«Кӗр парнисем — 2013» яркӑркка ҫулсенрен иртекеннисен йышне кӗрет. Кунашкал суту-илӗве республикӑн кашни кӗтесӗнче йеркелеҫҫӗ тесен те йӑнӑш мар — Шупашкартах, ав, вӑхӑтлӑх ял хуҫалӑх пасарӗ валли уйӑрнӑ вырӑнсем темиҫе теҫетке ытла. Пирӗн республикӑра ӳстернӗ апат-ҫимӗҫе туянас тесен ҫак телефонсемпе шӑнкӑравласа пӗлме пулать: Шупашкар — 23-50-55, 23-50-59, 23-50-57; Ҫӗнӗ Шупашкар — 73-72-04, 74-56-66; Канаш — (835-33) 2-27-01; Ҫӗмӗрле — (835-36) 2-28-16; Улатӑр — (835-31) 2-00-19, 2-02-70.

Ҫулсерен иртекен пасарсем чылай тӑрӑхра авӑнӑн 7-мӗшӗнтенпе ӗҫлеҫҫӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарта ыран, авӑнӑн 15-мӗшӗнче, уҫӑлмалла.

«Кӗр парнисем — 2013» яркӑркка Тӑвайра та иртӗ. Авӑнӑн 28-мӗшӗнче вӑл ял тӑрӑхӗсем хушшинчи культурӑпа кану центрӗ умӗнче иртмелле. Ярмӑрккӑра ытти ҫулсенчи пекех ҫимӗҫ кӳрекен йывӑҫсен хунавӗсемпе тӗмсем, районта туса илекен паха ял хуҫалӑх продукцийӗ, халӑха кирлӗ таварсем сутӗҫ, ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе фермер хуҫалӑхӗсем ҫитӗнтернӗ продукцисен, уйрӑм усламҫӑсем тӑратнӑ изделисен, ӑстасен ӗҫӗсен куравӗсене йӗркелӗҫ. Унсӑр пуҫне халӑха савӑнтарма концерт, театрализациленӗ представлени пулӗ.

Малалла...

Чӑваш оперӑпа балет театрӗ «Пирӗ савӑнтарӑр, хирӗҫ спектакльпа киленӗр» ятпа акци пуҫарнӑ. Учреждени тетелӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, авӑнӑн 28-мӗшччен куракансем юратнӑ артиста валли чечек илсессӗн театра тӳллевсӗрех кӗме пултараҫҫӗ.

Театр анонсӗнче ҫапла ҫырнӑ: «Хӑвӑр юратнӑ артиста чечек ҫыххине парнелеме ан вӑтанӑр». Regnum агентство пӗлтернӗ тӑрӑх, театр фойинче чечексене сутассипе суту-илӳ ӗҫе пырать. Театр ӗҫченӗсем палӑртса хӑварнӑ тӑрӑх, паянхи кунсенче куракансем юратнӑ театр артисчӗсене сайра хутра ҫеҫ чечек ҫыххисем парнелеҫҫӗ, суту-илӳ спекткльсенче е ытти ҫӗршывран килнӗ артистсен концерчӗсенче вара хӑш чухне фонограммӑпа юрлаҫҫӗ пулин те пурпӗрех вахта чечексемпе тулли пулать.

Оперӑпа балет театрӗнче ҫӗнӗ 54-мӗш сезона авӑнӑн 12-мӗшӗнче Федор Васильевӑн «Сарпике» балечӗ уҫнӑ. Акци вӗҫлениччен театр куракансене Джузеппе Вердин «Аида» оперӑна, Карла Орфӑн «Карамина Бурана» кантатне, Альфред Шнитке кӗввипе лартнӑ «Вечный свет» балета, Петр Чайковский кӗввипе лартнӑ «Лебединое озеро» (чӑв. Акӑш кӳлли) балете кӑтартӗҫ. Авӑнӑн 28-мӗшӗнче, акци вӗҫленнӗ кунне театрта премьера пулать.

Малалла...

2012 ҫулхи кӑтартусем тӑрӑх Раҫҫей Пенси фончӗн 82 регионаллӑ уйрӑмӗсем хушшинче иртекен конкурсра Чӑваш Республикине чи тухӑҫлӑ ӗҫлекен тесе палӑртнӑ, ҫапла вара 1-мӗш вырӑн панӑ.

