Калӑн, ним тӗлӗнмелли те ҫук. Анчах кнута сӑмах нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗр пирки пырать. Вӗсенче пурӑнакан харпӑрлӑх хуҫисен хӑйсен ҫурчӗсенче малашне тӗплӗ юсавшӑн укҫа тӳлеме тытӑнмалла. Ҫӗнӗ йӗрке кӑҫалхи раштав уйӑхӗнчен вӑя кӗрет.

Харпӑрлӑх хуҫисен кашни уйӑхра Чӑваш Республикинче ҫирӗплетнӗ тарифпа килӗшӳллӗн тӳлеме тивӗ. Кама мӗн чухлӗ лекесси ҫурт-йӗр калӑпӑшӗнчен килет. 1 тӑваткал метршӑн 5 тенкӗ те 20 пус тӳлеттерӗҫ.

Республикӑра пурӑнакансенчен ытларахӑшӗ хӑйсен пӗрлехи пухӑвӗсенче тӗллевлӗ укҫа-тенке регионти оператор урлӑ пуҫтарма килӗшсе татӑлнӑ. Ку чухне укҫа-тенкӗ пӗр «хурана» пухӑнса пымалла. Пухӑнса пыракан укҫа-тенкӗпе регионти пӗтӗм ҫурта черете пӑхӑнса юсама тивӗҫлӗ.

Шупашкар хулин Мускав район администрацийӗ кӑҫалхи Культура ҫулталӑкӗ тӗрлӗ мероприятипе пуян пулнине пӗлтерет. Кӑҫал икӗ культура учрежденийӗ — Шупашкарти художество училищи тата Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищи — хӑйсен юбилейне палӑртнине аса илтерет.

Ӳнер ӗҫченӗсем хула ҫыннисем валли ҫӗнӗ проектсем хатӗрленине те палӑртнӑ. Асӑннӑ район администрацийӗпе «Ровесник» культура ҫурчӗ «Сывлӑх ташши» тата «Ача-пӑча Акатуйӗ» проектсем шухӑшласа кӑларнӑ. «Радуга» культурӑпа курав центрӗ «Пӗтӗм ҫемье валли халӑх теттисем» проекта пурнӑҫа кӗртет. Унта ачасем ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле тӗрлӗ тетте, открытка тата ытти хатӗрлеҫҫӗ.

Нумаях пулмасть тата тепӗр ҫӗнӗлӗх хута янӑ. «Салют» культура керменӗнче «Европа театрӗ» проект пурнӑҫа кӗрет. Паян унта нимӗҫле тата хрантсусла лартнӑ спектакльсем кӑтартнӑ. Унта Шупашкарти шкулсенчи тата Елчӗкри вӑтам шкулти, Йӗпреҫри 1-мӗш вӑтам шкулти ачасем хутшӑннӑ-мӗн. Проектӑн партнерӗ — И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ.

Сӑнсем (3)

Ҫӗнетнӗ автоҫула уҫнӑ самант

Юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче «Атӑл» М-7 автоҫулӑн ҫӗнетнӗ пайне (Мускав – Улатимӗр – Чулхула – Хусан – Ӗпхӳ) савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Ҫулӑн ҫав пайӗ — Муркаш районӗнче. Унта ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата Федераци ҫул-йӗр агентствин ертӳҫи Роман Старовайт килнӗ.

Вӗсем чи малтанах рабочисене тав тунӑ. Михаил Игнатьев вӗсене професси уявӗпе саламланӑ. Михаил Васильевич юлашки вӑхӑтра федераци ҫулӗсене ҫӗнетес ӗҫе чылай укҫа уйӑрнине палӑртнӑ.

Роман Старовайт Чӑваш Енре ӗҫлеме ҫӑмӑл пулнине палӑртнӑ. Республика Элтеперӗ тата ЧР Транспорт министерстви пулӑшнипе вӗсем кунашкал ӗҫсене кӗске вӑхӑтра туса пӗтереҫҫӗ-мӗн.

«Атӑл» М-7 магистраль — хальхи технологипе килӗшсе тӑракан тӑватӑ полосаллӑ автоҫул.

Видеоканашлури самант

Юпан 24-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев районти муниципалитетсемпе видеоконференци ирттернӗ. Унта инкеклӗ лару-тӑру пирки калаҫнӑ.

Михаил Игнатьев юпан 24-мӗшӗнчи ирхи 7 сехет тӗлне Муркаш районӗнчи 1 ял ҫеҫ ҫутӑсӑр пулнине палӑртнӑ. Унта 266 ҫуртра 766 ҫын пурӑнать. Элтепер кун вӗҫлениччен муркашсем пурте элетроэнергиллӗ пулассине палӑртнӑ.

ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн заместителӗ Олег Марков талӑкра Ҫӗрпӳ, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенчи 46 ял электроэнергиллӗ пулнине каланӑ. Пӗтӗмпе ҫав шутра — 2118 кил, 6503 ҫын.

