Раҫҫейре
2021 ҫулта пенсионерсен шучӗ 1,1 млн ҫын чакнӑ, вӗсенчен 200 000-ӗшӗ кӑшӑлвируса пула вилнӗ, ытти 900 000-шӗ пенси ҫулне ӳстернине пула ҫак категорине лекеймен. Кун пирки Раҫҫейӗн Пенси фончӗн пуҫлӑхӗ Андрей Кигим каласа панӑ. «Ку хисеп пысӑк, анчах вӑл ҫынсем нумай вилнипе ҫыхӑнман», — ӑнлантарнӑ вӑл Патшалӑх думинче тухса калаҫнӑ вӑхӑтра. Фонд пуҫлӑхӗ каланӑ тӑрӑх, ҫӗршывра реформа пулман пулсан 2021 ҫулта пенсие 1,8 млн ҫын тухмалла пулнӑ. Саккуна улшӑнусем кӗртнӗ май ку хисеп икӗ хута яхӑн сахалрах пулнӑ иккен — 974 000. Пенси илекенсен йышӗ ҫакӑн пек чакнине юлашки хут 1990-мӗш ҫулсен пуҫламӑшӗнче шута илнӗ. Ун чухне ҫак пулӑм патшалӑх бюджетне 1220 млрд тенкӗлӗх перекетлеме май панӑ, анчах мӗнпур укҫа-тенкӗ пенсионерсене хушма пулӑшу пама кайнӑ. Палӑртмалла: Раҫҫей Пенси Фончӗн статистикинче гражданла пенсионерсене кӑна шута илнӗ — унччен Шалти ӗҫсен министерствин, Хӳтӗлев министерствин тата ытти вӑй-хал структурин ӗҫченӗсем урӑх юрисдикцире шутланаҫҫӗ. Унашкаллисен йышӗ 2,7 млн ҫынпа танлашать. Пенсионерсен шучӗ 2022 ҫулта та чакса пырать. Ака уйӑхӗ тӗлне фонд 41,9 млн ҫынна шута илнӗ — ку вӑл кӑрлачри кӑтартусенчен 100 000 сахалрах. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
chgtrk.ru видеоран илнӗ скриншот Муркаш районӗнчи Амаксар утравӗ ҫинче Чӑваш тата Мари республикисенчи археологсем 2-мӗш ҫул ӗнтӗ анлӑ шырав ӗҫӗсем ирттереҫҫӗ. Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, утравӑн хӗвеланӑҫ енче чылай ӗмӗр чӑвашсен авалхи киремет йывӑҫҫисем ларнӑ. Шупашкар ГЭСне тунӑ хыҫҫӑн вӗсем шыв айне пулнӑ. Вӑл вырӑнти ӗлӗкхи вил тӑприсем те юхса кайнӑ. Авалхи чӑвашсен йӑлипе ваттисене асӑнмашкӑн юлашки 30-40 ҫул хушши ҫынсем хыр йывӑҫӗ патне пыраҫҫӗ, несӗлӗсене аса илеҫҫӗ тесе пӗлтернӗ тележурналистсем. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Апат-ҫимӗҫ
t.me/nikamran каналтан илнӗ сӑнӳкерчӗкӗ Ҫаврӑнӑҫуллӑ ҫынсем темрен те укҫа тума пӗлеҫҫӗ. Ан ӳркен кӑна. Пирӗн тӑрӑхра сиплӗ тӗрлӗ курӑк ӳсет. Ӑна пухмалла кӑна. Канаш районӗнче чей туса кӑларма тытӑннӑ. Ҫав ӗҫпе ҫине тӑраканни – асӑннӑ тӑрӑхри «Мелилотус» тирпейлекен кооператив. Вӑл хӗлхен курӑкӗнчен хатӗрленӗ чее пӗчӗк хутаҫа тултарса сутать. Ҫакна та палӑртмалла: Ҫӗнӗ Шелттӗмри ҫав кооператив унччен чӑваш пылне, пыллӑ квас тата пылак шыв туса сутма тытӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
