Шупашкар хулинче пурӑнакан пӗр арҫыннӑн ҫул ҫитмен икӗ ачишӗн тупӑшӑн пӗрре-тӑваттӑмӗш пайӗ чухлӗ уйӑхсерен укҫа куҫарса пымалла пулнӑ. Мӗншӗн пӗрре-тӑваттӑмӗш пайӗ пирки хальхинче пуҫ ватмӑпӑр-ха (ара, ик ачашӑн, шучӗпе, тупӑшӑн пӗрре-виҫҫӗмӗш пайӗ чухлӗ тӳлемелле-ҫке-ха. Тен, тепре ҫемье ҫавӑрса унта та ача-пӑчаллӑ пулма ӗлкӗрнӗ-тӗр хайхи этем. Е, чим-ха, тен, икӗ хӗрарӑма алимент тӳлемелле пулнӑран-ши?..)

Алиментне вара ашшӗн йӑпӑр-япӑр кӑларса хурас килмен — ӗҫӗ суд приставӗсем патнех ҫитнӗ. Вӑхӑтра тӳлемесен РФ Пуҫиле кодексӗн 157-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе явап тыттарса е ӗҫлесе юсанмалла, е хупса хумалла тӑвасси пирки асӑрхаттарнӑ.

Арҫын ӑнланнӑҫи пулнӑ — укҫа хӗсӗккипе кӑна парӑмпа татӑлса пырайман тесе ӗнентернӗ. Ӳлӗмрен кашни уйӑхӑн 10-мӗшӗ тӗлне алимент тӳлесе тӑма шантарнӑ. Анчах... пӗр хӑлхаран кӗрет тепринчен тухса каять теҫҫӗ-и-ха ун йышшисем пирки? Такси водителӗнче ӗҫлекенскер кӗҫех 110 пин тенкӗ парӑм пухса та янӑ. Анчах алимент шыракан амӑшӗсенчен пӗри приставсене ачан ашшӗ Таиланда канма кайма (тепӗр ҫынтан нимӗн те пытараймӑн) кайма пуҫтарӑнни пирки систернӗ.

Малалла...

Янӑшри ваттисен ҫуртӗнчи Галина Якимова

Паян пирӗн ҫӗршывра социаллӑ ӗҫчен кунне паллӑ тӑваҫҫӗ. Шупашкар районӗнчи Янӑшри вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмра халӗ 11 ватӑ ватлӑхри хӳтте тупнӑ. Ҫулӗсемпе ҫамрӑк мар пулин те кинемисемпе мучисем ахаль лармаҫҫӗ, социаллӑ ӗҫченсене пулӑшаҫҫӗ.

Галина Якимова кинемей, акӑ, ҫурта пурӑнма килни иккӗмӗш ҫула кайнӑ. Ку вӑхӑтра вӑл пуринпе те пӗр чӗлхе тупма ӗлкӗрнӗ. Вӑйӗ ҫитнӗ таран ӗҫлет те вӑл. Хӗлле юр хырнӑ, чӑлха-нуски ҫыхса чунне уҫнӑ. Ҫуркуннене вӑл тем пекех кӗтнӗ иккен. Чечек юратаканскер социаллӑ ӗҫченсемпе пӗрле чечек калчи ӳстернӗ, кайран вӗсене клумбӑна куҫарса лартнӑ. Халӗ вӗсене шӑварса-ҫумласа тӑрать. Галина Якимова шучӗпе, «Чечек вӑл — пурнӑҫ. Унпа калаҫма пулать, лайӑххипе усалли пирки каласа параятӑн». Йывӑрлӑх тенӗрен, пурнӑҫӗ ҫӑмӑл килмен. Икӗ упӑшки те вилнӗ, ачи-пӑчи пулман.

Уявра / О. Цыпленков тунӑ сӑн

Елчӗк районӗнчи Ҫӗнӗ Эйпеҫ ялӗ 150 ҫулхи юбилейне паллӑ тӑвать. Ватӑсем каланӑ тӑрӑх, ял Кивӗ Эйпеҫри ҫынсем кунта куҫса килнипе пуҫланнӑ. Ку 1864 ҫулта пулнӑ, пуҫараканӗ — Антипер.

