Чӑваш Енри продукци Индие ӑсанӗ. Кунта сӑмах «Вӑтам Атӑл — Каспи тинӗсӗ — Персид заливӗ» пӗрлехи суту-илӳпе логистика маршрутне йӗркелесси пирки пырать. Вӑл маршрут — «Ҫурҫӗр — Кӑнтӑр» пӗтӗм тӗнчери транспорт коридорӗн пӗр пайӗ.
Ятарлӑ килӗшӗве республика Элтеперӗ Олег Николаев тата Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Владимир Разумков «Раҫҫейре туса кӑларнӑ» пӗтӗм тӗнчери экспорт форумӗнче алӑ пуснӑ.
Проект Вӑтам Атӑл тӑрӑхӗнчи портсенчен, Атӑлҫипе Раҫҫейӗн Евопӑри пайӗнчен продукцие Каспи тинӗсӗ хӗрне, унтан Персид заливӗпе Инди таран ӑсатма май парӗ.
Улатӑр муниципаллӑ округӗнче пурӑнакан икӗ арҫынна ҫынна вӑрланӑшӑн явап тыттарасшӑн.
Пӑтӑрмах авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Асӑннӑ округри Восход посёлокра 53 ҫулти арҫынна пӗрисем ӑн кӗртсе илме шухӑшланӑ. Хӑйсем ӳсӗр пулнӑ.
53-ри арҫын пӗрин арӑмне кӳрентернӗ-мӗн. Ҫавӑншӑн хайхисем тавӑрма шухӑш тытнӑ. Вӗсем арҫын патне килне кайнӑ. Унта ӑна хӗненӗ хыҫҫӑн машина ҫине лартса тухса кайнӑ. Арҫынна Чӗмпӗр облаҫне илсе ҫитернӗ. Унта та ӑна машинӑра тытнӑ. Шар курнӑ этеме, юрать, тухса тарма май килнӗ.
Шупашкарта юпа уйӑхӗн 2-мӗшӗнче «Тинехпи вулавӗсем» конференци иртӗ. Унта музейсенче ӗҫлекенсем ҫӗршывӑн 14 хулинчен пуҫтарӑнӗҫ.
Кӑҫалхи Пӗтӗм Раҫҫейри ӑслӑлӑхпа практика конференцине Мускаври Дарвин музейӗнчен, К.А. Тимирязев ячӗллӗ биологи музейӗнчен килсе ҫитӗҫ. Ҫавӑн пекех Хусанти, Чикмери, Йошкар-Олари, Чӗмпӗрти, Глазоври, Елабугӑри, Кироври, Оренбургри, Самарти, Тольяттинчи, Ӗпхӳри музейҫӑсем пулӗҫ.
Чӗмпӗрте ӗҫлесе пурӑнакан чӑваш скульпторӗн Николай Кондрашкинӑн «В единстве — сила» (чӑв. Пӗрлӗхре — вӑй) проектне Чӑваш Енӗн патшалӑх премине илме тӑратнӑ. Автор ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗҫе наци культурипе ӳнерне аталантарас, пӑлхар чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе паллаштарас енӗпе тӑрӑшнӑшӑн тӑратнӑ.
Аса илтерер, асӑннӑ проекта скульптор Шӑмӑршӑра пурнӑҫа кӗртет. Пӗлтӗр унта Атӑлҫи Пӑлхар патшин Кӑтракӑн палӑкне лартнӑ.
Кӑтрак — Кубрат хан ывӑлӗ. Хасарсем ҫӗмӗрсе тӑкнӑ Аслӑ Пӑлхартан пирӗн несӗлсем вӑл ерсте пынипе Вӑтам Атӑл тӑрӑхне куҫса килнӗ, хальхи Тутарстан ҫӗрӗ ҫинче Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхне пуҫарса янӑ.
Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи Синкӗл районӗнчи Ялавӑрта Петр Маркин ҫыравҫа халалласа палӑк уҫнӑ. Унӑн авторӗ — Чӗмпӗр чӑвашӗ, Николай Кондрашкин скульптор.
Тимӗрпе бетонран тунӑ палӑка Пётр Маркин ячӗпе хисепленекен вулавӑш умӗнче лартнӑ. Ялавӑр — Чӗмпӗртен иртсен Самар еннелле кайнӑ енче вырнаҫнӑ. Асӑннӑ ялта ҫавӑн пекех СССР халӑх артисчӗ Алексей Ургалкин ҫуралнӑ.
Пётр Маркин пӗр вӑхӑт Хусанта, унтан Шупашкарти «Ҫамрӑк коммунист» хаҫат редакцийӗнче тӑрӑшнӑ, чӑваш телевиденийӗнче 22 ҫул ӗҫленӗ.
Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Канаш районӗнче икӗ машина ҫапӑннӑ. Иккӗшӗн те водителӗсем пульницӑна лекмеллех аманса пӗтнӗ.
