Тӗрӗссипе вӗсем кӑна мар-ха. Тата ӑна-кӑна илсе паракан (сӑмах подсобниксем пирки пырать) рабочисем, грузчиксем, слесарьсем, токарьсем тата, кирек ӑҫти пекех, сутуҫӑсем кирлӗ. Кун пирки район администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче пӗлтерни тӑрӑх ӑнланма пулать.

Пысӑкрах шайри специалистсем валли вырӑн вара сайрарах тупӑнать. Ҫапах та вӑл тӑрӑхри предприятисем инженерсем, конструкторсем, тӗрлӗ профильлӗ ытти хӑш-пӗр специалист шыранине пӗлтеркелеҫҫӗ-мӗн.

Район администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче уйрӑмах кирлӗ специальноҫсене кӑтартни тӑрӑх хакласан, улатӑрсене 27 врач, 11 инженер, 13 водитель, 60 ҫӗвӗҫ, 18 каменщик, 26 сутуҫӑ, 36 подсобнӑй рабочи кирлӗ.

Раҫҫейкосмосӗ агентствӑра Уйӑх ҫинче пурӑнмалли станцие йӗркелеме пуҫӑнасси пирки шухӑшлаҫҫӗ имӗш, ҫакӑнпа ҫыхӑннӑ ӗҫсене те пуҫарӑннӑ. Кун пирки РӐА-н (РАН) космос тӗпчевӗн институчӗн академикӗ Лев Зеленый каласа панӑ.

Институтра Космос ӑслӑлӑхӗн кунне паллӑ тунӑ май ӑсчах ҫапла сӑмахсем каланӑ: «Планлас ӗҫри малтанхи тӗллевсен шутӗнче — Уйӑх ҫинче пилот тытса пыракан пӗр-пӗр форпоста тӑвасси. Федераллӑ космос агентствин ертӳҫи Владимир Александрович Поповкин хушнипе нумай пулмасть ҫак ӗҫе тума ятарлӑ ушкӑн йӗркелерӗмер те».

Ятарлӑ ушкӑнӑн Уйӑха алла илес тӗлӗшпе ҫитӗнӳсем тунӑ тӗнчери космос фирмисемпе институтсен сӗнӗвӗсене пӗр ҫӑмхана пӗрлештерме тивӗ — ҫак ӗҫе вӑл пуҫӑннӑ та. Базӑн проектне пилӗк ҫул хушшинче, 2013–2018 ҫулсенче, туса ҫитерме планлаҫҫӗ. Радиацинчен хӳтлӗх ҫуккине кура базӑна ҫӗр айӗнче хатӗрлесшӗн.

Уйӑх ҫинчи базӑна унӑн пӗр полюсӗнче йӗркелеме шутлаҫҫӗ — сӑлтавӗ те паллӑ: нумай пулмасть унта пӑрланнӑ шыв тупнӑ. Шӑп та шывпа тивӗҫтересси малтанхи ҫулсенче ҫакнашкал проектсене чӑрмав кӳнӗ иккен.

Евгений Фёдоров

Хӑй вӑхӑтӗнче чӑваш тӗнӗпе пурӑнакан чӑвашсене налук таврашӗпе вӑйлӑ хӗснӗ — хайхи Христос тӗнне ҫаврӑнччӑр тесе ӗнтӗ. Истори тӑрӑх пӗлетпӗр ӗнтӗ — ку ӗҫ самаях пулӑшман, ҫав-ҫавах вӑйпа тӗне кӗртме тивнӗ.

Ак хайхи ҫав йӑнӑш ҫулпа «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» депутачӗ Евгений Фёдоров каясшӑн иккен — вӑл ҫӗнӗ саккун хатӗрленӗ. Унпа килӗшӳллӗн вырӑсла мар ятсемшӗн хушма налук тӳллетересшӗн. Штрафланнӑ ятсемшӗн унӑн виҫи пысӑк пулмалла мар имӗш — 1% е сахалрах та. Ячӗшӗн тенӗ пек.

Саккун тексчӗнче ют ҫӗршыври ятсене кӑна асӑннӑ-ха та, анчах «Известия» хаҫата панӑ интервьюра Евгений Фёдоров палӑртакан налукран «продукци валли вырӑсла ят тупайнӑ компанисене» ҫеҫ хӑтарасси пирки каланӑ.

