Илемлӗ Аня

Ыран — Пӗлӳ кунӗ. Вӗренӳ ҫулӗ пуҫланнине палӑртакан уява ачасемпе ашшӗ амӑшӗ кашни шкула пухӑнӗ.

«ВКонтакте» халӑх тетелӗнчи «Красота чувашская» ушкӑн уява наци тумӗсемпе тухнӑ ачасен сӑнӳкерчӗкӗсене пухса кӑтартасшӑн. Енчен те сирӗн унашкал сӑн тупӑнать пулсан эсир ӑна ҫак ушкӑна ярса пама пултартӑр.

Ушкӑн хуҫи палӑртнӑ тӑрӑх ыран ҫумӑрсӑр ҫанталӑк пулни лайӑх сӑнсем тума пулӑшӗ.

Шупашкарта троллейбуссен хӑш-пӗр маршрутне улшӑну кӗртессине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, ылмашу 6-мӗш тата 12-мӗш маршрутсене пырса тивет.

Маршрутсене троллейбуссенне кӑна мар, автобуссенне те улӑштарӗҫ. Вӑл паянтан пурнӑҫа кӗме тытӑннӑ. 1-мӗш номерлӗ автобус Ҫӗнӗ Кӑнтӑр тата Ҫурҫӗр-Хӗвеланӑҫ районсене Ленинла Комсомол урамӗпе иртсе виҫӗ кӗпер (Гагарин, Октябрь, Сӑкӑт) урлӑ кайӗ. 2-мӗш маршрута ларакансен вӑл Алькеш поселокӗнчи ҫӗнӗ микрорайона тата аталанса пыракан «Садовый» микрорайона ҫыхӑнтарнине асра тытмалла. 12-мӗш маршрут та урӑхла ҫӳреме тытӑнать. Маларах асӑннӑ «Садовӑй» микрорайонта пурӑнакансем ытйнипе-мӗн вӑл Суворов урамӗпе (унта 12-мӗш вӑтам шкул вырнаҫнӑ) иртсе Энергетиксен поселокне ҫитӗ. 26-мӗш маршрута «Финн айлӑмӗ» микрорайона ҫитерӗҫ. 8-мӗш маршрута хупса хурӗҫ.

Налукҫӑсем хыснана «тупра» пухас тесе налукпа парӑмлӑ уйрӑм усламҫӑсем тата предприяти-организацисем патне тухса ҫӳреҫҫӗ. Федераци налук службин Тӑвайӗнчи районсем хушшинчи пайӗ парӑмсене шыраса илме нумаях пулмасть ҫула тухнӑ. Налукҫӑсемпе пӗрле федерацин тепӗр служби те — суд приставӗсем — ҫӳренӗ.

Рейда тухнӑ ушкӑнсем Канаш хула ярмӑрккине, «Мега-Центр» тата «Лидер» суту-илӳ центрӗсене тата предприяти-организацисене ҫитнӗ. Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче виҫӗ парӑмҫӑн пурлӑхне арестленӗ. Шӑл юсакан «Мега-Дент» фирмӑнне, сӑмахран, — 49 пин тенкӗ тӑракан оборудованине, «Стройсервис» обществӑнне — компьютерӗсене, принтерӗсене, факсне тата сканерне, Е.П. Ефремова уйрӑм усламҫӑнне вара — столовӑй хатӗрӗсене. И.В. Плотников уйрӑм усламҫӑ тавара арестлеттерсе тӑман, 29 пин тенкӗ парӑмпа вырӑнтах татӑлнӑ. «Услада» тулли мар яваплӑ обществӑнне ҫумӗнче пур 6 пин тенкине илсе кайнӑ.

Ыран, Пӗлӳ кунӗнче, республикӑри йӗрке хуралҫисем пур ачана та пиллӗклӗ тӑвӗҫ. Анчах кунта дневника лартакан паллӑ пирки сӑмах пымасть. Пӗлӳ кунӗнче йӗрке хуралҫисем шкул ачисене «Твоя пятерка безопасности» (чӑв. «Санӑн хӑрушсӑрлӑх пиллӗкӗ») буклет валеҫсе пама палӑртнӑ.

Ку акци ҫӗршывӗпех иртмелле. Буклета ачасене кӑна мар, вӗсен ашшӗ-амӑшне те тыттарма палӑртнӑ. Кун пирки РФ Шалти ӗҫсен министерствин официаллӑ пайташӗ Елена Алексеева пӗлтерни тӑрӑх республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче хыпарланӑ.

