Транспорт тата ҫурт тӑвӑм технологийӗсен техникумӗ

Чылай ашшӗ-амӑшӗ ывӑл-хӗрне аслӑ пӗлӳ илтересшӗн хыпса ҫунать. Укҫаллисем «кӗмӗлне» шеллемесӗр тӳлесе те вӗрентме хатӗр. Ара, ачамӑрсем пирӗнтен лайӑхрах пурӑнччӑр тенипе ҫавӑн пек тӑрмашатпӑр пулинех.

Аслӑ шкул пӗтерни пирки калакан дипломлисемех вара хӑш чух ӗҫсӗр аптӑраҫҫӗ. Ахаль лариччен кӗрӗк арки йӑвала тенине шута илсе дипломлӑ каччӑсем водительте, пикесем вара сутуҫӑра вӑй хуни те тӗл пулать. Ҫав вӑхӑтрах промышленноҫ предприятийӗсене инженерсемпе технарьсем ҫитмеҫҫӗ. Ҫакна шута илсе республикӑра прикладной квалификацие хӑнӑхтаракан нумай функциллӗ вӗрентӳ центрӗсем уҫма палӑртаҫҫӗ. Пӗтӗмпе ҫиччӗ уҫмалла. Кун пирки Чӑваш Енӗн вӗрентӳ министрӗн ҫумӗ Сергей Кудряшов пресс-конференцире пӗлтернӗ.

Сӑмах май, вӑл кӑсӑклӑ ҫакӑн пек статистика та илсе кӑтартнӑ. Хальхи вӑхӑтра вӗренекенсенчен 67 проценчӗ аслӑ шкулта ӑс пухать иккен, 23,9-шӗ — вӑтам професси вӗрентӗвӗн учрежденийӗсенче (ӗлӗкхилле каласан, техникумсенче), 8,9-шӗ — пуҫламӑш професси вӗрентӗвӗн учрежденийӗсенче (училищӗсенче). Анчах предприятисенче пачах урӑхла ӳкерчӗк-мӗн — вӗсене рабочисем кирлӗ.

Малалла...

Хапрӑкӑн хӑйӗн музей та пур.

Кун пирки республикӑн Культура министерстви хыпарланинчен ӑнлантӑмӑр. Чӑваш Енри паллӑ предприятисенчен пӗри — «Паха тӗрӗ» — кӑҫал тӑхӑр теҫетке ҫул ҫитнине халалласа ҫӗртмен 21-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче ятарлӑ курав уҫма ӗмӗтленет-мӗн. Хапрӑк куравпа ярмӑрккӑ йӗркелессипе хастар пулнине палӑртнӑ май министерство чӑваш тӗррине саракан предприяти тӑван республикӑри районсем тата Раҫҫей регионӗсем тӑрӑх час-часах тухса ҫӳренине хыпарлать. Чӑваш тӗррипе ют ҫӗршывсем те, уйрӑмах — яппунсемпе Америка ҫыннисем, кӑсӑкланаҫҫӗ-мӗн.

Производствӑна сарас тесе хапрӑк пӗлтӗр «Чӑваш тӗррине — кашни киле» проекта республикӑн Экономика министерстви ирттерекен конкурсра ӑнӑҫлӑ хӳтӗлесе хыснаран укҫа илме пултарнӑ. Тупрана вӑл тӗрлекен ҫӗнӗ йышши оборудовани туянма янӑ.

Маларах асӑннӑ курава предприяти хӑйӗн ҫӳпҫинчи чи чаплӑ экспонатсенчен пӗрисене тӑратӗ.

Шуля ялӗнчи клуба ҫулӑмран ҫӑлнӑ самант

Паян Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Шуля ялӗнчи клуб хыпса илнӗ. Инкек пирки пушарнӑйсем патне хыпар ирхи 8 сехет те 40 минутра ҫитнӗ. Вырӑнти культура учрежденийӗ 15 метр сарлакӑш, 30 метр тӑршшӗ йывӑҫ ҫуртра вырнаҫнӑ пулнӑ иккен.