Авӑнӑн 12-мӗшӗнче Мускавра Раҫҫей пенси фончӗн правленийӗн ертӳҫи Антон Дроздов Чӑваш Республикинчи Раҫҫей Пенси фончӗн уйрӑмӗпе ертсе пыракан Роза Кондратьева «2012 ҫулхи Раҫҫей Федерацийӗн Пенси фончӗн лидерӗ» дипломпа чысланӑ. Чыслава Раҫҫей Пенси фончӗн пуху вӑхӑтӗнче ирттернӗ, ӑна ҫӗршывӑн пур регионне те видиоконференци ҫыхӑнӑвӗн мелӗпе кӑтартнӑ.

Конкурса иртнӗ ҫулхи ӗҫӗн пӗтӗмлетӗвесем тӑрӑх 28 критерипе хакланӑ. Пӗтӗм Раҫҫей шайӗнче Чӑваш Республикин ку виҫҫӗмӗш ҫӗнтерӗвӗ. Лидер дипломне республикӑри Раҫҫей Пенси фончӗн уйрӑмӗ 2008, 2010 ҫулхи тухӑҫлӑ ӗҫӗсемшӗн илнӗ. Унсӑр пуҫне пенси служби Атӑлҫи федераллӑ округӗнче темиҫе хутчченех те лайӑх тесе палӑрнӑ.

Паянхи кун та Улатӑрта ҫул сарас ӗҫ хастаррӑн пырать. Ҫак кунсенче ҫула хула пасарӗ йӗри тара вырнаҫнӑ Гончаров, Пушкин, Гоголь тата Жуков урамӗсенче юсаҫҫӗ. Кунта Вӑрнар ДРСУ филиалӗн специалисчӗсем ӗҫлеҫҫӗ. Ӗҫӗн хакӗ вара — 38 миллион тенкӗ.

Ҫав хушӑрах асӑннӑ лаптӑсенче электричесто ҫуттине тивӗҫтерес ӗҫ те пырать.

Горький урамӗнчен пуҫласа Пушкин урамӗ таран асфальта сарма та ӗлкернӗ, бордюр чулӗсене вырнаҫтарнӑ. Гоголь, Гончаров тата Жуковский урамӗсем тӑрӑх никӗс сарас ӗҫе вӗҫленӗ, 80% тротуарсем тунӑ.

Ӗҫе юпан 1-мӗшӗнче вӗҫлеме палӑртнӑ.

Уҫӑ ҫырури алӑ пуснисем

Илле Иванов журналиста хӳтӗлесе паллӑ ӑсчахсемпе культура ӗҫченӗсем уҫӑ ҫырупа тухнӑ. Вӗсем Чӑваш Республикин Аслӑ судне «Сӗтев» хаҫатра пичетленнӗ «Покажи мне свой язык, и я скажу — кто ты» статьяна 2012 ҫулхи утӑн 25-мӗшӗнче «экстремистлӑ» тенине ҫӗнӗрен пӑхса тухма сӗннӗ, Илле Иванов тӗлӗшӗпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе пӑрахӑҫлама ыйтнӑ. Уҫӑ ҫырӑва алӑ пуснисен шухӑшӗпе статья халӑхсем хушшинче нимӗнле хирӗҫӳлех те ҫуратмасть, унта Алексей Кудрин автор чӑваш чӗлхин статусӗ пирки хӑйӗн ирӗклӗ шухӑшне пӗлтернӗ ҫеҫ. Куншӑн никама та айӑплама юрамасть.

Алӑ пусакансен йышӗнче: В.Г. Родионов философи ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ, профессор, Н.А. Енилин халӑх художникӗ, Н.А. Исмуков Чӑваш Республикин халӑх сӑвӑҫи, А.В. Кулагин депутат, Н.И. Егоров Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӑслӑлӑх ӗҫченӗ, Ф.И. Мадуров Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, В.С. Пряников Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӑслӑлах ӗҫченӗ, Б.Н. Глинкин кире пуканӗпе спорт мастерӗ, В.Ф. Павлов Вӑрмар район пухӑвӗн депутачӗ.