Энтепе юханшывӗ хӗрринче 98 арҫын тата 111 хӗрарӑм пурӑнма тытӑннӑ. Пурте Кивӗ Эйпеҫрен куҫса килнӗ. 1884 ҫулта кунта 51 кил, 319 ҫын, 704 гектар ҫӗр, 388 гектар вӑрман пулнӑ.

XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче 15 хуҫалӑх Ҫӗпӗре куҫса кайнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине Ҫӗнӗ Эйпеҫрен 117-ӗн тухса кайнӑ, вӗсенчен 67-шӗ таврӑнман.

Пирвайхи культура вучахӗ 1930-мӗш ҫулсенче уҫӑлнӑ. Вӑл — вулав ҫурчӗсем. Унта Павел Сергеевич Ксенофонтов тата Семен Андреевич Воробьев ӗҫленӗ. П.С.Ксенофонтов хӑй чӑваш пьесисем ҫырнӑ, ялта драма куржокӗ йӗркеленӗ.

Ҫӗнӗ Эйпеҫ хӑйӗн халӑхӗпе мухтанать. Кунтан паллӑ ҫын нумай тухнӑ. Вӗсен йышӗнче — ЧР тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ Аркадий Пирожков, ЧР ял хуҫалӑхӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗсем Владимир Евполов тата Владимир Воробьев, ЧР тава тивӗҫлӗ механизаторӗ Николай Мустаев, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ премине тивӗҫнӗ Олег Мустаев, Николай Журавлев майор-генерал…

Уявра ялта пурӑнакан кашни кил-йышран пухӑннӑ.

Малалла...

Алексей Яргунькин паян Шупашкарта иртекен Раҫҫей чемионатӗнче ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ. Александр 50 ҫухрӑм чупса хӑйӗн рекордне ҫӗнетнӗ: 3 сехет те 42 минут та 25 ҫеккунт.

Раҫҫейӗн хӑвӑрт утас енӗпе пӗрлештернӗ командин тӗп тренерӗ Алексей Мельников каланӑ тӑрӑх, Александр Яргунькина Европа чемпионатне хутшӑнмашкӑн наци командин тренер канашне сӗнӗҫ.

Яргунькин Мексика спортсменӗпе Навойпа ӑмӑртса пысӑк кӑтартупа палӑрнӑ. Хальлӗхе Александр кӑтарту енӗпе тӗнчери топ-листра — тӑваттӑмӗш. Ҫавӑнпах ӑна Европа чемпионатне хутшӑнтарма сӗнӗҫ.

Студентсем Берлинти (Германи) Гумбольдт пиччӗшӗпе шӑллӗ ячӗллӗ университет умӗнче

Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа ҫӗртмен 3-мӗшӗччен И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн ют чӗлхе факультечӗн студенчӗсем Берлинти (Германи) Гумбольдт пиччӗшӗпе шӑллӗ ячӗллӗ университетра стажировкӑра пулнӑ.

Асӑннӑ факультетра вӗренекен 14 студент романо-германи филологийӗн кафедрин доценчӗ Ольга Юрьевна Кириллова ертсе пынипе Нимӗҫ чӗлхин тата лингвистикин институчӗн семинарӗсене хутшӑннӑ, DaF магистер программипе (нимӗҫ чӗлхи — ют чӗлхе), нимӗҫсене пурнӑҫӗпе, Берлинти паллӑ вырӑнсемпе паллашнӑ.

Студентсене уйрӑмах «Анализ учебников немецкого языка» тата «Креативное письмо» семинарсем килӗшнӗ-мӗн. Кусем вӗсене малашне вӗренӳре, ачасене шкулта вӗрентес ӗҫре пулӑшӗ.

Экскурси программипе килӗшӳллӗн студентсем Берлинти паллӑ музейсенчен пӗрине — Пергамск музейне — ҫитсе курнӑ. Унта авалхи архитектура пуянлӑхӗ упранать. Студентсем Рейхстаг куполӗ ҫине хӑпарнӑ, Потсдам хулинче Сан-Сусси замокра пулнӑ тата ытти ҫӗре ҫитсе курнӑ.