Паян Куславкка районӗнчи Аслӑ Куснар ҫывӑхӗнчи «Чӗмсӗр чикӗсен строителӗсене» палӑка уҫӗҫ. Савӑнӑҫлӑ мероприяти 11 сехетре пуҫланӗ, ӑна Чӑваш наци телекуравӗпе тӳрӗ эфирта кӑтартӗҫ. Паян Чӑваш Ене РФ Президенчӗн Атӑлҫи федераци округӗнчи тулли праваллӑ элчи Игорь Комаров килсе ҫитмелле. Ҫавӑн пекех кӳршӗ регионсенчен хӑнасем пулӗҫ. Аса илтерер: палӑка пӗлтӗр ҫурла уйӑхӗнче тума тытӑннӑ. Ӑна юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче уҫма палӑртнӑччӗ, анчах срока раштав ҫине куҫарнӑ. Ун чухне те палӑк уҫӑлман. Мероприятие кӑҫал утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ ҫине куҫарма йышӑннӑччӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Тӗнчере
Nepenthes pudica ӳсентӑранӑн кӑкшӑмӗсем. Борнео утравра (Малайзи) ботаниксем ҫӗнӗ йышши ҫӑткӑн кӑкшӑмлӑ ӳсентӑрана тупнӑ — Nepenthes pudica. Science Daily ҫырнӑ тӑрӑх унӑн хӑйне евӗрлӗхӗ — апата ҫӗр айӗнче тапӑ хатӗрлесе шыранинче. Ҫӗр айӗнчи кӑкшӑмсем вӑрӑмӑшӗпе 11 сантиметра ҫитеҫҫӗ. Вӗсен ӑшне кӑткӑсем, сӑвӑссем тата нӑрӑсем лекеҫҫӗ. Ытти ҫӑткӑн ӳсентӑрансем кӑпшанкӑсене ҫӗр ҫийӗнчи кӑкшӑмсенче тытаҫҫӗ. Вӗсен шалти пайӗ шӑвӑнчӑклӑ, ҫавна май унта ӳкнӗ кӑпшанкӑ тухаймасть, путать те апат сӗткенӗнче ирӗлет. Nepenthes pudica вара хӑйӗн кӑкшӑмӗсене ҫӗр айӗнче пытарать. Ахӑртнех, нӳрӗк пӗрешкелтерех тӑнӑран апата унта тупма ҫӑмӑлрах — N. pudica нӳрӗк сахал ту тӑррисенче, тинӗс шайӗнчен 1100–1300 метр ҫӳллӗшре ӳсет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
t.me/nikamran каналтан илнӗ сӑнӳкерчӗк Ҫӗнни – унччен пулса манӑҫа тухни теҫҫӗ те, пирӗн республикӑра урӑлтаркӑч уҫма йышӑннӑ. Ун пек саккуна маларах ҫӗршыв шайӗнче йышӑннӑччӗ, ҫавна май регионсенче те ӳсӗрсен ыйтӑвне татса пырӗҫ. Эрех хыпса лартса урам тӑрӑх утакансене урӑлтаркӑча пуҫтарса кайӗҫ. Унта вӗсем ҫывӑрса урӑлӗҫ, унтан килӗсене саланӗҫ. Ӳсӗр ҫынсене урӑлтаракан ҫурт уҫасси ҫинчен калакан саккуна Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем йышӑннӑ. Ҫав ҫурта тытса тӑма хыснаран ҫулталӑкне 8 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ. Каярах урӑлтаркӑчсене тата терӗр 4 хулара уҫӗҫ. Сӑмах май каласан, депутатсенчен пӗри, Николай Степанов, урӑлтаракӑча лекнӗ ҫынсене штраф тӳлеттерме сӗннӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
www.opera21.ru сӑнӳкерчӗкӗ Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ 62-мӗш сезона хупнӑ. Культура учрежденийӗнче Дмитрий Шостаковичӑн хайлавӗ тӑрӑх лартнӑ «Москва, Черемушки!» юрӑ-кӗвӗллӗ камите кӑтартнӑ. Ӑна лартассипе Мускаври Дмитрий Отяковский режиссёр-постановщик тата Питӗрти Оганес Айрапетян ӳнерҫӗ тӑрӑшнӑ. Куракансем спектакле кӑмӑлласа йышӑннӑ, артистсене тӑвӑллӑн алӑ ҫупса тав тунӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