Уҫӑ ҫырупа кунта паллашма май пур.

Малалла...

Ҫапла шут тутнӑ иккен американ сывлӑшҫӳревҫи Джонатан Трапп. Вӗҫеве вӑл ӗнер ирхине (выранти вӑхӑтпа) АПШри Карибоу хулинчен тухнӑ. Атлантика океанӗ урлӑ каҫма пурӗ 4 пин ҫухрӑм вӗҫмелле, ҫакӑн валли ӑна 3–5 кун кирлӗ пулӗ. Океанӑн тепӗр енне каҫса Джонатан Трапп Европӑн пӗр-пӗр кӗтесӗнче чарӑнма шухӑшлать. Ҫул тӑкакне — 300 пин доллара — вӑл халӑхпа пӗрле пуҫтарнӑ иккен.

Чи йывӑр самант ҫак ҫулҫӳревре — ҫанталӑк улшӑнӑвӗ. Пӗр ҫил вӑйӗпе кӑна каҫма шутланӑран унӑн ҫутҫанталӑк пулӑмӗсене мӗнле пур ҫапла йышӑнма юлать ҫеҫ вӗт.

Енчен те унӑн ҫулҫӳревӗ ӑнӑҫлӑ вӗҫленет пулсан — океан урлӑ ҫак мелпе каҫнисен шутӗнче вӑл пӗрремӗш пулӗ. Опычӗ ҫук темелле мар ӗнтӗ — унччен вӑл 2010 ҫулта Ла-Манш пролив урлӑ вӗҫсе каҫнӑ.

Хӗрлӗ Чутай районӗнче «Советская Чувашия» хаҫат Андриян Григорьевич Николаев космонавта асӑнса ирттерекен спорт ӑмӑртӑвӗсене хутшӑнассишӗн, ҫавӑн пекех районти «Пирӗн пурнӑҫ» парнишӗн чупассипе «Тӗп» стадионта фестиваль иртрӗ.

Пухӑннисене район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, ялхуҫалӑх енӗпе ӗҫлекен администраци заместителӗ Владимир Храмов, «Пирӗн пурнӑҫ» хаҫат редакторӗ Галина Ястребова, «Поддержка» страхлакан кампанин начальникӗ Виталий Чишкин тата ӑмӑртусен тӗп судьи Алексей Никитин саламласа пурне те ӑнӑҫусем сунчӗҫ.

Пухӑннисем чи малтанах пурте пӗрле кар тӑрса физзарядкӑна хутшӑнчӗҫ. Хускану йӗркине Наталья Храмова ертсе пычӗ.

Малтанах ӑмӑртусем кил-йышсен хушшинче иртрӗҫ. Малти вырӑна Пантьӑк ял тӑрӑхӗнчи Макаровсен ҫемьи тухрӗ. Иккӗмӗш вырӑнта Хӗрлӗ Чутайри Кондратьевсен ҫемьи пулчӗ, виҫҫӗмӗшсем — Хусанушкӑньри Макаровсен ҫемьи.

Спорт уявне тӗрлӗ спортсмен ушкӑнӗсем хутшӑнчӗҫ. Шкулсем хушшинче мала Хусанушкӑньсем тухрӗҫ, иккӗмӗшсем — Штанашсен команди, виҫҫӗмӗшсем — Тури Ҫӗрпӳкассисем.

Малалла...

«Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса» кӗнекене кӗнӗ ӳкерчӗк

Чӑваш халӑх сайчӗ «Ӗмӗтсен ҫӑлкуҫӗ» (2011) тата «Ӑраскал ҫӑлтӑрӗ» (2012) литература ӑмӑртӑвне ярса панӑ хайлавсене кӗнекен кӑларасси пирки те, ӑна илемлетме пуҫарнӑ «Ҫӑлтӑрпа ҫӑлкуҫ сӑнарӗ» ӳнер конкурсӗ пирки те пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Шел те, ӳкерекенсем нумаййӑнах тупанмарӗҫ-ха — пӗртен пӗр Вӑрмар районӗнчи Тикаш тӗп шкулӗнчен 4 ӗҫ килчӗ.