Пӑтӑрмах каҫхи ултӑ сехетре «Ҫӗрпӳ-Чӗмпӗр» ҫул ҫинче, Канаш районӗнчи Энтрияль ялӗ тӗлӗнче пулса иртнӗ. «Киа Селтос» автомашина груз турттаракан «Хендай» автомобильпе ҫапӑннӑ.
Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче малтанласа пӗлтернӗ тӑрӑх, кроссовер водителӗ хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса кайнӑ.
«Киа» рульне тытса пынӑ Мари Элти 33 ҫулти водитель аманнӑ, ӑна пульницӑна илсе кайнӑ. Грузовикра ларса пынӑ 35 ҫулти пассажир та аманнӑ.
Чӑваш кӗнеке издательстви аслӑ вӗрентекенӗмӗрӗн Иван Яковлевӑн халалне пичетлесе кӑларнӑ. Ҫӗнӗ кӑларӑма «Чӑваш халӑхне панӑ халал. Завещание чувашскому народу» ят панӑ. Халала икӗ чӗлхепе кун ҫути кӑтартнӑ.
Иван Яковлев хӑйӗн халалне 1921 ҫулта Чӗмпӗрте, Алексей тата Николай ывӑлӗсемпе пӗрле, ҫырнӑ. Халала шӑрҫалама патриарх 1918 ҫултах шухӑшланӑ. Амаланса аталаннӑ шухӑша виҫӗ ҫултан хут ҫине куҫарнӑ.
1955 ҫулччен документ Иван Яковлевсен килӗнчи архивра, СССР наукӑсен академийӗн член-корреспонденчӗ, истори наукисен докторӗ Алексей Иванович патӗнче упраннӑ. Иван Яковлевӑн мӑнукӗ, истори наукисен кандидачӗ Ольга Алексеевна 1955 ҫулта аслашшӗн архивӗн тӗп пайне В.И. Ленин ячӗллӗ СССР Патшалӑх библиотекин (халӗ вӑл — Раҫҫейӗн патшалӑх библиотеки) алҫырусен пайне панӑ.
Чӑваш Енре кӑҫалхипе 24-мӗш хутчен «Кӗмӗл сасӑ» фестиваль иртнӗ. Шупашкарти Ухсай Яккӑвӗ ячӗллӗ культура кермене 6 регионти чӑваш ҫамрӑкӗсем пуҫтарӑннӑ.
Хӑйсен пултарулӑхӗпе, сӑмахран, Пушкӑрт Республикинчи, Чӗмпӗр, Тӗмен, Оренбург тӑрӑхӗнчисем савӑнтарнӑ. Фестивале пӗтӗмпе 12 солистпа 4 ансамбль хутшӑннӑ. Сцена ҫинче халӑх юррисем, паллӑ авторсен хайлавӗсем шӑраннӑ.
Уйрӑм юрлакансен йышӗнче ҫӗнтерӳҫӗ ята Элӗк тӑрӑхӗнчи Зоя Семенова, ансамбльсем хушшинче Тӑвай тӑрӑхӗнчи «Асамлӑх» ушкӑн ҫӗнсе илнӗ. Лауреатсен йышӗнче — Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи Полина Серебряковапа Канаш тӑрӑхӗнчи Юлия Васильева.
Ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем Чӗмпӗрте спектакль кӑтартӗҫ. Унта вӗсем «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» драмӑпа тухса кайӗҫ.
Асӑннӑ спектакле СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев лартнӑ. Пьеса авторӗ — чӑваш театрне пуҫарса янӑ Иоаким Максимов-Кошкинский. Спектакльте вилӗмсӗр Константин Иванов ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Чӑваш спектакльне курас тесен чӗмпӗрсен И.А. Гончаров ячӗллӗ драма театрне ҫитмелле.
Ҫу уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх филармонийӗн сцени ҫине Китайпа Японире пулнӑ пултарулӑх коллективӗ тухӗ. Ун чухне пирӗн пата Чӗмпӗрти патшалӑх академи симфони оркестрӗ килсе ҫитӗ.
2023-2024 сезонта ҫав оркестр 55 ҫулхине уявлӗ. Юбилей умӗн коллектив гастрольпе пирӗн республикӑна килес тенӗ.
Программӑра вырӑс музыкин классики янӑрӗ. Концерта кайсан Сергей Танеевӑн «Иоанн Дамаскин» кантатипе, Александр Бородинӑн «Князь Игорь» оперин сыпӑкӗпе тата ытти илемлӗ номерпе киленме май килӗ.
55 ҫулта Чӗмпӗрти симфони оркестрӗ 16 ҫӗршывра тата Совет Союзӗпе Раҫҫейӗн 90 хулинче пулнӑ. Юлашки ҫулсенче пысӑк гастрольсемпе Китайпа Японие ҫитнӗ, Мускаври академи филармонийӗн П.И. Чайковский ячӗллӗ концерт сцени ҫине тухнӑ.
+20.3 °C