Вырӑс чӗлхипе патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне тытнӑ чух йӗркене пӑсакансем пуррине кабинетсенче лартса хунӑ камерӑсем асӑрхани, айӑпа кӗнӗ ачасене экзамена ҫитес ҫул кӑна тытмалла тунӑ.

Аса илтеретпӗр, вырӑс чӗлхипе экзамен тытнӑ чух 4 ача йӗркене пӑсни куҫ тӗлне пулнӑ, физикӑпа иккӗн лекнӗ.

Пӑтӑрмах хыҫҫӑн Вӗренӳ министерстви шкулсемпе видеоконференци ирттерни пирки те хӑш-пӗр ашшӗ-амӑшӗ каларӗ. «Экзамена карас телефонӗпе ан кӗрӗр», — хытах асӑрхаттарнӑ имӗш ун вӑхӑтӗнче.

Ҫав конференцире ларнӑ пӗр паллаканӑм мероприяти хыҫҫӑн класс ертӳҫи шпаргалкӑсем ҫырма та, телефонпа та усӑ курма хушнине, анчах вӗсене туалета кайсан пӑхма сӗннине пӗлтерчӗ. «Ырӑ» сӗнӗве вӑл тӳре-шара илтмен чух панӑ-ха ӗнтӗ.

Математикӑпа патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне тытнӑ чух, ав, тепӗр икӗ ача ҫакланнӑ. Вӗсем шпаргалкӑпа тата карас телефонӗпе усӑ курнӑ. Вӗсенчен пӗри — Йӗпреҫ районӗнчен иккен, тепри — Патӑрьелтен. Тем каламалла ӗнтӗ вӗсем пирки: те чееленме ӑсӗ ҫитмен тесе хакламалла, те маларах йӗркеллӗ вӗренсе пымалла пулнӑ темелле-ши?

Малалла...

Парламент итлевне пачӑшкӑсем те хутшӑннӑ

Нумаях пулмасть чӑваш парламенчӗ культура эткерлӗхӗн объекчӗсене упраса хӑварассипе республикӑра епле ӗҫсем ирттернине тишкернӗ. Унта депутатсемсӗр пуҫне тӗрлӗ шайри тӳре-шара та пулнӑ.

Чӑваш Енӗн культура министрӗ Вадим Ефимов пӗлтернӗ тӑрӑх, культура эткерлӗхӗ тесе хаклакан 702 объекта шута илнӗ. Ҫав шутран пысӑк пайӗ, 440-шӗ, республика пӗлтерӗшлӗ, федераци пӗлтерӗшлисем — 221. Хальтерех палӑртнисем те пур. Ун йышшисем — 41. Пысӑк пайӗ, 217-шӗ, — уйрӑм ҫын е пӗр-пӗр предприяти харпӑрлӑхӗнче. Кунсӑр пуҫне хуҫасӑрррисем те пур иккен.

Культура эткерлӗхне Раҫҫей халӑхӗсен историпе культура палӑкӗсен реестрӗнче шута илтерме тытӑннӑ-ха. Ун чух 17 объект пирки документсем тӑратнӑ. Кунсӑр пуҫне миҫе обьект тӗлӗшпе паспорт илни, экспертиза витӗр миҫӗшне кӑларни тата ытти пирки те культура министрӗ чарӑнса тӑнӑ.

Цифрӑсем чӗлхинчен куҫсан, паянхи тӗп тӗллев — истори сӑн-сӑпатне ҫухатнӑ культура эткерлӗхӗн палӑкӗсене ҫӗнетесси. Кунта тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларассипе ҫине тӑнӑ Илья Ульяновпа Иван Яковлев палӑкӗсем пирки те сӑмах пырать. Историпе культура палӑкӗсем ҫине информацие палӑртса ҫырса хурасси те кӗрет.

Малалла...

Шупашкарта «Шупашкар – Чӑваш Енӗн хӑнасене хапӑл тӗп хули» ятпа наци кухнин фестивалӗ иртет.

Ӑна йӗркелекенни — Шупашкар хула администрацийӗн потребитель пасарне тата усламҫӑлӑха аталантарас енӗпе ӗҫлекен управленийӗ. Ӑна Кулинарсен ассоциацийӗ те (ҫапла, ун пекки те пур-мӗн) ырласа йышӑннӑ-мӗн.

