Ҫумӑр тӑтӑш ҫуса тӑнипе ҫӗрулми кӑларасси республикӑра пысӑк йывӑрлӑхпа пырать. Республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов каланӑ тӑрӑх, ҫак уйӑхра виҫӗ уйӑх виҫи чухлӗ ҫумӑр ҫунӑ-мӗн.

Хальлӗхе «иккӗмӗш ҫӑкӑра» мӗнпур лаптӑкӑн ҫурринчен кӑшт кӑна ытларах кӑларнӑ — пурӗ 5 550 гектар е 52,5 процент. Тухӑҫ гектар пуҫне вӑтамран 152 центнера ларать. Ҫӗрулмине кӑларасси Красноармейски, Етӗрне, Комсомольски тата Канаш районӗсенче уйрӑмах майӗпен пырать.

Ял хуҫалӑх министрӗ ҫӗрулми пуҫтарас ӗҫе техникумсенче тата аслӑ шкулсенче вӗренекенсене, «тен, шкулсене те» явӑҫтарма сӗннӗ. Республика ертӳҫи Михаил Игнатьев ку ыйтӑва вӗренӳ учрежденийӗсен тата ял хуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫисемпе пӗрле татса пама сӗнсе хӑварнӑ.

Кӗр кунӗсене ярса пусса ӗлкӗреймерӗмӗр — гриппа тата респираторлӑ вирус инфекцийӗсемпе чирлекенсем тупӑннӑ та. Иртнӗ эрнере ҫавӑн йышшисен хисепӗ унчченхи эрнеринчен 33 процент ӳснӗ. Респираторлӑ вирус инфекциӗпе асапланакансене пӗр эрне хушшинче 7,5 пин ытла ҫынна шута илнӗ, вӗсенчен 77 проценчӗ — ачасем.

Чирлекенсен йышӗпе хуласем — Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Ҫӗмӗрле — уйрӑмах «палӑрса» тӑраҫҫӗ. Пульницӑна 137 ҫынна хунӑ, вӗсенчен 91,2 проценчӗ — 17 ҫула ҫитмен ачасем. Парагрипп текен чире Шупашкарта виҫӗ тӗслӗх тупса палӑртнӑ, аденовируса Ҫӗрпӳ районӗнче пӗр ҫынӑнне асӑрханӑ.

Всеволод Агаков

И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетне ертсе пыракан Всеволод Агаков ӗҫрен каять. Ҫитес ҫулхи кӑрлачра вӑл 65 ҫул тултарать иккен. Аслӑ шкулсен ертӳҫисен, саккунпа, ҫав ҫула ҫитсен ӗҫе пӑрахмалла. Ҫапах та чылай правилӑра та «анчах» текен самант та пур та, кунта та ҫавӑн пекех — уйрӑмах хисеплӗ ректорсем 70 ҫула ҫитичченех хӑйсен вырӑнӗнче тар тӑкма пултараҫҫӗ.

Ректор ӗҫе мӗн шутпа пӑрахас тени пирки халӗ хӑшӗсем хытах пуҫ ватаҫҫӗ иккен. Асӑннӑ аслӑ шкулпа ҫыхӑннӑ коррупцилле хӑш-пӗр фактсем пирки Раҫҫейӗн Аслӑ шкул министерстви хистемен мар-ши тесе пӑшӑлтатакансем те пур-мӗн.

Ректор вырӑнне йышӑнма пултаракан кандидатурӑсем пирки те пуҫ ватакансем пур-мӗн. Вӗсен шучӗпе ҫак должноҫе ЧПУн вӗренӳ енӗпе ӗҫлекен проректорӗ Андрей Александров е тата республикӑн вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов йышӑнма пултарать-мӗн.

Шупашкар районӗнчи ниҫта та ӗҫлемен К. хушаматлӑ ҫын пирки йышӑннӑ суд приговорӗ вӑя кӗнӗ. Ӑна саккуна пӑсса хӗҫпӑшалланнӑшӑн айӑпланӑ. Хупса лартман та, анчах сӑнав вӑхӑтне виҫӗ ҫуллӑх тесе йышӑннӑ тата 100 пин тенкӗ ытлалӑх штрафламалла тунӑ тесе хыпарлать асӑннӑ район прокуратури.

Хайхи арҫын пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче Шупашкар районӗнчи пӗр ялта пӗр авӑрлӑ пӑшал тупнӑ иккен. Унтах патронӗ те пулнӑ-мӗн. Шучӗпе унӑн хайхи хатӗрсене йӗркене сыхлакан органсене памалла пулнӑ. Анчах арҫын ҫапла тӑвас вырӑнне пӗчӗк пӑшал ӑсталанӑ. Кӑҫалхи ҫуркунне йӗрке хуралҫисем пӗчӗк пӑшала туртса илнӗ. Хайхисене арҫын ула кураксене хӑратма турӑм тесе ӗнентерме пухнӑ.