Усламҫӑсем ку пуҫарӑва хирӗҫленӗ иккен, кунашкал саккун Раҫҫейри инвестици лару-тӑрӑвне япӑхлатма пултарӗ. Евгений Фёдоров ҫав-ҫавах саккуна ҫулталӑк вӗҫӗччен Патшалӑх Думине тӑратма шухӑшлать.

Мария Владимировна

Ҫитес уйӑхра пирӗн республикӑна Раҫҫейӗн Император ҫурчӗн пуҫлӑхӗ Мария Владимировна княгиня килмелле. Вӑл чӑвашсен наци культурипе паллашасшӑн иккен, пӗрремӗш вырӑс патшин асламӑшӗн Мария Шестовӑн виллине пытарнӑ вырӑн тесе шутлакан тема тавра калаҫасшӑн.

Раҫҫейӗн император ҫурчӗн пуҫлӑхӗ пирӗн республикӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев чӗннипе килсе ҫитмелле иккен.

И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн ректорӗ пулма пилӗк ҫын — ҫав шутра республикӑн вӗренӳ министрӗ те пур — ӗмӗтленеҫҫӗ иккен. Кандидатсене аслӑ шкулӑн ӑсчахсен канашӗ тата Чӑваш Енти университетсемпе институтсен реткорӗсен канашӗ ырланӑ-мӗн.

Ректор пуканне куҫ хывнисем, тӳррипе, тата ытларах пулнӑ иккен. Анчах вӗсенчен пӗрне, улттӑмӗшне, Мускаври автотранспорт институчӗн Атӑлҫи филиалӗн директорӗн ҫумӗ Виталий Михайлов кирлӗ мӗнпур хута хатӗрлесе паман иккен. Ҫавна пула ӑна списока кӗртмен. Ҫапла вара кандидатсен йышӗнче — Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн диреткорӗ Юрий Исаев, Раҫҫейӗн халӑх хуҫалӑхӗн тата патшалӑх службин Шупашкарти филиалӗн кафедрин пуҫлӑхӗ Нина Семедова-Полупан, республикӑн вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов, Чӑваш патшалӑх университечӗн проректорӗ Андрей Александров, юлашкинчен асӑннӑ университетӑн кафедра пуҫлӑхӗ Анатолий Яковлев.

Сӑнавҫӑсен шучӗпе ректор пулас шанчӑк пилӗк кандидатран иккӗшӗн уйрӑмах пысӑк: республикӑн вӗренӳ министрӗн Владимир Ивановӑн тата Чӑваш патшалӑх университечӗн проректорӗн Андрей Александровӑн.

Малалла...

Арестленӗ вӗҫмек

Ҫапла ӗнтӗ, пуян предприятисен чаплӑ машинӑсем кӑна мар, вӗҫмексем те (самолетсем) пур ҫав ӗнтӗ. Ҫавӑн пеккисенчен пӗри хӑйӗн самолётне Шупашкарти аэропортра лартса пурӑннӑ. Анчах территорие тара илнишӗн вӑхӑтра тӳлеменнипе парӑм 180 пине ҫитсе кайнӑ. Аэропорт укҫана шыраса илес тесе тӳре патнех ҫитнӗ.

Суд тавӑҫпа килӗшсе «кӗмӗле» шыраса илмелле тунӑ. Йышӑнӑва суд приставӗсем патне ярса панӑ. Лешсем нумай кӗттермен — парӑмлӑ фирмӑн ЯК-40 вӗҫмекне арестлеме йышӑннӑ. Аренда хакӗпе кӑмӑлпа татӑлмасан приставсем ӑна сутса ярассипе хӑратаҫҫӗ.

Красноармейскинчи вӑтам шкулта паян вӗренекенсемшӗн тата унччен ҫав енне скумака такӑрлатнисемшӗн ӗнер паллӑ кун пулнӑ. Вӗсемшӗн кӑна-и, ачасене пӗлӳ тӗнчине илсе кӗрекенсемшӗн те. Ара, ҫав кун шкул хӑйӗн чӗрӗк ӗмӗрне палӑртнӑ-ҫке.

Вӗренӳ учрежденийӗн чӗрӗк ӗмӗрхипе район администрацийӗн пуҫлӑхӗ А.В. Шестаков, вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗ М.Д. Голубев, шкулӑн пӗрремӗш диреткорӗ Г.П. Андреева тата ыттисем саламланӑ.

