш, тутар, еврей, мордва, вырӑс, вьетнам, эрмен, азербайджан. Кашни хӗрарӑм хӑй наци культурине туллинрех кӑтартса пама тӑрӑшнӑ. Жюри ҫаплах халӑх юррисене шӑрантарнине, наци тумне тӑхӑннине хакланӑ.
Конкурсра чӑваш хӗрарӑмӗ — Чӗмпӗрте пурӑнакан Светлана Трубочникова (Караполова) ҫӗнтернӗ. Вӑл ача садӗнче воспитательте вӑй хурать. Конкурсра ӑна мӑшӑрӗ Александр тата 4 ҫул та тултарман хӗрӗ Виктория пулӑшнӑ, Светланӑпа пӗрле сцена ҫине тухнӑ.
Хыпар ҫӑлкуҫӗ: Чӗмпӗр облаҫӗнче тухакан «Канаш» хаҫат
Чӗмпӗрти чӑвашла тухса тӑракан «Канаш» хаҫатӑн 20 ҫулхи уявне хӑнасем Шупашкартан, Хусантан, Димитровградран тата ытти хуласенчен килсе ҫитрӗҫ: Чӑваш Республикин культура министерствин пай пуҫлӑхӗ А.Н.Магарин, «Хыпар» хаҫатӑн тӗп редакторӗн ҫумӗ Г.А.Максимов, «СВ-Пресс» издательство центрӗн директорӗ-тӗп редакторӗ А.Н.Вражкин, Тутар Республикинчи чӑвашсен «Сувар» хаҫачӗн тӗп редакторӗ К.А.Малышев.
Хӑнасене область филармонин фойинче Чӗмпӗрти «Палнай» ушкӑн хӗрӗсем ҫӑкӑр-тӑварпа, кӑпӑклӑ хӑмла сӑрипе, юрӑ-ташӑпа кӗтсе илчӗҫ.
Пухӑннисене хаҫатӑн пӗрремӗш редакторӗ В.Ф.Ромашкин, УОЧНКА председателӗ В.И.Сваев тата ыттисем саламларӗҫ.
Чӑваш чӗлхине аталантарас ӗҫре пысӑк ҫитӗнӳсем тунӑшӑн редакцие Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗн ятӗнчен Тав ҫырӑвӗ пачӗҫ. Шупашкар делегацин ертӳҫи А.Н.Магарин «Канашӑн» тӗп редакторне Н.Н.Ларионова Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн Хисеп хучӗпе наградӑларӗ. Редакци коллективӗ ЧР Журналистсен союзӗн (председателӗ В.П.Комиссаров) Хисеп хутне илме тивӗҫлӗ пулчӗ.
Шупашкарти «Ҫӗнӗ Вӑхӑт» кӗнеке издательствинче Раҫҫей Ҫыравҫисен тата Раҫҫей Журналистсен союзӗсен членӗн, Чӑваш наци культурин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн, «Канаш» хаҫатӑн тӗп редакторӗн, «Шевле» литература пӗрлешӗвӗн ертӳҫин Николай Николаевич Ларионовӑн «Чун хушнипе пурӑнсан» тӗпчев ӗҫӗ пичетленсе тухрӗ.
Кӗнекере пӗрремӗш хут Чӗмпӗрти хальхи чӑваш ҫыравҫисен пултарулӑхне пӗтӗмӗшле тишкерсе ҫырса кӑтартнӑ. Ҫавӑнпа пӗрлех ку тӑрӑхра ҫӗнӗ саманари чӑвашлӑх юхӑмӗ ҫӗкленни, «Канаш» хаҫат уҫӑлни, «Атӑл юрри» журналӑн кун-ҫулӗ, «Шевле» литпӗрлешӳ ӗҫӗ ҫинчен сӑмах хускатнӑ. Кунта авторӑн 1998–2009 ҫулсенче ҫырнӑ критикӑлла статйисем, рецензийӗсем, тишкерӗвӗсем те кӗнӗ.
Николай Ларионов хӑйӗн ӗҫне Чӗмпӗрте чӑвашла «Канаш» хаҫат тухма тытӑннӑранпа 20 ҫул ҫитнине халаллать.
Кӗнекере ҫак тапхӑрпа ҫыхӑннӑ сӑнӳкерчӗксем чылай.