Кӗнеке кӑларас ӗҫе эпир чӳк-раштав уйӑхӗсем тӗлне — «Чӑваш йӑмри» ӑмӑртӑва пӗтемлетиччен — вӗҫлесшӗн, ҫавӑнпа та, енчен те сирӗн хутшӑнма кӑмӑл пур пулсан сирӗнтен, ачасем, пулӑшу кӗтетпӗр. Аса илтеретпӗр, ӳнер ӑмӑртӑвне шкулта вӗренекен кашни ача хутшӑнма пултарать. Ӳкерчӗке кӑранташпа, гуашьпе тумалла, тӗс нумай пулмалла мар (хура-шурӑ пулсан та ҫитет). Ӑна кӗнекене кӗнӗ хайлав тӑрӑх ӳкермелле (хуть те хӑшне суйлама пулать). Ӗҫсене йышӑнас тапхӑра эпир кӑҫалхи юпа уйӑхӗ вӗҫлениччен тӑсрӑмӑр.

Ӑмӑртӑва хутшӑннӑшӑн электронлӑ ӗнентерӳ хутне ҫеҫ ярса парӑпӑр. Кӗнекене вырнаҫма тивӗҫлӗ ӗҫ авторне эпир сӑвӑ-калав пуххине парнелӗпӗр.

Кӗнекене кӗмелли хайлавсен йышӗпе кунта паллашма пултаратӑр: http://docme.

Малалла...

Чӑваш Ен экономаталануминӗ наци кухнин историйӗпе, йӑлипе тата уйрӑмлӑхӗпе паллаштарас тӗллевсемпе вырӑс тата акӑлчан чӗлхипе «Чӑваш апат-ҫимӗҫӗ» ятарлӑ брошюра кӑларнӑ.

Кӗнекере Чӑваш Республикин обществӑлла апатлану организацийӗсем сӗннӗ чӑваш халӑхӗн тата паянхи кунсенчи кухньӑн рецепчӗсене илсе панӑ, сӑнӳкерчӗкесемпе илемлетнӗ. Уйрӑмах унта ҫӗрулмирен, хӑй тӗллен ӳсекен ӳсентӑранран, сӗт-ҫу таврашӗсенчен тата чустаран пӗҫернӗ апат-ҫимӗҫ ҫине тимлӗх уйӑрнӑ. Вӗсенчен хӑшӗ-пӗрисем пирӗн республикӑра ҫеҫ мар ытти ҫӗршывсенче те паллӑ. Ҫакӑн пек апат-ҫимӗҫ шутне — какай шӳрпи, шӑрттан, хуплу, чӑкӑт, хуран кукли тата ытти кӗреҫҫӗ. Унсӑр пуҫне брошюрӑра Чӑваш Республики ҫинчен, чӑваш кулинарийӗ тӗрлӗ шайри фестивальсенче, чемпионатсенче, олимпиадӑсенче тунӑ ҫитӗнӳсем ҫинчен тата «Чӑваш биопродукт» тавар палли ҫинчен калакан хыпарлав пур.

Кӑҫал Чӑваш Ен правительстви выльӑх-чӗрлӗхе ерчетекенсене ятарлӑ пулӑшу кӳрес тет. Республика Элтеперӗн администраци пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх ҫак ӗҫ валли 106 миллион уйӑрма палӑртнӑ.

Ятарлӑ йышӑнупа килешӳллӗн 2012 ҫулхи тӑваттӑмӗш кварталӑн кӑтартӑвӗсем тӑрӑх туяннӑ выльӑх апачӗ хакланнӑ май укҫана сысна, чӑх-чӗп какайне тата ҫӑмарта туса илекенсене тӳлеме йышӑннӑ. Тӳлевсӗр субсиди ставкин вӑтам кӑтартӑвӗ тӑрӑх 10 ҫӑмарта ҫине 2,9 тенкӗ, 1 тонна чӑх-чӗп какайӗн чӗрӗ йывӑрӗшӗ ҫине — 4 124 тенкӗ, 1 тоннӑ сысна какайӗн чӗрӗ йывӑрӑшӗ ҫине — 10 479 тенкӗ тухать.

Выльӑх-чӗрлӗх ерчетекенсене валли уйӑрнӑ 100,7 миллион тенкӗ федераллӑ хыснаран лекӗ, ытти 5,3 миллионӗ вара — республика хыснинчен.