Ҫулӑмпа кӗрешекенсем «хӗрлӗ автана» ытлашши алхасма ирӗк паман — вутра клуб ҫивиттийӗ ҫуннӑ. Ҫулӑма сӳнтернӗ ҫӗрте 67 ҫын тӑрмашнӑ. Яваплӑ ҫак ӗҫе 25 техникӑна явӑҫтарнӑ.

Сӑмах май, ҫӗртмен 9-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Шӗнер Ишек ял клубӗ ҫуннӑччӗ. Унта ҫулӑм ҫурҫӗр иртсен алхасма тытӑннӑ — усал хыпар пушарнӑйсен диспетчер службине ҫурҫӗр иртни 44 минутар ҫитнӗ. Ҫулӑмпа 4 единица техника кӗрешнӗ. Анчах ҫурта ҫӑлса хӑварма май килмен.

Ик тӗслӗхре те пушар сӑлтавне палӑртассипе специалистсем ӗҫлени пирки хыпарланӑччӗ.

Шупашкарти 500 ҫуллӑх паркӗ тепӗр темиҫе ҫултан пачах ылмашӗ. 65,5 гектар лаптӑк ҫинче океанариум, аквапарк, вӗрен ҫул тата ытти тем тӗрлӗ япала туса хума палӑртаҫҫӗ. Проект Раҫҫейре туризма 2011-2018-мӗш ҫулсенчен аталантарасси федераци программине кӗме пултарнӑ.

Парка ҫӗнетме палӑртнисем ӗҫсене виҫӗ тапхӑрпа ирттерме шухӑшлаҫҫӗ иккен. Кашни ӑстрӑмӗ икшер ҫула тӑсӑлӗ. Парка юсаса ҫӗнетес тӗллевпе ватӑ йывӑҫене касса ҫӗнӗрен хунав лартма тӗллев лартнӑ. Парк лаптӑкӗнче этноял, чӑваш ӗҫми-ҫимин ресторанӗ, яхта клубӗ, спорт комплексӗ, зоопарк, ача-пӑчана выляса савӑнмалли вырӑн та ҫӗкленсе ларӗ. Кунсӑр пуҫне 48 тӗрлӗ аттракцион вырнаҫтарма палӑртнӑ иккен.

Парка юсаса ҫӗнетме республика хыснинчен 293 миллион тенкӗ уйӑрмалла-мӗн, мӗнпур ӗҫе пурнӑҫлама кирлӗ 5 миллиард тенкӗ ытла укҫана инвесторсем хывӗҫ.

Красноармейски ялӗ

Инвестици хывас тӗлӗшпе муниципалитетсем пӗлтӗр епле ӗҫленине пӗтӗмлетнӗ. Ӑна 16 тӗп тата 4 хушма енпе хакланӑ. Районсенчен малти вырӑна красноармейскисем тухнӑ иккен, иккӗмӗшӗнче — Шупашкар районӗ. Хуласенчен вара Шупашкар мала тухнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсене хаклӑ хутпа кӑна мар, премипе те чыслаҫҫӗ. Красноармейски районне, сӑмахран, 975,5 пин тенкӗ тивӗҫӗ, Шупашкар районне – 525 пин. Шупашкар хули вара миллион тенкӗллӗ пулса тӑрӗ.

Ҫакна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев правительство пайташӗсемпе тунтикунсерен ирттерекен планеркӑра экономика министрӗ Алексей Табаков пӗлтернӗ-мӗн. Сӑмах май, Михаил Васильевич районсемпе хуласен ӗҫне хаклас меслет тӗрӗслӗхӗ пирки иккӗленнине палӑртнӑ. Конкурса палӑртакан кӑтартура муниципалитетсенчен килмен ӗҫ кӑтартӑвне те шута хураҫҫӗ-мӗн.

Ҫак кунсенче Шупашкарти музыка училищине суккӑр хӗр — Галина Никитина — вӗренсе пӗтернӗ. Унӑн аллинче паян — хӗрлӗ диплом. Ку вӑл халӗ. Унччен вара пикене, уйрӑмах тӑватӑ ҫул каялла вӗренме кӗнӗ чух, пӗрттте ҫӑмӑл пулман. Суккӑра курсан вӗренӳ заведенийӗн ертӳҫисем те малтанласа шикленсе ӳкнӗ-мӗн.