Хӑрушсӑрлӑх правилисене аса илтерекен кӑларӑм ҫул ҫинче епле тытмаллине, хӑрушлӑха кӗрсе ӳкес мар тесен мӗн тумаллине, ытах лекес патен ҫитсен унран епле пӑрӑнмаллине тата ытти ҫавӑн пек саманта ҫутатнӑ.

Дмитрий Александров тунӑ сӑн

Ҫӗнӗ Шупашкарта вандалсен ӗҫӗ иртен-ҫӳрен кӑмӑлне пӑсать. Унта пӗр палӑка сарӑ тата кӑвак сӑрӑсемпе илемсӗрлетнӗ.

Иван Семенов коммунист палӑкне вандалсем сӑрӑпа вараланӑ. Кун тӗлӗшпе полици тӗрӗслев ирттерет.

Чӑваш Енре совет влаҫне тӑвассишӗн хастар кӗрешнӗ Иван Семенов палӑкне кӑвак тата сарӑ тӗспе илемсӗрлетнине Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан пӗр ҫын асӑрханӑ та кун пирки пӗлтернӗ. Халӑх куншӑн вандалсене айӑплать.

Людмила Осипова питӗ кӑмӑлсӑр. Вандалсем палӑка шӑпах хула кунӗ умӗн илемсӗрлетни чунне ыраттарнӑ. Людмила полицейскисем вандалсене тупса вӗсене тивӗҫлипе явап тыттарасса шанать.

ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫакна шута илнӗ, халӗ тӗрӗслев иртет. Вандалсене шыраҫҫӗ.

«Про Город» архивӗнчи сӑн

Иртнӗ эрнере Чӑваш Енре урамра тупна ача пирки нумай калаҫрӗҫ-ҫырчӗҫ. Ачан амӑшӗ тупӑннӑ-ха, анчах ӑна вӑл халӗ те пульницӑран илсе кайман.

Пӗр ҫулти арҫын ачана иртнӗ эрнере Шупашкарӑн Ҫӗнӗ Лапсар поселокӗнче ҫӗрле тупнӑ. Ҫӗрлехи 1 сехетре вӑл иккӗмӗш сыпӑкри 7 ҫулти аппӑшӗпе пулнӑ.

Ӗнер Артем пульницӑрах пулнӑ-ха. Амӑшӗ Анастасия Назарова ачине илсе кайма шантарнӑ, анчах килсе курӑнман. Пульницӑран пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак кунсенче Артем патне тӑванӗ килсе кайнӑ. Унӑн хальлӗхе памперссем тата ҫимелли пур. Хальлӗхе ӑна хӑҫан кӑларасси паллӑ мар.

«Про Город» журналисчӗ Артемӑн амӑшӗпе ҫыхӑнма тӑнӑ. Анчах телефонне сӳнтернӗ вӑл. Халӑх тетелӗнчи статусра «Йошкӑра» тесе ҫырнӑ.

Урамра тупӑннӑ ача пирки республика тулашӗнче те пӗлеҫҫӗ. Халӗ ав унӑн шӑпипе федераци телеканалӗ кӑсӑкланма тытӑннӑ.

Ҫак кунсенче Ҫӗрпӳ районӗнче пысӑк инкек пулнӑ. Унта тӑватӑ ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ.

Ку ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗнче пулнӑ. Ҫӗрпӳ районӗнчи Кӑшаркасси ялӗнче тӑватӑ ҫын нӳхрепре наркӑмӑшланса вилнӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫынсем сӗрӗмпе вилнӗ.

Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 78 ҫулти кил хуҫи тата унӑн 42-ри ывӑлӗ, ҫавӑн пекех 56-ри арҫын нӳхрепе ҫӗрулми хума аннӑ. Унта вӗсен япӑх пулса кайнӑ.

36 ҫулти арҫын вӗсене пулӑшма аннӑ. Анчах вӑл та тӑнне ҫухатнӑ. Ҫулте тепӗр арҫын тӑрса юлнӑ. Унран 56-рискер пулӑшу ыйтса ӗлкӗрнӗ. Вӑл ӑна кӑларма хӑтланнӑ, анчах нӳхрепрен шӑршӑ тухнине туйнӑ та урама чупса тухнӑ, ҫынсене каласа панӑ. Лешсем полицейскисене чӗннӗ. Пакунлисем ҫитсен нӳхрепрен тӑватӑ вилле кӑларнӑ.

Вилнӗ ҫынсен пӗрин еркӗнӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурлан 24-мӗшӗнче вӗсем ҫырӑнмасӑр пурӑнакан упӑшкипе нӳхрепе анса армути нумай ҫунтарнӑ. Ҫапла шӑши-йӗкехӳре таврашӗнчен хӑтӑласшӑн пулнӑ вӗсем. Унтан тухсан арҫын нӳхрепе фуфайкӑпа витнӗ.