ЧР вӗренӳ министрӗн ҫумӗ Светлана Петрова Муркаш районӗнчи Сосновка ялӗнчи шкулта вӗренекен 57 ача каникула кайнине, унта электроэнергие юсанине пӗлтернӗ.

ЧР транспорт министрӗ Владимир Филиппов ҫул ҫинче юр хырасси мӗнле пынипе паллаштарнӑ. Юпан 23-мӗшӗнче ҫак ӗҫе 320 техника пурнӑҫланӑ.

Пӗр подъездне сӳтнӗ ҫурт

Шупашкарти Петров урамӗнчи 9-мӗш ҫуртӑн пӗр подъездне сӳтсе пӗтернӗ. Халӗ экспертсем иккӗмӗш подъездӑн ҫирӗплӗхне тӗрӗслеҫҫӗ. Унтан ҫуртӑн малашнехи шӑпине палӑртӗҫ.

Аса илтерер: ҫурт ҫурӑлма тытӑнсан ҫынсене урӑх ҫӗре куҫарнӑ. Экспертсем тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн унта пурӑнма хӑрушӑ пулнине палӑртнӑ. Ҫавна май пӗр подъездне, 5 хута, аркатма йышӑннӑ.

Хула администрацийӗ йӑтӑнма тытӑннӑ подъезда йӑлтах сӳтсе пӗтернӗ. Нумаях пулмасть ҫӳп-ҫапа пуҫтарса тӑкнӑ. Халӗ юлнӑ пайне тӗплӗн тӗрӗслеҫҫӗ. Специалистсен ку тӗлӗшпе чӳкӗн 1-мӗшӗ тӗлне пӗтӗмлетӳ тумалла.

Хальлӗхе икӗ варианта пӑхса тухаҫҫӗ. Хула администрацийӗн архитектурӑпа хула строительствин пайӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Анатолий Павлов каланӑ тӑрӑх, иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш подъездсем те авариллӗ, ҫавӑнпа, тен, ҫурта йӑлтах аркатмалла. Иккӗмӗш вариантпа килӗшӳллӗн, юлнӑ икӗ подъезда ҫӗнетмелле, пӗрремӗшне ҫӗнӗрен хӑпартмалла.

Иккӗмӗш варианта суйласан ҫӗнӗ подъезда ҫавӑнтах ҫав калӑпӑшпах хӑпартӗҫ. Кун пек майпа ҫынсем унта ҫитес ҫулхи ҫулла пурӑнма куҫма пултарӗҫ.

Хӑш варианта суйласси юридици саманчӗсенчен, унта пурӑннӑ ҫынсенчен, хыснари укҫаран та нумай килет.

Малалла...

Валери Туркай

ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерстви «Хыпар» Издательство ҫурчӗн директорӗн-тӗп редакторӗн тивӗҫӗсене малашне пурнӑҫлакана палӑртнӑ. Вӑл — Валери Туркай.

Конкурса тӑваттӑн хутшӑннӑ: «Хыпар» Издательство ҫурчӗн тӗп директорӗн ҫумӗ Геннадий Максимов, «Самант» директорӗ Петр Михайлов, ЧР Ял хуҫалӑх министерствин пай пуҫлӑхӗ Александр Кириллов, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ыркӑмӑллӑх фончӗн директорӗ Валери Туркай.

Кандидатсене 13 ҫынран тӑракан комисси хакланӑ. Пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, Валери Туркай ҫӗнтернӗ. Вӑл — ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, Тутар Республикин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ыркӑмӑллӑх фондне 2008 ҫултанпа ертсе пырать.

Ачасем хускану тӑваҫҫӗ

Шупашкарти ача пахчисенче шӑпӑрлансен сывлӑхне ҫирӗплетес тесе чылай тӑрӑшаҫҫӗ. Хӑш-пӗр ача пахчинче фитнеса аталантараҫҫӗ, хускану тӑваҫҫӗ.

Шупашкарти 46-мӗш ача пахчи вара сывлӑха ҫирӗплетмелли ҫӗнӗ меле аталантарать. Нумаях пулмасть «Практика» йога центрӗн вӗрентекенӗсем ӑсталӑх класӗ ирттернӗ. Унта уйрӑмах хал ҫирӗплӗхне, кӗлетке пиҫӗлӗхне тӗрӗсленӗ.

Специалистсем ачасем валли ятарлӑ йога хатӗрленӗ. Пӗчӗкскерсем ларма-тӑма пӗлмеҫҫӗ, ҫавӑнпа вӗсемпе ӗҫлеме вӑй, чӑтӑмлӑх кирлӗ. Ӑсталӑх класне вӑйӑ евӗр ирттернӗ. Ачасем йывӑҫ, кӑткӑ сӑпса евӗр пулнӑ. Ку вӗсене питӗ килӗшнӗ. Ачасем ӗлӗкхи хусканусем пирки, вӗсен усӑлӑхӗ ҫинчен пӗлнӗ.