Ҫӗрпӳ районӗнче «Тӗлӗнтермӗш шкул хӗрачи 2013» конкурс ирттерме шутланӑ. Унта 9–11-мӗш классенче вӗренекенсене хутшӑнма ирӗк параҫҫӗ. Хӑйсен пултарулӑхне конкурсра тӗрӗслес тесен малтанласа заявка памалла тата хӑйсемшӗн кар тӑма килӗшекен 5 ҫынтан тӑракан ушкӑна тупса хатӗрлемелле.

Ӑмӑрту ҫак уйӑхӗн 25-мӗшӗнче район центрӗнчи социаллӑ пурнӑҫпа кану пӗрлешӗвӗнче иртӗ. Унта пикесен хӑйсен мӗнпе кӑсӑкланнипе паллаштарма, ҫанталӑка юратма чӗнсе (ара, конкурса ҫӗршыв шайӗнче кӑҫал йышӑннӑ ҫутҫанталӑка хӳтӗлемелли ҫулталӑка халалланӑ-ҫке) калама тата ытти енпе ӑсталӑха кӑтартма тивӗ.

Кӑҫалхи ҫул ҫанталӑкӗ хресчене майлӑ пулмарӗ. Малтан вӑл типӗ тӑнипе тата шӑрӑхпа аптӑратрӗ. Пуҫтарса кӗртме вӑхӑт ҫитсен ҫумӑр тапранса кайрӗ.

Ҫӗрулми кӑларасси йывӑррӑн пыни май палӑртнӑ республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ ҫак ӗҫе студентсене явӑҫтарас шухӑша палӑртни пирки, йӑнӑшмастӑп пулсан, маларах эпир пӗлтернӗччӗ. Вӗсем тухнипе тухманни пирки пӗлейместпӗр те, анчах Патӑрьел районӗнчи ветеринарсем вырӑнти «Исток» агрофирмӑна ҫӗрулми пухса кӗртме пулӑшаҫҫӗ.

Асӑннӑ райjнти ытти хуҫалӑха илсен, «иккӗмӗш ҫӑкӑра» «Батыревский», «Малалла», «Первомайск», «Красное Знамя», «Труд», «Корма» предприятисенче кӑлараҫҫӗ.

Ҫӗнӗ ҫулӑн пуҫламӑш пайӗ

М7 ҫул Шупашкара кӗмесӗр иртсе каять пулин те хальхи ҫавра ҫул паянхи пурнӑҫа тивӗҫтерменни куҫ кӗрет — ӑна тепӗр хут ҫавӑрса ярасшӑн, урапасене Карачура, Ҫӗнӗ Лапсар, Кӳкеҫ витӗр чуптарасшӑн мар.

Нумай пулмасть ҫак ҫавра ҫулӑн ҫӗнӗ вариантне Сарапакасси ял тӑрӑхӗнче сӳтсе явнӑ иккен. Ҫӗнӗ ҫул Ишлей пӑрӑнчӑкӗнче пуҫланать те вӑрман витӗр иртсе сад пахчисен пӗрлӗхне килсе тухать (Карачура ҫывӑхӗнче сад пахчисем нумай — шӑп ҫавсем витӗр иртмелле ун). Малалла ҫул Йӑршу ялӗ ҫумӗпе (кунта Карачура вӑрман хуҫалӑхӗн вӑрманне касасшӑн курӑнать; ҫывӑхра кӳлӗсем пуррине те манмалла мар) иртсе Лапсар ял тӑрӑхӗн ҫӗрӗсем ҫине тухать. Ҫул Ассакасси ялӗнчен кӑнтӑр енӗпе (Асса пӗвинчен аяларах кӗпер тума палӑртнӑ), «Юрма» чӑх-чӗп хапрӑкӗ хушшипе иртмелле. Малалла ҫул Ҫӗньял енне каймалла, унтан вара уйсем тӑрӑх Толиккассине ҫавӑрса илсе Апаш патнелле тухмалла. Ку тӑрӑхра тарӑн ҫырма-ҫатра сахал маррине шута илсен пӗтӗмпе 7 кӗпер таранах тума палӑртнӑ.

Малалла...