Фестивалӗн тӗллевӗн шутӗнче чӑваш наци апат-ҫимӗҫне чӗртсе тӑратасси, упраса хӑварасси, аталантарасси тенӗ. Кунсӑр пуҫне наци тӗпелӗллӗ обществӑлла апатлану предприятийӗсене пулӑшасси, вӗсене ятне сарасси тата ҫавсене аталанма май туса парасси те иккен.

Номинацисем хушшинче ҫакӑн йышшисем пур: чи лайӑх яшка, иккӗмӗш блюдо, пулӑран хатӗрленӗ апат-ҫимӗҫ, чи лайӑх наци кукӑлӗ, чи лайӑх десерт, наци кулинарийӗнчи инноваци, наци ноу-хаувӗ.

Конкурса хутшӑнас тесен заявкӑсене ҫӗртмен 10-мӗшӗ таран йышӑнаҫҫӗ. Фестивалӗ ҫак уйӑхӑн 12-мӗшӗнче, ун чух Раҫҫей кунне уявлатпӑр, иртӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Республика кунӗнче чыслӗҫ.

Сургутран Шупашкара килекенсем

Шупашкарти аэропортра ӗҫлекенсем асӑрханӑ тӑрӑх, ҫуллахи вӑхӑтра Сургутран Чӑваш Енӗн тӗп хулине вӗҫсе килекенсем йышланаҫҫӗ. Отпуск вӑхӑчӗ те, килен-каян пурах ҫав ӗнтӗ. Ҫавӑнпа кӑҫал та «Сургут–Шупашкар–Сургут» маршрутпа самолетсем ҫӳретеҫҫӗ. Республикӑн Транспорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗнер пӗрремӗш пассажирсем вӗҫсе килнӗ. Пурӗ 54 ҫын.

Асӑннӑ маршрутпа самолетсем кашни эрнере, кӗҫнерникунсерен, хутлӗҫ. Ҫула 50 ҫын вырнаҫакан «Bombardier CRJ-200» маркӑллӑ самолетсене кӑларнӑ. Билет хакӗ — 10 пин те 700 тенкӗ. Сургутран самолет унти 10 сехетре тухать, пирӗн пата Мускав вӑхӑчӗпе 10 сехет те 40 минутра ҫитет. Шупашкартан 16 сехетре хускалать те Сургута унти вӑхӑтпа 20 сехет те 50 минутра ҫитет.

Ҫӗр ҫинче тӗрлӗрен кӗнчеле тесе ахальтен каламан пуль ҫав. Акӑ, Чӑваш Енри 33 ҫулти хӗрарӑм юлташ хӗрарӑмӗпе эрех ӗҫнӗ, унтан хайхисем патӗнчех ҫывӑрма юлнӑ. Ҫӗрле вара хӗрӗнкӗ хӗрарӑм кил хуҫин 5 ҫулхи хӗрӗ патне ҫулӑхма тытӑннӑ пулать.

Ҫулӑхнӑ тесе айӑплаканни хӑй апла тытман тесе хирӗҫлет иккен-мӗн те, ҫапах та тӗпчевҫӗсем ҫыпӑҫнах тесе ҫирӗплетнӗ. 5 ҫулхи ача ыйхӑ тӗлӗшпе аташманах пуль тесси кӑна юлать-тӗр ӗнтӗ.

33-ри хӗрарӑм еплине кура (кунта сӑмах ун пирки калакан характеристикӑсем пирки пырать-тӗр) айӑплава чи пӗчӗк вӑхӑтран та сахалтарах палӑртмалла йышӑнни пирки пӗлтерет республика прокуратури. Хӗрарӑма пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 3 ҫуллӑха ямалла тунӑ, ирӗклӗхе 1 ҫуллӑха хӗсме йышӑннӑ. Айӑплав хальлӗхе вӑя кӗмен-ха. Вӑл суд йышӑнӑвӗ пирки аппеляци ҫӑхавӗ ҫырмалли вӑхӑт иртсен кайсан кӑна саккунлӑ пулӗ.