Владимир Михайлов тунӑ сӑн Ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 20 сехет те 55 минутра ҫӑлав службине хыпар ҫитнӗ: Шупашкарти Ахазов урамӗнчи пӗр ҫуртран кинемей чӳречерен ӳкнӗ. Телее, хӗрарӑм чӗрех юлнӑ. Вӑл поликлиника тӑррине ӳкнӗ. Ҫӑлавҫӑсем ун патне часах ҫитнӗ, альпхатӗрсем пулӑшнипе вӗсем поликлиника тӑррине аннӑ, кинемее наҫҫилкка ҫине хурса йӑтса тухнӑ та тухтӑрсен аллине панӑ. «Чеб.медиа» ҫырнӑ тӑрӑх, кинемей уҫӑ сывлӑшпа сывлас тесе чӳречене уҫнӑ та аялалла персе аннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Раҫҫейре
Лаша кӗтӗвӗ. Pavvlovich видеори сӑн Кызыл хула сучӗ, ҫӗртмен 30-мӗшӗнче регионти прокуратура пӗлтернӗ тӑрӑх, Тыва Республикин ҫыннисем тӗлӗшпе, вӑйпа лаша кӗтӗвне туртса илнипе айӑпа кӗнӗшӗн, йышӑну тунӑ. Ку ӗҫе вӗсем 2019 ҫулхи ҫуркунне тунӑ. Республикӑри тӑватӑ ҫын ентешсен шучӗпе пуйма шухӑшланӑ, пӗр-пӗринпе калаҫса татӑлнӑ та темиҫе лаша вӑрланӑ тесе икӗ кӗтӳҫе айӑпланӑ. Хӑратса та хӗнесе вӗсем кӗтӳҫсене «айӑпа» йышӑнтарнӑ, вӑрланӑ пек шутланнӑ ҫичӗ лаша вырӑнне пӗтӗм кӗтеве — 184 лашана — пама хушнӑ. Суд икӗ ҫынна пилӗк ҫуллӑха ирӗклӗхсӗр хӑварма йышӑннӑ; вӗсемпе пӗрле ҫак ӗҫе хутшӑннӑ ҫынсене ҫур ҫул сахалрах лекнӗ. Асӑрхав ведомствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, приговор хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
Ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче республикӑра алхаснӑ ҫил-тӑвӑл мӗн чухлӗ тӑкак кӳнине шутланӑ. Тӳре-шара пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл 47 ытла миллион тенкӗпе танлашнӑ. Кун пирки ЧР Элтеперӗ Телеграм-каналӗнче хыпарланӑ. Ҫил-тӑвал хыҫҫӑн инкеклӗ лару-тӑрӑва пӗтерекен комиссин черетсӗр ларавӗ иртнӗ. Унта тӳре-шара муниципалитетсен шайӗнче инкеклӗ лару-тӑру режимне тума йышӑннӑ. Уйрӑмах Комсомольски, Йӗпреҫ, Канаш районӗсем шар курнӑ. Малтанлӑха шутланӑ тӑрӑх, асар-писер ҫанталӑк 47 ытла миллион тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ. Элтепер ҫил-тӑвӑлран шар курнӑ ҫынсене пулӑшмаллине каланӑ, Финанс тата Ӗҫлев министерствисене укҫа уйӑрас ыйтӑва пӑхса тухма хушнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (16.01.2025 21:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 747 - 749 мм, -7 - -9 градус сивӗ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Асанкасси (Каҫал тӑрӑхӗ) ялӗнче земство училищине уҫнӑ. | ||
| Юдин Василий Николаевич, чӑваш ҫыравҫи, талмачӗ, публицисчӗ ҫуралнӑ. | ||
| Витвинский Валентин Федорович, Совет Союзӗн Паттӑрӗ ҫуралнӑ. | ||
| Махмутов Владимир Ильич, производство пуҫараканӗ ҫуралнӑ. | ||
| Немцев Виктор Леонтьевич, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ художникӗ ҫуралнӑ. | ||
| Тутаркас районӗ вырӑнне Сӗнтӗр районне туса хунӑ. | ||
| Чӑваш АССРӗн Аслӑ Канаш Президиумӗн Хисеп кӗнекине пуҫарса янӑ. | ||
| Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар вӑтам шкулне И.Н. Ульянов ятне панӑ. | ||
Пулӑм хуш... |