Юрлас ӑсталӑха Галина малтанласа ӳнер шкулӗнче ӑс пухнӑ. Паян вӑл нота грамотине, ӳнер кун-ҫулне лайӑх пӗлет, фортепианӑпа вылять. Ӑна педагогсем академи юрӑҫӗ тесе хаклаҫҫӗ иккен. Галина романссене, халӑх юррисене, арисене уйрӑмах лайӑх шӑрантарать иккен.

Музыка училищин директорӗн ҫумӗ Елена Ананьева каланӑ тӑрӑх, суккӑр вӗренекен валли ятарлӑ программа хатӗрлемен. Хӑш-пӗр дисциплинӑпа вара уйрӑм занятисем ирттерме тивнӗ. Ҫав ӑсталӑха кура халӗ куҫ курман ытти ҫамрӑка та пӗлӳ пама пултараҫҫӗ. Сӑмах май, паян унта тата тепӗр суккӑр хӗр вӗренет иккен.

Иртнӗ канмалли кун Эстонири Валга хулинче, вӑл Латви чиккинче вырнаҫнӑ, пӗр-пӗринпе туслӑ Валга тата Латвири Валка хулисем тӑванлӑх кунне ирттернӗ. Уява Эстонири Нарва хулинчи «Нарспи» чӑвашсен наципе культура обществи те пырса ҫитнӗ. Тӗрӗссипе, йӗркелӳҫӗсем унта ытти наци коллективӗсене те йыхравланӑ.

Халӑх епле йышӑнӗ тесе чӑвашсем малтан хумханнӑ та-мӗн. Наци тумӗ тӑхӑннӑскерсем хула витӗр ташласа та юрласа иртнӗ. Куракансем вӗсене тӑвӑллӑн алӑ ҫупса йышӑннӑ. Каялла хускалас умӗн тата пыма йыхравланӑ. Валга хулин пуҫлӑхӗ Калев Хярк чӑвашсене Хисеп хучӗпе чысланӑ.

...Тӑван хулана таврӑнсан «Нарспи» унти хула кунне хутшӑннӑ. Унта вӗсем тӑван халӑхӑмӑрӑн юрри-ташшипе савӑнтарнӑ, ӗҫми-ҫимипе сӑйланӑ, Чӑваш Ен тата унӑн йӑли-йӗрки пирки каласа кӑтартнӑ.

Халӗ Нарва хули чӑвашсен Акатуйне ирттерме хатӗрленет. Вӑл ҫитес уйӑхра пухӑнӗ.

Самар облаҫӗн порталӗ

Чӑваш Енре ҫывӑх вӑхӑтра тата тепӗр ҫӗнӗ портал ӗҫлесе кайӗ. Вӑл социаллӑ пулӑшу кӳрекенсене пӗр ҫӗре пӗрлештерекенскер пулӗ. Кун пирки республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Ирина Ефимова паянхи брифингра пӗлтернӗ.

Ҫӗнӗ портала Республика кунӗ тӗлӗнче йӗркелекен «Регионсем — чикӗсӗр ҫыхӑну» курав вӑхӑтӗнче уҫма шухӑшлаҫҫӗ. Тӗнче тетелӗ пулӑшнипе республикӑри социаллӑ учрежденийӗсем пӗр тӗвве ҫыхӑнӗҫ. Пӗр тытӑмри учрежденисене, тӗрӗсрех, сывлӑх сыхлавӗн хуралӗнче тӑракансене, пӗтӗҫтерекен медицина порталӗ пур-ха. Апла тӑк, ку вӑл ҫавӑн йышширехскер пулӗ тесен те йӑнӑш мар. Раҫҫейре вара апла проект ҫук-мӗн. Тӗрӗссипе вара — шыравҫӑсенчен ыйтсан — темиҫе таранах тупса параҫҫӗ: тӗслӗхрен, Самар тӑрӑхӗнче, Тинӗҫҫум енӗнче ҫавнашкал сайтсем ӗҫлеҫҫӗ те ӗнтӗ.