Хӑйне евӗр «Чун хушнипе пурӑнсан» тишкерӳ-энциклопеди чӑваш литературипе кӑсӑкланакансемшӗн, вӗрентекенсемпе вӗренекенсемшӗн, студентсемшӗн, ахаль вулакансемшӗн вышкайсӑр пысӑк пӗлтерӗшлӗ мул пулса шутланать.
Раштавӑн 30-мӗшӗнче Чӗмпӗр чӑвашӗсен «Канаш» хаҫачӗ 20 ҫул тултарать.
Чӗмпӗрте пӗрремӗш чӑваш хаҫачӗ 1918 ҫулта тухнӑ, вӑл «Ҫӗнӗ пурнӑҫ» ятлӑ пулнӑ. Ӑна кӗпӗрнери вӗрентӳ комиссариачӗ кӑларса тӑнӑ.
«Канаш» — ҫӗршывра демократи улшӑнӑвӗсем пуҫланнӑ хыҫҫӑн ҫуралнӑ хаҫат. Пӗрремӗш редакторӗ В.Ф.Ромашкин пулнӑ.
Паян издани 1350 экземпляр тиражпа тухса тӑрать. 2002 ҫултанпа коллектива Н.Н.Ларионов ертсе пырать. Редакци Чӗмпӗр хулинчи Пушкинская урамра вырнаҫнӑ (11-мӗш ҫурт). Редакцире 5 ҫын, вӗсенчен 3 журналист. Ҫак йышран 2 ҫын Писательсен союзӗнче тӑрать. «Канаш» ҫумӗнче 13 ҫул «Шевле» литпӗрлешӳ ӗҫлет. Ҫак тапхӑрта Писательсен союзне 10 ҫын ытла кӗнӗ. Редакци пулӑшнипе вырӑнти чӑваш авторӗсем 60 кӗнеке ытла кӑларнӑ. Хаҫат ӗҫченӗсем тӑрӑшнипе, область администрацийӗ укҫа-тенкӗпе пулӑшнипе 2000 ҫулта «Шевле ҫути« литература альманахӗ тата «Атӑл юрри» журналӑн виҫҫӗмӗш номерӗ пичетленчӗҫ.
Паян Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче 111 пин ытла чӑваш пурӑнать. Эпир тӑван чӗлхене манасшӑн мар, чӑвашла калаҫасшӑн, вуласшӑн, юрласшӑн. «Канаш» ҫак ӗҫре пӗр йӑх ҫыннисене пулӑшса пырать.
Чӗмпӗрте «Чувашская Республика и Ульяновская область: диалог культур» проектӑн пултарулӑх тӗлпулӑвӗсен ярӑмӗ вӗҫленнӗ ятпа пысӑк уяв иртрӗ. Унта 1000 ҫынна яхӑн пуҫтарӑннӑччӗ.
Уява Шупашкартан Чӑваш Республикин культура министрӗ Р.М.Лизакова, пай пуҫлӑхӗ М.Н.Краснов, Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Г.Н.Архипов, Чӑваш патшалӑх университечӗн доценчӗ В.А.Абрамов, журналистсен пысӑк ушкӑнӗ килнӗччӗ.
Уява хутшӑнакансем ҫавра сӗтел хушшине ларса хӑйсене пӑшӑрхантаракан ыйтусене сӳтсе яврӗҫ.
Ҫаплах чӑваш тумне ҫӗлекенсем: Т.В.Шаркова, Л.В.Болтаева, З.И.Воронова алӑстисем — курав йӗркелерӗҫ. Чӑваш кӗнеке издатильствин кӗнекисене те туянма май пулчӗ.
Фойере — куракансене пултарулӑхӗпе «Эревет», «Илем» (Чӗмпӗр),«Савӑнӑҫ» (Димитровград) ушкӑнсем савӑнтарчӗҫ.
Юлашкинчен пысӑк концерт пулчӗ. Унта облаҫри патшалӑх симфони «Губернаторский» оркестрӗ хутшӑнчӗ. Дирижёрӗ — Раҫҫей халӑх артисчӗ, Чӑваш патшалӑх симфони капеллин дирижёрӗ Морис Яклашкин пулчӗ.
+14.3 °C