Ҫапла пӗтӗмлетме май парать республикӑн информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерстви. Вӑл ҫынсен ытларах пайӗ интернета карас ҫыхӑну хатӗрӗсем урлӑ тухма кӑмӑлларах панине асӑрханӑ-мӗн. Ҫыхӑну хатӗрӗсен шутне кӗсье телефонӗсем кӑна мар, смартфонсем тата планшет компьютерӗсем те кӗреҫҫӗ.

«Пысӑк виҫенлӗх» текен йыша кӗрекен карас ҫыхӑнӑвӗн операторӗсем: МТС, Вымпелком (тепӗр майлӑ каласан, «Билайн») тата Мегафон компанисем — республика территорийӗн 98-а яхӑн процентне тивӗҫтереҫҫӗ иккен. «Билайн» абоненчӗсен, сӑмах май, кашни виҫҫӗмӗшӗ карас интернечӗпе усӑ курать иккен. Интернет-трафикпа усӑ курнин калӑпӑшне кашни абонента пайласа шутласан пӗлтӗрхи ҫурла уйӑхӗнчинчен кӑҫалхи ҫав уйӑхра виҫ хут нумайланнӑ.

Ҫӗрпӳ районӗнчи Туҫи ялӗнчи нумай хваттерлӗ ҫуртра пурӑнакансем кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче ҫурт сирпӗннине пула килсӗр тӑрса юлнӑччӗ. Инкеке лекнисене республика влаҫӗсем ҫӗнӗ ҫуртпа тивӗҫтерме шантарнӑччӗ-ха ун чух. Йӑнӑшмастпӑр пулсан, кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне туса пӗтерме пулнӑччӗ. Чӑн та, каланӑ тунӑ — паян унти 18 хваттерлӗ ҫӗнӗ ҫурта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Унта хутшӑннӑ республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Нихӑҫан та никама та инкекре хӑварман та, хӑвармӑпӑр та», — тесе каланӑ.

Ҫурта тума 24,6 миллион тенке ларнӑ, республика правительствин резерв фондӗнчен 10,5 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Сӑнсем (47)

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи команда

Пӗтӗм Раҫҫейри шкул ачисем хушшинче иртекен «Президент ӑмӑртӑвӗсем» авӑнӑн 10-мӗшӗнче пуҫланнӑ. Унта пирӗн республика чысне хӳтӗлеме Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Ҫӗнӗ Атикассинчи вӑтам шкул команди шкулти физкультура учителӗ Светлана Петрейкина ертсе пынипе тухса кайнӑ.

Спортсменсем тӗрлӗ енлӗ ӑмӑртусенче вӑй виҫнӗ: темиҫе тӗрлӗ спорт спорт упражненине пӗрлештерекен ӑмӑрту, мини-футбол, ишесси, тулта баскетболла вылясси, бадминтон, сӗтелҫи теннисӗ, шахмӑт, дартс, «Хаваслӑ стартсем» эстафета, кунсӑр пуҫне ҫитес олимиадӑна халалланӑ теори ыйтӑвӗсене тӗрӗс ответлесси. Ӑмӑртусем хула тата ял командисем хушшинче уйрӑммӑн иртнӗ. Ҫӗнӗ Атикасси шкул команди Анапа хулинче иртекен ӑмӑртусене хутшӑннӑ 74 ялти шкулсен командисен хушшинче пӗрремӗш вырӑна тухса ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ. Иккӗмӗш вырӑнта Дагестан Республикинчи ушкӑн пулнӑ, виҫҫӗмӗшсем — Пенза облаҫӗн команди. Чыслав ыран иртӗ.

Наци кросӗ Патӑрьел районӗнчи Сӑкӑт ялӗнче спорта юракансен уявӗ пулса тӑчӗ. Кашни ҫулах пысӑк хавхаланупа иртет вӑл. Ҫак хаваслӑ уява хутшӑнма чӑн-чӑн спортсменсене ҫанталӑк сӳрӗклӗхӗ чӑрмантараймасть. Акӑ, хальхинче те, ҫумарлӑ ҫанталака пахмасӑр, старта ҫӗр ытла ҫын тӑчӗ.