Патӑрьел районӗнче Туслӑх аллейине уҫнӑ. Уява энергосбыт команийӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗн ӗҫ тӑвакан директорӗ Константин Афанасьев тата Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Глухов хутшӑннӑ. Вӗсем темиҫе йывӑҫ лартнӑ.

Энергетиксем аллея вырӑнне суйлани тата унӑн ятне пани ахальтен мар. Инҫех мар тутарсен пысӑк ялӗ — Шӑнкӑртам — вырнаҫнӑ. Ку кӑна мар, кунтах ҫул хӗресленнӗ вырӑн. Унти ҫул Улатӑр, Комсомольски, Йӗпреҫ районӗсене илсе ҫитерет. Ҫав районсенче чӑвашсем, вырӑссем, мӑкшӑсем темиҫе ӗмӗр туслӑ пурӑнаҫҫӗ ӗнтӗ.

Паркра виҫӗ метр ҫӳллӗш 30 туя йывӑҫӗ лартнӑ, ҫӑлкуҫа арман евӗр хӑтлӑлатнӑ. Вӑл аякранах курӑнать. Халӗ аллейӑна ҫамрӑк мӑшӑрсем килме кӑмӑллаҫҫӗ.

Константин Афанасьев каланӑ тӑрӑх, компани кунашкал акцисене ирттересси йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Вӑл ку аллея туслӑха ҫирӗплетме пулӑшасса шанать.

Уҫӑ урокра

Районти шкулсенче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсем методика пӗрлешӗвӗн ларӑвӗсене тухӑҫлӑ ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ. Пӗр-пӗрин ӗҫ опычӗпе паллашасси, пӗр-пӗринчен ҫӗнӗрен ҫӗнӗ технологисене алла илсе пырасси, вӗренӳ ӗҫӗнче усӑ курмалли мультимеди хатӗрӗсене курса пахаласси, пӗр-пӗрин уҫӑ урокӗсене хакласси, малашнехи ӗҫре ырӑ сӗнӳсем парасси вӗсемшӗн — пархатарлӑ ӗҫ. Ҫак ырӑ та сумлӑ ӗҫе туса пыраҫҫӗ те ӗнтӗ тӑван чӗлхене чунтан юратакансем.

Акӑ, юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Красноармейски районӗн Упи шкулӗнче «Тӑван чӗлхе урокӗсене Федерацин патшалӑх вӗренӳ стандарчӗ ыйтнӑ пек йӗркелесе ирттересси» темӑпа черетлӗ лару пулчӗ. Ларӑва хутшӑнакансем Упи шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен урокӗсене итлерӗҫ, вӗсене тивӗҫлӗ хак пачӗҫ. Светлана Валерьяновна Петрова 6 класра Антип Николаевӑн «Юра асламӑшӗ» калавӗ тӑрӑх «Ватӑ ҫынна ӑшӑ сӑмах кирлӗ» темӑпа воспитани ыйтӑвӗсене анлӑ ҫутатса паракан пуян содержаниллӗ урок ирттерчӗ. Ачасем калав содержанине ӑнланса пурнӑҫпа ҫыхӑнтарма пӗлни, хайлав темипе тӗп шухӑшне хӑйсем тӗллӗн палӑртма пултарни, сӑнарсене тӗрӗс хак пама тӑрӑшни, чӑвашла тӗрӗс те илемлӗ калаҫни, хӑйсен шухӑшне уҫҫӑн каласа кӑтартни, ваттисен сӑмахӗсен пӗлтерӗшне уҫса пама пултарни пурне те савӑнтарчӗ те, мӑнаҫлантарчӗ те.

Малалла...

Шупашкар администрацийӗ андроидлӑ смартфонсем валли меллӗ сервис шухӑшласа кӑларни пирки хыпарлать. Вӑл — «Ӑслӑ транспорт» приложени. Вӑл пулӑшнипе Шупашкарта транспорт чарӑнӑва хӑҫан килесси пирки пӗлме пулать.

Транспорт хӑш вӑхӑтра килнине «Шупашкар-Телеком» панӑ информаци пулӑшнипе пӗлме май пур. Пӗр-пӗр маршрут списокра ҫук тӑк ӑна ГЛОНАСС терминалпа тивӗҫтермен е вӑл ҫавӑн чухне ӗҫлемест.

Серверти вӑхӑт кашни 20–40 ҫеккунтра ҫӗнелет. Унта «пӑкӑсене» те шута илеҫҫӗ. Чарӑнӑва ҫав сӑмаха ҫырса тупма пулать. Кирлӗ чарӑнусен списокне те хатӗрлеме пулать.

Приложенипе андроидлӑ смартфонсемпе е планшет компьютерсемпе усӑ курма пулать. Ӑна PlayMarket урлӑ е www.buscheb.ru сайтран илме пулать.