Халӗ ку ӗҫ тӗлӗшпе следстви умӗнхи тӗпчев пырать.

Ыран — Пӗлӳ кунӗ. Ачасем сумкӑсем йӑтса шкул сукмакне такӑрлатма тытӑнчӗҫ. Чӑваш Енре ҫак ҫулсенче ырӑ йӑла пуҫарчӗҫ — пӗлтерӗшлӗ уявсенче лавккасенче эрех-сӑра сутма чарчӗҫ.

Ыран та ку йӑлана пӑрахӑҫламӗҫ. Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Чӑваш Енри районсемпе хуласенче алкоголь продукцине сутма чарӗҫ. Ку — ЧР Министрсен Кабинечӗн постановленийӗпе килӗшӳллӗн.

Шупашкар хула администрацийӗ алкоголь продукцине ваккӑн сутакансем ҫак йӗркене пӑснӑшӑн мӗнле яваплӑх пулнине аса илтерет.

Должноҫри ҫынсем йӗркене пӑссан 5–10 пин тенкӗ штраф тӳлеттерӗҫ. Ку кӑна мар: алкоголь продукцине туртса илӗҫ.

Юридици сӑпачӗсен вара ҫак йӗркене пӑснӑшӑн 50–100 пин тенкӗ тӳлемелле пулӗ. Вӗсенне те алкоголь продукцине туртса илӗҫ.

«Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин республикӑри уйрӑмӗ паян Шупашкар хула администрацийӗ умӗнче пикет ирттерессине пӗлтернӗ. Пӗр ҫынтан тӑракан акцие парти ирхи 7 сехетре пуҫланӑ. Пикет каҫченех пырӗ. Унсӑр пуҫне хастарсем пӗр кун выҫӑ тытассине пӗлтернӗ. Акцие Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗнчи асӑннӑ парти пайташӗсем те, Шупашкар Хула пухӑвне депутата суйланма кандидата тӑнисем те хутшӑнассине пӗлтернӗ.

Пикета йӗркелекенсем хӑйсен пуҫарӑвне «административлӑ ресурса» хирӗҫҫипе сӑтавлаҫҫӗ-мӗн. Парти пайташӗсем каланӑ тӑрӑх, вӗсен волонтерӗсемпе агитаторӗсене машина ҫӑвӗпе сапаҫҫӗ, штендерсене туртса илеҫҫӗ, вӗсене хӗнеҫҫӗ. Пикет ирттерме заявка парсан та администраци ӑна ирттерме ирӗк паман-мӗн. «Чӑваш Ене ертсе пыма кандидат пулса тухнӑ Олег Николаева ялти культура ҫурчӗсене кӗртмеҫҫӗ, суйлавҫӑсемпе тӗл пулнӑ чух ҫутӑ сӳнтерсе лартаҫҫӗ. Ун пек тӗслӗхсем нумай», — тесе ӑнлантарнӑ хӑйсен утӑмне акцие хутшӑнакансенчен пӗри Сергей Муравьев.

Анатолий Калафати

Чӑваш музыкинче — пысӑк ҫухату. Ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ Анатолий Калафати пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Анатолий Васильевич 105 ҫула пуснӑччӗ.

Анатолий Калафати 1911 ҫулхи пушӑн 23-мӗшӗнче Питӗрте паллӑ композитор ҫемйинче ҫуралнӑ. Унӑн ачалӑхӗ унтах иртнӗ. Консерватори пӗтерсен джас-оркестра ертсе пынӑ. 1941 ҫулта ӑна фронта илсе кайнӑ.

Анатолий Калафати йывӑр ҫулсенче те кӗвӗ пирки манман. Фронтра вӑл оркестр йӗркеленӗ, вӑл унта сахал мар сӑвӑпа юрӑ ҫырнӑ. Ҫав шутра — «Забайкалье помнится седое» юрӑ. Вӑл каярахпа стрелоксен 65-мӗш дивизийӗн маршӗ пулса тӑнӑ.

Анатолий Калафати Европӑри ҫӗршывсене фашистсенчен хӑтарнӑ ҫӗре хутшӑннӑ. Аслӑ Ҫӗнтерӗвӗ вӑл Берлинта кӗтсе илнӗ. 1965 ҫулта Анатолий Васильевич Вырӑс драма театрӗ чӗннипе Шупашкара килнӗ. Унта ӗҫленӗ хыҫҫӑн вӑл Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче концертмейстерта вӑй хунӑ. Унта вӑл тивӗҫлӗ канӑва тухичченех ӗҫленӗ.