Чи малтанах физкультурӑпа спорта юратакансене, сывӑ пурнӑҫ йӗркине тытса пыракансене Сӑкӑт ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Сергей Толстов уяв ячӗпе ӑшшӑн саламларӗ. Ун хыҫҫӑн Сӑкӑт шкулӗн ертӳҫи Анатолий Падусев сӑмах илчӗ. Сӑкӑт шкулӗн физкультура учителӗ Владислав Анюров чи малтан ялти «Ҫӑлкуҫ» ача пахчин ӗҫченӗсене, унта ҫӳрекен пӗчӗк шӑпӑрлансене старта тӑратрӗ. Ун хыҫҫӑн Сӑкӑт шкулӗнче вӗренекенсем — малтан кӗҫӗн классем, кайран вӑтам тата аслӑ классем — тӗрлӗ дистанцисене пӗр-пӗринпе ӑмӑртса чупрӗҫ.

Спорт уявӗнче «Чи ҫамрӑк спортсмен» ята ача пахчине ҫӳрекен А.Ёлкин ҫӗнсе илчӗ. А.Правитель, В. Шапкин, В.Кариков тата Л.Чернова, В.Чумакова, М.Анюрова кӗҫӗн классенче вӗренекенсем те чи маттуррисем пулчӗҫ кросра. Кӗске ҫаврӑма ачасем пурте хӑвӑрт чупса тухрӗҫ.

Малалла...

Чӑваш Республикин информаци политикипе масӑллӑ коммуникаци министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх ҫитес вӑхӑтра наци телеканалӗн кӑларӑмӗсене тата темиҫе ял-хулари кабель телевиденийӗ урлӑ курма пулӗ. Енчен те хальччен чӑвашла кӑларӑмсемпе ҫутатма йӗркеленӗ телеканала Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Сӗнтӗрвӑрри, Куславкка хулисемпе Кӳкеҫ, Опытнӑй, Тӗрлемес посёлокӗсенче ҫеҫ курма май пулнӑ пулсан малашне вӗсен йышне Канашпа Етӗрне, Ҫӗмӗрлепе Улатӑр хулисем тата Вӑрнарпа Йӗпреҫ посёлокӗсем хушӑнмалла. Унсӑр пуҫне, малтанхи пекех, ҫак телеканалпа «Ростелеком» УАО провайдерпа усӑ куракансем паллашма пултараҫҫӗ.

Чӑваш Енӗн наци телерадиокомпанине 2009 ҫулхи ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче йӗркеленӗ. Радиокӑларӑмсем чӑн та чӑвашла итлеме кӑмӑллакансемшӗн пысӑк парне пулса тӑнӑ пулсан, телекӑларӑмсенче шел пулин те чӑваш чӗлхи валли вырӑн хальхи вӑхӑтра сахалтарах тупӑнать.

Малалла...

Пикетра

Шупашкарти Г.С. Лебедев ячӗллӗ лицей-интерната хупни пирки те, ӑна хӳтӗлесе иртнӗ митингсем пирки те эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫав шутра тӳре-шара юлашки йышӑнупа ҫак лицей валли ҫӗнӗ ҫурт купаласа лартасшӑн пулни ҫинчен те. Хакӗ вара юсав ӗҫӗсене ирттерме шухӑшлани пекех. Кивӗ ҫурт-йӗре сутса ярасшӑн. Ҫӗнӗ ҫурт вырӑнӗнче ӗҫсене пуҫламанни вара ҫак лару-тӑру — наци лицейӗ хупӑ тӑни — тахҫанчченех тӑсӑлассине пӗлтерни куҫ кӗретех.

Ӗнер, авӑнӑн 22-мӗшӗнче, тӳре-шарана ҫак ыйтупа ӗҫлеме ыйтас тесе Мускавра пикет иртнӗ — унта Г.С. Лебедев ячӗллӗ лицей-интернатра хӑй вӑхӑтӗнче вӗреннӗ, халь вара Мускавра ӗҫлекен ҫамрӑксем тухнӑ. Хӑйсен плакачӗсенче вӗсем наци лицейне пӗтерни чӑваш нацине пӗтернипе тан пулнине каланӑ. Ҫавӑн пекех вӗсем лицея малтанхи ҫуртрах уҫма ыйтнӑ — юсав ирттерсе. Лицей ҫӗрне те ҫуртне те сыхласа хӑварма сӗннӗ. Вӗренӳ пайӗсене те малтанхисенех хӑварма ыйтнӑ вӗсем — дисциплинӑсен йышне тӳре-шара катертме шутлани пирки эпир маларах пӗлтернӗччӗ. Плакатсем ҫинче «Чӑваш наци лицейӗ — пултаруллӑ ял ачисен шкулӗ», «Эпир пулнӑ, пур, пулатпӑр!

Малалла...