Патӑрьел районӗн администраци йышӑнӑвӗпе ҫӗртмен 17-мӗшӗнчен 16:00 сехетре районта йывӑр лару-тӑру режимне ҫирӗплетнӗ ҫинчен пӗлтереҫҫӗ. Патӑрьел районӗ юлашки кунсенче шӑрӑх та хӗвеллӗ тӑракан ҫанталӑкран аптӑрать, ҫумӑр ҫуни те кунта тахҫанах пулнӑ.

Чӑваш Енри ИӖМ пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗртме уйӑхӗнче Патӑрьел районӗненче ытти ҫулсенчи кӑтартусемпе танлаштарсан ҫанталӑк ӑшшипе 3-4 градус таран ирттерет. Ҫумӑр ҫӑвать пулсан та ҫӗре лайӑх йӗпетмеллех ҫумасть. Ҫакна пула тӑпрара нӳрӗк самай ҫителӗксӗр иккен. Шӑрӑх кунсене пула 7,093 пин гектар лаптӑкра ял-хуҫалӑх акнӑ тыр-пулӑ аманнӑ.

Йывӑр лару-тӑру пуҫланни пирки пӗлтерни пулас шырлӑхран хӑтӑлма пулӑшӗ. Ҫапла май ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене, организаципе преприятисен ертӳҫисене ҫутҫанталӑк малалла епле пулассине тӗплӗн сӑнама ыйтаҫҫӗ.

Куллен хыпарсемпе паллашнӑ чух, шел пулин те, нумай чухне вӗсенче хӑрушӑ, тискер ӗҫ-пуҫсене сӑнама лекет. «Ҫул-йӗрте инкек сиксе тухнӑ», «Пушар ҫын пурлӑхне тӗпипе пӗтернӗ», «Эрех пула ҫын пурнӑҫне татнӑ» кун йышши хыпарсем масаллӑ информаци хатӗрсенче тӑтӑшах тӗл пулаҫҫӗ. Вӗсемпе паллашса ҫынӑн кӑмӑлӗ те хуҫалать пуль. Анчах тискер лару-туру вӑл кулленхи пурнӑҫӑн уйрӑлми пайӗ. Ыррипе юнашар яланах усалли ҫӳрет. Ҫавӑнпа тискер ӗҫ-пуҫсене сӑнанӑ май этемӗн «вӗсенчен мӗнле майпа хӑтӑлас-ши? Мана ку инкек пырса ан тивтӗр» тесе шанма пурӑнмалла.

Чи хӑрушӑ хыпар вӑл — тӗрлӗ сӑлтавесне пула ҫын пурнӑҫӗ вӑхӑтсӑр татӑлни. Йӗрлев пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗртмен 11-мӗшӗнче эмеле йышӑннӑ виҫерен ытларах ӗҫнипе 20 ҫулхи хӗр пурнӑҫӗ татӑлнӑ пулнӑ. Асӑннӑ хӗр вӑл кун аптекӑна кайса килнӗ иккен, ун хыҫҫӑн 16:00 сехет тӗлнелле хӑйне япӑх туйма пуҫланӑ, вара унпа пӗрлӗ пурӑнакан тантӑшӗсем тӳрӗх васкавлӑ пулӑшу пульницине шӑнкӑравланӑ. Килсе ҫитнӗ тухтӑрсем шел пулин те хӗре ҫӑлса ӗлкереймен.

Чӑваш Енӗн йӗрлев комитечӗн ертӳҫӗ пулӑшӑҫи Олег Дмитриев палӑртса хӑварнӑ тӑрӑх вилнӗ хӗрен юлташӗсем каларӑшӗпе вӗсен тантӑшӗ пӳклӗм вилем ҫинчен сӑмах хускатни пӗрре те асӑрхаман, кӑмӑлӗнче тата тыткалӑшӗнче те пӗлтерӗшлӗ сӑнавсем сисӗнмен.

Малалла...